به کلام نبوی خدا دربارهٔ روزگار ما توجه کن
به کلام نبوی خدا دربارهٔ روزگار ما توجه کن
«ای پسر انسان بدانکه این رؤیا برای زمان آخر میباشد.»—دانیال ۸:۱۷.
۱. یَهُوَه میخواهد که همهٔ انسانها چه موضوعی را دربارهٔ روزگار ما بدانند؟
یَهُوَه خدا اطلاعات مربوط به وقایع آینده را تنها برای خود نگاه نمیدارد، بلکه کاشف اسرار است. او میخواهد همهٔ انسانها بدانند که در انتهای زمان آخر به سر میبرند. این خبر برای شش میلیارد نفر جمعیت فعلی کرهٔ زمین دارای اهمیت فوقالعاده است!
۲. چرا بشر نگران آیندهٔ خود میباشد؟
۲ آیا جای تعجب است که این دنیای مملو از شرارت به روزهای پایانی خود نزدیک میشود؟ انسان بر کرهٔ ماه قدم نهاده است، اما در بسیاری از مناطق نمیتواند در خیابانهای سیارهٔ خود، بدون هراس قدم بزند. میتواند خانهها را با انواع وسایل مدرن پر کند، اما نمیتواند مانعِ ازهمپاشیدگی روز افزون خانوادهها شود. به عصر اطلاعات پا نهاده است، اما نمیتواند به همنوعان خود همزیستی مسالمتآمیز را بیاموزد. این شکستها و ناکامیها با توصیفات فراوانی که کتاب مقدس از زمان آخر ارائه میدهد، مطابقت دارند.
۳. چه وقت عبارت «زمان آخر» برای نخستین بار بر روی زمین مورد استفاده قرار گرفت؟
۳ جِبرائیل فرشته، حدود ۲۶۰۰ سال پیش، برای نخستین بار عبارت شگفتانگیز «زمان آخر» را به کار برد. یکی از انبیای خدا با هراس این سخنان جِبرائیل را شنید که میگفت: «ای پسر انسان بدانکه این رؤیا برای زمان آخر میباشد.»—دانیال ۸:۱۷.
اکنون «زمان آخر» است!
۴. کتاب مقدس به چه طریقهای دیگری به زمان آخر اشاره میکند؟
۴ عبارات «زمان آخر» یا «وقت آخر» و «انتها در زمان معیّن،» شش بار در کتاب دانیال آمدهاند. ( دانیال. ۸:۱۷، ۱۹؛ ۱۱:۳۵، ۴۰؛ ۱۲:۴، ۹) این عبارات با پیشگویی پولس رسول در مورد «ایام آخر» مرتبط هستند. ( ۲تیمو. ۳:۱-۵) عیسی مسیح نیز این دوره را دورهٔ «حضور» خود در مقام پادشاه آسمانی خوانده است.—متّیٰ ۲۴:۳۷-۳۹، د ج.
۵، ۶. چه کسانی طی زمان آخر ‹بسرعت تردّد نمودهاند› و نتیجهٔ آن چه بوده است؟
دانیال ۱۲:۴ آمده است: «تو ای دانیال کلام را مخفی دار و کتاب را تا زمان آخر مُهر کن. بسیاری بسرعت تردّد خواهند نمود و عِلم افزوده خواهد گردید.» بیشتر مطالبی که دانیال به تحریر درآورد، به مدت چندین قرن برای انسانها به صورت راز درآمده، و مهر شده بود. ولی آیا هنوز هم چنین است؟
۵ در۶ در «زمان آخر» یعنی روزگار ما بسیاری از مسیحیان وفادار در اوراق کلام خدا ‹تردّد نمودهاند.› نتیجهٔ این کار چه بوده است؟ یَهُوَه به تلاش آنان برکت داده و بدین شکل معرفت حقیقی فراوان گشته است. برای مثال، شاهدان مسحشدهٔ یَهُوَه با بصیرتی که به آنها عطا شده است دریافتند که عیسی مسیح در سال ۱۹۱۴ بر تخت ملکوت آسمانی نشست. این مسحشدگان و یاران وفادارشان مطابق کلام پِطْرُس رسول در دوم پِطْرُس ۱:۱۹-۲۱ ( انجیل شریف )، ‹با دقت به کلام انبیاء توجه مینمایند› و کاملاً اطمینان دارند که ما در «زمان آخر» به سر میبریم.
