۱-‏۳.‏ الف)‏ چرا یَهُوَه سلیمان را بسیار دوست می‌داشت و چه برکاتی به او داد؟‏ ب)‏ در این مقاله به چه سؤالاتی پاسخ خواهیم داد؟‏

سلیمان در سنین جوانی به عنوان پادشاه اسرائیل برگزیده شد.‏ در اوایل حکمرانی سلیمان،‏ یَهُوَه در رؤیایی به او گفت:‏ «آنچه را که می‌خواهی به تو بدهم درخواست کن.‏» سلیمان پاسخ داد:‏ «من جوانی کم سن و سال بیش نیستم و خروج و دخول را نمی‌دانم.‏ .‏ .‏ .‏ پس به خدمتگزار خویش دلی فهیم عطا کن تا بر قوم تو حکم براند.‏» (‏۱پاد ۳:‏۵-‏۱۰‏)‏ او «دلی فهیم» از یَهُوَه درخواست کرد.‏ به راستی که چه درخواست فروتنانه‌ای!‏ جای تعجب نیست که یَهُوَه،‏ سلیمان را بسیار دوست می‌داشت.‏ (‏۲سمو ۱۲:‏۲۴‏)‏ او از درخواست پادشاه جوان بسیار خشنود شد و «دلی حکیم و فهیم» به او بخشید.‏—‏۱پاد ۳:‏۱۲‏.‏

^۲ سلیمان تا زمانی که به یَهُوَه وفادار بود،‏ برکات فراوانی دریافت کرد.‏ او این افتخار را داشت که معبدی ‹برای نام یَهُوَه خدای اسرائیل بنا کند.‏› (‏۱پاد ۸:‏۲۰‏)‏ حکمتی که یَهُوَه به او بخشیده بود،‏ زبانزد خاص و عام بود.‏ همچنین،‏ او سه کتاب از کتاب مقدّس را تحت الهام خدا به قلم درآورد که یکی از آن‌ها کتاب امثال است.‏

^۳ در ترجمهٔ دنیای جدیدِ کتاب امثال حدود صد بار به واژهٔ «دل» اشاره شده است.‏ برای مثال،‏ در امثال ۴:‏۲۳ آمده است:‏ «دل خویش را با مراقبتِ تمام پاس بدار.‏» منظور از واژهٔ «دل» در این آیه چیست؟‏ در این مقاله به بررسی پاسخ این سؤال می‌پردازیم.‏ همچنین به دو سؤال دیگر نیز پاسخ خواهیم داد.‏ شیطان چگونه دلمان را آلوده و فاسد می‌سازد؟‏ ما چگونه می‌توانیم از آن مراقبت کنیم؟‏ برای این که بتوانیم همواره به یَهُوَه وفادار بمانیم،‏ بسیار اهمیت دارد که پاسخ این سؤالات را کاملاً درک کنیم.‏

۴-‏۵.‏ الف)‏ مزمور ۵۱:‏۶ چگونه کمکمان می‌کند که به مفهوم واژهٔ «دل» پی ببریم؟‏ ب)‏ مقایسهٔ سلامت فیزیکی با سلامت دل مجازی چگونه به ما کمک می‌کند؟‏

^۴ منظور از واژهٔ «دل» که در امثال ۴:‏۲۳ بکار رفته است،‏ ‹باطن› یا شخصیت درونی ماست.‏ ‏(‏مزمور ۵۱:‏۶ خوانده شود.‏)‏ ‏«دل» یا باطن ما شامل افکار،‏ احساسات،‏ نیات و امیالمان می‌شود.‏ بنابراین آنچه که در دل داریم،‏ از روی ظاهرمان قابل رؤیت نیست.‏

