نامی در کتاب مقدّس روی کوزهای باستانی
در سال ۲۰۱۲ باستانشناسان قطعات کوچکی از کوزهای سرامیک را یافتند که توجه آنان را به خود جلب کرد. قدمت این اثر باستانی به ۳۰۰۰ سال پیش برمیگردد. این کشف چه ویژگی خاصّی داشت؟ آنچه چشمگیر است تکههای یافتشدهٔ این ظرف قدیمی نیست، بلکه آنچه بر آن نوشته شده است بسیار جالب توجه است.
پس از این که باستانشناسان موفق شدند تکههای این کوزهٔ دستساز را به هم متصل کنند، متوجه نوشتهای به زبان کنعانی روی آن شدند و توانستند آن را رمزگشایی کنند. روی آن نوشته شده بود «ایشبَعَل بن بِدا» که به معنی «ایشبَعَل پسر بِدا» است. این نخستین بار بود که باستانشناسان این نام را در نوشتهای باستانی یافتند.
فرد دیگری که ایشبَعَل نام دارد و در کتاب مقدّس ذکر شده است، یکی از پسران شائول پادشاه بود. (۱توا ۸:۳۳؛ ۹:۳۹) پروفسور یوسف گارفینکِل که در این حفاری شرکت داشت، میگوید: «این که نام ایشبَعَل در کتاب مقدّس آمده است و اکنون نیز در اثری باستانی که به زمان حکمرانی داوود پادشاه مربوط میشود به چشم میخورد، بسیار شایان توجه است.» برخی بر این عقیدهاند که این نام تنها در آن دوران رواج داشت. به این ترتیب بار دیگر شواهد باستانشناسی صحّت جزئیاتی را که در کتاب مقدّس آمده است ثابت میکند.
در گزارش دیگری از کتاب مقدّس ایشبَعَل به صورت ایشبوشِت آمده است، در واقع واژهٔ «بوشِت» جایگزین «بَعَل» شده است. (۲سمو ۲:۱۰) محققان در این رابطه میگویند: «در دوم سموئیل ظاهراً نویسنده نخواست که از نام ایشبَعَل استفاده کند؛ نامی که در واقع بَعْل، خدای طوفان کنعانیان را تداعی میکند. با این همه در کتاب اول تواریخ نام ایشبَعَل به شکل اصلی خود ذکر شده است.»