از عدالت یَهُوَه مسرور شو

‏«هر که عدالت و رحمت را متابعت کند،‏ حیات و عدالت و جلال خواهد یافت.‏» —‏ امثال ۲۱:‏۲۱‏.‏

۱.‏ امروزه کدام شیوهٔ انسان‌ها نتیجه‌ای اسفبار داشته است؟‏

‏«راهی هست که در نظر انسان راست است،‏ امّا عاقبت آن راه،‏ موت می‌باشد.‏» (‏ امثال ۱۶:‏۲۵‏)‏ این مثل کتاب مقدّس بخوبی راه و روش بسیاری از مردمان روزگار ما را نشان می‌دهد!‏ ایشان راهی را برمی‌گزینند که به نظر خودشان صحیح است،‏ امّا در آن راه کوچک‌ترین توجهی به نیازهای همنوعان خود نمی‌کنند.‏ (‏ امثال ۲۱:‏۲‏)‏ در کلام مدّعی پیروی از قانون مملکت‌اند،‏ لیکن در عمل از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا از زیر قانون فرار کنند.‏ این طرز رفتار برای جامعهٔ بشری نتیجه‌ای جز اختلال و آشفتگی نداشته است.‏ —‏ ۲تیموتاؤس ۳:‏۱-‏۵‏.‏

۲.‏ برای خیریّت انسان‌ها به چه چیزی نیاز مبرم وجود دارد؟‏

^۲ برای خیر و صلاح فرد فرد ما و همچنین صلح و آرامش خانوادهٔ بشری،‏ اکنون نیازی مبرم به قوانین و معیارهایی عادلانه وجود دارد که همه با رضامندی به آن احترام گذارند و از آن متابعت کنند.‏ ظاهراً تا کنون حتّی خردمندترین و صادق‌ترین انسان‌ها نیز قادر نبوده‌اند قانون یا معیاری ارائه دهند که این نیاز را برآورده سازد.‏ (‏ اِرْمیا ۱۰:‏۲۳؛‏ رومیان ۳:‏۱۰،‏ ۲۳‏)‏ اگر چنین معیاری وجود دارد در کجا می‌توان آن را یافت؟‏ ماهیّت آن به چه صورت است؟‏ و مهم‌تر از همه،‏ آیا از وجود چنین معیاری خرسند خواهی بود و از آن متابعت خواهی کرد؟‏

یافتن معیار عادلانه

۳.‏ باصلاحیّت‌ترین شخص برای ارائهٔ معیاری که مقبول و به نفع همگان باشد کیست،‏ و چرا؟‏

^۳ برای یافتن معیاری که مقبول و به نفع همگان باشد،‏ باید شخصی را بیابیم که محدود به هیچ مرز سیاسی،‏ فرهنگی،‏ و نژادی نبوده،‏ از کوته‌بینی و نقص‌های انسانی مبرّا باشد.‏ یگانه وجودی که از تمام خصوصیّات برخوردار است آفریدگار قادر مطلق یَهُوَه خداست که می‌گوید:‏ «چنانکه آسمان از زمین بلندتر است همچنان طریق‌های من از طریق‌های شما و افکار  من از افکار شما بلندتر می‌باشد.‏» (‏ اِشَعْیا ۵۵:‏۹‏)‏ در کتاب مقدّس همچنین در مورد یَهُوَه می‌خوانیم:‏ «خدای امین و از ظلم مبرّا.‏ عادل و راست است او.‏» (‏ تثنیه ۳۲:‏۴‏)‏ عبارت «یَهُوَه عادل است» نیز بکرّات در کتاب مقدّس آمده است.‏ (‏ خروج ۹:‏۲۷؛‏ ۲تواریخ ۱۲:‏۶؛‏ مزمور ۱۱:‏۷؛‏ ۱۲۹:‏۴؛‏ مراثی ۱:‏۱۸؛‏ مکاشفه ۱۹:‏۲‏)‏ آری،‏ برای یافتن معیاری والا می‌باید به یَهُوَه متوسّل شویم،‏ زیرا خدای امین،‏ منصف،‏ و عادل است.‏

