صفات نیک دیگران را بیابیم

‏«ای خدای من،‏ مرا به نیکویی به یاد آور.‏» —‏ نَحَمِیا ۱۳:‏۳۱‏.‏

۱.‏ یَهُوَه به چه صورت به همهٔ انسان‌ها احسان می‌کند؟‏

درخشش آفتاب پس از روزها آسمان ابری و گرفته چقدر دلپذیر و روح‌بخش است!‏ همچنین بارانی آرام یا حتی رگباری تند،‏ بعد از روزها آفتاب داغ و گرمای طاقت‌فرسا چقدر خوشایند و فرح‌بخش است!‏ یَهُوَه،‏ آفریدگارِ بامحبتِ ما این عطایای گرانبها را به انسان‌ها ارزانی داشته است.‏ عیسی با اشاره به بزرگواری و کَرَم یَهُوَه خدا درس مهمی به ما داده می‌گوید:‏ «دشمنان خود را محبت نمایید و برای لعن‌کنندگان خود برکت بطلبید و به آنانی که از شما نفرت کنند،‏ احسان کنید و به هر که به شما فحش دهد و جفا رساند،‏ دعای خیر کنید،‏ تا پدر خود را که در آسمان است پسران شوید،‏ زیرا که آفتاب خود را بر بدان و نیکان طالع می‌سازد و باران بر عادلان و ظالمان می‌باراند.‏» (‏ متّیٰ ۵:‏۴۳-‏۴۵‏)‏ آری،‏ یَهُوَه احسان خویش را از هیچ کس دریغ نداشته است.‏ خادمان یَهُوَه نیز او را سرمشق قرار داده،‏ همواره سعی می‌کنند در هر کس صفات نیکش را بیابند.‏

۲.‏ الف)‏ احسان یَهُوَه بر چه مبنایی است؟‏ ب)‏ یَهُوَه در رفتار ما به چه چیز توجه می‌کند؟‏

^۲ حال ببینیم احسان یَهُوَه بر چه مبنایی است.‏ از زمانی که آدم مرتکب گناه شد،‏ یَهُوَه همیشه در ما انسان‌های گناهکار صفات نیکویمان را جسته است.‏ (‏ مزمور ۱۳۰:‏۳،‏ ۴‏)‏ مقصود او این است که بهشت را بازگرداند و آن را به مطیعان خود ارزانی دارد.‏ (‏ اَفَسُسیان ۱:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ یَهُوَه با فیض عظیم خویش به ما نوید داده است که می‌توانیم از طریق ذریّت موعود از گناه و ناکاملی آزاد گردیم.‏ (‏ پیدایش ۳:‏۱۵؛‏ رومیان ۵:‏۱۲،‏ ۱۵‏)‏ پذیرفتن فدیه راه رسیدن به کاملیت را برای ما هموار ساخته است.‏ یکی از نکاتی که یَهُوَه در رفتار ما بدان توجه می‌کند قدرشناسی ما از بخشش‌های اوست.‏ (‏ ۱یوحنّا ۳:‏۱۶‏)‏ او هیچ عملی را که ما به نشان قدردانی از احسان‌هایش انجام می‌دهیم از نظر دور نمی‌دارد.‏ پولُس رسول می‌نویسد:‏ «خدا بی‌انصاف نیست که عمل شما و آن محبت را که به اسم او .‏ .‏ .‏ ظاهر کرده‌اید،‏ فراموش کند.‏» —‏ عبرانیان ۶:‏۱۰‏.‏

۳.‏ بجاست چه سؤالی از خود بکنیم؟‏

^۳ چگونه می‌توانیم در یافتن صفات نیک دیگران به یَهُوَه اقتدا کنیم؟‏ جواب این سؤال را در چهار زمینهٔ مختلف در نظر خواهیم گرفت؛‏ (‏ ۱)‏ در خدمت موعظه،‏ (‏ ۲)‏ در خانواده،‏ (‏ ۳)‏ در جماعت،‏ (‏ ۴)‏ در روابطمان با دیگران.‏

