پاکیزگی تا چه حد اهمیّت دارد؟‏

دید مردم از نظافت متفاوت می‌باشد.‏ برای مثال،‏ مادری از پسر کوچکش می‌خواهد که دست و صورتش را بشوید.‏ ممکن است در نظر آن کودک گرفتن انگشتانش در زیر شیر آب و تر کردن لبانش کافی باشد،‏ امّا آگاهی مادرش از نظافت بیشتر است.‏ از این رو،‏ مادر کودکش را دوباره به دستشویی برده،‏ بدون توجه به مخالفت او دست و صورتش را بخوبی با آب و صابون می‌شوید.‏

البتّه،‏ معیارهای نظافت در سرتاسر دنیا یکسان نیست.‏ مردم با تصوّراتی متفاوت از امر پاکیزگی پرورش می‌یابند.‏ در گذشته،‏ مدرسه‌ای مرتب و تمیز به شاگردان کمک می‌کرد تا روش و عادات خوب پاکیزگی را در خود پرورش دهند.‏ امروزه حیاط بعضی از مدارس چنان پوشیده از زباله و خرده‌ریز است که گویی محل دفع زبالهٔ شهر شده است و در آن نمی‌توان بازی و ورزش کرد.‏ دربارهٔ کلاس درس چه می‌توان گفت؟‏ دارون سرایدار دبیرستانی در استرالیا،‏ چنین گفت:‏ «این روزها در کلاس درس هم آشغال دیده می‌شه.‏» وقتی از بعضی دانش‌آموزان خواسته می‌شود که «آشغال را جمع کنند» و یا «تمیز کنند،‏» فکر می‌کنند تنبیه می‌شوند.‏ مشکل اینجاست که بعضی معلّمین از امر تمیز کردن برای تنبیه استفاده می‌کنند.‏

از طرف دیگر،‏ بزرگسالان همیشه نمونهٔ خوبی از نظافت به جای نمی‌گذارند،‏ چه در زندگی روزمره و چه در محیط کار.‏ برای مثال،‏ بسیاری از اماکن عمومی را کثیف و بدنما کرده،‏ آن را به حال خود رها می‌کنند.‏ به علاوه،‏ بعضی از صنایع محیط زیست را آلوده می‌کنند.‏ صنعت،‏ شغل و حرفه نمی‌تواند بتنهایی باعث آلودگی شود،‏ در واقع این مردم‌اند که موجب آلودگی می‌شوند.‏ اگرچه دلیل اصلی آلودگی و نتایج ناگوار حاکی از آن در سرتاسر دنیا طمع می‌باشد،‏ امّا گوشه‌ای از این مشکل نتیجهٔ عادات بد شخصی در مردم می‌باشد.‏ یکی از فرمانداران کلّ سابق کشور مشترک‌المنافع استرالیا با پشتیبانی از این نتیجه‌گیری چنین گفت:‏ «تمام مشکلات مربوط به بهداشت عمومی در اینجا ختم می‌شود که چگونه مردم جامعه،‏ از زن،‏ مرد،‏ کوچک و بزرگ آن را رعایت می‌کنند.‏»‏

برخلاف این نظریه،‏ بعضی معتقدند که نظافت مسئله‌ای است شخصی و ربطی به افراد دیگر ندارد.‏ آیا این طرز فکر صحیح است؟‏

در مواقعی که غذا را از بیرون خریداری کرده،‏ و یا آن را در رستوران و منزل دوستان خود صرف می‌کنیم،‏ تأکید بر نظافت بسیار مهم می‌باشد.‏ رعایت معیار برترِ نظافت بر افرادی که غذای ما را طبخ کرده،‏ و یا آن را کشیده  سر میز می‌آورند،‏ واجب است.‏ دست‌های ناپاک موجب بروز بسیاری از امراض می‌شوند.‏ دربارهٔ بیمارستان‌ها که بیشتر از هر مکان دیگر انتظار داریم نظافت در آنها رعایت شود،‏ چه می‌توان گفت؟‏ «مجلهٔ پزشکی نیواینگلند» گزارش می‌کند که دست‌های نشستهٔ پزشکان و پرستاران ممکن است موجب عفونت در بیماران بیمارستان باشد که سالانه مبلغ ده بیلیون دلار صرف درمان آنها می‌شود.‏ مسلّماً انتظار داریم که کسی سلامتی ما را با عادات بد خود در خطر نیندازد.‏

اگر کسی منبع آب ما را عمداً و یا از روی سهل‌انگاری آلوده کند،‏ این عمل او بسیار جدّی تلقّی خواهد شد.‏ آیا قدم زدن با پای برهنه در ساحل دریا،‏ جایی که ممکن است سرنگ‌هایی دیده شوند که معتادان به مواد مخدّر پس از استفاده به جای گذاشته‌اند،‏ خطرناک نخواهد بود؟‏ احتمالاً،‏ مهم‌ترین سؤالی که هر فردی می‌تواند از خود بپرسد این است:‏ آیا در خانهٔ ما نظافت رعایت می‌شود؟‏

سولِن هوی،‏ در کتاب خود به نام «چیرگی بر آلودگی» (‏ انگل)‏ این سؤال را مطرح می‌کند:‏ «آیا به همان تمیزی که در گذشته بودیم،‏ هستیم؟‏» او در جواب می‌گوید:‏ «احتمالاً،‏ خیر.‏» وی دلیل آن را به طور کلّی تغییر ارزش‌های اجتماعی می‌داند.‏ امروزه مردم افرادی را برای نظافت خانه استخدام می‌کنند،‏ زیرا اوقاتی که آنان در خانه هستند رو به تقلیل است.‏ در نتیجه،‏ حفظ محیطی پاکیزه،‏ دیگر نمی‌تواند برای آنها در درجهٔ اوّل اهمیّت قرار گیرد.‏ مردی چنین گفت:‏ «وقتی دوش می‌گیرم،‏ خودم را تمیز می‌کنم نه حمام را،‏ دست‌کم اگر خانه‌ام کثیف است،‏ خودم تمیز هستم.‏»‏

گذشته از این،‏ نظافت و پاکیزگی فقط به ظاهر ختم نمی‌شود،‏ بلکه شامل تمام ارزش‌های اخلاقی موجود در زندگی سالم بوده،‏ و همچنین به حالت ذهنی و قلبی که روحانیّت و پرستش ما را در بر می‌گیرد مربوط می‌شود.‏ در مقالهٔ بعدی چگونگی این موضوع را بررسی خواهیم کرد.‏