مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

‏«به خدا امید دارم»‏

‏«به خدا امید دارم»‏

‏«آدم آخر،‏ روح حیات‌بخش شد.‏»—‏۱قُرِنتیان ۱۵:‏۴۵‏.‏

سرودهای:‏ ۱۵۱،‏ ۱۴۷

۱-‏۳.‏ الف)‏ یکی از عقاید اصلی‌مان چیست؟‏ ب)‏ چرا ایمان به رستاخیز بسیار مهم است؟‏ (‏تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏

اگر کسی از شما بپرسد تعالیم اصلی دین شما چیست،‏ چه پاسخ می‌دهید؟‏ مطمئناً می‌گویید که یَهُوَه آفریدگار و هستی‌بخش است و این که به عیسی مسیح ایمان دارید،‏ کسی که جانش را به عنوان بهای رهایی برای انسان‌ها داد.‏ همچنین با شادمانی می‌گویید که در آینده زمین تبدیل به بهشت خواهد شد و قوم خدا تا ابد بر آن زندگی خواهند کرد.‏ اما آیا به ایمانتان به رستاخیز نیز اشاره می‌کنید؟‏

۲ حتی اگر خود را در میان کسانی تصوّر کنیم که از مصیبت عظیم نجات می‌یابند و تا ابد روی زمین زندگی می‌کنند،‏ دلایل قانع‌کننده‌ای داریم که رستاخیز را به عنوان یکی از عقاید اصلی‌مان نام ببریم.‏ پولُس رسول نشان داد که چرا ایمان به رستاخیز بسیار مهم است.‏ او گفت:‏ «اگر به‌راستی مردگان رستاخیز نمی‌یابند،‏ پس مسیح نیز برخیزانده نشده است.‏» اگر مسیح رستاخیز نیافته بود،‏ پادشاه و سَرور ما نیز نبود و تمام تعالیم ما دربارهٔ پادشاهی مسیح بیهوده بود.‏ ‏(‏۱قُرِنتیان ۱۵:‏۱۲-‏۱۹ خوانده شود.‏)‏ یهودیان صدوقی بر این باور بودند که مردگان دیگر نمی‌توانند به زندگی بازگردند،‏ اما از آنجایی که ما اطمینان داریم عیسی مسیح رستاخیز یافته است،‏ با آنان متفاوت هستیم.‏ حتی زمانی که دیگران عقاید ما را مورد تمسخر قرار می‌دهند،‏ باید ایمانمان را به رستاخیز حفظ کنیم.‏—‏مرق ۱۲:‏۱۸؛‏ اعما ۴:‏۲،‏ ۳؛‏ ۱۷:‏۳۲؛‏ ۲۳:‏۶-‏۸‏.‏

۳ پولُس هنگام اشاره به «تعالیم ابتدایی در مورد مسیح،‏» به «رستاخیز مردگان» نیز اشاره کرد.‏ (‏عبر ۶:‏۱،‏ ۲‏)‏ او در صحبت‌هایش نشان داد که به رستاخیز ایمان دارد.‏ (‏اعما ۲۴:‏۱۰،‏ ۱۵،‏ ۲۴،‏ ۲۵‏)‏ با این که رستاخیز یکی از «تعالیم ابتدایی» کتاب مقدّس است،‏ باید همواره با دقت دربارهٔ آن مطالعه و تحقیق کنیم.‏ (‏عبر ۵:‏۱۲‏)‏ چرا؟‏

۴.‏ در رابطه با رستاخیز چه سؤالاتی مطرح می‌شود؟‏

۴ زمانی که مردم مطالعهٔ کتاب مقدّس را شروع می‌کنند،‏ اکثر آنان با گزارشات کتاب مقدّس دربارهٔ رستاخیز آشنا می‌شوند،‏ برای مثال رستاخیز ایلعازَر‏.‏ به‌علاوه یاد می‌گیرند که ابراهیم،‏ ایّوب و دانیال ایمان داشتند که در آینده مردگان دوباره زنده خواهند شد.‏ حال چگونه می‌توانیم از روی کتاب مقدّس به دیگران ثابت کنیم که می‌توان به رستاخیز که قرن‌ها پیش وعده داده شده بود ایمان داشت؟‏ رستاخیز چه زمانی اتفاق می‌افتد؟‏ پاسخ این سؤالات ایمان ما را تقویت می‌کند.‏

