«جمیع شما برادرانید»
«جمیع شما برادرانید»
«شما آقا خوانده مشوید، زیرا استاد شما یکی است یعنی مسیح و جمیع شما برادرانید.»—متّیٰ ۲۳:۸.
۱. چه موضوعی شایستهٔ بررسی است؟
«به میسیونرها باید بیشتر احترام گذاشت یا به بیت‌ایلی‌ها؟» این سؤالی بود که خواهری مسیحی اهل یکی از کشورهای خاور دور از یک میسیونر استرالیایی پرسید. این خواهر می‌خواست بداند که باید به یک میسیونر که از کشور دیگری است بیشتر احترام بگذارد یا به یک خادم محلی که در شعبهٔ انجمن برج دیده‌بانی خدمت می‌کند. این پرسش معصومانه که انعکاسی از یک فرهنگ طبقاتی است، آن میسیونر را متعجب ساخت. پرسیدن اینکه چه کسی بزرگتر است، ناشی از علاقهٔ انسانها برای طبقه‌بندی افراد از لحاظ قدرت و نفوذ آنهاست.
۲. چگونه باید به هم‌ایمانان خود بنگریم؟
۲ چنین علاقه‌ای ریشهٔ کهن دارد. حتی شاگردان عیسی در مورد اینکه چه کسی در میان آنها بزرگتر است با یکدیگر مجادله‌ای دامنه‌دار داشتند. ( متّیٰ ۲۰:۲۰-۲۴؛ مَرقُس ۹:۳۳-۳۷؛ لوقا ۲۲:۲۴-۲۷) آنها نیز در جامعهٔ یهودی قرن اول پرورش یافته بودند؛ جامعه‌ای با فرهنگ طبقاتی. عیسی در حالیکه چنین جامعه‌ای را مدّ نظر داشت به شاگردانش توصیه کرد: «شما آقا خوانده مشوید، زیرا استاد شما یکی است یعنی مسیح و جمیع شما برادرانید.» ( متّیٰ ۲۳:۸) عنوان مذهبی «ربّی» که در اینجا «آقا» ترجمه شده است در واقع به معنای «معلم» است و به گفتهٔ محقق کتاب مقدس آلبرت بارنز «در کسانی که به این عنوان دست می‌یافتند احساس غرور و برتری و در کسانی که به آن دست نمی‌یافتند احساس رشک و حقارت ایجاد می‌کرد، و به طور کلی روحیه و تمایلاتی که این عنوان در افراد به وجود می‌آورد با ‹سادگیی که در مسیح مشاهده می‌کنیم مغایرت داشت.›» مسیحیان از ذکر کلمهٔ «پیر» به صورت عنوانی تملق‌آمیز پیش از ذکر نام سرپرستان خود خودداری می‌کنند. ( ایّوب ۳۲:۲۱، ۲۲) از سوی دیگر، پیران نیز مطابق توصیهٔ عیسی، به اعضای جماعت احترام می‌گذارند، همانطور که یَهُوَه پرستندگان وفادار خود را و عیسی مسیح پیروان وفادار خویش را محترم می‌دارند.
از یَهُوَه و عیسی سرمشق بگیریم
۳. یَهُوَه چگونه به مخلوقات روحی خود احترام گذارد؟
۳ با اینکه یَهُوَه خدای «متعال» است، از همان ابتدای خلقت به مخلوقات خویش اختیاراتی داد و بدین ترتیب احترام خود را به آنان نشان داد. ( مزمور ۸۳:۱۸) یَهُوَه هنگامی که نخستین انسان را می‌آفرید یگانه پسر مولود خود را «معمار» این طرح قرار داد. ( امثال ۸:۲۷-۳۰؛ پیدایش ۱:۲۶) یَهُوَه حتی هنگامی که تصمیم گرفت اَخاب، پادشاه شریر را نابود سازد از فرشتگان آسمانی خود دعوت کرد تا نظر خود را در مورد چگونگی اجرای تصمیمش ابراز کنند.—۱پادشاهان ۲۲:۱۹-۲۳.