^۵ حال می‌خواهیم سلامت دل مجازی یا شخصیت درونی‌مان را با سلامت فیزیکی خود مقایسه کنیم.‏ برای این که از لحاظ فیزیکی در وضعیت مطلوبی باشیم،‏ باید غذاهایی سالم بخوریم و بطور مرتب ورزش کنیم.‏ بطور مشابه،‏ برای این که دل مجازی ما در وضعیت خوبی باشد،‏ باید با مطالعهٔ کتاب مقدّس و نشریات مسیحی آن را تغذیه کنیم و بطور مرتب ایمانمان را در عمل نشان دهیم.‏ بدین منظور باید آنچه را که می‌آموزیم بکار گیریم و دربارهٔ ایمانمان با دیگران صحبت کنیم.‏ (‏روم ۱۰:‏۸-‏۱۰؛‏ یعقو ۲:‏۲۶‏)‏ به علاوه،‏ شاید از لحاظ فیزیکی سالم به نظر برسیم،‏ اما از درون به یک بیماری مبتلا باشیم.‏ بطور مشابه،‏ شاید به دلیل شرکت مرتب در فعالیت‌های مسیحی،‏ تصوّر کنیم که ایمانی قوی داریم،‏ اما امیال اشتباه همواره می‌تواند در ما ریشه دواند.‏ (‏۱قر ۱۰:‏۱۲؛‏ یعقو ۱:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ ما باید به یاد داشته باشیم که شیطان همواره سعی می‌کند که طرز فکرمان را آلوده کند.‏ او به چه شکل چنین کاری می‌کند؟‏ ما چطور می‌توانیم خود را محفوظ نگاه داریم؟‏

۶.‏ هدف شیطان چیست و برای دستیابی به آن چه می‌کند؟‏

^۶ شیطان همواره تلاش می‌کند که ما نیز همچون او با خودخواهی،‏ معیارهای یَهُوَه را زیر پا بگذاریم.‏ او نمی‌تواند ما را مجبور کند که افکار و اعمالمان را با طرز فکر او هماهنگ سازیم.‏ از این رو،‏ برای دستیابی به هدفش از راه‌های دیگری استفاده می‌کند.‏ برای مثال،‏ ما را با انسان‌هایی که همچون او فکر می‌کنند،‏ احاطه می‌کند.‏ (‏۱یو ۵:‏۱۹‏)‏ ما می‌دانیم که معاشرت با چنین افرادی طرز فکرمان را «فاسد» می‌سازد،‏ اما شیطان می‌خواهد که ما با آنان وقت صرف کنیم.‏ (‏۱قر ۱۵:‏۳۳‏)‏ او با این ترفند،‏ سلیمان پادشاه را نیز گمراه کرد.‏ سلیمان  با زنان بت‌پرست زیادی ازدواج کرد و آنان به‌تدریج دل او را از پرستش یَهُوَه برگرداندند.‏—‏۱پاد ۱۱:‏۳‏.‏

۷.‏ شیطان از چه راه‌های دیگری طرز فکرش را بین مردم ترویج می‌دهد و چرا ما باید محتاط باشیم؟‏

^۷ شیطان از طریق فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی،‏ طرز فکر خود را در بین مردم ترویج می‌دهد.‏ او به خوبی می‌داند که داستان‌ها نه تنها ما را سرگرم می‌کند،‏ بلکه بر افکار،‏ احساسات و اعمالمان تأثیر می‌گذارد.‏ عیسی در تعالیمش از این روش استفاده کرد.‏ برای مثال،‏ می‌توان به حکایت سامری نوع‌دوست و پسر گمشده اشاره کرد.‏ (‏مت ۱۳:‏۳۴؛‏ لو ۱۰:‏۲۹-‏۳۷؛‏ ۱۵:‏۱۱-‏۳۲‏)‏ همچنین،‏ آنانی که افکارشان تحت تأثیر افکار شیطان آلوده شده است،‏ می‌توانند با داستان‌سرایی بر افکار ما تأثیر گذارند.‏ البته باید واقع‌بین باشیم؛‏ برخی فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی بدون این که افکارمان را آلوده سازند،‏ سرگرم‌کننده و تعلیم‌دهنده هستند.‏ با این حال،‏ باید محتاط باشیم.‏ هنگام انتخاب تفریح و سرگرمی باید از خود بپرسیم،‏ ‹آیا این فیلم یا برنامهٔ تلویزیونی،‏ ارضای امیال نفسانی را امری عادی جلوه می‌دهد؟‏› (‏غلا ۵:‏۱۹-‏۲۱؛‏ افس ۲:‏۱-‏۳‏)‏ اگر متوجه شویم که برنامه‌ای افکار شیطان را ترویج می‌دهد،‏ چه باید بکنیم؟‏ باید به آن همچون بیماری‌ای واگیردار نگاه کنیم و از آن دوری کنیم!‏

