۱.‏ یَهُوَه به چه شکل ویژه‌ای خود را به موسی معرفی کرد و چرا این موضوع حائزاهمیت است؟‏

یک بار یَهُوَه خدا برای معرفی خود به موسی،‏ نام و خصوصیاتش را به او اعلام کرد.‏ اولین خصوصیاتی که او به آن اشاره کرد،‏ رحمت و دلسوزی‌اش بود.‏ ‏(‏خروج ۳۴:‏۵-‏۷ خوانده شود.‏)‏ یَهُوَه می‌توانست قدرت و حکمت خود را برجسته سازد،‏ اما چنین نکرد.‏ یَهُوَه می‌دانست که موسی می‌خواهد از حمایت او اطمینان خاطر یابد.‏ بنابراین به خصوصیاتی اشاره کرد که نشانهٔ تمایل او برای کمک به خادمانش بود.‏ (‏خرو ۳۳:‏۱۳‏)‏ آیا دلگرم‌کننده نیست که یَهُوَه قبل از هر چیز دیگری به آن خصوصیات دلنشین و جذاب اشاره کرد؟‏ در این مقاله خصوصیت دلسوزی را بررسی خواهیم کرد.‏ این خصوصیت سبب می‌شود که شخص حس همدردی کند و تمایل داشته باشد که به دیگران در رنج و مصیبت‌شان یاری رساند.‏

۲،‏ ۳.‏ الف)‏ چطور می‌دانیم که دلسوزی بخشی از ذات انسان است؟‏ ب)‏ چرا آنچه کتاب مقدّس در مورد دلسوزی می‌گوید،‏ باید برای ما مهم باشد؟‏

^۲ یَهُوَه خدا بسیار دلسوز است و انسان‌ها را به صورت خود آفریده است.‏ بنابراین کاملاً طبیعی است که انسان‌ها خواهان آرامش و آسایش دیگران باشند.‏ حتی آنانی که خدا را نمی‌شناسند نیز اغلب دلسوزی نشان می‌دهند.‏ (‏پیدا ۱:‏۲۷‏)‏ در کتاب  مقدّس گزارشات بسیاری وجود دارد که خصوصیت دلسوزی را برجسته می‌سازد.‏ برای مثال گزارش دو زن فاحشه را در نظر بگیرید که نزد سلیمان پادشاه رفتند.‏ آنان بر سر این که کدام یک مادر واقعی یک کودک است با هم بحث می‌کردند.‏ سلیمان برای روشن شدن حقیقت،‏ دستور داد که کودک را از وسط دو نیم کنند.‏ آن فرمان سبب شد حس دلسوزی مادر واقعی برانگیخته شود،‏ تا جایی که حاضر شد برای حفظ جان کودک،‏ او را به زن دیگر ببخشد.‏ (‏۱پاد ۳:‏۲۳-‏۲۷‏)‏ دختر فرعون نمونه‌ای دیگر است که از خود دلسوزی نشان داد.‏ او زندگی موسی را زمانی که هنوز نوزاد بود نجات داد.‏ او با این که می‌دانست آن نوزاد «یکی از کودکان عبرانیان است» و نباید زنده بماند،‏ ‹دلش بر وی بسوخت› و تصمیم گرفت که او را به فرزندخواندگی قبول کند.‏—‏خرو ۲:‏۵،‏ ۶‏.‏

^۳ چرا موضوع دلسوزی باید برای ما مهم باشد؟‏ زیرا کتاب مقدّس ما را ترغیب می‌کند که یَهُوَه خدا را الگو قرار دهیم.‏ (‏افس ۵:‏۱‏)‏ ما انسان‌ها با خصوصیت دلسوزی آفریده شده‌ایم.‏ اما همهٔ ما ناکامل هستیم و تمایلات خودخواهانه داریم.‏ گاهی اوقات آسان نیست که تصمیم بگیریم به دیگران کمک کنیم یا به فکر خودمان باشیم.‏ چه چیز به ما کمک می‌کند که خصوصیت دلسوزی را در خود پرورش دهیم؟‏ اول نمونهٔ یَهُوَه خدا و افراد دیگر را که دلسوزی نشان دادند در نظر می‌گیریم.‏ دوم بررسی می‌کنیم که چطور می‌توانیم از یَهُوَه خدا سرمشق بگیریم و این کار چه فوایدی برایمان دارد.‏