۴، ۵. یَهُوَه چگونه به مخلوقات انسانی خود احترام می‌گذارد؟
۴ یَهُوَه سلطان مطلق عالم است. ( تثنیه ۳:۲۴) او نیازی به شنیدن نظرات انسانها ندارد. با وجود این، لطف می‌کند و به آنها توجه نشان می‌دهد. مزمورنویسی چنین می‌سراید: «کیست مانند یهوه خدای ما که بر اعلیٰ‌علیّین نشسته است؟ و متواضع می‌شود تا نظر نماید، بر آسمانها و بر زمین. که مسکین را از خاک برمی‌دارد.»—مزمور ۱۱۳:۵-۸.
۵ یَهُوَه پیش از نابود ساختن سَدُوم و غَمُورَه، به پرسشهای ابراهیم پاسخ گفت و حس عدالت‌طلبی وی را ارضا ساخت. ( پیدایش ۱۸:۲۳-۳۳) او نتیجهٔ درخواستهای ابراهیم را از ابتدا می‌دانست، با این حال با صبر و حوصله به سخنان ابراهیم گوش فرا داد و استدلال وی را پذیرفت.
۶. به هنگام پرسش حَبَقُّوق از یَهُوَه، چگونه یَهُوَه او را محترم داشت؟
۶ یَهُوَه به سخنان حَبَقُّوق نیز گوش فرا داد. حَبَقُّوق از یَهُوَه پرسید: «ای خداوند تا به کی فریاد برمی‌آورم و نمیشنوی؟» آیا یَهُوَه این پرسش را حمله‌ای به مقام خود دانست؟ خیر، او پرسشهای حَبَقُّوق را مشروع دانست و متعاقب آن روشن ساخت که قصد دارد از کلدانیان برای به اجرا گذاردن داوری استفاده کند. او به حَبَقُّوق نبی اطمینان داد که ‹این داوری پیشگویی‌شده البتّه خواهد آمد.› ( حَبَقُّوق ۱:۱، ۲، ۵، ۶، ۱۳، ۱۴؛ ۲:۲، ۳) یَهُوَه نگرانیهای حَبَقُّوق را جدی تلقی کرد و به آنها پاسخ داد و بدین ترتیب احترام خود را به این نبی نشان داد. در نتیجه حَبَقُّوق که پریشان و آشفته شده بود شادی خود را باز یافت و به خدای نجات به طور کامل توکل کرد. انعکاس این نکته را می‌توان در کتاب الهام‌شدهٔ حَبَقُّوق دید. مطالب آن، امروزه موجب توکل بیشتر ما به یَهُوَه می‌گردد.—حَبَقُّوق ۳:۱۸، ۱۹.
۷. چرا نقشی که پِطْرُس در پَنطیکاست سال ۳۳ د.م. ایفا کرد پراهمیت است؟
۷ عیسی مسیح نمونهٔ خوب دیگری است از کسی که به دیگران احترام می‌گذارد. او به شاگردانش گفته بود: «هر که مرا پیش مردم انکار نماید، من هم در حضور پدر خود که در آسمان است او را انکار خواهم نمود.» ( متّیٰ ۱۰:۳۲، ۳۳) در شبی که به او خیانت شد، همهٔ شاگردانش او را رها کردند و پِطْرُس رسول سه بار او را انکار کرد. ( متّیٰ ۲۶:۳۴، ۳۵، ۶۹-۷۵) اما عیسی به ظاهر امر توجه نکرد بلکه احساسات درونی پِطْرُس را مدّ نظر قرار داد و متوجه شد که از صمیم قلب توبه کرده است. ( لوقا ۲۲:۶۱، ۶۲) فقط ۵۱ روز بعد، مسیح نمایندگی ۱۲۰ تن از شاگردانش را در روز پَنطیکاست به این رسول توبه‌کار سپرد و به او اجازه داد که از نخستین ‹کلید ملکوت› استفاده کند. ( متّیٰ ۱۶:۱۹؛ اعمال ۲:۱۴-۴۰) پِطْرُس فرصت یافت تا ‹بازگشت کند و برادرانش را استوار نماید.›—لوقا ۲۲:۳۱-۳۳.