رستاخیز بعد از قرن‌ها

۵.‏ در ادامه به بررسی چه موضوعی می‌پردازیم؟‏

۵ شاید تصوّر این که شخصی بلافاصله بعد از مرگش به زندگی بازگردد چندان دشوار نباشد.‏ (‏یو ۱۱:‏۱۱؛‏ اعما ۲۰:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ اما آیا می‌توانید تصوّر کنید که او سال‌ها یا حتی قرن‌ها پس از مرگش به زندگی بازگردد؟‏ آیا ایمان دارید که وعدهٔ رستاخیز می‌تواند برای همهٔ مردگان به تحقق رسد،‏ چه به تازگی مرده باشند و چه قرن‌ها پیش؟‏ در واقع ما به رستاخیزی ایمان داریم که قرن‌ها بعد از وعدهٔ آن،‏ به تحقق پیوست.‏ آن رستاخیز کدام است و چطور با رستاخیزهایی که در آینده به تحقق می‌رسد در ارتباط است؟‏

۶.‏ عیسی در تحقق مزمور ۱۱۸ چه نقشی داشته است؟‏

۶ حال رستاخیزی را بررسی می‌کنیم که سال‌ها بعد از پیشگویی آن به تحقق رسید.‏ در مزمور ۱۱۸ که احتمالاً داوود آن را نوشت،‏ چنین آمده است:‏ «آه ای خداوند،‏ نجاتمان ده!‏ .‏ .‏ .‏ مبارک است آن که به نام خداوند می‌آید!‏» زمانی که عیسی مسیح در نهم نیسان به اورشلیم وارد می‌شد،‏ مردم این کلام نبوی را بازگو می‌کردند.‏ (‏مز ۱۱۸:‏۲۵،‏ ۲۶؛‏ مت ۲۱:‏۷-‏۹‏)‏ اما مزمور ۱۱۸ چگونه نشان می‌داد که سال‌ها بعد رستاخیزی به وقوع می‌پیوست؟‏ برای پاسخ به این سؤال توجه کنید که کلام نبوی در مزمور ۱۱۸ همچنین می‌گوید:‏ «سنگی که معماران رد کردند مهمترین سنگ بنا شده است!‏»—‏مز ۱۱۸:‏۲۲‏.‏

‏«معماران،‏» عیسی مسیح را رد کردند (‏بند ۷ ملاحظه شود)‏

۷.‏ چگونه یهودیان عیسی را رد کردند؟‏

۷ ‏‹معمارانی› که عیسی مسیح را رد کردند در واقع رهبران مذهبی یهود بودند.‏ آنان نه تنها عیسی را به عنوان مسیح موعود نپذیرفتند،‏ بلکه بسیاری از آنان نزد پیلاتُس رفته و خواستار قتل عیسی شدند.‏ (‏لو ۲۳:‏۱۸-‏۲۳‏)‏ بله،‏ آنان در مرگ عیسی نقش داشتند.‏

عیسی رستاخیز یافت تا «مهمترین سنگ بنا» شود (‏بندهای ۸،‏ ۹ ملاحظه شود)‏

۸.‏ عیسی چطور می‌توانست «مهمترین سنگ بنا» شود؟‏

۸ حال که عیسی را کشته بودند،‏ چگونه او می‌توانست «مهمترین سنگ بنا» شود؟‏ تنها در صورتی که رستاخیز می‌یافت و به زندگی بازمی‌گشت.‏ عیسی با بیان مثلی این موضوع را روشن ساخت.‏ در آن مثل مردی که مالک تاکستانی بود،‏ غلامان خود را نزد باغبانان زمین می‌فرستد.‏ باغبانان با غلامان بدرفتاری می‌کنند.‏ در نهایت آن مرد،‏ پسر خود را می‌فرستد به این امید که باغبانان به خواستهٔ او عمل کنند.‏ اما باغبانان پسر او را می‌کشند.‏ به طور مشابه،‏ اسرائیلیان نیز با پیامبرانی که خدا نزد آنان فرستاده بود بدرفتاری کردند.‏ در نهایت یَهُوَه پسر خود عیسی مسیح را نزد آنان فرستاد.‏ اما مردم با او نیز بدرفتاری کرده و او را کشتند.‏ عیسی پس از بیان این مثل،‏ کلام نبوی مزمور ۱۱۸:‏۲۲ را بازگو کرد.‏ (‏لو ۲۰:‏۹-‏۱۷‏)‏ پِطرُس رسول نیز هنگامی که «بزرگان قوم،‏ ریش‌سفیدان و علمای دین در اورشلیم» گرد هم آمده بودند،‏ دربارهٔ عیسی مسیح به آنان گفت:‏ «شما او را بر تیر اعدام کردید و خدا او را از مردگان برخیزانید.‏ اوست ‹آن سنگی که شما بنّایان به حساب نیاوردید و سنگِ سرِ زاویه شده است.‏›» اعما ۳:‏۱۵؛‏ ۴:‏۵-‏۱۱؛‏ ۱پطر ۲:‏۵-‏۷‏.‏