۴.‏ الف)‏ چرا یَهُوَه فرشتگانی را به سُدوم فرستاد؟‏ ب)‏ ما از گزارش لوط و دخترانش چه می‌آموزیم؟‏

^۴ گزارشات بسیاری در کتاب مقدّس وجود دارد که دلسوزی یَهُوَه را نشان می‌دهد.‏ برای مثال برخورد یَهُوَه با لوط را در نظر بگیرید.‏ آن مرد درستکار به دلیل اعمال بی‌شرمانهٔ مردم سُدوم و غَمورَه «به ستوه آمده بود.‏» یَهُوَه خدا قصد داشت آن مردمان شریر و فاسد را نابود کند.‏ (‏۲پطر ۲:‏۷،‏ ۸‏)‏ بنابراین فرشتگانی را فرستاد تا از لوط و خانواده‌اش بخواهند که آن شهر را هر چه زودتر ترک کنند.‏ اما «چون لوط درنگ می‌کرد،‏ آن [فرشتگان] به‌خاطر شفقت خداوند بر وی،‏ دستان او و همسر و دو دخترش را گرفتند و او را بیرون آورده،‏ خارج از شهر گذاشتند.‏» (‏پیدا ۱۹:‏۱۶‏)‏ یَهُوَه خدا کاملاً درک می‌کرد که لوط در چه شرایط سختی قرار گرفته بود.‏ اطمینان داریم که او امروزه نیز شرایط سخت ما را کاملاً درک می‌کند.‏—‏اشع ۶۳:‏۷-‏۹؛‏ یعقو ۵:‏۱۱‏،‏ پاورقی؛‏ ۲پطر ۲:‏۹‏.‏

۵.‏ کلام خدا چطور به ما کمک می‌کند که دلسوزی نشان دهیم؟‏

^۵ یَهُوَه خدا نه تنها خود دلسوزی نشان داد،‏ بلکه به قومش تعلیم داد که آنان نیز باید این خصوصیت را از خود نشان دهند.‏ یکی از قوانین اسرائیلیان را در نظر بگیرید.‏ در آن زمان شخص طلبکار می‌توانست ردای شخص بدهکار را گرو بگیرد تا تضمینی برای پرداخت بدهی او باشد.‏ ‏(‏خروج ۲۲:‏۲۶،‏ ۲۷ خوانده شود.‏)‏ اما شخص طلبکار باید ردا را قبل از غروب آفتاب به صاحبش بازمی‌گرداند تا او بتواند هنگام خواب خود را با آن گرم نگه دارد.‏ اگر طلبکار دلسوز نبود شاید ردای بدهکار را پس نمی‌داد،‏ اما یَهُوَه خدا به قومش تعلیم داده بود که دلسوز و مهربان باشند.‏ ما از اصلی که در این قانون اسرائیلیان نهفته است چه می‌آموزیم؟‏ این که هرگز نسبت به نیازهای هم‌ایمانانمان بی‌توجه نباشیم و برای کمک به مسیحیانی که در سختی هستند،‏ هر آنچه از دستمان برمی‌آید انجام دهیم.‏—‏کول ۳:‏۱۲؛‏ یعقو ۲:‏۱۵،‏ ۱۶؛‏ ۱یوحنا ۳:‏۱۷ خوانده شود.‏

