مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

مقالهٔ مطالعه‌ای ۴۱

طی «مصیبت عظیم» وفادار بمانید

طی «مصیبت عظیم» وفادار بمانید

‏«ای همهٔ سرسپردگان خداوند،‏ او را دوست بدارید!‏ خداوند وفاداران را حفظ می‌کند.‏»—‏مزمور ۳۱:‏۲۳‏.‏

سرود ۱۲۹ همچنان پایدار باشیم

معرفی مقاله *

۱-‏۲.‏ الف)‏ حکومت‌ها در آینده‌ای نزدیک چه پیامی را اعلام خواهند کرد؟‏ ب)‏ در این مقاله به بررسی چه سؤالاتی می‌پردازیم؟‏

تصوّر کنید که حکومت‌ها پیام «صلح و امنیت» را که دربارهٔ آن پیشگویی شده است،‏ اعلام کرده‌اند.‏ آنان شاید به خود ببالند که سرانجام توانسته‌اند صلح و امنیت را در دنیا برقرار سازند.‏ همچنین می‌خواهند دیگران نیز اطمینان داشته باشند که آنان دنیا را کاملاً تحت کنترل خود دارند.‏ اما واقعیت این است که به هیچ وجه نمی‌توانند وقایع آینده را کنترل کنند!‏ چرا چنین می‌گوییم؟‏ زیرا کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «ناگهان نابودی به نحوی غیرمنتظره بر ایشان خواهد آمد .‏ .‏ .‏ و آنان راه گریزی از آن نخواهند داشت.‏»—‏۱تسا ۵:‏۳‏.‏

۲ در ادامه می‌خواهیم به بررسی سؤالات مهمی در این زمینه بپردازیم که عبارتند از:‏ طی «مصیبت عظیم» چه وقایعی رخ خواهد داد؟‏ در آن زمان یَهُوَه از ما چه انتظاری دارد؟‏ اکنون چه باید بکنیم تا بتوانیم در مصیبت عظیم وفاداری خود را حفظ نماییم؟‏—‏مت ۲۴:‏۲۱‏.‏

وقایعی که طی «مصیبت عظیم» رخ خواهد داد

۳.‏ مطابق مکاشفه ۱۷:‏۵،‏ ۱۵-‏۱۸ یَهُوَه چگونه «بابِل بزرگ» را نابود خواهد کرد؟‏

۳ مکاشفه ۱۷:‏۵،‏ ۱۵-‏۱۸ خوانده شود.‏ ‏«بابِل بزرگ» نابود خواهد شد!‏ همان طور که اشاره شد،‏ حکومت‌ها نمی‌توانند وقایعی را که طی مصیبت عظیم رخ می‌دهد کنترل کنند.‏ زیرا «خدا در دل آن‌ها نهاده است که قصدش را عملی کنند.‏» قصد خدا این است که امپراتوری ادیان کاذب منجمله جهان مسیحیت را نابود کند.‏ * او قصدش را در دل ‹ده شاخ وحش سرخ رنگ› می‌گذارد تا آن را عملی کند.‏ ده شاخ،‏ مظهر تمام قدرت‌های سیاسی‌ای است که از «وحش» یا همان سازمان ملل حمایت می‌کنند.‏ (‏مکا ۱۷:‏۳،‏ ۱۱-‏۱۳؛‏ ۱۸:‏۸‏)‏ در واقع،‏ حملهٔ این قدرت‌ها به ادیان کاذب نشانهٔ آغاز مصیبت عظیم است.‏ به راستی که این رویداد فاجعه‌ای جهانی خواهد بود!‏

۴.‏ الف)‏ حکومت‌ها برای حمله به ادیان کاذب ممکن است چه دلایلی داشته باشند؟‏ ب)‏ آنانی که سابقاً عضو ادیان کاذب بوده‌اند احتمالاً چه واکنشی نشان خواهند داد؟‏