احترام به اعضای خانواده
۸، ۹. هنگامی که شوهر به همسرش احترام می‌گذارد چگونه یَهُوَه و عیسی را سرمشق قرار داده است؟
۸ خوب است که شوهران و والدین هنگام اِعمال اختیاراتِ خداداد خود از یَهُوَه و عیسی مسیح سرمشق بگیرند. پِطْرُس چنین گوشزد می‌کند: «ای شوهران، با فطانت با [زنان خود] زیست کنید، چون با ظروف ضعیف‌ترِ زنانه، و ایشان را محترم دارید.» ( ۱پِطْرُس ۳:۷) یک ظرف چینی بی‌شک ظریفتر از یک ظرف چوبی است. آیا هنگام کار با یک ظرف چینی دقت بیشتری به خرج نمی‌دهیم؟ شوهر می‌تواند با سرمشق قرار دادن یَهُوَه و توجه کردن به نظرات همسرش در مورد امور خانوادگی، این دقت را به خرج دهد. به خاطر داریم که یَهُوَه سر فرصت با ابراهیم استدلال کرد. شوهر چون ناکامل است ممکن است همهٔ جوانب موضوع را نسنجد. از اینرو آیا خردمندانه‌تر نیست که به همسرش احترام بگذارد و با خلوص نیت نظر وی را نیز جویا شود؟
۹ در کشورهایی که مردسالاری رواج دارد، مرد خانواده باید به خاطر داشته باشد که شاید همسرش براحتی نتواند احساسات درونی‌اش را ابراز کند. در این صورت باید از طرز رفتار عیسی مسیح با شاگردانش، یعنی بخشی از طبقهٔ عروس آیندهٔ او، هنگامی که بر روی زمین بود، سرمشق بگیرد. او آنان را عزیز می‌داشت و محدودیتهای جسمی و روحانی آنان را حتی پیش از آنکه نیازهای خود را به زبان آورند در نظر می‌گرفت. ( مَرقُس ۶:۳۱؛ یوحنّا ۱۶:۱۲، ۱۳؛ اَفَسُسیان ۵:۲۸-۳۰) علاوه بر این، به کارهایی که همسرت برای تو و خانواده انجام می‌دهد توجه کن، و قدردانی خود را از آنها به زبان آور و در عمل نشان بده. هم یَهُوَه و هم عیسی از افراد شایسته، قدردانی و آنها را تحسین می‌کردند و برکت می‌دادند. ( ۱پادشاهان ۳:۱۰-۱۴؛ ایّوب ۴۲:۱۲-۱۵؛ مَرقُس ۱۲:۴۱-۴۴؛ یوحنّا ۱۲:۳-۸) همسر زنی اهل خاور دور به جمع شاهدان یَهُوَه پیوست و زنش دربارهٔ او گفت: «شوهرم عادت داشت همیشه سه چهار قدم جلوتر از من راه برود و هر چه بار بود من باید حمل می‌کردم. اما حالا بارها را خودش حمل می‌کند و به خاطر کارهایی که در خانه انجام می‌دهم از من قدردانی می‌کند!» شوهران می‌توانند با چند کلام صادقانه و از روی قدرشناسی، به همسرشان نشان دهند که برایش ارزش قائل هستند.—امثال ۳۱:۲۸.
۱۰، ۱۱. والدین چه درس خوبی را از رفتار یَهُوَه با قوم سرکش اسرائیل می‌توانند بیاموزند؟
۱۰ والدین باید خدا را، بویژه هنگام توبیخ فرزندانشان، سرمشق قرار دهند. ‹خداوند بر اسرائیل و بر یهودا شهادت می‌داد› تا از کارهای ناشایست خود دست بردارند اما آنها ‹گردنهای خود را سخت گردانیدند.› ( ۲پادشاهان ۱۷:۱۳-۱۵) اسرائیلیان حتی «به دهان خود او را تملّق نمودند و به زبان خویش به او دروغ گفتند.» بسیاری از والدین شاید احساس کنند که فرزندانشان نیز گاهی همینطور عمل می‌کنند. اسرائیلیان «خدا را امتحان کردند» و رنجانیدند و به او اهانت کردند. با وجود این یَهُوَه «به حسب رحمانیتش گناه ایشان را عفو نموده، ایشان را هلاک نساخت.»—مزمور ۷۸:۳۶-۴۱.
۱۱ یَهُوَه حتی برای اسرائیلیان دلیل و برهان آورد: «بیایید تا با همدیگر محاجه نماییم. اگر گناهان شما مثل ارغوان باشد مانند برف سفید خواهد شد.» ( اِشَعْیا ۱:۱۸) با اینکه یَهُوَه اشتباهی مرتکب نشده بود، قوم سرکش خود را فرا خواند تا با آنها به امور رسیدگی کند. براستی که چنین طرز رفتار خوبی سرمشقی است برای والدین! هنگامی که موقعیت ایجاب کند به سخنان فرزندانت در مورد موضوع توجه کن و با آنها استدلال کرده، برایشان تشریح کن که چرا باید اصلاحاتی در خود به وجود آورند. با این کار به آنها نشان می‌دهی که برایشان ارزش قائل هستی.
