همسایهٔ خوب نعمتی است!
همسایهٔ خوب نعمتی است!
«همسایهٔ نزدیک از برادر دور بهتر است.»—امثال ۲۷:۱۰.
محققی در قرن اوّل از عیسی پرسید: «همسایهٔ من کیست؟» عیسی در پاسخ به او نگفت که چه کسی همسایهٔ اوست بلکه به او نشان داد که خصوصیت یک همسایهٔ خوب چیست. او حکایتی را نقل کرد که به حکایت سامری نوع‌دوست معروف است و در انجیل لوقا ذکر شده است؛ شاید شما هم با آن آشنا باشید. این حکایت بدین شرح است:
«مردی که از اورشلیم به سوی اَریحا می‌رفت، به دست‌های دزدان افتاد و او را برهنه کرده، مجروح ساختند و او را نیم‌مرده واگذارده، برفتند. اتفاقاً کاهنی از آن راه می‌آمد، چون او را بدید از کنارهٔ دیگر رفت. همچنین شخصی لاوی نیز از آنجا عبور کرده، نزدیک آمد و بر او نگریسته از کنارهٔ دیگر برفت. لیکن شخصی سامری که مسافر بود، نزد وی آمده، چون او را بدید، دلش بر وی بسوخت. پس پیش آمده، بر زخم‌های او روغن و شراب ریخته، آنها را بست و او را بر مرکب خود سوار کرده، به کاروانسرایی رسانید و خدمت او کرد. بامدادان چون روانه می‌شد، دو دینار درآورده، به سرایدار داد و بدو گفت این شخص را متوجه باش و آنچه بیش از این خرج کنی، در حین مراجعت به تو دهم. ‹پس به نظر تو کدام یک از این سه نفر همسایه بود با آن شخص که به دست دزدان افتاد؟› » — لوقا ۱۰:۲۹-۳۶.
آن محقق ظاهراً به نکتهٔ مورد نظر عیسی پی برد زیرا بی‌درنگ مشخص کرد که چه کسی همسایهٔ مرد مجروح محسوب می‌شود و پاسخ داد: «آنکه بر او رحمت کرد.» سپس عیسی به او گفت: «برو و تو نیز همچنان کن.» ( لوقا ۱۰:۳۷) این حکایت آموزنده بخوبی نشان می‌دهد که چه کسی همسایهٔ واقعی است و ما را وا می‌دارد تا از خود بپرسیم: «من چطور همسایه‌ای هستم؟ آیا نژاد و ملیت من سبب می‌شود که افرادی از نژادها و ملیت‌های دیگر را همسایهٔ خود ندانم و در صورت نیاز به آنها یاری نرسانم؟ آیا برای آنکه همسایهٔ خوبی باشم به خود زحمت می‌دهم؟»
از کجا باید شروع کرد؟
اگر احساس کنیم که در این مورد احتیاج به اصلاحاتی داریم باید از طرز فکرمان شروع کنیم. محور فکری ما باید آن باشد که خودمان همسایهٔ خوبی باشیم. همین ممکن است سبب شود که رفتار همسایگانمان نسبت به ما نیز بهبود یابد. حدود ۲۰۰۰ سال پیش عیسی در موعظهٔ بالای کوه بر این اصل مهم در روابط انسانی تأکید کرد و گفت: «آنچه خواهید که مردم به شما کنند، شما نیز بدیشان همچنان کنید.» ( متّیٰ ۷:۱۲) اگر با دیگران با احترام، متانت و مهربانی رفتار کنیم آنان نیز بر آن می‌شوند تا با ما به همین شکل رفتار کنند.
خانم روزنامه‌نویس و نویسنده‌ای به نام لیزه فوندِربورگ در مقاله‌ای با عنوان «همسایه‌ات را دوست بدار» که در مجلهٔ «ملت از سال ۱۸۶۵ تا کنون» ( انگل.) به چاپ رسیده است، به چند نکتهٔ ساده اشاره می‌کند که برای بهبود روابط همسایگی مفید است. او می‌نویسد: «آرزو دارم . . . گرمی و صمیمیت همسایه‌ها با هزاران لطف کوچکی که در حق یکدیگر انجام می‌دهند بیشتر گردد؛ برای مثال، فراهم کردن روزنامهٔ صبح، نگهداری از کودکان یکدیگر، انجام خریدی کوچک. دلم آرزوی چنین صمیمیتی را دارد چرا که در دنیای امروز مردم بیش از پیش با یکدیگر بیگانه شده‌اند، و ترس و جنایت اساس جوامع را متزلزل ساخته است.» او سپس می‌افزاید: «از کجا می‌توان کار را شروع کرد؟ می‌توانیم از همسایهٔ کناری شروع کنیم.»