۴ ما نمی‌دانیم حکومت‌ها با چه دلیلی به بابِل بزرگ حمله می‌کنند.‏ شاید با خود بگویند که ادیان باعث ایجاد تفرقه شده‌اند و مدام در سیاست دخالت می‌کنند.‏ یا شاید با خود فکر کنند که سازمان‌های مذهبی مال و اموال زیادی تصاحب کرده‌اند.‏ (‏مکا ۱۸:‏۳،‏ ۷‏)‏ البته باید در نظر داشت که تمام اعضای ادیان کاذب در این حمله نابود نخواهند شد.‏ بلکه هدف حکومت‌ها برکناری سازمان‌های مذهبی است.‏ پس از برکناری این سازمان‌ها،‏ احتمالاً اعضای سابقشان پی می‌برند که رهبرانشان به وعده‌های خود عمل نکرده‌اند.‏ از این رو،‏ آن سازمان‌ها را ترک می‌کنند.‏

۵.‏ یَهُوَه دربارهٔ مدت زمان مصیبت عظیم چه وعده‌ای داده است و چرا؟‏

۵ کتاب مقدّس اشاره نمی‌کند که نابودی ادیان کاذب دقیقاً چه مدت به طول می‌انجامد.‏ با این حال،‏ ما به‌خوبی می‌دانیم که این نابودی در زمانی کوتاه صورت می‌گیرد.‏ (‏مکا ۱۸:‏۱۰،‏ ۲۱‏)‏ به علاوه،‏ یَهُوَه وعده داده است که مدت زمان مصیبت عظیم را ‹کوتاه می‌کند› تا دین حقیقی و ‹برگزیدگانش› از نابودی نجات یابند.‏ (‏مرق ۱۳:‏۱۹،‏ ۲۰‏)‏ حال شاید از خود بپرسیم،‏ از آغاز مصیبت عظیم تا جنگ حارمَگِدّون،‏ یَهُوَه چه انتظاری از ما دارد؟‏

همواره از پرستش پاک یَهُوَه حمایت کنید

۶.‏ علاوه بر لغو عضویت خود در دین کاذب،‏ چه باید بکنیم؟‏

۶ همان طور که در مقالهٔ پیش دیدیم،‏ یَهُوَه از خادمانش انتظار دارد که از ادیان کاذب دوری کنند.‏ بدین منظور،‏ ما نه تنها باید عضویت خود را در دین کاذب لغو نماییم،‏ بلکه باید مصممانه از پرستش پاک حمایت کرده و به یَهُوَه خدمت کنیم.‏ در ادامه دو راه را بررسی می‌کنیم که در این زمینه به ما کمک می‌کند.‏

ما مصممیم که حتی در شرایط سخت نیز همواره در جلسات حضور یابیم (‏بند ۷ ملاحظه شود)‏ *

۷.‏ الف)‏ ما چگونه می‌توانیم به معیارهای اخلاقی یَهُوَه پای‌بند بمانیم؟‏ ب)‏ عبرانیان ۱۰:‏۲۴،‏ ۲۵ چگونه اهمیت شرکت در جلسات را نشان می‌دهد و چرا این امر اکنون بسیار حیاتی است؟‏

۷ اول،‏ باید مصمم باشیم که به معیارهای اخلاقی یَهُوَه پای‌بند بمانیم.‏ هرگز نباید اعمال غیراخلاقی دنیا را موجه و عادی بدانیم.‏ برای مثال،‏ ما هیچ گونه رابطهٔ نامشروع جنسی منجمله همجنس‌گرایی یا ازدواج دو فرد همجنس را نمی‌پذیریم.‏ (‏مت ۱۹:‏۴،‏ ۵؛‏ روم ۱:‏۲۶،‏ ۲۷‏)‏ دوم،‏ باید همواره در کنار هم‌ایمانانمان یَهُوَه را بپرستیم.‏ ما می‌خواهیم در هر شرایطی برای پرستش یَهُوَه گرد هم آییم؛‏ حال چه در سالن جماعت،‏ چه در جلسات خانگی و یا حتی به طور مخفیانه.‏ نباید اجازه دهیم که هیچ چیز مانع حضورمان در جلسات شود.‏ در واقع،‏ اکنون باید «بیش از پیش» در کنار هم‌ایمانانمان یَهُوَه را بپرستیم،‏ چرا که می‌بینیم «آن روز همچنان نزدیک‌تر می‌شود.‏»—‏عبرانیان ۱۰:‏۲۴،‏ ۲۵ خوانده شود.‏