۱۲. الف) چرا نباید به فرزندانمان بیش از یَهُوَه احترام بگذاریم؟ ب) هنگام توبیخ فرزندانمان چگونه می‌توانیم نشان دهیم که برایشان ارزش قائل هستیم؟
۱۲ البته تردیدی نیست که فرزندانت گاهی نیاز به راهنمایی جدی دارند. پدر و مادرها نباید مثل عیلی عمل کنند که ‹پسران خود را زیاده از یَهُوَه محترم می‌داشت.› ( ۱سموئیل ۲:۲۹) اما در عین حال باید توجه داشته باشند که کودکان و نوجوانان باید حس کنند که منظور والدین از اصلاح آنها ابراز محبت است. آنها باید بدانند که پدر و مادرشان دوستشان دارند. پولس به پدرها تذکر داد: «ای پدران، فرزندان خود را به خشم میاورید بلکه ایشان را به تأدیب و نصیحت خداوند تربیت نمایید.» ( اَفَسُسیان ۶:۴) در اینجا در حینی که اختیارات والدین محفوظ تلقی می‌شود، به این نکته اشاره می‌شود که پدر باید برای فرزندانش ارزش قائل باشد و باید مراقب باشد با سختگیری بیش از حد آنها را به خشم نیاورد. آری، حفظ شأن فرزندان مستلزم تلاش و وقت است اما نتیجه‌ای که از آن حاصل می‌شود ارزش هر نوع فداکاری را دارد.
۱۳. دیدگاه کتاب مقدس در مورد اعضای سالخوردهٔ خانواده چیست؟
۱۳ احترام گذاردن به اعضای خانواده فقط به ارزش قائل شدن برای آنها محدود نمی‌شود. ضرب‌المثلی ژاپنی می‌گوید: «موقع پیری مطیع بچه‌هایت باش.» نکتهٔ نهفته در این مثل آن است که والدین سالخورده نباید از حدود اختیارات خود به عنوان پدر و مادر تجاوز کنند و باید به گفته‌های فرزندان بالغ خود توجه نمایند. از سوی دیگر درست است که بر طبق کتاب مقدس والدین باید به فرزندان خود احترام بگذارند و به سخنان آنها گوش فرا دهند، اما فرزندان نیز باید از بی‌احترامی کردن به اعضای سالخوردهٔ خانواده خودداری کنند. در امثال ۲۳:۲۲ آمده است: «مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار.» سلیمان پادشاه مطابق این مثل رفتار کرد و هنگامی که مادرش از او درخواستی کرد او را محترم داشت. او بر دست راست تخت پادشاهی خود تختی برای مادرش قرار داد و به گفته‌های مادر سالخورده‌اش، بَتْشَبَع، گوش فرا داد.—۱پادشاهان ۲:۱۹، ۲۰.
۱۴. چگونه می‌توانیم به اعضای سالخوردهٔ جماعت احترام بگذاریم؟
۱۴ در خانوادهٔ گستردهٔ روحانی ما، فرصتهای زیادی وجود دارد برای آنکه به افراد سالخوردهٔ جماعت ‹بیشتر از خود اکرام بنماییم.› ( رومیان ۱۲:۱۰) آنها شاید دیگر توان پیشین را نداشته باشند و از این بابت احساس یأس و سرخوردگی کنند. ( جامعه ۱۲: ۱-۷) یکی از شاهدان سالخوردهٔ مسح‌شده که در آسایشگاهی بستری بود یأس خویش را چنین ابراز کرد: «دلم می‌خواهد بمیرم تا دوباره سر کار برگردم.» احترام به چنین برادران و خواهران سالخورده و قدردانی از آنها می‌تواند آنان را یاری کند. اسرائیلیان فرمان داشتند که ‹ در پیش ریش سفید برخیزند، و روی مرد پیر را محترم دارند.› ( لاویان ۱۹:۳۲) باید برای آنها ارزش قائل شویم، بدین ترتیب که نشان دهیم به آنها نیاز داریم و از آنها تقدیر می‌کنیم. ‹برخیزیدن› شاید مستلزم نشستن و گوش فرا دادن به سخنان آنها دربارهٔ دست‌آوردهای چندین و چند ساله‌شان باشد. با این کار از یک سو از آنها تجلیل کرده‌ایم و از سوی دیگر به زندگی روحانی خود غنای بیشتری بخشیده‌ایم.