۹.‏ چرا پیشگویی مزمور ۱۱۸:‏۲۲ قابل توجه است؟‏

۹ بنابراین مزمور ۱۱۸:‏۲۲ پیشگویی کرده بود که رستاخیزی رخ خواهد داد و آن پیشگویی صدها سال بعد به وقوع پیوست.‏ در واقع در این آیه پیشگویی شده بود که با عیسی مسیح مخالفت خواهد شد و او را به قتل خواهند رساند،‏ اما او از مردگان برخواهد خواست و «مهمترین سنگ بنا» خواهد شد.‏ بدین شکل یَهُوَه پس از رستاخیز عیسی به او نامی داد،‏ تنها نامی که می‌توانیم «از طریق آن نجات یابیم.‏»—‏اعما ۴:‏۱۲؛‏ افس ۱:‏۲۰‏.‏

۱۰.‏ الف)‏ در مزمور ۱۶:‏۱۰ چه پیشگویی شده بود؟‏ ب)‏ چرا می‌توان اطمینان داشت که مزمور ۱۶:‏۱۰ دربارهٔ داوود پیشگویی نشده بود؟‏

۱۰ حال آیهٔ دیگری را بررسی می‌کنیم که رستاخیزی را پیشگویی کرده بود که بیش از هزار سال بعد به وقوع پیوست.‏ این موضوع به ما اطمینان می‌دهد که رستاخیز می‌تواند مدت‌ها بعد از وعدهٔ آن به وقوع بپیوندد.‏ داوود در مزمور ۱۶ چنین نوشت:‏ «جانم را در هاویه وا نخواهی نهاد،‏ و نخواهی گذاشت سرسپردهٔ تو فساد را ببیند.‏» (‏مز ۱۶:‏۱۰‏)‏ در این آیه داوود نگفت که خودش هیچ گاه نخواهد مرد و به قبر یا هاویه نخواهد رفت.‏ کلام خدا به روشنی نشان می‌دهد که داوود پیر شد و مرد.‏ او بعد از مرگ «با پدران خود آرمید و او را در شهر داوود به خاک سپردند.‏» (‏۱پاد ۲:‏۱،‏ ۱۰‏)‏ پس مزمور ۱۶:‏۱۰ در مورد چه کسی صحبت می‌کند؟‏

۱۱.‏ پِطرُس چه زمانی دربارهٔ مزمور ۱۶:‏۱۰ توضیح داد؟‏

۱۱ بیش از هزار سال بعد از این که داوود آن مزمور را نوشت،‏ پِطرُس رسول توضیح داد که مزمور ۱۶:‏۱۰ دربارهٔ چه کسی صحبت می‌کند.‏ چند هفته پس از مرگ و رستاخیز عیسی،‏ پِطرُس با هزاران یهودی و کسانی که تازه به مسیحیت گرویده بودند صحبت می‌کرد.‏ ‏(‏اعمال ۲:‏۲۹-‏۳۲ خوانده شود.‏)‏ او به آنان یادآوری کرد که داوود درگذشت و در مقبره‌اش دفن شد.‏ او همچنین به آنان گفت که داوود «آینده را از پیش دید و در مورد رستاخیز مسیح گفت.‏» در گزارش کتاب مقدّس نیامده است که کسی از مخاطبان پِطرُس با این گفتهٔ او مخالفتی کرده باشد.‏