۷. بعضی از گزارشاتی که کتاب دانیال را کتابی منحصربفرد میسازند کدامند؟
۷ کتاب دانیال از بسیاری لحاظ کتابی منحصربفرد است. در این کتاب میخوانیم که پادشاهی، به دلیل آنکه حکیمانش نتوانستند خواب شگفتانگیزش را بازگو و تعبیر کنند، آنها را به اعدام تهدید میکند، اما نبی یَهُوَه خواب او را بازگو و تعبیر میکند! سه جوان که از پرستش تمثالی عظیم سر باز میزنند به داخل کورهٔ آتش افکنده میشوند، ولی بدون آنکه آسیبی ببینند زنده میمانند. در طی ضیافتی، صدها نفر دستی را مشاهده میکنند که کلماتی اسرارآمیز بر دیوار قصر مینویسد. توطئهگران پلید کاری میکنند که مردی سالخورده را به چاه شیران بیفکنند، اما او بدون آنکه خراشی ببیند بیرون میآید. در رؤیایی چهار حیوان مشاهده میشوند و به آنها مفاهیم نبوی اطلاق میشود، مفاهیمی که تا زمان آخر ادامه مییابند.
۸، ۹. بخصوص در این زمان آخر چه فایدهای از مطالعهٔ کتاب دانیال عاید ما میگردد؟
۸ بوضوح میتوان مشاهده کرد که کتاب دانیال دارای دو بُعد بسیار متفاوت است. یکی داستانی، دیگری نبوی. هر دوی آنها میتوانند ایمان ما را بنا سازند. داستانهای این کتاب نشانگر آنند که یَهُوَه خدا کسانی را که کمال اخلاقی خویش را حفظ میکنند برکت میدهد. بخشهای نبوی آن ایمان ما را بنا میسازند، چرا که نشان میدهند یَهُوَه قرنها و حتی هزاران سال پیش از آنکه رویدادهای تاریخی به وقوع بپیوندند از آنها آگاه است.
۹ تعدادی از نبوتهایی که دانیال به رشتهٔ تحریر درآورده است مستقیماً به ملکوت خدا مربوط میشوند. مشاهدهٔ تحقق این نبوتها سبب میشود که ایمانمان قویتر شده و اطمینان یابیم که در زمان آخر به سر میبریم. اما برخی از منتقدان کتاب دانیال را مورد حمله قرار داده و میگویند نبوتهایی که در این کتاب به نام وی آمدهاند در واقع پس از به وقوع پیوستن رویدادهایی که ظاهراً تحقق آنها را نشان میدهند، نوشته شدهاند. در صورت صحت این ادعاها، به نبوتهای مربوط به زمان آخر که در کتاب دانیال ذکر شدهاند نیز میتوان به طور جدی شک کرد. شکاکان داستانهای این کتاب را نیز مورد تردید قرار دادهاند. بگذار این موضوع را بررسی کنیم.
تحت محاکمه!
۱۰. چه اتهامی به کتاب دانیال وارد آوردهاند؟
۱۰ تصور کن که در یک دادگاه قضایی حضور داری و ناظر یک محاکمه هستی. دادستان مصراً شخص مورد محاکمه را به کلاهبرداری متهم میکند. کتاب دانیال نیز مانند شخص مورد محاکمه، خود را کتاب معتبری معرفی میکند که به قلم یک نبی عبرانی که طی قرون هفتم و ششم ق.د.م. میزیسته، نوشته شده است. ولی منتقدان ادعا میکنند که این کتاب جعلی است. به منظور بررسی این نکته، نخست میخواهیم ببینیم که آیا بخش داستانی این کتاب با واقعیات تاریخی در توافق میباشد یا خیر.
۱۱، ۱۲. دعوی خیالی بودن شخصیت بَلْشصَّر به کجا انجامید؟
۱۱ میتوانیم به عنوان مثال به قضیهٔ پادشاهی بپردازیم که گفته میشد وجود خارجی ندارد. در کتاب دانیال باب ۵ آمده است که هنگام سقوط بابل در سال ۵۳۹ ق.د.م.، بَلْشصَّر در آن شهر در مقام پادشاه حکمرانی میکرد. منتقدان این نکته را مورد حمله قرار میدادند زیرا نام بَلْشصَّر در هیچ جای دیگر به جز کتاب مقدس ذکر نشده بود و در نوشتههای مورخان باستانی، نَبونیدوس به عنوان آخرین پادشاه بابل معرفی شده است.