در موعظه

۴.‏ چرا می‌توان گفت با موعظه کردن در واقع صفات نیک انسان‌ها را می‌جوییم؟‏

^۴ عیسی در توضیحات خود راجع به تشبیه گندم و کرکاس به شاگردان خود گفت:‏ «مزرعه،‏ این جهان است.‏» امروزه نیز ما به هنگام موعظه مصداق این سخن عیسی را می‌بینیم.‏ (‏ متّیٰ ۱۳:‏۳۶-‏۳۸؛‏ ۲۸:‏۱۹،‏ ۲۰‏)‏ خدمت موعظهٔ ما اعلام اعتقاداتمان به عموم است.‏ ما شاهدان یَهُوَه به موعظه‌گران خانه به خانه معروف هستیم و همین موضوع گواه بر پشتکار ما در یافتن افراد لایق و شایسته است.‏ عیسی به ما حکم کرده است:‏ «در هر شهری یا قریه‌ای که داخل شوید،‏ بپرسید که در آنجا که لیاقت دارد.‏» —‏ متّیٰ ۱۰:‏۱۱؛‏ اَعمال ۱۷:‏۱۷؛‏ ۲۰:‏۲۰‏.‏

۵،‏ ۶.‏ چرا در بازدید افراد از خود پشتکار نشان می‌دهیم؟‏

^۵ وقتی سرزده به ملاقات افراد می‌رویم،‏ عکس‌العمل‌های متفاوتی مشاهده می‌کنیم.‏ گاه شخصی به سخنان ما گوش می‌دهد،‏ اما تحت تأثیر فردی دیگر که از داخل اتاق ابراز بی‌علاقگی می‌کند به ملاقات ما پایان می‌دهد.‏ جای تأسف است که مخالفت و یا بی‌علاقگی یکی از اعضای خانواده بر دیگران تأثیر می‌گذارد!‏ اما برای اینکه بتوانیم صفات نیک افراد آن خانه را بیابیم چه باید بکنیم؟‏

^۶ شاید بتوانیم بار دیگری که در آن منطقه موعظه می‌کنیم مستقیماً با شخصی که مخالفت کرده است صحبت کنیم.‏ می‌توانیم با توجه به آنچه در ملاقات قبلی اتفاق افتاد خود را برای بازدید آماده کنیم.‏ فرد مخالف چه بسا نیّت بدی نداشته و لازم دیده است که خویشاوند خود را از شنیدن پیام ملکوت باز دارد.‏ او شاید به دلیل اخبار تحریف‌شده‌ای که شنیده است  برداشتی اشتباه در مورد هدف و نیّت شاهدان داشته باشد.‏ اما چنین سوءتعبیرهایی ما را در موعظه سست نمی‌کند،‏ بلکه بر آن می‌دارد تا به نحوی سنجیده موضوع را برای ایشان روشن کنیم.‏ خواست ما این است که همه به معرفتی دقیق در خصوص یَهُوَه خدا نایل آیند.‏ و چه بسا یَهُوَه ایشان را به خود جذب کند.‏ —‏ یوحنّا ۶:‏۴۴؛‏ ۱تیموتاؤس ۲:‏۴‏.‏

۷.‏ چه چیزی باعث می‌شود در موعظه برخوردی مثبت داشته باشیم؟‏

^۷ عیسی در تعالیم خود به مخالفت خویشاوندان نیز اشاره کرد.‏ او در این خصوص اظهار داشت:‏ «آمده‌ام تا مرد را از پدر خود و دختر را از مادر خویش و عروس را از مادرشوهرش جدا سازم.‏» و ادامه داده گفت:‏ «دشمنان شخص،‏ اهل خانهٔ او خواهند بود.‏» (‏ متّیٰ ۱۰:‏۳۵،‏ ۳۶‏)‏ اما،‏ موقعیت و نگرش افراد تغییر می‌کند.‏ بیماری‌ای غیرمنتظره،‏ مرگ نزدیکان،‏ فجایع،‏ مشکلات عاطفی،‏ و بسیاری عوامل دیگر بر عکس‌العمل افراد نسبت به پیام ملکوت تأثیر می‌گذارد.‏ اگر بدبین باشیم و تصوّر کنیم چنین افرادی در محدوده‌مان هیچ وقت به موعظهٔ ما گوش نخواهند داد،‏ مفهوم آن این است که دیگر جویای صفات نیک ایشان نمی‌باشیم؟‏ بجاست با چهره‌ای شادمان از ایشان بازدید کنیم.‏ چه بسا این بار با واکنشی کاملاً متفاوت روبرو شویم.‏ گاهی نه آنچه به زبان می‌آوریم،‏ بلکه نحوهٔ بیانمان است که عکس‌العمل شخص را تغییر می‌دهد.‏ دعایی صمیمانه به یَهُوَه پیش از شروع موعظه باعث می‌شود تا برخوردی مثبت داشته باشیم و پیام ملکوت را به نحوی خوشایند ارائه کنیم.‏ —‏ کُولُسیان ۴:‏۶؛‏ ۱تَسّالونیکیان ۵:‏۱۷‏.‏