۸.‏ در آینده ممکن است چه پیامی را به دیگران اعلام کنیم؟‏

۸ احتمالاً پیامی که طی مصیبت عظیم اعلام می‌کنیم،‏ کاملاً متفاوت خواهد بود.‏ ما اکنون خبر خوش پادشاهی خدا را به دیگران موعظه می‌کنیم و تلاش می‌کنیم که شاگرد بسازیم.‏ اما طی مصیبت عظیم پیامی بسیاری صریح را موعظه خواهیم کرد که در کتاب مقدّس به باران تگرگ تشبیه شده است.‏ (‏مکا ۱۶:‏۲۱‏)‏ شاید در آن زمان به دیگران اعلام کنیم که دنیای شیطان به زودی کاملاً نابود خواهد شد.‏ در هر صورت،‏ در آن زمان پی خواهیم برد که دقیقاً چه پیامی را باید موعظه کنیم و به چه شکل باید آن را اعلام نماییم.‏ آیا از روش‌هایی استفاده می‌کنیم که طی قرن گذشته از طریق آن‌ها موعظه کرده‌ایم یا روش‌های دیگری را به کار خواهیم برد؟‏ ما اکنون پاسخ این سؤالات را نمی‌دانیم.‏ اما این افتخار را خواهیم داشت که پیام داوری یَهُوَه را با شهامت اعلام کنیم.‏—‏حز ۲:‏۳-‏۵‏.‏

۹.‏ حکومت‌ها ممکن است به پیامی که اعلام می‌کنیم چه واکنشی نشان دهند و ما از چه امری می‌توانیم اطمینان داشته باشیم؟‏

۹ به احتمال زیاد،‏ پیامی که در آینده اعلام خواهیم کرد،‏ حکومت‌ها را برمی‌انگیزد که فعالیت موعظه‌مان را برای همیشه متوقف سازند.‏ بنابراین،‏ همان طور که اکنون در خدمت موعظه به یَهُوَه تکیه می‌کنیم،‏ در آن زمان نیز به حمایت و پشتیبانی او نیاز خواهیم داشت.‏ ما می‌توانیم مطمئن باشیم که یَهُوَه قوّت لازم را به ما می‌دهد تا مقصودش را به انجام رسانیم.‏—‏میکا ۳:‏۸‏.‏

هنگامی که به قوم خدا حمله می‌شود آماده باشید

۱۰.‏ مطابق پیشگویی لوقا ۲۱:‏۲۵-‏۲۸ واکنش بسیاری نسبت به وقایعی که طی مصیبت عظیم رخ می‌دهد چه خواهد بود؟‏

۱۰ لوقا ۲۱:‏۲۵-‏۲۸ خوانده شود.‏ طی مصیبت عظیم،‏ مردم از این که می‌بینند هر آنچه به آن امید و اعتماد داشتند در حال فروپاشی است،‏ شوکه خواهند شد.‏ آنان از این که در تاریک‌ترین دورهٔ تاریخ جانشان را از دست بدهند،‏ دچار ترس و دلهره می‌شوند.‏ (‏صف ۱:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ در آن زمان،‏ زندگی همهٔ انسان‌ها حتی شاهدان یَهُوَه نیز سخت‌تر می‌شود.‏ از آنجا که ما بی‌طرفی خود را حفظ می‌کنیم،‏ احتمالاً با سختی‌های دیگری نیز روبرو خواهیم شد.‏ حتی شاید نتوانیم برخی نیازهای اولیهٔ زندگی‌مان را تأمین کنیم.‏

