دلی موافق یَهُوَه تحصیل نما
دلی موافق یَهُوَه تحصیل نما
«ای خدا دل طاهر در من بیافرین و روح مستقیم در باطنم تازه بساز.» — مزمور ۵۱:۱۰.
۱، ۲. چرا باید به دل خود اهمیّت بدهیم؟
بلندی قامت و چهرهٔ گیرای مرد جوان چنان سموئیل نبی را تحت تأثیر قرار داد که فوراً پیش خود نتیجهگیری کرد که همین پسر ارشد یَسّا را یَهُوَه به جای شاؤل برگزیده است. امّا یَهُوَه به سموئیل گفت: «به چهرهاش و بلندی قامتش نظر منما زیرا او را رد کردهام، . . . زیرا که انسان به ظاهر مینگرد و خداوند به دل مینگرد.» آری، یَهُوَه، داود کوچکترین پسر یَسّا را برگزیده بود؛ ‹مردی که موافق دل یَهُوَه› بود. — ۱سموئیل ۱۳:۱۴؛ ۱۶:۷.
۲ خدا از دل انسانها آگاه است، چنانکه در این خصوص همچنین گفته است: «من یَهُوَه تفتیشکنندهٔ دل و آزمایندهٔ گُردهها هستم تا بهر کس بر حسب راههایش و بر وفق ثمرهٔ اَعمالش جزا دهم.» ( اِرْمیا ۱۷:۱۰) «خداوند امتحانکنندهٔ دلها است.» ( امثال ۱۷:۳) امّا مفهوم این دلی که یَهُوَه امتحان میکند چیست؟ و برای تحصیل نمودن دلی موافق او چه باید کرد؟
«انسانیّتِ باطنیِ قلبی»
۳، ۴. در کتاب مقدّس واژهٔ «دل» عموماً به چه معنایی به کار رفته است، نمونهای بیاور؟
۳ واژهٔ «دل» یا مترادف آن «قلب» حدوداً هزار بار در نوشتههای مقدّس عنوان شده و در اغلب موارد به مفهوم مجازی آن به کار رفته است. برای نمونه، یَهُوَه خطاب به موسای نبی گفت: «به بنیاسرائیل بگو که برای من هدایا بیاورند؛ از هر که به میلِ دل بیاورد، هدایای مرا بگیرید.» بدین ترتیب «هر که دلش او را ترغیب کرد» هدایایی اعانه نمود. ( خروج ۲۵:۲؛ ۳۵:۲۱) روشن است که یکی از ویژگیهای دل مجازی انگیزه میباشد؛ یعنی همان قوهٔ محرّکهای که شخص را به عمل وا میدارد. دل مجازی همچنین منعکسکنندهٔ عواطف، احساسات، امیال، و دلبستگیهای فرد است. گاه خشم آن را میسوزاند، گاه ترس آن را آب میکند، گاه از غصه پاره پاره میگردد، و گاه شادی آن را به وجد میآورد. ( مزمور ۲۷:۳؛ ۳۹:۳؛ یوحنّا ۱۶:۲۲ رومیان ۹:۲) گاه غرور آن را پر میکند، گاه تواضع آن را افتاده میسازد، گاه از نفرت آکنده میگردد و گاه محبّت آن را به رحم میآورد. — امثال ۱۶:۵؛ متّیٰ ۱۱:۲۹؛ ۱پِطْرُس ۱:۲۲.
۴ با این وصف ‹ دل› بیشتر با انگیزه و احساسات در رابطه است و ‹ذهن› با فکر و خِرَد. این تعریف ما را در درک بهتر این دو واژه هنگامی که همزمان در آیات میآیند کمک میکند. ( متّیٰ ۲۲:۳۷؛ فیلپّیان ۴:۷) البتّه دل و ذهن در مفهوم مغایر یکدیگر نیستند. برای مثال، موسی در تشویق اسرائیلیان گفت: «در دل خود نگاه دار [یا، «به خاطر داشته باش،» پاورقی دج ] که یَهُوَه خداست.» ( تثنیه ۴:۳۹) عیسی به کاتبانی که در پی راهی برای به دام انداختن وی بودند گفت: «از بهر چه خیالات فاسد به دل خود راه میدهید؟» ( متّیٰ ۹:۴، د ج ) دل همچنین با «ادراک،» «معرفت،» و «استدلال» مربوط است. ( ۱پادشاهان ۳:۱۲؛ امثال ۱۵:۱۴؛ مَرقُس ۲:۶) بدین ترتیب، دل مجازی تعقّل یعنی افکار و ادراکات را نیز شامل میگردد.