۸.‏ شخصی مسیحی که همواره صفات نیکوی اعضای خانوادهٔ خود را می‌جوید چه فایده‌ای می‌برد؟‏

^۸ در برخی جماعات خانواده‌هایی را می‌بینیم که اکثر اعضای آن‌ها یَهُوَه را خدمت می‌کنند.‏ در چنین خانواده‌هایی آنچه اغلب،‏ جوانان را به حقیقت جلب کرده است رفتار نمونهٔ یکی از خویشاوندان بزرگ‌ترشان است که در امور خانوادگی و زناشویی‌اش سرمشقی نیکو به جای گذاشته است.‏ همچنین بسیاری از زنان مسیحی را می‌بینیم که با عمل کردن به توصیهٔ پِطْرُس توانسته‌اند «بدون کلام» همسر خود را با حقیقت آشنا سازند.‏ —‏ ۱پِطْرُس ۳:‏۱،‏ ۲‏.‏

در خانواده

۹،‏ ۱۰.‏ چگونه یعقوب و یوسف به صفات نیک خانوادهٔ خود توجه نشان دادند؟‏

^۹ روابط خویشاوندی نیز موقعیت خوبی را به وجود می‌آورد تا در میان اعضای خانواده‌مان جویای صفات نیک باشیم.‏ در این خصوص می‌توانیم از رفتار یعقوب با پسرانش  درس خوبی بگیریم.‏ پیدایش باب ۳۷ آیات ۳ و ۴ نشان می‌دهد که یعقوب بویژه یوسف را بسیار دوست می‌داشت.‏ برادران یوسف چنان به او حسادت می‌کردند که حتی به فکر کشتن او افتادند.‏ رفتاری که بعدها یعقوب و یوسف با آن‌ها داشتند بسیار شایان توجه است چرا که هر دوی‌شان صفات نیکوی اعضای خانواده‌شان را جویا شدند.‏

^۱۰ هنگام قحطی در مصر یوسف در مقام مأمور تقسیم غلات از برادران خود استقبال کرد.‏ البته،‏ او هویت خود را فوراً مشخص نکرد،‏ اما ترتیبی داد تا بخوبی از ایشان پذیرایی شود و برای پدر سالمندشان غذا ببرند.‏ یوسف با وجود تمام سختی‌هایی که به سبب کینه‌توزی‌های برادرانش متحمّل شده بود هر چه از دستش برآمد برای رفاه آنان انجام داد.‏ (‏ پیدایش ۴۱:‏۵۳–‏۴۲:‏۸؛‏ ۴۵:‏۲۳‏)‏ یعقوب نیز وقتی در بستر مرگ بود به تک تک پسرانش برکاتی را نبوّت کرد.‏ البته اَعمال بدشان آنان را از برخی برکات محروم می‌ساخت،‏ با این حال یعقوب هر یک را وارث بخشی از سرزمین موعود کرد.‏ (‏ پیدایش ۴۹:‏۳-‏۲۸‏)‏ براستی که رفتار یعقوب نمونهٔ نیکوی پایداری در محبت است!‏

۱۱،‏ ۱۲.‏ الف)‏ چه نمونهٔ نبوی‌ای اهمیت یافتن صفات نیک اعضای خانواده‌مان را به ما یادآوری می‌کند؟‏ ب)‏ در حکایت پسر گم‌شده از رفتار پدر چه می‌آموزیم؟‏

