۱-‏۲.‏ ما چگونه می‌توانیم پند امثال ۴:‏۲۵ را به کار گیریم؟‏ نمونه‌ای بیاورید.‏

نمونه‌های زیر را در ذهن تجسّم کنید.‏ خواهری سالمند،‏ به خاطرات خوب دوران جوانی‌اش فکر می‌کند.‏ با این که اکنون مشکلاتش بیشتر شده است،‏ همچنان با تمام توان به یَهُوَه خدمت می‌کند.‏ (‏۱قر ۱۵:‏۵۸‏)‏ او هر روز خود را با عزیزانش در دنیای جدید تجسّم می‌کند.‏ خواهری دیگر که از هم‌ایمانی رنجیده‌خاطر شده است،‏ از او کینه به دل نمی‌گیرد و دیگر به آن موضوع فکر نمی‌کند.‏ (‏کول ۳:‏۱۳‏)‏ برادری که خطاهای گذشته‌اش را به یاد دارد،‏ بر این تمرکز می‌کند که اکنون با وفاداری به خدمتش ادامه دهد.‏—‏مز ۵۱:‏۱۰‏.‏

^۲ این سه خادم یَهُوَه،‏ چه وجه اشتراکی دارند؟‏ آنان اتفاقات گذشته را به یاد دارند،‏ اما بر آن تمرکز نمی‌کنند.‏ بلکه به آینده چشم دوخته‌اند.‏—‏امثال ۴:‏۲۵ خوانده شود.‏

۳.‏ چرا باید به آینده چشم بدوزیم؟‏

^۳ چرا اهمیت دارد که به آینده چشم بدوزیم؟‏ شخصی که مدام به پشت سرش نگاه می‌کند،‏ نمی‌تواند در مسیری مستقیم راه رود.‏ ما نیز اگر مدام بر گذشته‌مان تمرکز کنیم،‏ نمی‌توانیم در خدمت به یَهُوَه پیش رویم.‏—‏لو ۹:‏۶۲‏.‏

۴.‏ در این مقاله به بررسی چه موضوعی می‌پردازیم؟‏

^۴ در این مقاله به بررسی سه دام می‌پردازیم که می‌تواند باعث شود بیش از حد بر گذشته تمرکز کنیم.‏ * این سه دام عبارتند از:‏ ۱)‏ حسرت گذشته،‏ ۲)‏ حس کینه‌توزی و ۳)‏ احساس تقصیر بیش از حد.‏ در هر مورد خواهیم دید که اصول کتاب مقدّس چگونه کمکمان می‌کند که بر «چیزهای گذشته» تمرکز نکنیم و با تمام توان به سوی «آنچه در پیش روست» پیش رویم.‏—‏فیلیپ ۳:‏۱۳‏.‏

۵.‏ جامعه ۷:‏۱۰ دربارهٔ چه دامی به ما هشدار می‌دهد؟‏

^۵ جامعه ۷:‏۱۰ خوانده شود.‏ دقت کنید که این آیه نمی‌گوید پرسیدن چنین سؤالی اشتباه است:‏ «چرا روزهای گذشته خوب بود؟‏» خاطرات خوب،‏ هدیه‌ای از طرف یَهُوَه است.‏ بلکه می‌گوید:‏ «مگو:‏ ‹چرا روزهای گذشته بهتر از این روزها بود؟‏›» بله،‏ ما نباید با مقایسهٔ شرایط گذشته و شرایط حاضر،‏ فکر کنیم که در گذشته همه چیز بهتر بوده است.‏ این مقایسه می‌تواند برایمان یک دام باشد.‏ این آیه در ترجمه‌ای دیگر از کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «هرگز نپرسید،‏ ‹چرا در گذشته همه چیز خیلی بهتر بود؟‏› چنین سؤالی حکیمانه نیست.‏»‏