۱۲ اما در سال ۱۸۵۴، چند استوانهٔ کوچک گلی در ویرانههای شهر باستانی اور واقع در کشور بابل، که هماکنون جزیی از خاک عراق است، از دل خاک بیرون آورده شد. در نوشتههای این استوانهها که به خط میخی میباشند، دعایی نیز وجود دارد که در آن نَبونیدوس پادشاه به «بِل-سَر-اُوسور، بزرگترین پسر [خود]» اشاره میکند. حتی منتقدان نیز لاجرم پذیرفتند که این شخص همان بَلْشصَّر مذکور در کتاب دانیال است. بدین ترتیب، این پادشاه که زمانی گمان میرفت وجود خارجی ندارد حقیقتاً او بر روی زمین زیسته است لیکن هویتش هنوز در منابع باستانشناسی مشخص نشده بود. چنین مدرکی نشان میدهد که نوشتههای دانیال حقیقتاً معتبر هستند. کتاب دانیال بیتردید بخشی از کلام نبوی خداست و در روزگار ما یعنی زمان آخر درخور توجه دقیق میباشد.
۱۳، ۱۴. نَبوْکَدْنَصَّر چه کسی بود و خصوصاً به کدام خدای دروغین اعتقاد داشت؟
۱۳ تار و پود کتاب دانیال را نبوتهای مربوط به توالیِ قدرتهای جهانی و اعمال برخی از فرمانروایان آنها تشکیل میدهد. یکی از این فرمانروایان جنگاوری است که یک امپراتوری بنا نهاد. او در مقام ولیعهد بابل، به همراه سپاهیانش نیروهای نِکُو، فرعون مصر را در کِرکِمیش در هم کوبید. ولی پیامی که به این ولیعهد پیروزمند رسید سبب شد که بقیهٔ عملیات نظامیاش را به سردارانش بسپارد. نَبوْکَدْنَصَّر جوان پس از آگاهی از مرگ پدرش، نَبوپُلَسَر، در سال ۶۲۴ ق.د.م. بر تخت سلطنت نشست. امپراتوریی که این پادشاه در طی ۴۳ سال سلطنت خود بنا نهاد علاوه بر منطقهای که زمانی زیر سلطهٔ آشور بود، سوریه و فلسطین تا نزدیکی مرزهای مصر را نیز در بر میگرفت.
۱۴ نَبوْکَدْنَصَّر بویژه به مردوخ، خدای اعظم بابل، اعتقاد داشت. این پادشاه همهٔ فتوحاتش را به مردوخ نسبت میداد و معابد مردوخ و خدایان متعدد بابل را بنا و آراسته ساخت. تمثال طلاییی که وی در دشت دُوْرا برپا داشت نیز احتمالاً به مردوخ وقف شده بود. ( دانیال ۳:۱، ۲) به نظر میآید که این پادشاه برای طرحریزی مانورهای نظامیاش بشدت به فالگیران متکی بوده است.
۱۵، ۱۶. نَبوْکَدْنَصَّر چه کاری برای بابل انجام داد و هنگامی که با غرور دربارهٔ عظمت آن سخن میگفت چه اتفاقی افتاد؟
۱۵ نَبوْکَدْنَصَّر با تکمیل دیوارهای دوجدارهٔ عظیم بابل که پدرش سنگ بنای آنها را نهاده بود، ظاهراً پایتختش را تسخیرناپذیر ساخت. گفته میشود که برای جلب رضایت ملکهاش که اهل ماد و در آرزوی تپهها و جنگلهای وطنش بود، باغهای معلق بابل را ساخت که یکی از عجایب هفتگانهٔ دنیای باستان شمرده میشود. نَبوْکَدْنَصَّر بابل را به صورت یکی از بزرگترین شهرهای دیواردار عصر خود درآورد و از بابت آن مقرّ پرستش کاذب بسیار به خود میبالید.