۴.‏ عدالت چه مفاهیمی را در بر دارد؟‏

^۴ اغلب مردم به کسانی که خود را عادل‌تر و مقدّس‌تر از دیگران می‌دانند با دید منفی و حتّی حقارت نگاه می‌کنند،‏ و این عمل را زاهدمآبی،‏ یا دینداری و تقوای ریاکارانه محسوب می‌کنند.‏ لیکن بر طبق کتاب مقدّس عادل یعنی درستکار،‏ راست‌کردار،‏ پرهیزکار؛‏ مبرّا از تقصیر و گناه،‏ کسی که احکام الٰهی را به جا می‌آورد،‏ متعهد به معیارهای اخلاقی؛‏ رفتار از روی عدل و انصاف.‏ چقدر مایهٔ خرسندی است که تابع قانون و معیاری باشیم که چنین خصوصیّات نیکویی را شامل می‌گردد.‏

۵.‏ بر مبنای کتاب مقدّس عدالت به چه معناست؟‏

^۵ ‏«دایرة‌المعارف جوداییکا» (‏ انگل‍.‏)‏ راجع به عدالت می‌گوید:‏ «هیچ معنای مبهمی در آن نیست،‏ عدالت یعنی به جا آوردن عدل و انصاف با همه.‏» عدالت خدا،‏ برخلاف تقدّس و پاکی او صرفاً خصلتی ذاتی نیست.‏ عدالت تجلّی سرشت الٰهی است که در تمام طریق‌های او به صورت حق و انصاف ابراز می‌شود.‏ در واقع می‌توان گفت که به دلیل ذات مقدّس و پاک یَهُوَه،‏ تمام اَعمال او و هر چه از او صادر گردد عدل و انصاف است.‏ چنانکه کتاب مقدّس می‌گوید:‏ ‏«خداوند عادل است در جمیع طریق‌های خود و رحیم در کلّ اَعمال خویش.‏» —‏ مزمور ۱۴۵:‏۱۷‏.‏

۶.‏ پولُس راجع به برخی یهودیان زمان خود چه گفت،‏ و چرا؟‏

^۶ پولُس رسول این نکته را در رسالهٔ خود به مسیحیان روم مورد تأکید قرار داد.‏ وی راجع به برخی یهودیان غیرمسیحی نوشت:‏ «چون عدالت خدا را نشناخته،‏ می‌خواستند عدالت خود را ثابت کنند،‏ مطیع عدالت خدا نگشتند.‏» (‏ رومیان ۱۰:‏۳‏)‏ چرا پولُس گفت که ایشان ‹عدالت خدا را نشناخته‌اند›؟‏ مگر شریعت خدا را که بر مبنای معیارهای عادلانهٔ اوست نیاموخته بودند؟‏ آنان شریعت را خوب می‌دانستند.‏ لیکن اغلب ایشان به جای آنکه عدالت را معیاری برای رفتار با همنوعان خود بدانند،‏ آن را فضیلتی محسوب می‌کردند که فرد می‌تواند با به جا آوردن دقیق و موشکافانهٔ قوانین مذهبی کسب کند.‏ آن یهودیان نیز مانند رهبران مذهبی زمان عیسی مفهوم واقعی عدالت و انصاف را درک نکرده بودند.‏ —‏ متّیٰ ۲۳:‏۲۳-‏۲۸‏.‏

۷.‏ عدالت یَهُوَه چگونه جلوه‌گر می‌باشد؟‏

^۷ در مقابل،‏ عدالت یَهُوَه در تمام اَعمال و رفتار او بوضوح جلوه‌گر می‌باشد.‏ عدالت یَهُوَه او را ملزم می‌سازد که گناه عمد را نادیده نگیرد،‏ با این حال نباید تصوّر کرد که خدایی بی‌احساس و سختگیر است که باید از او واهمه داشت یا گریخت.‏ اَعمال عادلانهٔ او حتّی شالوده‌ای قرار داده است تا از طریق آن بتوانیم به او تقرّب جوییم و از عقوبت مخوف گناه رستگار شویم.‏ حقاً که یَهُوَه «خدای عادل و نجات‌دهنده» است.‏ —‏ اِشَعْیا ۴۵:‏۲۱‏.‏