۱۱.‏ الف)‏ چرا توجه همه بر قوم خدا متمرکز خواهد شد؟‏ ب)‏ چرا نباید از مصیبت عظیم ترسی به دل راه دهیم؟‏

۱۱ در آن زمان،‏ شاید پیروان سابق ادیان دیگر از این که می‌بینند دین شاهدان یَهُوَه همچنان پابرجاست خشمگین شوند.‏ می‌توان تصوّر کرد که این امر جنجال زیادی به پا خواهد کرد؛‏ برای مثال در شبکه‌های اجتماعی.‏ شیطان و حکومت‌هایش از ما نفرت خواهند داشت،‏ زیرا دین ما تنها دینی است که نابود نشده است.‏ پس حکومت‌ها درمی‌یابند که نتوانسته‌اند همهٔ ادیان را از بین ببرند.‏ بنابراین،‏ توجه همه بر قوم خدا متمرکز خواهد شد.‏ در آن زمان،‏ حکومت‌ها در نقش جوج از ماجوج وارد عمل خواهند شد.‏ * آنان با یکدیگر متحد می‌شوند و با تمام قدرت به قوم خدا حمله می‌کنند.‏ (‏حز ۳۸:‏۲،‏ ۱۴-‏۱۶‏)‏ از آنجا که ما همهٔ جزئیات را دربارهٔ مصیبت عظیم نمی‌دانیم،‏ شاید نگران و مضطرب شویم.‏ اما نباید هیچ ترسی از آن به دل راه دهیم.‏ چرا که یَهُوَه دستورالعمل‌هایی در اختیارمان می‌گذارد که باعث نجاتمان می‌گردد.‏ (‏مز ۳۴:‏۱۹‏)‏ ما در آن زمان ‹راست می‌ایستیم و سرهای خود را بلند می‌کنیم،‏› زیرا اطمینان داریم که ‹نجاتمان نزدیک است.‏›‏ *

۱۲.‏ ‏«غلام امین و دانا» چگونه ما را برای روبرویی با وقایع آینده آماده می‌کند؟‏

۱۲ ‏«غلام امین و دانا» همواره به طرق مختلف به ما کمک کرده است تا بتوانیم طی مصیبت عظیم همچنان وفادار بمانیم.‏ (‏مت ۲۴:‏۴۵‏)‏ برای مثال،‏ کنگره‌های سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ را به یاد آورید.‏ ما با شرکت در این کنگره‌ها ترغیب شدیم تا خصوصیاتی را در خود پرورش دهیم که در انتهای نظام حاضر به آن‌ها نیاز داریم.‏ در ادامه به طور مختصر این خصوصیات را مرور می‌کنیم.‏

وفاداری،‏ پایداری و شجاعت خود را همواره تقویت نمایید

برای نجات از «مصیبت عظیم» اکنون باید خود را آماده سازید (‏بندهای ۱۳-‏۱۶ ملاحظه شود)‏ *

۱۳.‏ چگونه می‌توانیم وفاداری خود را به یَهُوَه تقویت نماییم و چرا اکنون زمان این کار است؟‏