۶.‏ چرا حکیمانه نیست که حسرت گذشته را بخوریم؟‏ مثالی بزنید.‏

^۶ چرا حکیمانه نیست که حسرت روزهای خوب گذشته را بخوریم؟‏ زیرا وقتی حسرت گذشته را می‌خوریم،‏ ممکن است تنها شرایط خوب را به یاد آوریم و به سختی‌های گذشته فکر نکنیم.‏ برای مثال،‏ نمونهٔ اسرائیلیان را در نظر بگیرید.‏ آنان پس از رهایی از مصر،‏ فوراً فراموش کردند که چقدر زندگی‌شان در آنجا سخت بود.‏ آنان به غذاهای خوبی که در مصر می‌خوردند فکر می‌کردند و می‌گفتند:‏ «یادِ آن ماهیها که در مصر مفت می‌خوردیم،‏ و یادِ آن خیارها و خربزه‌ها،‏ و تره‌ها و پیازها و سیرها به خیر!‏» (‏اعد ۱۱:‏۵‏)‏ اما آیا واقعاً آن غذاها برایشان «مفت» تمام می‌شد؟‏ خیر!‏ آنان بابت آن غذاها بهای بسیار سنگینی می‌دادند؛‏ آنان بردگانی ستمدیده بودند که در مصر بیگاری می‌کردند.‏ (‏خرو ۱:‏۱۳،‏ ۱۴؛‏ ۳:‏۶-‏۹‏)‏ اما این سختی‌ها را فراموش کرده بودند و حسرت گذشته را می‌خوردند.‏ آنان به جای فکر کردن به آنچه یَهُوَه برایشان انجام می‌داد،‏ بر گذشته تمرکز کرده بودند.‏ از این رو،‏ یَهُوَه از آنان خشمگین شد.‏—‏اعد ۱۱:‏۱۰‏.‏

۷.‏ چه چیز به خواهری کمک کرد که حسرت گذشته را نخورد؟‏

^۷ حسرت خوردن دربارهٔ روزهای گذشته همچون دامی است که باید از آن محفوظ بمانیم.‏ نمونهٔ خواهری را در نظر بگیرید که در سال ۱۹۴۵ خدمتش را در بیت‌ئیل بروکلین شروع کرد.‏ چند سال بعد،‏ او با برادری  در بیت‌ئیل ازدواج کرد و در کنار هم سال‌ها در بیت‌ئیل خدمت کردند.‏ در اواسط دههٔ ۱۹۷۰ شوهر او بیمار شد.‏ شوهرش پیش از مرگ،‏ پندی به خواهرمان داد تا بتواند با مرگ او کنار آید.‏ او به خواهرمان گفت:‏ «ما در کنار هم زندگی خیلی خوبی داشتیم.‏ زندگی‌ای که بسیاری از مردم تجربه نکرده‌اند.‏» او در ادامه خواهرمان را چنین ترغیب کرد:‏ «می‌دانم که خاطرات خوبمان را همواره به یاد خواهی داشت،‏ اما بیش از حد بر گذشته تمرکز نکن.‏ با گذشت زمان،‏ غم و اندوهت کمتر می‌شود.‏ هرگز به دلیل مرگ من،‏ دلسرد و مأیوس نشو.‏ خوشحال باش که توانستیم در کنار هم با شادی به یَهُوَه خدمت کنیم.‏ .‏ .‏ .‏ خاطرات خوبمان،‏ هدیه‌ای از طرف یَهُوَه است.‏» به راستی که برادرمان پیش از مرگش،‏ پندی بجا به همسرش داد!‏

۸.‏ خواهرمان با عمل کردن مطابق پند شوهرش چه فوایدی نصیبش شد؟‏

^۸ خواهرمان مطابق پند شوهرش عمل کرد و تا پایان عمر وفادارانه به یَهُوَه خدمت کرد.‏ او در ۹۲ سالگی درگذشت.‏ او چند سال پیش از مرگش گفت:‏ «وقتی به ۶۳ سال خدمت تمام‌وقتم فکر می‌کنم،‏ می‌توانم با اطمینان بگویم که زندگی شاد و رضایت‌بخشی داشته‌ام.‏» او در ادامه می‌گوید:‏ «آنچه بیش از هر چیزی به ما شادی می‌بخشد،‏ بودن در بین خانوادهٔ جهانی‌مان و امید زندگی در کنار برادران و خواهران در بهشت روی زمین و خدمت به یَهُوَه خدای حقیقی تا ابد است.‏»‏ * به راستی که ما می‌توانیم درس‌های ارزنده‌ای از خواهرمان که به آینده چشم دوخته بود بیاموزیم!‏