۸.‏ والدین چگونه باید به فرزندانشان کمک کنند که دل خود را محفوظ نگاه دارند؟‏

^۸ والدین،‏ شما به خصوص مسئولید که دل فرزندانتان را از تأثیرات شیطان محفوظ نگاه دارید.‏ شما مطمئناً تمام تلاشتان را می‌کنید که فرزندانتان به بیماری مبتلا نشوند.‏ برای مثال،‏ به نظافت منزلتان اهمیت می‌دهید و هر چه را که باعث بیماری می‌شود،‏ به دور می‌اندازید.‏ بطور مشابه،‏ باید فرزندانتان را از فیلم‌ها،‏ برنامه‌های تلویزیونی،‏ بازی‌های کامپیوتری و وب‌سایت‌هایی که طرز فکر شیطان در آن‌ها دیده می‌شود،‏ محفوظ نگاه دارید.‏ یَهُوَه این مسئولیت را به شما داده است که به نیاز روحانی فرزندانتان رسیدگی کنید.‏ (‏امث ۱:‏۸؛‏  افس ۶:‏۱،‏ ۴‏)‏ بدین منظور قوانینی مطابق معیارهای کتاب مقدّس در خانه وضع کنید.‏ برای مثال،‏ به فرزند نوجوانتان بگویید که چه برنامه‌هایی را می‌تواند ببیند و چه برنامه‌هایی را نباید ببیند.‏ به آنان کمک کنید که دلایل تصمیم شما را درک کنند.‏ (‏مت ۵:‏۳۷‏)‏ همچنان که فرزندانتان بزرگ‌تر می‌شوند،‏ به آنان بیاموزید که خودشان مطابق معیارهای یَهُوَه،‏ درست را از نادرست تشخیص دهند.‏ (‏عبر ۵:‏۱۴‏)‏ فرزندان از تعالیمی که به آنان می‌دهید،‏ نکات بسیاری یاد می‌گیرند.‏ اما به یاد داشته باشید که آنان از اعمال شما نکات بیشتری می‌آموزند!‏—‏تث ۶:‏۶،‏ ۷؛‏ روم ۲:‏۲۱‏.‏

۹.‏ یکی از ترفندهای شیطان چیست و چرا بسیار خطرناک است؟‏

^۹ شیطان از چه طریق دیگری دل ما را فاسد می‌سازد؟‏ او تلاش می‌کند که ما بر حکمت انسانی بیش از حکمت یَهُوَه تکیه کنیم.‏ (‏کول ۲:‏۸‏)‏ یکی از ترفندهای او این است که ما ثروتمند شدن را هدف اصلی خود در زندگی قرار دهیم.‏ اما هیچ تضمینی وجود ندارد که با دنبال کردن چنین هدفی شخص ثروتمند شود!‏ چه خطری چنین افرادی را تهدید می‌کند؟‏ آنان ممکن است تمام تمرکزشان را بر مادیات بگذارند،‏ به طوری که به سلامتی،‏ روابط خانوادگی و حتی رابطه‌شان با یَهُوَه صدمه زنند.‏ (‏۱تیمو ۶:‏۱۰‏)‏ ما به راستی قدردانیم که از طریق حکمت الٰهی می‌توانیم دیدی صحیح نسبت به مادیات داشته باشیم.‏—‏جا ۷:‏۱۲؛‏ لو ۱۲:‏۱۵‏.‏

۱۰-‏۱۱.‏ الف)‏ ما برای مراقبت از خود چه باید بکنیم؟‏ ب)‏ وظیفهٔ دیده‌بانان در دوران باستان چه بود و وجدان ما چگونه همچون آنان عمل می‌کند؟‏

^۱۰ برای این که بتوانیم از دل خود مراقبت کنیم،‏ باید از خطرات آگاه بوده و آمادهٔ مقابله با آن‌ها باشیم.‏ واژه‌ای که در امثال ۴:‏۲۳‏،‏ «مراقبت» ترجمه شده است،‏ ما را به یاد کار دیده‌بانان می‌اندازد.‏ در روزگار سلیمان پادشاه،‏ دیده‌بانان روی دیوارهای شهر می‌ایستادند و به محض دیدن خطر،‏ اعلام خطر می‌کردند.‏ این تصویر به ما کمک می‌کند تا بدانیم چگونه از ذهنمان در برابر حملات شیطان محافظت کنیم.‏