۱۶ روزی نَبوْکَدْنَصَّر با غرور گفت: «آیا این بابل عظیم نیست که من آن را . . . بنا نمودهام؟» ولی به نقل از دانیال ۴:۳۰-۳۶، در حالیکه «این سخن هنوز بر زبان پادشاه بود» جنون بر او عارض شد. همانطور که دانیال پیشگویی کرده بود، نَبوْکَدْنَصَّر تا هفت سال علف میخورد و صلاحیت حکومت نداشت. پس از این مدت دوباره به پادشاهی رسید. آیا به اهمیت نبوی این واقعه واقفی؟ آیا میتوانی توضیح دهی که این نبوت چگونه در دوران ما یعنی زمان آخر به نحو وسیعتری تحقق خواهد یافت؟
گوشهای از نبوتهای کتاب دانیال
۱۷. رؤیای نبویی را که خدا بر نَبوْکَدْنَصَّر طی دومین سال حکمرانیاش بر جهان نازل کرد چگونه توصیف میکنی؟
۱۷ حال به گوشهای از نبوتهای کتاب دانیال میپردازیم. خدا سبب شد که نَبوْکَدْنَصَّر در طی دومین سال حکمرانی خود در مقام حکمران جهان ( ۶۰۶/۶۰۵ ق.د.م.)، خوابی هولناک ببیند. به نقل از کتاب دانیال باب ۲، خواب او در مورد تمثالی عظیم بود با سری از طلا، سینه و بازوهایی از نقره، شکم و رانهایی از برنج، ساقهایی از آهن و پاهایی از مخلوط آهن و گل. اندامهای مختلف این تمثال نمایشگر چه بودند؟
۱۸. سر طلایی، سینه و بازوهای نقرهای و نیز شکم و رانهای برنجین تمثال نمایشگر چه بودند؟
۱۸ نبی یَهُوَه به نَبوْکَدْنَصَّر میگوید: «ای پادشاه، . . . آن سَرِ طلا تو هستی.» ( دانیال ۲:۳۷، ۳۸) نَبوْکَدْنَصَّر در رأس سلسلهای بود که بر امپراتوری بابل حکمرانی میکرد. حکومت ماد–پارس که سینه و بازوهای نقرهای تمثال نمایشگر آن بود، امپراتوری بابل را سرنگون ساخت. پس از آن امپراتوری یونان به میدان آمد که شکم و رانهای برنجین تمثال نشانگر آن بود. اما قدرت جهانی یونان چگونه وارد صحنه شد؟
۱۹، ۲۰. اسکندر کبیر چه کسی بود و چگونه توانست یونان را به قدرتی جهانی مبدل سازد؟
۱۹ در قرن چهارم ق.د.م.، مردی جوان نقش مهمی در تحقق یافتن این بخش از نبوت دانیال ایفا کرد. او در سال ۳۵۶ ق.د.م. تولد یافت و جهانیان وی را اسکندر کبیر خواندند. پس از ترور پدرش، فیلیپ در سال ۳۳۶ ق.د.م.، در حالیکه بیست سال بیش نداشت تخت پادشاهی مقدونیه را به میراث برد.
۲۰ اسکندر در سال ۳۳۴ ق.د.م. عزم فتوحات کرد. سپاه کوچک ولی کارآمد و چالاک او از ۰۰۰,۳۰ پیادهنظام و ۵۰۰۰ سوارهنظام تشکیل مییافت. در سال ۳۳۴ ق.د.م.، اسکندر در نخستین نبرد خود در برابر پارسها در کنار رود گرانیکوس واقع در شمال غربی آسیای صغیر ( ترکیهٔ فعلی)، به پیروزی دست یافت. این فاتحِ سرسخت تا سال ۳۲۶ ق.د.م.، پارسها را تحت انقیاد خود درآورد و تا شرق رود سند واقع در پاکستان کنونی پیشروی کرد. اما این سردار سرانجام طی اقامتش در بابل در آخرین نبردش با شکست روبرو شد. در روز سیزده ژوئن سال ۳۲۳ ق.د.م.، در حالیکه فقط حدود ۳۲ سال و ۸ ماه داشت، تسلیم مخوفترین دشمن انسان یعنی مرگ شد. ( ۱قُرِنتیان ۱۵:۵۵) لذا، یونان به دلیل فتوحات اسکندر به صورت یک قدرت جهانی درآمد، همانطور که در نبوت دانیال پیشگویی شده بود.