۱۲.‏ مزمور ۱۶:‏۱۰ چطور به تحقق رسید و این چه ارتباطی با وعدهٔ رستاخیز دارد؟‏

۱۲ پِطرُس با نقل مزمور ۱۱۰:‏۱ به گفتهٔ خود استحکام بخشید.‏ ‏(‏اعمال ۲:‏۳۳-‏۳۶ خوانده شود.‏)‏ استدلال پِطرُس از نوشته‌های مقدّس،‏ بسیاری را متقاعد ساخت که عیسی «سَرور و مسیح» است.‏ مردم دریافتند که پیشگویی مزمور ۱۶:‏۱۰ با رستاخیز عیسی به تحقق پیوست.‏ بعدها وقتی پولُس رسول در شهر اَنطاکیهٔ پیسیدیه به یهودیان موعظه می‌کرد،‏ همین استدلال را بکار برد و مردم چنان تحت تأثیر قرار گرفتند که از پولُس خواستند بیشتر برای آنان صحبت کند.‏ ‏(‏اعمال ۱۳:‏۳۲-‏۳۷،‏ ۴۲ خوانده شود.‏)‏ این استدلال باید به ما نیز اطمینان بخشد که پیشگویی‌های کتاب مقدّس دربارهٔ رستاخیز کاملاً قابل‌اعتماد است؛‏ برای مثال رستاخیز عیسی که صدها سال بعد از پیشگویی آن به وقوع پیوست.‏

رستاخیز چه زمانی اتفاق می‌افتد؟‏

۱۳.‏ در رابطه با رستاخیز چه سؤالاتی ممکن است پیش آید؟‏

۱۳ این نکته که رستاخیز می‌تواند سال‌ها پس از این که وعده داده شد به تحقق رسد،‏ باعث دلگرمی ماست.‏ با این حال شاید برخی از خود بپرسند:‏ ‹آیا باید مدتی طولانی انتظار بکشم تا عزیزان ازدست‌رفته‌ام را دوباره ببینم؟‏ مردگان چه زمانی رستاخیز می‌یابند؟‏› عیسی به رسولانش گفت که چیزهایی هست که آنان نمی‌دانند و نمی‌توانند از آن آگاه شوند.‏ او گفت که جزئیاتی دربارهٔ ‹زمان‌ها یا ایّام› وجود دارد که «پدر در اختیار خود نگاه داشته است.‏» (‏اعما ۱:‏۶،‏ ۷؛‏ یو ۱۶:‏۱۲‏)‏ با این حال یَهُوَه ما را از زمان رستاخیز کاملاً بی‌اطلاع نگذاشته است.‏

۱۴.‏ چرا رستاخیز عیسی با رستاخیزهایی که پیش از آن اتفاق افتاد متفاوت است؟‏

۱۴ مهم‌ترین رستاخیزی که در کتاب مقدّس گزارش شده است،‏ رستاخیز عیسی مسیح می‌باشد.‏ اگر او رستاخیز نمی‌یافت،‏ ما هیچ گاه نمی‌توانستیم امید داشته باشیم که عزیزان ازدست‌رفته‌مان را دوباره ببینیم.‏ کسانی که پیش از عیسی رستاخیز پیدا کردند،‏ زندگی ابدی نیافتند.‏ برای مثال آنانی را که ایلیّا و اِلیشَع رستاخیز دادند،‏ دوباره مردند و به خاک بازگشتند.‏ اما رستاخیز عیسی کاملاً متفاوت بود.‏ او «از میان مردگان برخیزانده شده است،‏ دیگر نمی‌میرد و مرگ دیگر بر او تسلّطی ندارد.‏» او «همیشه و تا ابد» در آسمان زندگی خواهد کرد و هرگز فساد را نخواهد دید.‏—‏روم ۶:‏۹؛‏ مکا ۱:‏۵،‏ ۱۸؛‏ کول ۱:‏۱۸؛‏ ۱پطر ۳:‏۱۸‏.‏