«هر یک دیگری را بیشتر از خود اکرام بنماید»
۱۵. پیران چگونه می‌توانند برای اعضای جماعت ارزش قائل شوند؟
۱۵ سرمشق خوب پیران موجب شکوفایی اعضای جماعت می‌گردد. ( ۱پِطْرُس ۵:۲، ۳) پیران مهربان با وجود زندگی پرمشغلهٔ خود، فقط هنگام بروز مشکلات با اعضای جماعت صحبت نمی‌کنند بلکه در وقت عادی نیز پیشقدم شده با کودکان، جوانان، سرپرستان خانواده، مادران تنها، زنان خانه‌دار و سالخوردگان به گفتگو می‌پردازند. آنها به سخنان اعضای جماعت گوش فرا می‌دهند و از آنها به خاطر زحماتشان قدردانی می‌کنند. پیر هوشیاری که به خواهر یا برادری ابراز خوشنودی می‌کند در واقع از یَهُوَه سرمشق گرفته است که به مخلوقات زمینی خود ارج می‌نهد.
۱۶. چرا باید برای پیران و بقیهٔ اعضای جماعت به یک اندازه احترام قائل شویم؟
۱۶ پیران با سرمشق قرار دادن یَهُوَه، به دیگران نشان می‌دهند که چگونه به این تذکر پولس عمل کنند: «با محبّت برادرانه یکدیگر را دوست دارید و هر یک دیگری را بیشتر از خود اکرام بنماید.» ( رومیان ۱۲:۱۰) این کار شاید برای پیرانی که در کشورهایی با فرهنگ طبقاتی زندگی می‌کنند، مشکل باشد. به عنوان مثال، در یکی از کشورهای خاور دور، دو کلمه برای لفظ «برادر» وجود دارد، یکی محترمانه و دیگری معمولی. تا اندکی پیش، اعضای جماعت، پیران و افراد سالخوردهٔ جماعت را با لفظ محترمانه خطاب می‌کردند و بقیه را با لفظ معمولی. اما، از آنها درخواست شد که همیشه از لفظ معمولی استفاده کنند زیرا عیسی به پیروانش گفت: «جمیع شما برادرانید.» ( متّیٰ ۲۳:۸) در کشورهای دیگر شاید این اختلاف تا این حد محسوس نباشد، با این حال همهٔ ما باید مراقب باشیم که در مقابل تمایل بشری به ایجاد اختلاف طبقاتی، مقاومت کنیم. — یعقوب ۲:۴، انجیل شریف.
۱۷. الف) چرا پیران باید خوشرو باشند؟ ب) پیران از چه راههایی می‌توانند در رفتار خود با اعضای جماعت به یَهُوَه اقتدا کنند؟
۱۷ درست است که پولس می‌گوید که برخی از پیران شایستهٔ «حرمت مضاعف» می‌باشند، اما باید در نظر داشت که با برادران دیگر فرقی ندارند. ( ۱تیموتاؤس ۵:۱۷) ما می‌توانیم «با دلیری نزدیک به تخت فیض» سلطان عالم بیاییم، اما آیا نباید بتوانیم نزد پیران که باید به یَهُوَه اقتدا کنند برویم؟ ( عبرانیان ۴:۱۶؛ اَفَسُسیان ۵:۱) سرپرستان می‌توانند از تعداد کسانی که برای گرفتن یا دادن توصیه و پیشنهاد به آنها رجوع می‌کنند تشخیص دهند که طرز برخوردشان با دیگران در جماعت چگونه است. ما باید از یَهُوَه درس بگیریم که دیگران را در اجرای طرحهایش شرکت می‌دهد. او با واگذار کردن مسئولیت به دیگران برای آنان ارزش و اعتبار قائل می‌شود. با وجود اینکه برخی پیشنهادات شاهدان دیگر ممکن است غیرعملی به نظر آید، پیران باید از علاقه‌ای که آنها به موضوع نشان داده‌اند قدردانی کنند. به خاطر داشته باش که چگونه یَهُوَه به سؤالهای ابراهیم و فریاد اندوه حَبَقُّوق پاسخ گفت.