۶.‏ از دلسوزی یَهُوَه خدا نسبت به اسرائیلیان گناهکار چه می‌آموزیم؟‏

^۶ یَهُوَه خدا به قوم اسرائیل حتی زمانی که گناه می‌کردند دلسوزی نشان می‌داد.‏ در کتاب مقدّس می‌خوانیم:‏ «یهوه خدای پدران آنها بارها به واسطهٔ رسولان خود برای ایشان  پیغام فرستاد .‏ .‏ .‏ زیرا که بر قوم خود و بر مسکن خویش شفقت داشت.‏» (‏۲توا ۳۶:‏۱۵‏)‏ آیا ما نیز نباید نسبت به کسانی که می‌توانند توبه کنند و زندگی گناه‌آلود خود را اصلاح کنند،‏ دلسوز باشیم؟‏ یَهُوَه نمی‌خواهد که هیچ کس هلاک شود.‏ (‏۲پطر ۳:‏۹‏)‏ بنابراین تا آن روز که یَهُوَه وارد عمل شود و شریران را نابود کند،‏ ما باید هشدارهای دلسوزانهٔ او را به همگان اعلام کنیم.‏

۷،‏ ۸.‏ چرا خانوادهٔ میلان بر این باور بودند که یَهُوَه به آنان دلسوزی نشان داد؟‏

^۷ امروزه بسیاری از خادمان یَهُوَه دلسوزی او را تجربه کرده‌اند.‏ برای مثال در دههٔ ۱۹۹۰ در بوسنی مردم از قوم‌ها و نژادهای مختلف در جنگ بودند و همدیگر را می‌کشتند.‏ در چنین وضعیتی پسری ۱۲ ساله به نام میلان به همراه والدین و برادرش و برخی از شاهدان یَهُوَه با اتوبوس از بوسنی به صربستان می‌رفتند تا در کنگره شرکت کنند.‏ والدین میلان می‌خواستند در آن کنگره تعمید بگیرند.‏ هنگام عبور از مرز،‏ سربازان اجازه ندادند خانوادهٔ میلان از مرز بگذرند،‏ زیرا آنان از قوم و نژادی دیگر بودند.‏ اما بقیهٔ مسافران بدون هیچ مشکلی از مرز گذشتند.‏ افسر مسئول آن خانواده را به مدت دو روز در مرز نگه داشت.‏ سرانجام با مقامات بالاتر تماس گرفت تا بپرسد با آن خانواده چه باید بکند.‏ خانوادهٔ میلان که در آنجا حضور داشتند به خوبی شنیدند که فرماندهٔ آن افسر به او گفت:‏ «آن‌ها را بیرون ببرید و به آن‌ها شلیک کنید!‏»‏

^۸ هنگامی که افسر مسئول با سربازانش صحبت می‌کرد،‏ دو غریبه به سمت خانوادهٔ میلان رفتند و پنهانی به آنان گفتند که شاهد یَهُوَه هستند.‏ آن دو برادر از مسافرین اتوبوس شنیده بودند که چه اتفاقی برای خانوادهٔ میلان افتاده است.‏ از آنجایی که مدارک بچه‌ها را در مرز کنترل نمی‌کردند،‏ آنان به میلان و برادرش گفتند که در ماشین آن‌ها بنشینند تا از مرز بگذرند.‏ همچنین به والدین میلان گفتند که خودشان پیاده از پشت محل ایست و بازرسی رد شوند و در آن طرف مرز به آنان بپیوندند.‏ میلان با شنیدن پیشنهاد آنان نمی‌دانست باید بخندد یا گریه کند.‏ والدین او به آن برادران گفتند:‏ «فکر می‌کنید مأمورها اجازه می‌دهند ما راحت اینجا را ترک کنیم؟‏» با این حال پیشنهاد آن برادران را قبول کردند.‏ آنان لحظه به لحظه از آنجا دورتر می‌شدند و گویی سربازان آن‌ها را نمی‌دیدند.‏ سرانجام والدین میلان توانستند در آن طرف مرز به فرزندانشان ملحق شوند.‏ آنان به شهری که کنگره در آن برگزار می‌شد رفتند و اطمینان داشتند که یَهُوَه دعاهای آنان را جواب داده است.‏ البته کتاب مقدّس نشان می‌دهد که نمی‌توان انتظار داشت یَهُوَه همیشه به طور مستقیم از خادمانش محافظت کند.‏ (‏اعما ۷:‏۵۸-‏۶۰‏)‏ با این حال میلان احساس خود را چنین بیان می‌کند:‏ «به نظر می‌رسید فرشتگان کاری کردند که سربازان نتوانند ما را ببینند و یَهُوَه ما را از آن شرایط سخت نجات داد.‏»—‏مز ۹۷:‏۱۰‏.‏