۵. دل مجازی چگونه تعریف شده است؟
۵ یک کتاب مرجع دل مجازی را چنین تعریف کرده است: «در مفهوم کلّی، درون و بطن هر چیز را گویند، و نیز به فرد درونی انسان اطلاق گردد که در فعالیّتهای وی خود را آشکار میسازد؛ در آرزوها، در عواطف، احساسات، مقاصد، و افکار وی، در ادراکات، تصوّرات، حکمت، معارف، و مهارتهایش، و همچنین در اعتقادات، استدلالات، خاطرات و خودآگاهی او.» دل مجازی معرف شخصیّت واقعی یا «انسانیّتِ باطنیِ قلبی» ماست. ( ۱پِطْرُس ۳:۴) آری، همین دل مجازی است که یَهُوَه میبیند و میآزماید. به همین سبب داود در دعای خود گفت: «ای خدا دل طاهر در من بیافرین و روح مستقیم در باطنم تازه بساز.» ( مزمور ۵۱:۱۰) امّا چگونه میتوان دلی طاهر تحصیل کرد؟
‹ دل خود را به سخنان یَهُوَه مشغول ساز›
۶. وقتی اسرائیلیان در زمین موآب خیمه زده بودند موسی آنان را به چه کاری ترغیب کرد؟
۶ پیش از ورود اسرائیلیان به سرزمین موعود وقتی در زمین موآب گرد آمده بودند موسی خطاب بدیشان گفت: «دل خود را به همهٔ سخنانی که من امروز به شما شهادت میدهم، مشغول سازید، تا فرزندان خود را حکم دهید که متوجه شده، تمامی کلمات این تورات را به عمل آورند.» ( تثنیه ۳۲:۴۶) یا به بیان دیگر، میبایست به همهٔ سخنان خدا «خوب گوش فرا میدادند.» ( ترجمهٔ انگلیسی نوکس) تنها با آشنایی درست با این کلام میتوانستند آن را بر لوح دل فرزندان خود نقش نمایند. — تثنیه ۶:۶-۸.
۷. برای مشغول داشتن دل به کلام خدا چه باید کرد؟
۷ یک شرط اصلی تحصیل دلی طاهر، کسب معرفت دقیق از اراده و مقصود خداست که یگانه سرچشمهٔ آن در کلام الهامی اوست. ( ۲تیموتاؤس ۳:۱۶، ۱۷) برای تحصیل کردن دلی موافق یَهُوَه دانش ذهنی کفایت نمیکند. چنانچه بخواهیم دانش و معرفت ضمیر باطنی ما را تحت تأثیر قرار دهد باید دلمان را نیز به آن ‹مشغول سازیم،› یا به بیان دیگر، به آنچه میآموزیم «دل ببندیم.» ( تثنیه ۳۲:۴۶، از یک ترجمهٔ آمریکایی ) امّا چگونه؟ داود مزمورنویس در این خصوص گفت: «ایّام قدیم را به یاد میآورم. در همهٔ اَعمال تو تفکّر نموده، در کارهای دست تو تأمّل میکنم.» — مزمور ۱۴۳:۵.