عدالت و رستگاری

۸،‏ ۹.‏ شریعت به چه صورت عدالت الٰهی را متجلی می‌ساخت؟‏

^۸ برای درک بهتر رابطهٔ میان عدالت و رستگاری شریعتی را که یَهُوَه از طریق موسی به قوم اسرائیل داد در نظر بگیریم.‏ شریعت بدون تردید کاملاً عادلانه بود.‏ موسی در آخرین سخنان خود به اسرائیلیان چنین یادآور شد:‏ «کدام طایفهٔ بزرگ است که فرایض و احکام عادله‌ای مثل تمام این شریعتی که من امروز پیش شما می‌گذارم،‏ دارند؟‏» (‏ تثنیه ۴:‏۸‏)‏ قرن‌ها بعد داود،‏ پادشاه اسرائیل نیز اظهار داشت:‏ «احکام خداوند حق و تماماً عدل است.‏» —‏ مزمور ۱۹:‏۹‏.‏

 ^۹ یَهُوَه از طریق شریعت معیار نیکی و بدی را بروشنی تعیین نمود.‏ شریعت به تفصیل و با جزئیات به اسرائیلیان نشان می‌داد که نه تنها در امور مذهبی بلکه در امور تجاری،‏ زناشویی،‏ تغذیه،‏ بهداشت،‏ و البتّه در امور قضایی چگونه باید رفتار کنند.‏ در شریعت همچنین مجازات‌هایی برای متخلفان تعیین شده بود و مواردی نیز مشمول مجازات اعدام می‌شد.‏ * آیا شرایط عادلانه‌ای که یَهُوَه در شریعت منظور نموده بود برای مردم باری گران و طاقت‌فرسا بود،‏ و چنانکه امروزه بسیاری ادعا می‌کنند آیا آزادی و شادی ایشان را سلب می‌کرد؟‏

۱۰.‏ کسانی که یَهُوَه را دوست می‌داشتند نسبت به قوانین او چه نظری داشتند؟‏

^۱۰ کسانی که یَهُوَه را دوست می‌داشتند،‏ احکام و قوانین عادلانهٔ او را نیز خوش‌آیند و دلپذیر می‌دانستند.‏ برای مثال،‏ داود پادشاه ضمن اینکه شریعت یَهُوَه را چنانکه پیش از این ذکر شد برحق و عادلانه خواند،‏ دلبستگی و قدردانی خود را نیز نسبت به آن ابراز داشت.‏ وی در خصوص فرایض و احکام عادلهٔ یَهُوَه نوشت:‏ «از طلا مرغوب‌تر و از زرِ خالصِ بسیار.‏ از شهد شیرینتر و از قطراتِ شانهٔ عسل.‏ بندهٔ تو نیز از آنها متنبّه می‌شود،‏ و در حفظ آنها ثواب عظیمی است.‏» —‏ مزمور ۱۹:‏۷،‏ ۱۰،‏ ۱۱‏.‏

۱۱.‏ شریعت چگونه ‹لالایی شد تا به مسیح برساند›؟‏

^۱۱ قرن‌ها بعد،‏ پولُس نکتهٔ بسیار پرارزشی را راجع به شریعت ذکر کرد.‏ وی در رسالهٔ خود به مسیحیان غَلاطیه نوشت:‏ «شریعت لالای ما شد تا به مسیح برساند تا از ایمان عادل شمرده شویم.‏» (‏ غَلاطیان ۳:‏۲۴‏)‏ در روزگار پولُس،‏ لالای (‏ لله،‏ انجیل شریف ‏)‏ در خانواده‌های پرجمعیّت به عنوان خدمتکار یا غلام انجام وظیفه می‌کرد.‏ وی وظیفهٔ مراقبت از کودکان و به مدرسه بردن آنان را بر عهده داشت.‏ به همین شکل،‏ شریعت نیز اسرائیلیان را در مقابل اخلاق فاسد و رسوم منحط مذهبی اقوام همجوار ایشان مراقبت می‌کرد.‏ (‏ تثنیه ۱۸:‏۹-‏۱۳؛‏ غَلاطیان ۳:‏۲۳‏)‏ به علاوه،‏ شریعت اسرائیلیان را از گناهکار بودن و نیاز به آمرزش و رستگاری آگاه می‌ساخت.‏ (‏ غَلاطیان ۳:‏۱۹‏)‏ ترتیباتی که برای قربانی گذراندن مقرّر شده بود،‏ هم نیاز اسرائیلیان را به قربانی فدیه نشان می‌داد و هم به عنوان تصویری نبوی در تشخیص مسیح واقعی بدیشان کمک می‌کرد.‏ (‏ عبرانیان ۱۰:‏۱،‏ ۱۱،‏ ۱۲‏)‏ واضح است که یَهُوَه با دادن شریعت،‏ ضمن اجرای عدالت خیریّت مردم و رستگاری ابدی ایشان را در نظر داشت.‏