۹.‏ عیسی چه احساسی نسبت به جمعیتی داشت که در پی او روان بودند؟‏ (‏تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏

^۹ ما می‌توانیم از دلسوزی عیسی نیز درس بگیریم.‏ او جمعیتی را دید که «همچون گوسفندان بدون شبان،‏ رنج‌دیده و سرگشته بودند» و دلش به حال آنان سوخت.‏ عیسی برای آنان چه کرد؟‏ او «تعالیمی بسیار به آنان داد.‏» (‏مت ۹:‏۳۶؛‏ مَرقُس ۶:‏۳۴ خوانده شود.‏)‏ رفتار عیسی با رفتار فَریسیان کاملاً متفاوت بود.‏ آنان هیچ تمایلی نداشتند که به افراد عامی کمک کنند.‏ (‏مت ۱۲:‏۹-‏۱۴؛‏ ۲۳:‏۴؛‏ یو ۷:‏۴۹‏)‏ آیا شما نیز نمی‌خواهید همچون عیسی به کسانی که از نظر روحانی گرسنه‌اند غذای روحانی برسانید؟‏

۱۰،‏ ۱۱.‏ آیا دلسوزی نشان دادن همیشه بجاست؟‏ توضیح دهید.‏

^۱۰ البته دلسوزی نشان دادن در بعضی مواقع بجا نیست.‏ اما در نمونه‌هایی که خواندیم دلسوزی یَهُوَه خدا کاملاً بجا بود.‏ حال نمونه‌ای دیگر را در نظر  می‌گیریم.‏ شائول پادشاه دست به کاری زد که شاید به نظر خودش دلسوزی بود،‏ اما در واقع از یَهُوَه خدا نافرمانی کرد.‏ او مطابق با فرمان یَهُوَه عمل نکرد،‏ زیرا اَجاج را که پادشاه عَمالیقیان و دشمن قوم خدا بود،‏ به همراه برخی از حیوانات زنده نگاه داشت.‏ در نتیجه یَهُوَه او را به دلیل نافرمانی‌اش از پادشاهی برکنار کرد.‏ (‏۱سمو ۱۵:‏۳،‏ ۹،‏ ۱۵‏)‏ یَهُوَه داوری عادل است و می‌تواند ببیند که در دل انسان‌ها چه می‌گذرد.‏ بنابراین می‌داند که در چه مواقعی دلسوزی بجا نیست.‏ (‏مرا ۲:‏۱۷؛‏ حز ۵:‏۱۱‏)‏ او به زودی کسانی را که نمی‌خواهند از او اطاعت کنند داوری خواهد کرد.‏ (‏۲تسا ۱:‏۶-‏۱۰‏)‏ در آن زمان او به افراد شریر دلسوزی نشان نخواهد داد.‏ یَهُوَه خدا در واقع با داوری این گونه افراد به انسان‌های درستکار دلسوزی نشان داده،‏ آنان را نجات می‌دهد.‏