۱۵.‏ چرا کتاب مقدّس می‌گوید که عیسی «نوبر» است و چرا این موضوع اهمیت دارد؟‏

۱۵ عیسی اولین کسی بود که به صورت موجودی روحی رستاخیز یافت و به آسمان رفت.‏ بدون شک رستاخیز او مهم‌ترین رستاخیز در تاریخ بوده است.‏ (‏اعما ۲۶:‏۲۳‏)‏ اما او تنها کسی نبود که امید داشت به صورت موجودی روحی رستاخیز یابد و به آسمان برود.‏ او به رسولان وفادارش اطمینان بخشید که همراه او در آسمان حکمرانی خواهند کرد.‏ (‏لو ۲۲:‏۲۸-‏۳۰‏)‏ رسولان عیسی برای این که به امیدشان دست یابند،‏ در ابتدا باید می‌مردند و سپس همچون عیسی با بدنی روحی رستاخیز می‌یافتند.‏ پولُس رسول نوشت:‏ «مسیح از مردگان برخیزانده شد و در این خصوص،‏ نوبر کسانی است که به خواب مرگ رفته‌اند.‏» سپس پولُس اشاره کرد که افراد دیگری رستاخیز یافته و به آسمان خواهند رفت.‏ او گفت:‏ «هر یک به نوبت خود:‏ نخست مسیح زنده شد که نوبر بود.‏ سپس کسانی که از آنِ مسیح هستند،‏ در هنگام حضور او زنده خواهند شد.‏»—‏۱قر ۱۵:‏۲۰،‏ ۲۳‏.‏

۱۶.‏ در رابطه با زمان رستاخیزِ کسانی که به آسمان می‌روند،‏ چه اطلاعاتی داریم؟‏

۱۶ گفته‌های پولُس تا حدّی به ما نشان می‌دهد که رستاخیز آسمانی چه زمانی به وقوع می‌رسد.‏ او گفت «در هنگام حضور [مسیح]» این اتفاق می‌افتد.‏ شاهدان یَهُوَه سال‌ها پیش بر اساس آیات کتاب مقدّس به این نتیجه رسیده‌اند که زمان حضور مسیح از سال ۱۹۱۴ شروع شده است.‏ ما اکنون نیز در این دوره زندگی می‌کنیم و در آینده‌ای نزدیک نظام شریر این دنیا به پایان می‌رسد.‏

۱۷،‏ ۱۸.‏ در زمان حضور مسیح برای برخی مسح‌شدگان چه اتفاقی می‌افتد؟‏

۱۷ همچنین کتاب مقدّس در رابطه با کسانی که رستاخیز می‌یابند و به آسمان می‌روند چنین می‌گوید:‏ ‏«ما نمی‌خواهیم در مورد کسانی که در خواب مرگند،‏ بی‌اطلاع باشید،‏ .‏ .‏ .‏ اگر ایمان داریم که عیسی مُرد و باز برخاست،‏ باید همچنین ایمان داشته باشیم که خدا آنان را که در اتحاد با عیسی به خواب مرگ رفته‌اند،‏ رستاخیز خواهد داد تا با عیسی باشند.‏ .‏ .‏ .‏ آن گروه از ما که در زمان حضور سَرور زنده خواهند بود،‏ به هیچ وجه پیش از آنانی که به خواب مرگ فرورفته‌اند،‏ رستاخیز نخواهند یافت؛‏ زیرا سَرور .‏ .‏ .‏ خود از آسمان پایین خواهد آمد.‏ آنگاه نخست آنانی که در اتحاد با مسیح مرده‌اند،‏ رستاخیز خواهند یافت.‏ سپس،‏ آن گروه از ما که زنده و باقی مانده‌ایم،‏ در ابرها برده خواهیم شد تا همراه با آنان بوده،‏ سَرور را در هوا ملاقات کنیم و به این طریق تا ابد با سَرور خواهیم بود.‏»—‏۱تسا ۴:‏۱۳-‏۱۷‏.‏

۱۸ اولین رستاخیز آسمانی مدتی بعد از شروع حضور مسیح به وقوع پیوست.‏ مسح‌شدگانی که در طول مصیبت عظیم زنده هستند ‹در ابرها برده خواهند شد› و ‹به خواب مرگ نخواهند رفت.‏› منظور از این آیات این است که آنان مدتی طولانی در چنگ مرگ باقی نخواهند ماند.‏ آنان بلافاصله پس از مرگ،‏ ‹همگی تبدیل خواهند شد و این در یک لحظه و در یک چشم به هم زدن،‏ هنگامی که شیپور آخر نواخته می‌شود،‏ رخ خواهد داد.‏›—‏۱قر ۱۵:‏۵۱،‏ ۵۲؛‏ مت ۲۴:‏۳۱