^۱۱ در دوران باستان،‏ وظیفهٔ دیده‌بان و دربان با یکدیگر در ارتباط بود.‏ (‏۲سمو ۱۸:‏۲۴-‏۲۶‏)‏ آنان با همکاری هم،‏ اطمینان می‌یافتند که هنگام نزدیک شدن دشمنان،‏ دروازه‌های شهر بسته است و به این شکل از شهر محافظت می‌کردند.‏ (‏نح ۷:‏۱-‏۳‏)‏ شیطان همواره تلاش می‌کند که به دل ما نفوذ کند و بر افکار،‏ احساسات،‏ نیات و امیال ما تأثیر گذارد.‏ وجدانی تعلیم‌یافته مطابق اصول کتاب مقدّس *‏،‏ همچون دیده‌بانان دوران باستان،‏ می‌تواند ما را از تأثیرات شیطان محفوظ نگاه دارد.‏ زمانی که وجدانمان زنگِ‌خطر را به صدا در می‌آورد،‏ باید هوشیار باشیم و دروازه‌های دلمان را ببندیم!‏

۱۲-‏۱۳.‏ ما ممکن است به چه کاری وسوسه شویم،‏ اما واکنش صحیح چیست؟‏

^۱۲ اکنون نمونه‌ای را بررسی می‌کنیم که نشان می‌دهد چگونه می‌توانیم خود را از تأثیرات افکار شیطان محفوظ نگاه داریم.‏ یَهُوَه به ما آموخته است که ‹از اعمال نامشروع جنسی و هر گونه ناپاکی یا طمع،‏ حتی سخنی نیز به میان نیاوریم.‏› (‏افس ۵:‏۳‏)‏ اما اگر دوستانمان در مدرسه یا محل کار،‏ دربارهٔ چنین اعمالی شروع به صحبت کنند چطور؟‏ ما به خوبی می‌دانیم که باید «از رفتاری که خدا نمی‌پسندد و از تمایلات دنیوی  بپرهیزیم.‏» (‏تیت ۲:‏۱۲‏)‏ آیا اگر وجدانمان زنگِ‌خطر را به صدا درآورد،‏ نسبت به آن واکنش نشان می‌دهیم؟‏ (‏روم ۲:‏۱۵‏)‏ شاید وسوسه شویم که به دوستانمان گوش دهیم یا بخواهیم عکس‌هایی که در تلفن یا تبلت دارند را ببینیم.‏ اما این درست زمانی است که باید با تغییر موضوع یا رفتن به جایی دیگر،‏ به اصطلاح دروازه‌های دلمان را ببندیم!‏

^۱۳ برای این که بتوانیم در برابر فشار دوستان مقاومت کنیم و افکار و اعمال اشتباه را رد کنیم،‏ نیاز به شجاعت داریم.‏ یَهُوَه همواره به تلاش‌هایمان توجه می‌کند و حکمت و قوّت لازم را برای مقابله با افکار شیطان به ما می‌دهد.‏ (‏۲توا ۱۶:‏۹؛‏ اشع ۴۰:‏۲۹؛‏ یعقو ۱:‏۵‏)‏ ما به چه طریق دیگری می‌توانیم همواره دل خود را محفوظ نگاه داریم؟‏

۱۴-‏۱۵.‏ الف)‏ چرا باید دروازه‌های دلمان را باز کنیم و چطور می‌توانیم چنین کنیم؟‏ ب)‏ امثال ۴:‏۲۰-‏۲۲ چگونه کمکمان می‌کند که مطالعه‌ای پرثمرتر داشته باشیم؟‏ (‏کادر «‏ چگونه باید تعمّق کنیم؟‏‏» ملاحظه شود.‏)‏

^۱۴ برای محافظت از دل خود نه تنها باید از تأثیرات منفی دوری کنیم،‏ بلکه باید تأثیرات مثبت را نیز بپذیریم.‏ دوباره به نمونهٔ شهرهای حصاردار در زمان باستان توجه کنید.‏ دربانان باید دروازه‌های شهر را می‌بستند تا شهر از حملهٔ دشمن در امان بماند.‏ با این حال،‏ گاه لازم بود دروازه‌ها را باز کنند تا مواد غذایی و اجناس دیگر وارد شهر شود.‏ اگر دروازه‌ها همیشه بسته می‌ماند،‏ ساکنین شهر از گرسنگی می‌مردند!‏ بطور مشابه،‏ ما نیز باید بطور مرتب دروازه‌های دلمان را باز کنیم تا افکار یَهُوَه وارد آن شود.‏