^۱۱ رفتار یَهُوَه با قوم بی‌ایمان اسرائیل نیز به ما نشان می‌دهد که او جویای صفات نیک قوم خود است.‏ یَهُوَه موقعیت خانوادگی هوشَع را به عنوان تشبیهی برای نشان دادن محبت پایدار خود استفاده کرد.‏ جُومَر،‏ زن هوشَع چندین بار مرتکب زنا شده بود.‏ با وجود این یَهُوَه به هوشَع فرمود:‏ «بار دیگر برو و زنی را که محبوبهٔ شوهر خود و زانیه می‌باشد دوست بدار،‏ چنانکه خداوند بنی‌اسرائیل را دوست می‌دارد با آنکه ایشان به خدایان غیر مایل می‌باشند و قرص‌های کشمش را دوست می‌دارند.‏» (‏ هوشَع ۳:‏۱‏)‏ چرا یَهُوَه چنین فرمانی داد؟‏ یَهُوَه می‌دانست که عده‌ای در میان قوم هستند که با دیدن شکیبایی او به طریق راست بازگشت می‌نمایند.‏ هوشَع اعلام داشت:‏ «بعد از آن بنی‌اسرائیل بازگشت نموده،‏ یَهُوَه خدای خویش و پادشاه خود داود را خواهند طلبید.‏ و در ایّام بازپسین به سوی خداوند و احسان او با ترس خواهند آمد.‏» (‏ هوشَع ۳:‏۵‏)‏ ما نیز در حل مشکلات خانوادگی می‌توانیم از رفتار یَهُوَه با قوم اسرائیل سرمشق بگیریم.‏ وقتی مستمراً سعی کنیم صفاتی نیک در اعضای خانواده‌مان بیابیم بدین شکل لااقل نشان می‌دهیم که فردی شکیبا هستیم.‏

^۱۲ حکایتی که عیسی راجع به پسر گم‌شده نقل کرد نیز بینش ما را در این زمینه که چگونه می‌توانیم صفات نیک خویشاوندان خود را بیابیم عمیق‌تر می‌کند.‏ پسر کوچک خانواده زندگی بی‌بندوبارانهٔ خود را ترک کرد و به خانه بازگشت.‏ پدرش با دلرحمی از او استقبال کرد.‏ وقتی پسر بزرگ خانواده که هرگز خانه را ترک نکرده بود به این عمل پدرش اعتراض کرد،‏ پدر در جواب او گفت:‏ «ای فرزند تو همیشه با من هستی و آنچه از آنِ من است،‏ مال تو است.‏» سخنان پدر از روی تحکّم نبود،‏ بلکه تأییدی بود بر محبتی که به پسرش داشت.‏ سپس ادامه داد:‏ «می‌بایست شادمانی کرد و مسرور شد زیرا که این برادر تو مرده بود،‏ زنده گشت و گم شده بود،‏ یافت گردید.‏» ما نیز باید همیشه در صدد باشیم صفات نیک دیگران را بیابیم.‏ —‏ لوقا ۱۵:‏۱۱-‏۳۲‏.‏

در جماعت

۱۳،‏ ۱۴.‏ یکی از روش‌های ابراز محبت ملوکانه چیست؟‏

^۱۳ هدف ما مسیحیان این است که شریعت ملوکانهٔ محبت را در مورد همه به اجرا بگذاریم.‏ (‏ یعقوب ۲:‏۱-‏۹‏)‏ البته شاید ما در جماعت بین فقیر و ثروتمند تفاوتی قائل نشویم،‏ اما آیا از لحاظ نژادی،‏ فرهنگی،‏ و یا حتی پیشینهٔ مذهبی نوعی دسته‌بندی در جماعت ما به وجود آمده است؟‏ در این صورت چگونه می‌توانیم به پند یعقوب عمل نماییم؟‏

^۱۴ خوش‌آمدگویی به کسانی که به جماعت مسیحی می‌آیند نشانگر مهمان‌نوازی ماست.‏ وقتی ما برای صحبت  کردن با افرادی که تازه به سالن ملکوت آمده‌اند پیشقدم می‌شویم،‏ حالت اضطراب و کمرویی آنان از بین می‌رود.‏ برخی خاطرهٔ اوّلین جلسهٔ مسیحی خود را چنین به یاد می‌آورند:‏ «همه با من دوستانه رفتار کردند.‏ به نظرم می‌آمد که همه مرا می‌شناسند.‏ خودم را واقعاً میان اعضای خانواده‌ام حس می‌کردم.‏»‏