کسانی که از جانب خدا عادل شمرده می‌شوند

۱۲.‏ اسرائیلیان با اطاعت از شریعت چه موهبتی می‌یافتند؟‏

^۱۲ از آنجا که شریعت الٰهی از هر جهت عادلانه بود،‏ هر اسرائیلی‌ای که مطابق آن رفتار می‌کرد از جانب خدا عادل شمرده می‌شد.‏ موسی به اسرائیلیان در آستانهٔ ورود به سرزمین موعود چنین یادآوری کرد:‏ «برای ما عدالت  خواهد بود که متوجه شویم که جمیع این اوامر را به حضور یَهُوَه خدای خود بجا آوریم،‏ چنانکه ما را امر فرموده است.‏» (‏ تثنیه ۶:‏۲۵‏)‏ یَهُوَه همچنین وعده داده بود:‏ «پس فرایض و احکام مرا نگاه دارید،‏ که هر آدمی که آنها را بجا آورد در آنها زیست خواهد کرد،‏ من یَهُوَه هستم.‏» —‏ لاویان ۱۸:‏۵؛‏ رومیان ۱۰:‏۵‏.‏

۱۳.‏ آیا غیرمنصفانه بود که یَهُوَه از انسان‌ها خواست تا مطابق قوانین عادلانهٔ او رفتار کنند؟‏ با توضیح.‏

^۱۳ افسوس که قوم اسرائیل ‹جمیع اوامر را به حضور یَهُوَه خدای خود بجا نیاورد› و از برکاتی که یَهُوَه وعده داده بود محروم گشت.‏ سبب قصور اسرائیلیان کامل بودن شریعت و ناکامل بودن ایشان بود.‏ پس آیا باید گفت که خدا در مورد اسرائیلیان ناعادلانه یا غیرمنصفانه عمل کرد؟‏ به هیچ وجه.‏ پولُس نوشت:‏ «چه گوییم؟‏ آیا نزد خدا بی‌انصافی است؟‏ حاشا!‏» (‏ رومیان ۹:‏۱۴‏)‏ واقعیّت این است که اشخاصی،‏ چه پیش از آمدن شریعت و چه پس از آن با وجود ناکاملی و گناهانشان از جانب خدا عادل محسوب شده بودند.‏ برای نمونه می‌توان به نوح،‏ ابراهیم،‏ ایّوب،‏ راحاب،‏ و دانیال اشاره کرد.‏ (‏ پیدایش ۷:‏۱؛‏ ۱۵:‏۶؛‏ ایّوب ۱:‏۱؛‏ حِزْقِیال ۱۴:‏۱۴؛‏ یعقوب ۲:‏۲۵‏)‏ سؤال اینجاست که یَهُوَه بر چه مبنایی ایشان را عادل شمرد؟‏

۱۴.‏ منظور کتاب مقدّس از «عادل» شمرده شدن چیست؟‏

^۱۴ وقتی کتاب مقدّس صحبت از «عادل» شمرده شدن می‌کند،‏ به انسانی بی‌گناه یا کامل اشاره نمی‌کند.‏ منظور کتاب مقدّس کسی است که دِین خود را به خدا و انسان‌ها ادا نماید.‏ به عنوان نمونه،‏ «نوح مردی عادل بود،‏ و در عصر خود کامل» زیرا «به هرچه خدا او را امر فرمود،‏ عمل نمود.‏» (‏ پیدایش ۶:‏۹،‏ ۲۲؛‏ مَلاکی ۳:‏۱۸‏)‏ زَکَرِیّا و الیصابات والدین یحیای تعمیددهنده نیز «در حضور خدا صالح و به جمیع احکام و فرایض خداوند،‏ بی‌عیب سالک بودند.‏» (‏ لوقا ۱:‏۶‏)‏ همچنین راجع به فردی غیراسرائیلی به نام کُرنیلیوس که از سرداران ارتش ایتالیا بود آمده است که «صالح و خداترس» بود.‏ —‏ اَعمال ۱۰:‏۲۲‏.‏