۱۳ وفاداری.‏ عنوان کنگرهٔ سال ۲۰۱۶ چنین بود:‏ «به یَهُوَه خدا وفادار بمانید.‏» ما در آن کنگره آموختیم که اگر رابطهٔ نزدیکی با یَهُوَه داشته باشیم،‏ به او وفادار خواهیم ماند.‏ همچنین دیدیم که از طریق دعای خالصانه و مطالعهٔ عمیق کتاب مقدّس می‌توانیم به یَهُوَه نزدیک شویم.‏ اینچنین،‏ قوّت لازم را می‌یابیم تا با سخت‌ترین مشکلات نیز روبرو شویم.‏ هر چه بیشتر به انتهای دنیای شیطان نزدیک می‌شویم،‏ وفاداری ما به یَهُوَه و پادشاهی‌اش بیشتر مورد آزمایش قرار می‌گیرد.‏ احتمالاً همچون گذشته مورد تمسخر دیگران قرار خواهیم گرفت.‏ (‏۲پطر ۳:‏۳،‏ ۴‏)‏ به‌خصوص زمانی که می‌خواهیم نسبت به امور سیاسی بی‌طرف بمانیم.‏ ما اکنون باید وفاداری خود را تقویت نماییم تا بتوانیم طی مصیبت عظیم همچنان وفادار بمانیم.‏

۱۴.‏ الف)‏ در آینده چه تغییراتی در بین برادران مسئول رخ خواهد داد؟‏ ب)‏ چرا در آن زمان باید همچنان وفادار بمانیم؟‏

۱۴ طی مصیبت عظیم تغییراتی در بین برادران مسئول ایجاد خواهد شد.‏ در آن زمان،‏ همهٔ مسح‌شدگانی که هنوز بر روی زمین زندگی می‌کنند،‏ به آسمان برده می‌شوند تا به عنوان عضوی از لشکر آسمانی یَهُوَه در جنگ حارمَگِدّون شرکت نمایند.‏ (‏مت ۲۴:‏۳۱؛‏ مکا ۲:‏۲۶،‏ ۲۷‏)‏ بنابراین،‏ اعضای هیئت اداره‌کننده دیگر بر روی زمین و در کنار ما نخواهند بود.‏ با این حال،‏ گروه عظیم همچنان به شکلی سازماندهی‌شده باقی خواهد ماند.‏ از میان این گروه،‏ برادرانی واجد شرایط،‏ هدایت قوم یَهُوَه را بر عهده خواهند گرفت.‏ در آن زمان،‏ ما باید وفاداری خود را حفظ کرده و با اطاعت از دستورالعمل‌هایی که این برادران از طرف یَهُوَه به ما می‌دهند،‏ از آنان حمایت کنیم.‏ چرا که نجات ما در گرو این امر است!‏

۱۵.‏ چگونه می‌توانیم پایداری خود را تقویت نماییم و چرا اکنون زمان این کار است؟‏

۱۵ پایداری.‏ عنوان کنگرهٔ سال ۲۰۱۷ چنین بود:‏ «پایدار بمان!‏» ما در آن کنگره آموختیم که چگونه می‌توانیم در سختی‌ها پایدار بمانیم.‏ همچنین دیدیم که پایداری ما به شرایطی که در آن هستیم وابسته نیست؛‏ بلکه به رابطهٔ ما با یَهُوَه بستگی دارد.‏ (‏روم ۱۲:‏۱۲‏)‏ به علاوه،‏ باید همواره به یاد داشته باشیم که عیسی به ما چنین وعده داد:‏ «آن که تا به آخر پایدار بماند،‏ نجات خواهد یافت.‏» (‏مت ۲۴:‏۱۳‏)‏ این وعده بدین معنی است که صرف‌نظر از سختی‌هایی که با آن روبروییم،‏ باید همچنان پایداری خود را حفظ کنیم.‏ پایداری در مشکلات امروز،‏ باعث می‌شود که ایمانمان پیش از مصیبت عظیم تقویت گردد.‏

۱۶.‏ شجاعت ما حاصل چیست و اکنون چگونه می‌توانیم این خصوصیت را در خود پرورش دهیم؟‏