۸. هنگام مطالعه روی چه سؤالاتی میتوانیم تعمّق کنیم؟
۸ ما نیز میباید با امتنان و قدردانی بر فعالیّتهای یَهُوَه تعمّق کنیم. به عنوان مثال، هنگام خواندن مطلبی در کتاب مقدّس یا نشریات مبتنی بر آن میتوانیم بر این سؤالات تعمّق کنیم: ‹این مطلب چه چیزی راجع به یَهُوَه به من میآموزد؟ کدام خصوصیّت خدا را در آن میبینم؟ در خصوص آنچه در نظر یَهُوَه پسند و ناپسند است چه چیزی به من یاد میدهد؟ سلوک کردن در طریقی که مورد پسند یَهُوَه است چه نتیجهای دارد و در پیش گرفتن طریقی که یَهُوَه از آن متنفّر است چه نتیجهای؟ رابطهٔ این مطلب با مطالبی که پیش از این آموخته بودم چیست؟›
۹. مطالعهٔ شخصی و تعمّق از چه اهمیّتی برخوردار است؟
۹ لیزای * ۳۲ ساله در توضیح اینکه چگونه به ارزش مطالعه و تعمّق هدفمند پیبرد میگوید: «دو سالِ اوّلِ پس از تعمیدم مبشّر خیلی فعالی بودم. در تمام جلسات شرکت میکردم، ۳۰ الیٰ ۴۰ ساعت در ماه به موعظه میرفتم، و به طور مرتب با مسیحیان رفتوآمد میکردم. بعد کم کم سرد شدم تا جایی که حتّی قانون خدا را زیر پا گذاشتم. امّا پس از مدّتی به خودم آمدم و تصمیم گرفتم زندگیام را از نو پاک کنم. از اینکه یَهُوَه دل نادم و پشیمان مرا دید و دوباره قبولم کرد خیلی خوشحالم. اغلب پیش خودم فکر میکنم: ‹چه چیزی باعث شد سرد شوم؟› همیشه به این جواب میرسیدم: غفلت در مطالعه و تعمّق هدفمند. در واقع هیچ وقت دلم را به روی حقایق کتاب مقدّس باز نکرده بودم. از آن موقع تصمیم گرفتم که مطالعه و تعمّق را جزو کارهای مهم زندگیام قرار دهم.» هر چقدر معرفت ما از یَهُوَه، پسرش عیسی مسیح، و کلامش کتاب مقدّس غنیتر میشود بیشتر به لزوم این مسئله پی میبریم که باید وقتی را اختصاص دهیم و با هدفی مشخص روی کلام خدا تأمّل کنیم.
۱۰. چرا یافتن فرصتی برای مطالعه و تعمّق بسیار فوریّت دارد؟
۱۰ در زندگی پرمشغلهٔ دنیای امروز، یافتن وقت برای مطالعه و تعمّق بسیار دشوار شده است. امّا ما مسیحیان در آستانهٔ ورود به سرزمین موعود میباشیم؛ دنیایی جدید، عالی، و پر از عدل و داد. ( ۲پِطْرُس ۳:۱۳) رویدادهای تکاندهندهای همچون نابودی «بابل عظیم» و حملهٔ ‹جوج از زمین ماجوج› بر ضدّ امّت یَهُوَه نزدیک است. ( مکاشفه ۱۷:۱، ۲، ۵، ۱۵-۱۷؛ حِزْقِیال ۳۸:۱-۴، ۱۴-۱۶؛ ۳۹:۲) طی این وقایع چه بسا محبّت ما به یَهُوَه مورد آزمایش قرار گیرد. پس چقدر حیاتی است که اکنون فرصت را غنیمت شمرده، دل خود را به کلام خدا مشغول داریم! — اَفَسُسیان ۵:۱۵، ۱۶.
‹ دل خود را به طلب نمودن کلام خدا مهیّا ساز›
۱۱. از چه لحاظ دل را میتوان به زمین تشبیه کرد؟
۱۱ دل مجازی را میتوان به زمینی تشبیه کرد که بذر حقیقت در آن کاشته میشود. ( متّیٰ ۱۳:۱۸-۲۳) برای رشد مساعد دانهها زمین را میباید شخم زد و آماده ساخت. ما نیز برای آنکه بذر کلام خدا بهتر در دلمان بنشیند بجاست نخست زمین دل را آماده سازیم. عَزْرای کاهن ‹ دل خود را به طلب نمودن شریعت خداوند و به عمل آوردن آن . . . مهیّا ساخت.› ( عَزْرا ۷:۱۰) ما چگونه میتوانیم دل خود را آماده و مهیّا سازیم؟
۱۲. چه چیزی دل را برای مطالعهٔ کلام خدا مهیّا میسازد؟
۱۲ پیش از مراجعه به کلام خدا دعایی از صمیم دل بهترین کار برای آماده ساختن دل است. جلسات مسیحی با دعا آغاز میشود و با دعا نیز پایان مییابد. بنابراین، بسیار شایسته است که پیش از مطالعهٔ شخصی کلام خدا دعایی خالصانه کنیم و طی مطالعه نیز مطابق آنچه دعا کردهایم رفتار نماییم!
۱۳. برای تحصیل دلی موافق یَهُوَه چه باید کرد؟
متّیٰ ۱۳:۱۵) بر خلاف آنان، مریم مادر عیسی بر پایهٔ سخنانی که شنید «در دل خود» استدلال نمود. ( لوقا ۲:۱۹، ۵۱) وی یکی از شاگردان وفادار عیسی شد. زنی به نام لیدیه از اهالی طیاتیرا نیز وقتی پولُس سخن میگفت «خداوند دل او را گشود تا سخنان پولُس را بشنود.» وی نیز ایمان آورد. ( اَعمال ۱۶:۱۴، ۱۵) چقدر بجاست که هرگز بر افکار و باورهای شخصی خود پافشاری نکنیم. در عوض، خواستمان این باشد که ثابت کنیم «حتّی اگر همهٔ انسانها دروغگو باشند خدا راستگو است.» — رومیان ۳:۴، انجیل شریف.