۲۱. ساقهای آهنین تمثال نمایشگر امپراطوری روم و کدام قدرت جهانی دیگر بودند؟
۲۱ ساقهای آهنین آن تمثال عظیم نمایشگر چه بودند؟ رومِ آهنین، امپراتوری یونان را منهدم ساخت. روم با به قتل رساندن عیسی بر روی تیر شکنجه در سال ۳۳ د.م.، نشان داد که به هیچوجه برای ملکوت خدا که عیسی مسیح اعلامکنندهٔ آن بود، احترام قائل نیست. امپراتوری روم برای در هم کوبیدن مسیحیتِ حقیقی، شاگردان عیسی را مورد آزار و شکنجه قرار داد. ولی، ساقهای آهنینِ تمثالی که نَبوْکَدْنَصَّر در خواب دید فقط نمایشگر امپراتوری روم نبودند بلکه شاخهٔ سیاسیِ فرعیِ این امپراتوری را نیز در بر میگرفتند — قدرت جهانی انگلیس-آمریکا.
۲۲. تمثال توصیفشده در رؤیا چگونه به ما کمک میکند تا دریابیم که در زمان آخر به سر میبریم؟
۲۲ مطالعهٔ دقیق، این واقعیت را بر ما آشکار میسازد که در زمان آخر به سر میبریم، چرا که هم اکنون به پاهای آمیخته از آهن و گِل تمثال رسیدهایم. برخی از دولتهای امروزی همچون آهن مستبد میباشند و برخی دیگر همچون گِل. با وجود طبیعت شکنندهٔ گِل که «ذریّت انسان» از آن سرشته شده است، حکمرانان آهنگونه ملزم بودهاند هر چه بیشتر به آراء عمومی رجوع کنند. ( دانیال ۲:۴۳؛ ایّوب ۱۰:۹) البته، حکومت استبدادی و مردم همانند آهن و گِل بخوبی به یکدیگر نمیپیوندند. به هر حال، ملکوت خدا بزودی این جهان منقسمشده از لحاظ سیاسی را نابود خواهد کرد.—دانیال ۲:۴۴.
۲۳. خواب و رؤیاهای دانیال را در سال اول حکومت بَلْشصَّر چگونه توصیف میکنی؟
۲۳ نبوت گیرای باب هفتم کتاب دانیال نیز به زمان آخر مربوط میشود. در این باب از رویدادی سخن میرود که در سال اول حکومت بَلْشصَّر، پادشاه بابل به وقوع میپیوندد. در آن وقت، بیش از هفتاد سال از عمر دانیال میگذشت و در این مرحله از زندگیاش بود که ‹خواب و رؤیاهای سرش را دید.› این رؤیاها موجب هراس بسیار او شدند! نبی وفادار خدا با هیجان میگوید: «ناگاه چهار باد آسمان بر روی دریای عظیم تاختند. و چهار وحش [یا حیوان] بزرگ که مخالف یکدیگر بودند از دریا بیرون آمدند.» ( دانیال ۷:۱-۸، ۱۵) حیواناتی عجیب! نخستین حیوان، شیری بالدار و دومین شبیه خرس است. سپس پلنگی چهاربال و چهارسر ظاهر میشود! چهارمین حیوان به نحوی غیرعادی نیرومند است و دندانهای بزرگ آهنین و ده شاخ دارد. در میان ده شاخ آن شاخی «کوچک» برمیآید که «چشمانی مانند چشم انسان» و ‹ دهانی که به سخنان تکّبرآمیز متکلّم است› دارد. چه موجودات عجیبی!
۲۴. طبق دانیال ۷:۹-۱۴، آن نبی چه رویدادی را در آسمان مشاهده مینماید و این رؤیا به چه اشاره میکند؟
۲۴ سپس دانیال در رؤیا متوجه آسمان میشود. ( دانیال ۷:۹-۱۴) در آنجا «قدیمالایام» یعنی یَهُوَه خدا، دیده میشود که با جلال تمام بر کرسی داوری جلوس کرده است. ‹هزاران هزار او را خدمت میکنند و ده هزار در ده هزار به حضور وی ایستادهاند.› خدا که بر ضد آن حیوانات حکم کرده است، حکمرانی را از دست آنان میگیرد و حیوان چهارم را نابود میسازد. حکومت جاودانی بر «جمیع قومها و امّتها و زبانها» به کسی «مثل پسر انسان» واگذار میشود. این واقعه مربوط به زمان آخر و به تخت نشستن پسر انسان یعنی عیسی مسیح در سال ۱۹۱۴ میباشد.