۹.‏ مطابق لاویان ۱۹:‏۱۸ در چه مواقعی بخشش دیگران می‌تواند برایمان بسیار مشکل باشد؟‏

^۹ لاویان ۱۹:‏۱۸ خوانده شود.‏ اگر از طرف یکی از هم‌ایمانان،‏ دوستی صمیمی یا اعضای خانواده رنجیده‌خاطر شده باشیم،‏ شاید به‌راحتی نتوانیم آنان را  ببخشیم.‏ برای مثال،‏ خواهری از طرف هم‌ایمانش به دزدی متهم شد.‏ مدتی بعد،‏ آن هم‌ایمان به اشتباهش پی برد و از او عذرخواهی کرد.‏ اما خواهرمان خیلی ناراحت شده بود و از هم‌ایمانش کینه به دل گرفته بود.‏ آیا شما نیز چنین احساسی داشته‌اید؟‏ حتی اگر در شرایط کاملاً مشابهی قرار نگرفته باشیم،‏ احتمالاً بسیاری از ما در گذشته رنجیده‌خاطر شده‌ایم؛‏ طوری که فکر کرده‌ایم هرگز نمی‌توانیم طرف مقابل را ببخشیم.‏

۱۰.‏ وقتی کینه به دل می‌گیریم چه چیز کمکمان می‌کند؟‏

^۱۰ وقتی کینه به دل می‌گیریم چه چیز می‌تواند کمکمان کند؟‏ باید به یاد داشته باشیم که یَهُوَه همه چیز را می‌بیند.‏ او از تمام سختی‌ها و بی‌عدالتی‌هایی که با آن روبرو می‌شویم آگاه است.‏ (‏عبر ۴:‏۱۳‏)‏ سختی‌های ما دل او را نیز به درد می‌آورد.‏ (‏اشع ۶۳:‏۹‏)‏ او وعده داده است که در آینده تمام دردهای ناشی از بی‌عدالتی را از بین خواهد برد.‏—‏مکا ۲۱:‏۳،‏ ۴‏.‏

۱۱.‏ بخشش دیگران چه فوایدی برایمان دارد؟‏

^۱۱ وقتی ما دیگران را می‌بخشیم،‏ خود نیز فایده می‌بریم.‏ خواهری که مورد اتهام قرار گرفته بود نیز به درستیِ این امر پی برد.‏ او توانست هم‌ایمانش را ببخشد و احساس کینه را از دلش بیرون بریزد.‏ او پی برد که وقتی ما دیگران را می‌بخشیم،‏ یَهُوَه نیز ما را می‌بخشد.‏ (‏مت ۶:‏۱۴‏)‏ با وجود این که او می‌دانست عمل هم‌ایمانش اشتباه بوده است،‏ تصمیم گرفت او را از صمیم دل ببخشد.‏ به این شکل،‏ شادی بیشتری نصیب خواهرمان شد و توانست بر خدمتش به یَهُوَه تمرکز کند.‏

۱۲.‏ ما از اول یوحنا ۳:‏۱۹،‏ ۲۰ چه می‌آموزیم؟‏

^۱۲ ۱یوحنا ۳:‏۱۹،‏ ۲۰ خوانده شود.‏ همهٔ ما گاه احساس تقصیر می‌کنیم.‏ برای مثال،‏ برخی به دلیل اعمالی که پیش از آشنایی با حقیقت مرتکب شده‌اند احساس تقصیر می‌کنند.‏ برخی دیگر به دلیل اشتباهاتِ پس از تعمیدشان،‏ احساس تقصیر می‌کنند.‏ (‏روم ۳:‏۲۳‏)‏ البته همهٔ ما تلاش می‌کنیم آنچه را که درست است انجام دهیم،‏ اما «بسیار می‌لغزیم.‏» (‏یعقو ۳:‏۲؛‏ روم ۷:‏۲۱-‏۲۳‏)‏ با این که احساس تقصیر دردناک است،‏ می‌تواند فوایدی برایمان داشته باشد.‏ چرا؟‏ زیرا چنین احساسی می‌تواند ما را بر آن دارد که خود را اصلاح کنیم و مصمم باشیم که اشتباهاتمان را تکرار نکنیم.‏—‏عبر ۱۲:‏۱۲،‏ ۱۳‏.‏