۱۵.‏ عادل محسوب شدن تا حدّ زیادی بستگی به چه چیزی دارد؟‏

^۱۵ عادل محسوب شدن نه فقط به انجام دادن خواسته‌های الٰهی بلکه تا حدّ زیادی به محتوای دل انسان نیز بستگی دارد؛‏ اینکه آیا شخص واقعاً به یَهُوَه و وعده‌های او ایمان و دلبستگی دارد؟‏ و آیا خدا را از این بابت شکر می‌کند؟‏ کتاب مقدّس می‌گوید که ابراهیم «به خداوند ایمان آورد،‏ و او،‏ این را برای وی عدالت محسوب کرد.‏» (‏ پیدایش ۱۵:‏۶‏)‏ ابراهیم،‏ هم به وجود خدا و هم به وعده‌های او در خصوص «ذریّت» ایمان داشت.‏  ‏(‏ پیدایش ۳:‏۱۵؛‏ ۱۲:‏۲؛‏ ۱۵:‏۵؛‏ ۲۲:‏۱۸‏)‏ یَهُوَه با انسان‌های وفاداری همچون ابراهیم با وجود ناکاملی‌شان،‏ بر پایهٔ ایمان و اَعمالی که متناسب با آن انجام می‌دهند،‏ رابطه‌ای صمیمی برقرار می‌کند و برکتشان می‌دهد.‏ —‏ مزمور ۳۶:‏۱۰؛‏ رومیان ۴:‏۲۰-‏۲۲‏.‏

۱۶.‏ ایمان به فدیه چه نتیجه‌ای دارد؟‏

^۱۶ آخرین شرط عادل شمرده شدن،‏ ایمان به قربانی فدیهٔ عیسی مسیح است.‏ پولُس در مورد مسیحیان قرن اوّل نوشت:‏ «به فیض او مجّاناً عادل شمرده می‌شوند به وساطت آن فدیه‌ای که در عیسی مسیح است.‏» (‏ رومیان ۳:‏۲۴‏)‏ پولُس در اینجا روی سخنش با مسیحیانی بود که با مسیح در ملکوت آسمانی هم‌ارث هستند.‏ با این حال،‏ قربانی فدیه امکان عادل شمرده شدن میلیون‌ها انسان دیگر را نیز به وجود آورده است.‏ یوحنّای رسول در رؤیایی مشاهده کرد که «گروهی عظیم که هیچ‌کس ایشان را نتواند شمرد .‏ .‏ .‏ در پیش تخت و در حضور برّه به جامه‌های سفید آراسته .‏ .‏ .‏ ایستاده‌اند.‏» جامهٔ سفید ایشان به این معناست که در نظر خدا پاک و عادل محسوب می‌شوند،‏ چرا که «لباس خود را به خون برّه شست‌وشو کرده،‏ سفید نموده‌اند.‏» —‏ مکاشفه ۷:‏۹،‏ ۱۴‏.‏

از عدالت یَهُوَه مسرور شو

۱۷.‏ برای عادل شمرده شدن چه گام‌هایی ضروری است؟‏

^۱۷ یَهُوَه از روی محبّت پسر خود عیسی مسیح را داد تا انسان‌ها از طریق وی در حضور خدا عادل شمرده شوند.‏ امّا مسلّماً این امر بدون قید و شرط نیست.‏ فرد باید به فدیهٔ عیسی ایمان ورزد،‏ مطابق ارادهٔ الٰهی رفتار کند،‏ خود را به یَهُوَه وقف کند،‏ و این وقف را با تعمید در آب مشهود سازد.‏ سپس می‌باید به طور مستمر عدالت و دیگر صفات روحانی را در خود بپروراند.‏ پولُس تیموتاؤس را که مسیحی‌ای تعمیدیافته بود و دعوت سماوی داشت چنین ترغیب کرد:‏ «عدالت و دینداری و ایمان و محبّت و صبر و تواضع را پیروی نما.‏» (‏ ۱تیموتاؤس ۶:‏۱۱؛‏ ۲تیموتاؤس ۲:‏۲۲‏)‏ عیسی نیز بر تلاش مستمر مسیحیان تأکید نموده گفت:‏ «اوّل ملکوت خدا و عدالت او را بطلبید.‏» ممکن است ما برای نیل به برکات ملکوت خدا تلاش بسیار نماییم،‏ ولی آیا همانقدر نیز در پی عدالت یَهُوَه هستیم؟‏ —‏ متّیٰ ۶:‏۳۳‏.‏