۲۵، ۲۶. هنگام خواندن کتاب دانیال چه پرسشهایی ممکن است برای ما مطرح شوند و کدام نشریه در یافتن پاسخ آنها به ما کمک میکند؟
۲۵ خوانندگان کتاب دانیال مطمئناً با پرسشهایی روبرو میشوند. برای مثال، چهار حیوانی که در کتاب دانیال باب ۷ ذکر شدهاند نمایندهٔ چه هستند؟ چگونه میتوان نبوت «هفتاد هفته» را که در دانیال ۹:۲۴-۲۷ بدان اشاره شده است توضیح داد؟ در خصوص دانیال باب ۱۱ و نبوت راجع به کشمکش میان «پادشاه شمال» و «پادشاه جنوب» چه میتوان گفت؟ در زمان آخر یعنی در دوران ما، این پادشاهان در چه وضعیتی هستند؟
۲۶ یَهُوَه بینش لازم را برای درک این مطالب در اختیار خادمان مسحشدهٔ خود بر روی زمین قرار داده است. اینان همان کسانی هستند که در دانیال ۷:۱۸ «مقدّسان حضرت اعلی» خوانده شدهاند. همچنین، «غلام امین و دانا» ترتیبی داده است که همهٔ ما بصیرت لازم را برای درک نوشتههای الهامشدهٔ دانیال نبی در اختیار داشته باشیم. ( متّیٰ ۲۴:۴۵) اکنون، انتشار کتاب جدید به نبوت دانیال توجه کنید! دستیابی به چنین بصیرتی را برای ما میسر گردانیده است. این کتاب زیبای مصور دارای ۳۲۰ صفحه است و همهٔ بخشهای کتاب دانیال را در بر میگیرد. تکتک نبوتهای ایمانپرور و داستانهایی که دانیال، نبی محبوب به قلم آورده است در این کتاب مورد بررسی قرار گرفتهاند.
معنایی واقعی برای روزگار ما
۲۷، ۲۸. الف) چه واقعیتی را در رابطه با تحقق نبوتهای کتاب دانیال باید اذعان کنیم؟ ب) هماکنون در چه دورهای به سر میبریم و چه کار باید بکنیم؟
۲۷ حال به این نکتهٔ مهم توجه کن: همهٔ نبوتهای کتاب دانیال به جز چند بخش کوچک از آنها تحقق یافتهاند. برای مثال، وضعیتی را که پاهای تمثال در دانیال باب ۲ توصیف میکنند، میتوان در حال حاضر در دنیا مشاهده کرد. بر تخت نشستن پادشاه مسیحایی، عیسی مسیح در سال ۱۹۱۴، به معنای از بند باز شدن کندهٔ درختی بود که در دانیال باب ۴ از آن سخن رفته است. همانطور که در دانیال باب ۷ پیشگویی شده بود، قدیمالایّام در آن وقت حکمرانی را به پسر انسان سپرد.—دانیال ۷:۱۳، ۱۴؛ متّیٰ ۱۶:۲۷–۱۷:۹.
۲۸ دورهٔ ۲۳۰۰ روزه در دانیال باب ۸، همینطور دورههای ۱۲۹۰ روزه و ۱۳۳۵ روزه در باب ۱۲، همگی سپری شدهاند—بلی، آن روزها را پشت سر گذاشتهایم. مطالعهٔ دانیال باب ۱۱ نشان میدهد که نبرد بین پادشاه شمال و پادشاه جنوب به مراحل نهایی خود رسیده است. این حقایق همگی شواهد دیگری از کتاب مقدس هستند که نشان میدهند ما هماکنون در مراحل پایانی زمان آخر به سر میبریم. با در نظر گرفتن موقعیت منحصربفرد ما در تاریخ باید مصمم به انجام چه کاری باشیم؟ بیتردید باید کلام نبوی یَهُوَه خدا را همواره مورد توجه قرار دهیم.
چگونه پاسخ میدهی؟
• چه موضوعی را خدا میخواهد که همهٔ انسانها در رابطه با روزگار ما بدانند؟
• چگونه کتاب دانیال ایمان ما را بنا میکند؟
• تمثالی که نَبوْکَدْنَصَّر در رؤیا مشاهده کرد دارای چه مشخصاتی بود و معنای آنها چه بود؟
• تحقق نبوتهای موجود در کتاب دانیال دارای چه اهمیت ویژهای میباشد؟
[سؤالات مقالهٔ مطالعهای]