۱۶ شجاعت.‏ عنوان کنگرهٔ سال ۲۰۱۸ چنین بود:‏ «شجاع و دلیر باش.‏» ما در آن کنگره آموختیم که شجاعتمان حاصل توانایی‌هایمان نیست؛‏ بلکه این خصوصیت نیز همچون پایداری،‏ حاصل رابطهٔ نزدیک ما با یَهُوَه خداست.‏ چگونه می‌توانیم به یَهُوَه نزدیک‌تر شویم و بیش از پیش به او اعتماد کنیم؟‏ از طریق مطالعهٔ کلامش و تعمّق بر این که او در گذشته چگونه از خادمانش محافظت کرده است.‏ (‏مز ۶۸:‏۲۰؛‏ ۲پطر ۲:‏۹‏)‏ هنگامی که طی مصیبت عظیم مورد حملهٔ حکومت‌ها قرار می‌گیریم،‏ باید شجاع باشیم و بیش از هر زمان دیگری به یَهُوَه اعتماد کنیم.‏ (‏مز ۱۱۲:‏۷،‏ ۸؛‏ عبر ۱۳:‏۶‏)‏ ما با اعتماد و تکیه به یَهُوَه،‏ قوّت لازم را برای روبرویی با حملهٔ جوج به دست می‌آوریم.‏ *

چشم‌انتظار نجاتتان باشید

عیسی و لشکر آسمانی‌اش در آینده‌ای نزدیک،‏ دشمنان خدا را در جنگ حارمَگِدّون نابود می‌کنند.‏ (‏بند ۱۷ ملاحظه شود)‏

۱۷.‏ چرا نباید هیچ ترسی از جنگ حارمَگِدّون به دل راه دهیم؟‏ (‏تصویر روی جلد ملاحظه شود.‏)‏

۱۷ همان طور که در مقالهٔ پیش دیدیم،‏ اکثر ما تمام عمرمان را در روزهای آخر گذرانده‌ایم.‏ به علاوه،‏ این امید را داریم که از مصیبت عظیم نجات یابیم.‏ جنگ حارمَگِدّون نقطهٔ پایان نظام حاضر خواهد بود.‏ اما نباید هیچ ترسی به دل راه دهیم.‏ چرا که آن جنگ متعلّق به یَهُوَه است و او برایمان خواهد جنگید.‏ (‏امث ۱:‏۳۳؛‏ حز ۳۸:‏۱۸-‏۲۰؛‏ زکر ۱۴:‏۳‏)‏ با فرمان یَهُوَه،‏ عیسی مسیح لشکر آسمانی‌اش را آمادهٔ جنگ خواهد کرد.‏ لشکر آسمانی او شامل مسح‌شدگان رستاخیزیافته و هزاران هزار فرشته است.‏ آنان بر علیه شیطان و دیوهایش و قدرت‌های تحت سلطهٔ او خواهند جنگید.‏—‏دان ۱۲:‏۱؛‏ مکا ۶:‏۲؛‏ ۱۷:‏۱۴‏.‏

۱۸.‏ الف)‏ یَهُوَه چه وعده‌ای داده است؟‏ ب)‏ مکاشفه ۷:‏۹،‏ ۱۳-‏۱۷ دربارهٔ وقایع آینده چگونه به ما اطمینان‌خاطر می‌دهد؟‏

۱۸ یَهُوَه چنین وعده داده است:‏ «هر سلاحی که بر ضد تو ساخته شود کارگر نخواهد افتاد.‏» (‏اشع ۵۴:‏۱۷‏)‏ مطابق این وعده،‏ «گروهی عظیم» از پرستندگان وفادار یَهُوَه از مصیبت عظیم نجات می‌یابند و همچنان با وفاداری به خدمتشان ادامه خواهند داد.‏ ‏(‏مکاشفه ۷:‏۹،‏ ۱۳-‏۱۷ خوانده شود.‏)‏ به راستی که کتاب مقدّس به ما اطمینان‌خاطر داده است که از وقایع آینده نجات خواهیم یافت!‏ ما به‌خوبی می‌دانیم که «خداوند وفاداران را حفظ می‌کند.‏» (‏مز ۳۱:‏۲۳‏)‏ همهٔ آنانی که به یَهُوَه محبت دارند و او را جلال می‌دهند،‏ شاهد تقدیس شدن نام او خواهند بود.‏—‏حز ۳۸:‏۲۳‏.‏