۱۸. پیران چگونه می‌توانند هنگام اصلاح کسانی که به کمک نیاز دارند، یَهُوَه را سرمشق قرار دهند؟
۱۸ در برخی موارد بعضی از برادران مسیحی‌مان نیاز به اصلاح پیدا می‌کنند. ( غَلاطیان ۶:۱) با وجود این هنوز در نظر یَهُوَه ارزشمندند و باید با آنها با احترام رفتار شود. شاهدی اظهار داشت: «وقتی که توصیه‌دهنده با من با احترام رفتار کند، بدون تردید و واهمه پیش او می‌روم.» اغلب افراد وقتی با آنها محترمانه رفتار می‌شود، توصیه را بهتر می‌پذیرند. گوش دادن به سخنان کسی که خطایی مرتکب شده است، با وجود آنکه ممکن است وقت زیادی ببرد، پذیرش توصیه را برای او آسانتر می‌سازد. به یاد آور که یَهُوَه چگونه از روی رحمت خود برای اسرائیلیان بارها و بارها دلیل و برهان آورد. ( ۲تواریخ ۳۶:۱۵؛ تیطُس ۳:۲) توصیه‌ای که با همدلی و همدردی بیان شود به دل شخصی که بدان نیاز دارد خواهد نشست.—امثال ۱۷:۱۷؛ فیلپّیان ۲:۲، ۳؛ ۱پِطْرُس ۳:۸.
۱۹. ما باید چه دیدگاهی در مورد کسانی داشته باشیم که اعتقادات مسیحی ندارند؟
۱۹ ما باید به کسانی که شاید در آینده برادر روحانی ما گردند نیز احترام بگذاریم. چنین افرادی ممکن است در پذیرفتن کلام از خود سرعت عمل نشان ندهند، با وجود این باید بردبار باشیم و احترام شخص را حفظ کنیم. یَهُوَه «نمی‌خواهد که کسی هلاک گردد بلکه همه به توبه گرایند.» ( ۲پِطْرُس ۳:۹) آیا ما نباید با یَهُوَه هم‌عقیده باشیم؟ با محترم شمردن مردم به طور کلی می‌توانیم راه شهادت دادن به آنها را هموار سازیم، بویژه اگر همیشه از خود نوعدوستی نشان دهیم. البته، تردیدی نیست که باید از معاشرتهایی که خطرات روحانی به دنبال دارند پرهیز کرد. ( ۱قُرِنتیان ۱۵:۳۳) با این حال می‌توانیم به کسانی که هم‌اعتقاد ما نیستند ‹ملاطفت نماییم.›—اعمال ۲۷:۳.
۲۰. سرمشقی که از یَهُوَه و عیسی مسیح می‌گیریم ما را به انجام چه کاری وا می‌دارد؟
۲۰ آری، یَهُوَه و عیسی مسیح تک‌تک ما را شایستهٔ احترام می‌دانند. باشد که همیشه طرز عمل آنها را به یاد داشته باشیم و ما نیز در احترام گذاردن به دیگران پیشقدم شویم و همیشه این سخنان سرورمان، عیسی مسیح را آویزهٔ گوش خود سازیم که می‌گوید: «جمیع شما برادرانید.»—متّیٰ ۲۳:۸.
چگونه پاسخ می‌دهی؟
• به هم‌ایمانان خود باید به چه چشمی بنگریم؟
• سرمشقی که یَهُوَه و عیسی به جای گذاردند چگونه ما را وا می‌دارد تا به دیگران احترام بگذاریم؟
• شوهران و والدین چگونه می‌توانند به دیگران احترام بگذارند؟
• اگر پیران، مسیحیان دیگر را برادران خود بدانند خواه ناخواه چگونه عمل خواهند کرد؟
[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]
[تصویر در صفحهٔ ۱۴]
با ابراز قدردانی از همسرت او را محترم بدار
[تصویر در صفحهٔ ۱۴]
با گوش فرا دادن به سخنان فرزندانت نشان بده که برایشان ارزش قائل هستی
[تصویر در صفحهٔ ۱۴]
به اعضای جماعت احترام بگذار