۱۳.‏ چرا نباید بیش از حد احساس تقصیر کنیم؟‏

^۱۳ از طرف دیگر،‏ گاه ممکن است بیش از حد احساس تقصیر کنیم؛‏ یعنی پس از این که توبه کردیم و بخشش یَهُوَه شامل حالمان شد،‏ هنوز احساس تقصیر کنیم.‏ چنین احساسی می‌تواند به ضررمان باشد.‏ (‏مز ۳۱:‏۱۰؛‏ ۳۸:‏۳،‏ ۴‏)‏ چرا؟‏ نمونهٔ خواهری را در نظر بگیرید که به خاطر اشتباهات گذشته‌اش،‏ مدت‌ها احساس تقصیر می‌کرد.‏ او می‌گوید:‏ «احساس می‌کردم که سعی و تلاش برای خدمت به یَهُوَه فایده‌ای ندارد،‏ زیرا احتمالاً دیگر هیچ امیدی به نجاتم نیست.‏» شاید بسیاری از ما احساس مشابهی داشته باشیم.‏ اما نباید بیش از حد احساس تقصیر کنیم.‏ زیرا چنین احساسی می‌تواند باعث شود که از خدمت به یَهُوَه دست بکشیم و شیطان را شاد سازیم؛‏ در حالی که یَهُوَه هنوز دوستمان دارد و ما را بخشیده است.‏—‏با ۲قُرِنتیان ۲:‏۵-‏۷،‏ ۱۱ مقایسه شود.‏

۱۴.‏ چرا می‌توان اطمینان داشت که یَهُوَه آمادهٔ بخشش ماست؟‏

^۱۴ با این حال،‏ شاید از خود بپرسیم،‏ ‹از کجا بدانم که یَهُوَه مرا بخشیده است؟‏› این سؤال،‏ خود نشان می‌دهد که یَهُوَه می‌تواند ما را ببخشد.‏ سال‌ها پیش،‏ در یکی از مقالات برج دیده‌بانی چنین آمده بود:‏ «شاید بارها و بارها خطایی را تکرار کنید.‏ دلیل آن می‌تواند این باشد که  هنوز بر ضعفی که پیش از آشنایی با حقیقت داشته‌اید غلبه نکرده‌اید.‏ .‏ .‏ .‏ اما نباید ناامید شوید.‏ فکر نکنید که خطایتان قابل بخشش نیست.‏ شیطان می‌خواهد که شما چنین طرز فکری داشته باشید.‏ در واقع،‏ همین که بابت خطایتان ناراحت می‌شوید نشان می‌دهد که هنوز از یَهُوَه دور نشده‌اید و او می‌تواند شما را ببخشد.‏ با فروتنی همواره در دعا بخشش یَهُوَه را بطلبید و از او بخواهید کمکتان کند که دوباره از وجدانی پاک برخوردار شوید و دیگر اشتباهتان را تکرار نکنید.‏ یک کودک حتی اگر بارها مرتکب اشتباهی شود،‏ هر بار برای کمک نزد پدرش می‌رود.‏ شما نیز همواره از یَهُوَه برای غلبه بر ضعفتان کمک بخواهید و اطمینان داشته باشید که او کمکتان می‌کند،‏ چرا که لطف او بی‌کران است.‏»‏ *

۱۵-‏۱۶.‏ برخی پس از این که دریافتند یَهُوَه آنان را بخشیده است چه احساسی داشتند؟‏

^۱۵ بسیاری از خادمان یَهُوَه،‏ وقتی درمی‌یابند که یَهُوَه آمادهٔ بخشش آنان است بسیار دلگرم می‌شوند.‏ برای مثال،‏ چند سال پیش،‏ تجربه‌ای در سری مقالات «کتاب مقدّس زندگی انسان را تغییر می‌دهد،‏» برادری را تحت تأثیر قرار داد.‏ در آن مقاله به خواهری اشاره شده بود که به دلیل اتفاقات بد گذشته،‏ نمی‌توانست باور کند که یَهُوَه او را دوست داشته باشد.‏ او حتی تا سال‌ها پس از تعمیدش نیز چنین حسی داشت.‏ اما پس از تعمّق بر فدیهٔ عیسی مسیح،‏ دیدگاهش کاملاً تغییر کرد.‏ *