در مجلهٔ کانادیَن جیوگرافیک به نکته‌ای اشاره می‌شود که برای بهبود روابط بین همسایه‌ها سودمند است. مارنی جکسون نویسندهٔ مقاله می‌نویسد: «همانطور که فرد معمولاً نمی‌تواند اعضای خانواده‌اش را انتخاب کند در مورد همسایه‌هایش نیز چندان حق انتخاب ندارد. برای حفظ رابطهٔ خوب با آنها باید باملاحظه و ادب عمل کرد و به اعتقادات و رسومشان بی‌احترامی ننمود.»
همسایهٔ خوب یعنی همسایهٔ مددکار
گفتگو با همسایه‌ها شاید برای بسیاری از ما کار آسانی نباشد و ترجیح دهیم که تماسی با آنها نداشته و خود را از آنان دور نگاه داریم. اما کتاب مقدّس می‌گوید: «دادن از گرفتن فرخنده‌تر است.» ( اَعمال ۲۰:۳۵) از این رو، همسایهٔ خوب سعی می‌کند با اطرافیانش آشنا شود. البته لزومی ندارد که حتماً با آنها دوستی نزدیک برقرار کنیم، بلکه می‌توانیم با لبخندی دوستانه و یا دست تکان دادن شروع کنیم و بعضی اوقات چند کلمه‌ای با آنها صحبت کنیم.
همانطور که در بالا ذکر شد، «هزاران لطف کوچک» است که در ایجاد و حفظ رابطهٔ خوب بین همسایه‌ها نقش اساسی دارد. پس خوب است که ببینیم چه کارهای مفید کوچکی می‌توانیم برای همسایه‌هایمان انجام دهیم، تا روحیهٔ همکاری و احترام متقابل بین ما پدید آید. وانگهی، بدین سان نشان می‌دهیم که از توصیهٔ کتاب مقدّس پیروی کرده‌ایم که می‌گوید: «اگر می‌توانی به داد کسی که محتاج است برسی، کمک خود را از او دریغ مدار.» — امثال ۳:۲۷، ترجمهٔ تفسیری؛ یعقوب ۲:۱۴-۱۷.
همسایهٔ خوب یعنی همسایهٔ قدرشناس
ای کاش همهٔ مردم از کمک و هدیه قدردانی می‌کردند اما متأسفانه همیشه چنین نیست. در خیلی مواقع مردم از پیشنهاد کمک یا هدایایی که با خلوص نیّت به آنها داده می‌شود استقبال نمی‌کنند، به همین خاطر شخص ممکن است به خود بگوید: ‹این دفعهٔ آخر است که به کسی لطفی می‌کنم!› در برخی موارد، هر چه با همسایهٔ خود احوالپرسی دوستانه می‌کنید یا برای او دست تکان می‌دهید باز هم از خود سردی نشان می‌دهد.
باید در نظر داشت که در بسیاری موارد با اینکه شخص، به ظاهر بی‌ادب و قدرنشناس جلوه می‌کند در واقع چنین نیست. شاید پیشینهٔ فرهنگی و خانوادگی او باعث می‌شود که از روی دستپاچگی یا تردید از خود بی‌اعتنایی یا رفتاری ظاهراً غیردوستانه نشان دهد. از سوی دیگر، در دنیای ناسپاس کنونی، حالت دوستانهٔ شما ممکن است به نظر برخی غیرعادی آید و یا حتی سوءظنشان را برانگیزاند. گاهی لازم است که به آنها کمی اطمینان‌خاطر بدهید. پس می‌بینیم که برای برقراری رابطهٔ دوستانه با همسایه‌ها به وقت و حوصله نیاز است. ولی اگر ایشان هنر یاری رساندن و قدردانی از کمک دیگران را بیاموزند، در محله محیطی آرام و شاد برقرار می‌شود.