^۱۱ بنابراین وظیفه و مسئولیت ما نیست که تعیین کنیم چه کسی زنده بماند یا چه کسی نابود شود.‏ اما می‌توانیم تا زمان داوری یَهُوَه خدا هر آنچه در توان داریم انجام دهیم تا به دیگران کمک کنیم.‏ از چه طرقی می‌توانیم به دیگران دلسوزی نشان دهیم؟‏ در ادامه پیشنهاداتی را بررسی می‌کنیم.‏

۱۲.‏ چطور می‌توانیم رفتاری دلسوزانه با دیگران داشته باشیم؟‏

^۱۲ در کارهای روزمره به دیگران کمک کنیم.‏ کسانی که می‌خواهند عیسی مسیح را سرمشق خود سازند،‏ باید به دیگران دلسوزی نشان دهند.‏ (‏یو ۱۳:‏۳۴،‏ ۳۵؛‏ ۱پطر ۳:‏۸‏)‏ یکی از معانی دلسوزی،‏ «همدردی» می‌باشد.‏ شخص دلسوز وقتی می‌بیند که دیگران سختی یا مشکلی دارند،‏ بر آن می‌شود که به آنان کمک کند.‏ بنابراین باید همواره به دنبال موقعیت‌هایی باشیم که به دیگران یاری رسانیم.‏ برای مثال می‌توانیم در انجام کارهای روزمره به آنان کمک کنیم.‏—‏مت ۷:‏۱۲‏.‏

۱۳.‏ شاهدان یَهُوَه بعد از یک فاجعهٔ طبیعی چه می‌کنند؟‏

^۱۳ در فعالیت امدادرسانی شرکت کنیم.‏ بسیاری با دیدن درد و رنج افراد مصیبت‌زده بر آن شده‌اند که به آنان یاری رسانند.‏ شاهدان یَهُوَه در چنین مواقعی پیشقدم شده و به یاری مصیبت‌زدگان می‌شتابند.‏ (‏۱پطر ۲:‏۱۷‏)‏ در سال ۲۰۱۱ زلزله و سونامی منطقه‌ای از کشور ژاپن را به شدّت ویران کرد.‏ خواهری که در آن منطقه  زندگی می‌کرد،‏ می‌گوید که وقتی دیدم داوطلبان از مناطق مختلف ژاپن و کشورهای دیگر آمده بودند تا خانه‌ها را تعمیر کنند،‏ «بسیار تشویق شدم و تسلّی یافتم.‏» او نوشت:‏ «این تجربه به من نشان داد که نه تنها یَهُوَه خدا به ما توجه دارد بلکه هم‌ایمانانمان نیز به فکر ما هستند و بسیاری از برادران و خواهران در سراسر جهان برای ما دعا می‌کنند.‏»‏

۱۴.‏ چطور می‌توانیم به بیماران و سالمندان یاری رسانیم؟‏

^۱۴ به بیماران و سالمندان یاری رسانیم.‏ وقتی می‌بینیم که مردم به دلیل بیماری یا کهولت سن در رنج و عذاب هستند،‏ حس دلسوزی‌مان برانگیخته می‌شود.‏ ما در انتظار روزی هستیم که بیماری و پیری ریشه‌کن شود،‏ به همین دلیل برای آمدن پادشاهی خدا دعا می‌کنیم.‏ اما تا آن زمان می‌خواهیم تا جای ممکن به بیماران و سالمندان کمک کنیم.‏ نویسنده‌ای که مادرش آلزایمر دارد نوشت که یک روز مادرش لباس‌های خود را کثیف کرد.‏ هنگامی که می‌خواست لباس‌هایش را تمیز کند،‏ زنگ خانه به صدا درآمد.‏ دو خانم شاهد یَهُوَه که مرتباً به دیدن او می‌آمدند پشت در بودند.‏ آن دو خواهر پرسیدند که آیا کمکی از دستشان برمی‌آید؟‏ خانم مسن جواب داد:‏ «واقعاً شرمنده‌ام،‏ اما به کمک نیاز دارم!‏» آن دو خواهر برای تمیزکاری به او کمک کردند.‏ سپس چای آماده کردند و کمی آنجا ماندند تا با آن خانم صحبت کنند.‏ پسر آن خانم که از کمک‌های آن دو خواهر بسیار قدردان بود گفت:‏ «شاهدان یَهُوَه به آنچه موعظه می‌کنند،‏ واقعاً عمل می‌کنند.‏» آیا حس دلسوزی نسبت به بیماران و سالمندان شما را بر آن نمی‌دارد که تا آنجا که می‌توانید به آنان کمک کنید؟‏—‏فیلیپ ۲:‏۳،‏ ۴‏.‏