۱۳ برای مهیّا ساختن زمین دل میباید باورهای بیپایه و اساس را از آن زدود. رهبران دینی زمان عیسی هیچ رغبتی به این کار نداشتند. (۱۴. چگونه میتوانیم دل خود را برای گوش کردن در جلسات مسیحی مهیّا سازیم؟
۱۴ بسیار اهمیّت دارد که دل خود را برای گوش دادن به سخنانی که در جلسات مسیحی عنوان میشود مهیّا سازیم. کوچکترین چیزی ممکن است حواسمان را پرت کند. اگر افکارمان در وقایع روز یا نگرانیهای روز بعد غوطهور گردد مطالب تأثیر چندانی بر ما نخواهد گذاشت. برای فایده بردن از جلسات میباید تمام هوش و حواسمان را بر آنچه گفته میشود متمرکز کنیم. آری، وقتی با اراده و پشتکار سعی کنیم شرح و تفسیر آیات را درک کنیم فایدهٔ بیشتری از جلسات خواهیم برد! — نَحَمِیا ۸:۵-۸، ۱۲.
۱۵. تواضع چگونه به ما کمک میکند تا آموزشپذیر گردیم؟
۱۵ همانطور که اضافه کردن مکملهایی به خاک، زمین را بارورتر میسازد، زمینِ دل نیز با پرورش دادن فروتنی، نیاز به روحانیّت، توکّل و محبّت به خدا، و ترس خدایی نیکوتر میگردد. فروتنی دل را نرم و فرد را آموزشپذیرتر میکند. یَهُوَه به یُوشیّا، پادشاه یهودیه، گفت: ‹چونکه دل تو نرم بود و هنگامی که کلام مرا شنیدی به حضور خداوند متواضع شدی و به حضور من گریستی، بنابراین من نیز تو را اجابت فرمودم.› ( ۲پادشاهان ۲۲:۱۹) یُوشیّا دلی متواضع و پذیرا داشت. شاگردان «بیعلم و اُمّی» عیسی نیز به سبب فروتنیای که از خود نشان دادند توانستند حقایق روحانیای را درک کنند و به کار گیرند که از دید «دانایان و خردمندان» دور مانده بود. ( اَعمال ۴:۱۳؛ لوقا ۱۰:۲۱) باشد که ما نیز در راه تحصیل دلی موافق یَهُوَه ‹خویشتن را در حضور او متواضع نماییم.›
۱۶. چرا برای ایجاد میل به خوراک روحانی تلاش لازم است؟
۱۶ عیسی گفت: «خوشابحال مسکینان در روح.» ( متّیٰ ۵:۳) همهٔ ما انسانها از میل ذاتی به روحانیّت برخوردار گشتهایم، امّا فشارهایی که این سیستم شریر اِعمال میکند و همچنین خصلتهایی نظیر تنپروری این قابلیّت را در ما خفه میکند. ( متّیٰ ۴:۴) پس باید در خود میلی سالم به خوراک روحانی ایجاد کنیم. در ابتدا شاید از خواندن کتاب مقدّس و مطالعهٔ شخصی چندان لذّت نبریم، لیکن با تداوم و پشتکار ‹معرفت نزد جان ما عزیز میگردد› تا جایی که برای ساعات مطالعهمان لحظهشماری خواهیم کرد. — امثال ۲:۱۰، ۱۱.
۱۷. الف) چرا یَهُوَه شایستهٔ این است که به تمامی دل به او توکّل کنیم؟ ب) توکّل به خدا را چگونه میتوانیم در خود پرورش دهیم؟
۱۷ سلیمان پادشاه چنین متذکر شد: «به تمامی دل خود بر خداوند توکّل نما و بر عقل خود تکیه مکن.» ( امثال ۳:۵) کسی که با تمام دل به یَهُوَه توکّل میکند نیک میداند که تمام اوامر و رهنمودهای کلام او عادلانه و درست است. ( اِشَعْیا ۴۸:۱۷) یَهُوَه براستی شایسته است که به تمامی دل به او توکّل نماییم! او قادر است به تمام مقاصد خویش جامهٔ عمل بپوشاند. ( اِشَعْیا ۴۰:۲۶، ۲۹) حتّی نام او که معنایش «او سببِ شدن میگردد» است، اطمینان ما را به قدرتی که در تحقّق وعدههایش دارد تقویّت میکند. «خداوند عادل است در جمیع طریقهای خود و رحیم در کلّ اَعمال خویش.» ( مزمور ۱۴۵:۱۷) البتّه برای آنکه به خدا توکّل نماییم باید ‹بچشیم و ببینیم که خداوند نیکو است.› برای این منظور میباید تعالیم کتاب مقدّس را در زندگیمان به کار ببندیم و بر تک تک ثمرات مفید آن تعمّق کنیم. — مزمور ۳۴:۸.