^۱۵ افکار یَهُوَه در کلامش آمده است.‏ بنابراین با مطالعهٔ کتاب مقدّس،‏ افکار،‏ احساسات و اعمالمان را با افکار یَهُوَه هماهنگ می‌سازیم.‏ اما چگونه می‌توانیم مطالعه‌ای پرثمرتر داشته باشیم؟‏ دعا کردن در این باره بسیار حیاتی است.‏ خواهری می‌گوید:‏ «پیش از مطالعهٔ کتاب مقدّس،‏ در دعا از یَهُوَه می‌خواهم کمکم کند تا ‹شگفتی‌های› کلامش را درک کنم.‏» (‏مز ۱۱۹:‏۱۸‏)‏ همچنین،‏ ما باید بر آنچه می‌خوانیم تعمّق کنیم.‏ دعا،‏ مطالعهٔ کلام خدا و تعمّق بر آن،‏ باعث می‌شود آنچه که می‌خوانیم به ‹قلبمان› راه یابد.‏ اینچنین افکار یَهُوَه را دوست خواهیم داشت.‏—‏امثال ۴:‏۲۰-‏۲۲ خوانده شود؛‏ مز ۱۱۹:‏۹۷‏.‏

۱۶.‏ بسیاری چگونه از تماشای برنامه‌های تلویزیونی شاهدان یَهُوَه فایده می‌برند؟‏

^۱۶ راه دیگری که افکار خدا بر ما تأثیر می‌گذارد،‏ تماشای برنامه‌های تلویزیونی شاهدان یَهُوَه است.‏ زوجی می‌گویند:‏ «یَهُوَه از طریق برنامه‌های ماهانه به دعاهای ما پاسخ داده است.‏ زمانی که احساس ناراحتی یا ناامیدی می‌کنیم،‏ این برنامه‌ها ما را تشویق و تقویت می‌کند.‏ ما در خانه اغلب هنگام آشپزی،‏ نظافت و چای خوردن به ترانهٔ این برنامه‌ها گوش می‌دهیم.‏» این برنامه‌ها کمک می‌کند که همواره دلمان را محفوظ نگاه داریم.‏ همچنین،‏ از طریق این برنامه‌ها می‌آموزیم که همچون یَهُوَه فکر کنیم و با تأثیرات شیطان مقابله کنیم.‏

۱۷-‏۱۸.‏ الف)‏ اگر مطابق اول پادشاهان ۸:‏۶۱ آنچه را که از یَهُوَه آموخته‌ایم بکار گیریم،‏ چه اتفاقی می‌افتد؟‏ ب)‏ از نمونهٔ حِزِقیای پادشاه چه می‌آموزیم؟‏ پ)‏ مطابق دعای داوود در مزمور ۱۳۹:‏۲۳،‏ ۲۴ می‌توانیم در دعا از یَهُوَه چه چیز طلب کنیم؟‏

^۱۷ هر بار که از انجام عمل درست فایده می‌بریم،‏ ایمانمان تقویت می‌گردد.‏ (‏یعقو ۱:‏۲،‏ ۳‏)‏ به علاوه،‏ از این که یَهُوَه با افتخار ما را فرزند خود می‌خواند،‏ احساس خوبی خواهیم کرد و بر آن می‌شویم که بیش از پیش او را خشنود سازیم.‏ (‏امث ۲۷:‏۱۱‏)‏ هر آزمایشی که با آن روبرو می‌شویم،‏ فرصتی است که نشان دهیم خود را  با تمام دل به یَهُوَه خدای پرمهرمان وقف کرده‌ایم.‏ (‏مز ۱۱۹:‏۱۱۳‏)‏ ما می‌خواهیم ثابت کنیم که با تمام دل به او محبت می‌ورزیم؛‏ با دلی که مطیع فرامین اوست.‏—‏۱پادشاهان ۸:‏۶۱ خوانده شود.‏

^۱۸ از آنجا که همهٔ ما ناکاملیم،‏ ممکن است بلغزیم و خطا کنیم.‏ در این صورت می‌توانیم نمونهٔ حِزِقیای پادشاه را به یاد آوریم.‏ او مرتکب خطا شد،‏ اما توبه کرد و «با تمامی دل» به خدمت به یَهُوَه ادامه داد.‏ (‏اشع ۳۸:‏۳-‏۶؛‏ ۲توا ۲۹:‏۱،‏ ۲؛‏ ۳۲:‏۲۵،‏ ۲۶‏)‏ اگر ما همواره از دل خود محافظت کنیم،‏ می‌توانیم به یَهُوَه وفادار بمانیم.‏ باشد که همواره در برابر افکار شیطان مقاومت کنیم و در دعا از یَهُوَه بخواهیم که به ما ‹دلی فهیم عطا کند.‏› (‏۱پاد ۳:‏۹؛‏ مزمور ۱۳۹:‏۲۳،‏ ۲۴ خوانده شود.‏)‏