۱۵.‏ چطور می‌توانیم از طریق خدمت موعظه به دیگران کمک کنیم؟‏

^۱۵ به مردم از نظر روحانی کمک کنیم.‏ مشکلات و نگرانی‌های مردم ما را بر آن می‌دارد که از نظر روحانی به آنان یاری رسانیم.‏ بهترین راه برای کمک به مردم این است که آنان را با یَهُوَه خدا و پادشاهی او آشنا سازیم.‏ راه دیگر این است که به آنان نشان دهیم زندگی بر طبق معیارهای یَهُوَه خدا به نفعشان خواهد بود.‏ (‏اشع ۴۸:‏۱۷،‏ ۱۸‏)‏ بنابراین از طریق خدمت موعظه هم به یَهُوَه خدا جلال می‌دهیم،‏ هم به دیگران دلسوزی نشان می‌دهیم.‏ آیا برایتان امکان دارد که خدمت خود را افزایش داده و ساعات بیشتری را به موعظه اختصاص دهید؟‏—‏۱تیمو ۲:‏۳،‏ ۴‏.‏

۱۶.‏ دلسوزی چطور به خودمان نیز فایده می‌رساند؟‏

^۱۶ بر اساس تحقیقات روان‌شناسان،‏ دلسوزی و کمک به دیگران سلامت جسمی ما را بهبود می‌بخشد و رابطهٔ ما با دیگران را تقویت می‌کند.‏ وقتی به دیگران در مشکلاتشان یاری می‌رسانیم،‏ خوشحال‌تر،‏ خوش‌بین‌تر و امیدوارتر هستیم و کمتر احساس تنهایی می‌کنیم.‏ بلی،‏ دلسوزی به ما نیز فایده می‌رساند.‏ (‏افس ۴:‏۳۱،‏ ۳۲‏)‏ مسیحیانی که به دیگران کمک می‌کنند وجدانی آسوده دارند،‏ زیرا می‌دانند که هماهنگ با اصول خدا عمل می‌کنند.‏ کسانی که دلسوزی نشان می‌دهند می‌توانند پدر،‏ مادر،‏ همسر و یا دوست بهتری باشند.‏ به علاوه خود نیز هنگام رویارویی با مشکلات اغلب کمک و حمایت لازم را دریافت می‌کنند.‏—‏مَتّی ۵:‏۷؛‏ لوقا ۶:‏۳۸ خوانده شود.‏

۱۷.‏ چرا می‌خواهیم خصوصیت دلسوزی را در خود پرورش دهیم؟‏

^۱۷ البته انگیزهٔ اصلی ما از دلسوزی باید این باشد که یَهُوَه خدا یعنی سرچشمهٔ محبت و دلسوزی را سرمشق قرار داده و او را جلال دهیم.‏ (‏امث ۱۴:‏۳۱‏)‏ او نمونه‌ای کامل برای ماست.‏ پس باشد که تا جای ممکن دلسوزی او را سرمشق قرار دهیم.‏ به این شکل به برادران و خواهرانمان نزدیک‌تر می‌شویم و رابطه‌مان با دیگران نیز بهتر می‌شود.‏—‏غلا ۶:‏۱۰؛‏ ۱یو ۴:‏۱۶‏.‏