۱۸.‏ الف)‏ چرا سلوک نمودن در طریق عدالت کار آسانی نیست؟‏ ب)‏ از آنچه بر لوط گذشت چه می‌آموزیم؟‏

^۱۸ البتّه سلوک نمودن در طریق عدالت کار آسانی نیست.‏ چرا که همهٔ ما ناکاملیم و میل به انصاف در سرشتمان نیست.‏ (‏ اِشَعْیا ۶۴:‏۶‏)‏ به علاوه،‏ ما در میان مردمانی زندگی می‌کنیم که به معیارهای عادلانهٔ یَهُوَه وقعی نمی‌گذارند.‏ وضعیّت ما شباهت زیادی به وضعیّت لوط دارد که در شهر پر از ظلم و فساد سُدُوم زندگی می‌کرد.‏ پِطْرُس رسول در توضیح اینکه چرا یَهُوَه لوط را شایستهٔ نجات از نابودی‌ای قریب‌الوقوع دانست می‌گوید:‏ «آن مرد عادل در میانشان ساکن بوده،‏ از آنچه می‌دید و می‌شنید،‏ دل صالح خود را به کارهای قبیح ایشان هر روزه رنجیده می‌داشت.‏» (‏ ۲پِطْرُس ۲:‏۷،‏ ۸‏)‏ پس بجاست هر یک از خود سؤال کند:‏ ‹آیا کارهای غیر اخلاقی‌ای را که در دنیا می‌بینیم ته دلم تأیید می‌کنم؟‏ آیا نسبت به ورزش‌ها یا سرگرمی‌های پرطرفدار و خشن صرفاً بی‌تفاوت هستم؟‏ یا اینکه همچون لوط این ظلم‌ها و کج‌روی‌ها دلم را به رنج می‌آورد؟‏›‏

۱۹.‏ وقتی با شادی و سُرور عدالت یَهُوَه را به جا می‌آوریم به چه برکاتی نایل می‌آییم؟‏

^۱۹ دل بستن به عدالت یَهُوَه ما را در این روزگار  آشفته و پرمخاطره محفوظ و ایمن نگه می‌دارد.‏ داود پادشاه در جواب این سؤال که «ای خداوند کیست که در خیمهٔ تو فرود آید؟‏ و کیست که در کوه مقدّس تو ساکن گردد؟‏» می‌گوید:‏ «آنکه بی‌عیب سالک باشد و عدالت را به جا آورد.‏» (‏ مزمور ۱۵:‏۱،‏ ۲‏)‏ چنانچه با شادی و سُرور عدالت خدا را به جا آوریم،‏ می‌توانیم رابطهٔ نزدیک خود را با او حفظ کنیم و از عنایت و برکات او برخوردار شویم.‏ بدین سان،‏ می‌توانیم از سعادت،‏ عزّتِ نَفْس،‏ و آرامش خاطر بهره‌مند گردیم.‏ کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «هر که عدالت و رحمت را متابعت کند،‏ حیات و عدالت و جلال خواهد یافت.‏» (‏ امثال ۲۱:‏۲۱‏)‏ اگر با پشتکار عدالت و انصاف را به جا آوریم،‏ از روابط حسنه با دیگران و از زندگی بهتر از لحاظ اخلاقی و روحانی برخوردار خواهیم شد.‏ مزمورنویس می‌گوید:‏ «خوشابحال آنانی که انصاف را نگاه دارند و آن که عدالت را در همهٔ وقت به عمل آورد.‏» —‏ مزمور ۱۰۶:‏۳‏.‏

‏[پاورقی]‏

آیا می‌توانی توضیح دهی؟‏

‏• عدالت چیست؟‏

‏• رستگاری چه رابطه‌ای با عدالت دارد؟‏

‏• انسان‌ها بر چه مبنایی در نظر خدا عادل شمرده می‌شوند؟‏

‏• چگونه می‌توانیم از عدالت یَهُوَه مسرور گردیم؟‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۳]‏

داود پادشاه دلبستگی و علاقهٔ خود را به شریعت یَهُوَه ابراز داشت

‏[تصاویر در صفحهٔ ۲۴]‏

یَهُوَه نوح،‏ ابراهیم،‏ زَکَرِیّا،‏ الیصابات،‏ و کُرنیلیوس را عادل شمرد.‏ آیا دلیل آن را می‌دانی؟‏