۱۹.‏ چه آیندهٔ بی‌نظیری در انتظارمان است؟‏

۱۹ تصوّر کنید که اگر دوم تیموتائوس ۳:‏۲-‏۵ انسان‌های دنیای جدید را که دیگر تحت نفوذ شیطان نیستند توصیف می‌کرد،‏ به چه شکل نوشته می‌شد!‏ (‏کادر «‏ مردم در دنیای جدید‏» ملاحظه شود.‏)‏ برادر جورج گَنگِس که عضو سابق هیئت اداره‌کننده بود،‏ دنیای جدید را چنین توصیف کرد:‏ «دنیایی را تصوّر کنید که در آن همه برادر و خواهر یکدیگر خواهیم بود!‏ در آینده‌ای نزدیک افتخار زندگی در دنیای جدید نصیبتان خواهد شد.‏ شما می‌توانید به اندازهٔ یَهُوَه زندگی کنید؛‏ یعنی تا ابد!‏» به راستی که چه آینده‌ای در انتظارمان است!‏

سرود ۱۲۲ ثابت‌قدم و استوار بمانیم!‏

^ بند 5 ما می‌دانیم که در آینده‌ای نزدیک انسان‌ها با ‹مصیبتی عظیم› روبرو خواهند شد.‏ در آن زمان چه اتفاقی برای خادمان یَهُوَه خواهد افتاد؟‏ طی مصیبت عظیم یَهُوَه چه انتظاری از خادمانش دارد؟‏ ما اکنون باید چه خصوصیاتی را در خود پرورش دهیم تا بتوانیم در آن زمان وفادار بمانیم؟‏ در این مقاله به بررسی این سؤالات خواهیم پرداخت.‏

^ بند 3 توضیحات:‏ جهان مسیحیت شامل ادیانی است که ادعای مسیحیت می‌کنند،‏ اما به پیروانشان تعلیم نمی‌دهند که یَهُوَه را مطابق معیارهای او بپرستند.‏

^ بند 11 توضیحات:‏ عبارت جوج از ماجوج که گاه به صورت جوج به کار رفته است،‏ گروهی از حکومت‌ها هستند که طی مصیبت عظیم در اتحاد با یکدیگر بر علیه پرستش پاک وارد عمل می‌شوند.‏

^ بند 11 برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ وقایعی که به جنگ حارمَگِدّون می‌انجامد به برج دیده‌بانی ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۳ صفحات ۳-‏۸ مراجعه شود.‏ همچنین برای کسب جزئیات بیشتر دربارهٔ حملهٔ جوج از ماجوج و نحوهٔ محافظت یَهُوَه از قومش در جنگ حارمَگِدّون به برج دیده‌بانی ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۵ صفحات ۱۴-‏۱۹ مراجعه شود.‏

^ بند 16 کنگرهٔ سال ۲۰۱۹ با عنوان «محبت هرگز از میان نمی‌رود!‏» به ما اطمینان می‌دهد که همواره می‌توانیم تحت حمایت‌های پرمهر یَهُوَه محفوظ بمانیم.‏—‏۱قر ۱۳:‏۸‏.‏

^ بند 64 شرح تصاویر:‏ طی مصیبت عظیم،‏ گروه کوچکی از شاهدان یَهُوَه جلسهٔ خود را با شجاعت در جنگل برگزار کرده‌اند.‏

^ بند 66 شرح تصاویر:‏ گروهی عظیم از پرستندگان وفادار یَهُوَه از مصیبت عظیم نجات یافته‌اند و بسیار شادند.‏