۱۹.‏ ‏«رستاخیزی بهتر» که پیش رو داریم چیست؟‏

۱۹ امروزه اکثر مسیحیان وفادار جزو مسح‌شدگان نیستند و در آسمان با مسیح حکمرانی نخواهند کرد.‏ آنان در انتظار «روز یَهُوَه» هستند.‏ در آن روز یَهُوَه خدا شرارت را از روی زمین پاک خواهد ساخت.‏ هیچ کس نمی‌داند که آن روز دقیقاً چه زمانی فرا می‌رسد،‏ اما شواهد نشان می‌دهد که بسیار نزدیک است.‏ (‏۱تسا ۵:‏۱-‏۳‏)‏ در آن زمان نوع دیگری از رستاخیز به وقوع می‌پیوندد،‏ یعنی رستاخیز کسانی که تا ابد در بهشت روی زمین زندگی خواهند کرد.‏ آنان امید دارند که در دنیای جدید به کاملیت برسند و دیگر هرگز طعم مرگ را نچشند.‏ مسلّماً این «رستاخیزی بهتر» از رستاخیزهای گذشته است که شخص از میان مردگان برمی‌خواست اما بعدها دوباره درمی‌گذشت.‏—‏عبر ۱۱:‏۳۵‏.‏

۲۰.‏ چرا می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که رستاخیز مردگان با نظم و ترتیب صورت می‌گیرد؟‏

۲۰ کتاب مقدّس می‌گوید که کسانی که به آسمان می‌روند،‏ «هر یک به نوبت خود» رستاخیز می‌یابد.‏ (‏۱قر ۱۵:‏۲۳‏)‏ ما می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که رستاخیز کسانی که بر زمین زندگی خواهند کرد نیز با نظم و ترتیب صورت می‌گیرد.‏ بنابراین شاید از خود بپرسید:‏ آیا عزیزان ازدست‌رفته‌مان که به‌تازگی درگذشته‌اند،‏ در ابتدای حکومت هزار سالهٔ مسیح رستاخیز خواهند یافت؟‏ آیا خادمان وفادار خدا که در زمان باستان می‌زیستند و در رهبری قوم تجربه دارند،‏ در اوایل هزار سال رستاخیز می‌یابند تا قوم خدا را در دنیای جدید سازماندهی کنند؟‏ برای کسانی که قبل از مرگشان یَهُوَه را خدمت نمی‌کردند چه اتفاقی می‌افتد؟‏ این اشخاص در چه زمانی و کجا رستاخیز خواهند یافت؟‏ در این زمینه سؤالات بسیاری وجود دارد.‏ اما آیا لازم است که اکنون بر آن‌ها تعمّق کنیم و به دنبال جواب باشیم؟‏ آیا بهتر نیست که صبر کنیم و منتظر یَهُوَه بمانیم؟‏ بدون شک وقتی می‌بینیم که یَهُوَه چطور وارد عمل می‌شود و امور را در دست می‌گیرد،‏ هیجان‌زده خواهیم شد.‏

۲۱.‏ شما در رابطه با رستاخیز چه امیدی دارید؟‏

۲۱ تا آن زمان ما باید ایمانمان را به یَهُوَه خدا تقویت کنیم.‏ او از طریق عیسی مسیح به ما اطمینان بخشید که مردگان در حافظه‌اش باقی می‌مانند و رستاخیز خواهند یافت.‏ (‏یو ۵:‏۲۸،‏ ۲۹؛‏ ۱۱:‏۲۳‏)‏ عیسی مسیح گفت که ابراهیم،‏ اسحاق و یعقوب ‹در نظر یَهُوَه زنده‌اند.‏› او با این گفته‌اش ثابت کرد که یَهُوَه قادر است مردگان را از مرگ برخیزاند.‏ (‏لو ۲۰:‏۳۷،‏ ۳۸‏)‏ بنابراین ما دلایل زیادی داریم که همچون پولُس بگوییم:‏ ‹به خدا امید دارم که رستاخیزی در پیش است.‏›—‏اعما ۲۴:‏۱۵‏.‏