هنگام بروز ناملایمات
ارزش همسایهٔ خوب بویژه در هنگام بروز ناملایمات مشخص می‌شود. در چنین مواقعی است که می‌توان حس همسایگی واقعی را مشاهده کرد. بارها اتفاق افتاده است که همسایه‌ها برای یکدیگر فداکاری بسیار کرده‌اند. هنگام بروز یک فاجعهٔ محلی همهٔ اهالی، خودبخود بسیج می‌شوند و به داد یکدیگر می‌رسند. حتی کسانی که با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند غالباً در چنین مواردی با هم همکاری می‌کنند.
برای مثال، مطابق گزارشی در نیویورک تایمز، هنگامی که در ۱۹۹۹ در ترکیه زلزله رخ داد، یونانیان که دشمنان دیرینهٔ ترک‌ها هستند، به کمک ایشان شتافتند. یک خانم روزنامه‌نویس یونانی به نام آنا استِرگیُو، در یکی از روزنامه‌های آتن نوشت: «سال‌ها است که تنفر از ترک‌ها را به ما آموزش داده‌اند. اما درد و رنج وصف‌ناپذیر آنان نه تنها موجب شادی ما نشد بلکه اشکِ اندوه ما را جاری ساخت. گویی مشاهدهٔ پیکر بی‌جان نوزادان، تنفر دیرینه‌مان را ناگهان از میان برد.» هنگامی که تلاش‌های امدادی به طور رسمی متوقف شد، افراد گروه امداد یونانی همچنان به فعالیت‌های خود برای نجات بازماندگان زلزله ادامه دادند.
فعالیت در کار کمک‌رسانی پس از بروز حوادث و مصیبت‌ها بی‌شک عملی شریف و قابل‌تحسین است. اما باارزش‌تر از آن، هشدار دادن به همسایگانمان پیش از وقوع مصیبتی مهلک است. متأسفانه، تاریخ نشان می‌دهد که هر بار کسانی سعی کرده‌اند همسایگان خود را از وقوع مصیبتی غیرمنتظره آگاه سازند آنان واکنش خوبی نشان نداده‌اند، چرا که علایم وقوع مصیبت در آن هنگام قابل تشخیص نبوده است. در این گونه موارد شخصی که مایل به کمک به دیگران است، باید بسیار پشتکار و ازخودگذشتگی نشان دهد.
بزرگ‌ترین نیکویی در حق همسایگانمان
امروز، واقعه‌ای بسیار عظیم‌تر از فجایع طبیعی در انتظار بشر است. این واقعه عمل پیشگویی‌شدهٔ خدای قادر مطلق برای پاک‌سازی زمین از جرم، جنایت، شرارت، و مشکلات ناشی از آنهاست. ( مکاشفه ۱۶:۱۶؛ ۲۱:۳، ۴) این واقعهٔ عظیم امری محتمل نیست بلکه حتمی است! شاهدان یَهُوَه مشتاقانه حاضرند اطلاعات لازم برای نجات از این واقعهٔ نزدیک و تکان‌دهندهٔ عالَمگیر را در اختیار همه قرار دهند. به همین خاطر است که با همت تمام در سراسر جهان به موعظه می‌پردازند. ( متّیٰ ۲۴:۱۴) محبت به خدا و همسایگانشان است که آنان را به این کار داوطلبانه تشویق می‌کند.
بنابراین، اجازه ندهید که پیش‌داوری‌ها یا رنجش‌ها سبب شود که در را به روی شاهدان یَهُوَه ببندید و یا از آنها دوری کنید. آنان کوشش می‌کنند همسایگان خوبی باشند. پس پیشنهادشان را بپذیرید و مطالعهٔ کتاب مقدّس را با آنان آغاز کنید. بدین سان خواهید آموخت که کلام خدا به ما اطمینان می‌دهد که در آینده همهٔ مردم با صلح و صفا در کنار یکدیگر خواهند زیست. در آن وقت دیگر تبعیض نژادی، مذهبی یا طبقاتی وجود نخواهد داشت و در میان همهٔ انسان‌ها رابطهٔ دوستانه‌ای که آرزوی قلبی اغلب ماست برقرار خواهد شد.
[تصاویر در صفحهٔ ۶، ۷]
خوب است که به همسایگانمان مهربانی کنیم
[سطر اعتبار]
Globe: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.