^۱۶ تجربهٔ آن خواهر،‏ چه تأثیری بر برادرمان گذاشت؟‏ او می‌گوید:‏ «در جوانی تصاویر پورنوگرافی می‌دیدم و برایم خیلی مشکل بود این عادت را ترک کنم.‏ اخیراً دوباره مرتکب آن خطا شدم و برای کمک نزد پیران جماعت رفتم.‏ توانستم بر مشکلم غلبه کنم.‏ آنان به من اطمینان‌خاطر دادند که یَهُوَه دوستم دارد و می‌خواهد کمکم کند.‏ با این حال،‏ هنوز هم گاه احساس بی‌ارزشی می‌کنم و فکر می‌کنم که یَهُوَه مرا دوست ندارد.‏ تجربهٔ آن خواهر واقعاً به من کمک کرد.‏ اکنون می‌دانم که اگر فکر کنم یَهُوَه مرا نمی‌بخشد،‏ مثل این است که  بگویم ارزش فدیهٔ عیسی به اندازه‌ای نیست که گناهانم را بپوشاند.‏ صفحهٔ مربوط به تجربهٔ آن خواهر را از مجلّه بریده‌ام تا هر وقت احساس بی‌ارزشی می‌کنم بتوانم آن را بخوانم و بر آن تعمّق کنم.‏»‏

۱۷.‏ چه چیز به پولُس کمک کرد که بیش از حد احساس تقصیر نکند؟‏

^۱۷ چنین تجربیاتی نمونهٔ پولُس رسول را به یادمان می‌آورد.‏ او پیش از این که مسیحی شود،‏ گناهان بزرگی مرتکب شده بود.‏ او اعمال گذشته‌اش را به یاد داشت،‏ اما هرگز بر آن‌ها تمرکز نمی‌کرد.‏ (‏۱تیمو ۱:‏۱۲-‏۱۵‏)‏ پولُس فدیهٔ عیسی را هدیه‌ای شخصی از طرف یَهُوَه می‌دانست.‏ (‏غلا ۲:‏۲۰‏)‏ او هرگز بیش از حد احساس تقصیر نمی‌کرد و همواره بر خدمت به یَهُوَه تمرکز می‌کرد.‏

۱۸.‏ ما در این مقاله چه آموختیم؟‏

^۱۸ ما از بررسی دام‌هایی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد چه می‌آموزیم؟‏ ۱)‏ خاطرات خوب هدیه‌ای از طرف یَهُوَه است.‏ اما زندگی‌مان در گذشته،‏ هر چقدر هم که خوب بوده باشد،‏ زندگی در دنیای جدید به مراتب بهتر خواهد بود.‏ ۲)‏ شاید دیگران ما را برنجانند.‏ اما وقتی آنان را می‌بخشیم می‌توانیم همچنان بر خدمتمان تمرکز کنیم.‏ ۳)‏ اگر بیش از حد احساس تقصیر کنیم نمی‌توانیم با شادی به خدمتمان ادامه دهیم.‏ بنابراین همچون پولُس باید باور داشته باشیم که یَهُوَه ما را بخشیده است.‏

۱۹.‏ چرا می‌توان گفت که در دنیای جدید اتفاقات و تجربیات بد گذشته را به یاد نخواهیم آورد؟‏

^۱۹ ما چشم‌انتظار زندگی ابدی هستیم.‏ در دنیای جدید اتفاقات و تجربیات بد گذشته را که باعث ناراحتی‌مان می‌شود به یاد نخواهیم آورد.‏ کتاب مقدّس می‌گوید که در دنیای جدید،‏ «امور پیشین دیگر به یاد آورده نخواهد شد.‏» (‏اشع ۶۵:‏۱۷‏)‏ تصوّر کنید،‏ برخی از ما که در خدمت به یَهُوَه پا به سن گذاشته‌ایم،‏ در دنیای جدید دوباره جوان می‌شویم.‏ (‏ایو ۳۳:‏۲۵‏)‏ باشد که مصمم باشیم بر گذشته تمرکز نکنیم،‏ به آینده چشم بدوزیم و با تمام توان همچنان به پیش رویم!‏