۱۸. ترس خدایی چگونه باعث میشود پذیرای رهنمودهای الٰهی گردیم؟
امثال ۳:۷) یَهُوَه راجع به اسرائیل باستان گفت: «کاش که دلی را مثل این داشتند تا از من میترسیدند، و تمامی اوامر مرا در هر وقت بجا میآوردند، تا ایشان را و فرزندان ایشان را تا به ابد نیکو باشد.» ( تثنیه ۵:۲۹) آری، خداترسان مطیع اوامر او میباشند. یَهُوَه قادر است «قوّت خویش را بر آنانی که دل ایشان با او کامل است نمایان سازد،» و همچنین قدرت دارد انسانهای نامطیع را عقوبت رساند. ( ۲تواریخ ۱۶:۹) امید است ترسی حاکی از حرمت از خدا بر اَعمال، افکار، و احساسات ما حاکم باشد.
۱۸ سلیمان در اشاره به خصوصیّت دیگری که دل را برای رهنمودهای الٰهی پذیرا میسازد گفت: «از خداوند بترس و از بدی اجتناب نما.» (‹یَهُوَه را به همهٔ دل محبّت نما›
۱۹. محبّت چه نقشی در پذیرا ساختن دل برای رهنمودهای الٰهی ایفا میکند؟
۱۹ محبّت بیش از هر خصوصیّت دیگری دل را برای رهنمودهای الٰهی پذیرا میسازد. کسی که از صمیم دل به یَهُوَه محبّت دارد میخواهد بداند چه چیزهایی او را خشنود و چه چیزهایی او را ناخشنود میسازد. ( ۱یوحنّا ۵:۳) عیسی گفت: «خداوند خدای خود را به همهٔ دل و تمامی نَفْس و تمامی فکر خود محبّت نما.» ( متّیٰ ۲۲:۳۷) بیاییم همواره با تعمّق بر نیکوییهای یَهُوَه و با صحبت از او به عنوان دوستی صمیمی نزد دیگران، محبّت الٰهی را در دلهایمان عمیقتر سازیم.
۲۰. چگونه میتوانیم دلی موافق یَهُوَه تحصیل نماییم؟
۲۰ به طور خلاصه میتوان گفت: برای تحصیل دلی موافق یَهُوَه باید بگذاریم کلام خدا بر شخصیّت باطنی ما یعنی انسانیّتِ باطنیِ قلبیِ ما تأثیر بگذارد. هرگز از اهمیّت مطالعهٔ هدفمندِ کلام خدا و تعمّق بر آن توأم با روحیهای حاکی از قدردانی غافل نگردیم. در این کار بهترین نتیجه زمانی عایدمان میشود که با زدودن باورهای بیپایه و اساس و پرورش خصوصیّاتی که ما را تعلیمپذیر میسازد دلمان را مهیّا سازیم. آری، به یاری یَهُوَه میتوانیم دلی موافق او تحصیل نماییم. حال برای محافظت از دل چه باید کرد؟
[پاورقی]
^ بند 9 نام مستعار به کار رفته است.
چگونه پاسخ میدهی؟
• دل مجازیای که یَهُوَه امتحان میکند به چه معناست؟
• چگونه میتوانیم دل خود را به کلام خدا ‹مشغول سازیم›؟
• چگونه میتوانیم ‹ دل خود را به طلب نمودن کلام خدا مهیّا سازیم›؟
• مطالعهٔ این مقاله شوق انجام چه کاری را در تو برانگیخت؟
[سؤالات مقالهٔ مطالعهای]
[تصویر در صفحهٔ ۱۳]
آیا تو نیز همچون داود با روحیهای حاکی از قدردانی بر موضوعات روحانی تعمّق میکنی؟
[تصاویر در صفحهٔ ۱۴]
پیش از آغاز مطالعه دل خود را مهیّا ساز