۱۵.‏ چگونه می‌توان کودکان و نوجوانان را در جماعت تشویق کرد تا فقط با همسالان خود صحبت نکنند؟‏

^۱۵ در برخی جماعات در پایان جلسه شماری از جوانان در داخل و یا خارج از سالن ملکوت جمع می‌شوند و خود را از برادران و خواهران مسن‌تر خود جدا می‌کنند.‏ در این خصوص چه می‌توان کرد؟‏ البته،‏ نخست وظیفهٔ والدین است که فرزندان خود را در خانه آموزش دهند و آنان را برای جلسات آماده سازند.‏ (‏ امثال ۲۲:‏۶‏)‏ والدین می‌توانند به فرزندانشان وظیفه دهند تا کتاب‌ها و مجلات لازم برای جلسات را همراه بیاورند و آنان را تشویق کنند تا با افراد سالخورده و بیمار نیز در جماعت سخن بگویند.‏ کودکانی که به این ترتیب سخنی خوشایند به فردی در جماعت می‌گویند خود نیز واقعاً احساس رضایت می‌کنند.‏

۱۶،‏ ۱۷.‏ چگونه می‌توانیم در جماعت صفات نیک جوانان را بیابیم؟‏

^۱۶ برادران و خواهران مسن نیز بجاست به کودکان و نوجوانان در جماعت توجه و علاقه نشان دهند.‏ (‏ فیلِپّیان ۲:‏۴‏)‏ آنان می‌توانند پیشقدم شوند و با سخنان خود جوانان را دلگرمی دهند.‏ می‌توانند از آنان سؤال کنند کدام یک از نکات مطرح شده برایشان جالب و مفید بوده است.‏ ما نباید جوانان را در جماعت نادیده بگیریم،‏ بلکه باید آنان را به دلیل دقتشان به گفتارها،‏ جواب به سؤالات،‏ و یا هر کاری که برای برنامهٔ خاصی انجام داده‌اند تحسین کنیم.‏ رفتار نیک و توجه جوانان به افراد سالمند جماعت و کارهای کوچکی که در خانه انجام می‌دهند نشان می‌دهد که با گذشت زمان می‌توانند مسئولیت‌های سنگین‌تری را متقبل شوند.‏ —‏ لوقا ۱۶:‏۱۰‏.‏

^۱۷ جوانانی که مسئولیت می‌پذیرند پیشرفت نموده،‏ خصوصیات روحانی لازم را برای انجام مسئولیت‌های سنگین‌تر کسب می‌کنند.‏ به علاوه،‏ مشغول کردن جوانان آنان را از کارهای نابخردانه باز می‌دارد.‏ (‏ ۲تیموتاؤس ۲:‏۲۲‏)‏ همچنین دادن چنین مسئولیت‌هایی برادران را برای خدمت به عنوان خادم کمکی ‹می‌آزماید.‏› (‏ ۱تیموتاؤس ۳:‏۱۰‏)‏ شرکت فعال ایشان در جلسات،‏ غیرتشان در خدمت موعظه،‏ و رفتار دلسوزانه‌شان با دیگر اعضای جماعت به پیران مسیحی کمک می‌کند تا حد توانایی چنین برادرانی را برای مسئولیت‌های بیشتر بسنجند.‏

صفات نیک همه را بجوییم

۱۸.‏ پیران مسیحی هنگام داوری باید از چه چیزی خودداری کنند،‏ و چرا؟‏

^۱۸ در امثال ۲۴:‏۲۳ آمده است:‏ «طرفداری در داوری نیکو نیست.‏» حکمت آسمانی به پیران مسیحی حکم می‌کند که در داوری‌های خود در جماعت از تبعیض و جانبداری خودداری کنند.‏ یعقوب می‌نویسد:‏ «آن حکمت که از بالا است،‏ اوّل طاهر است و بعد صلح‌آمیز و ملایم و نصیحت‌پذیر و پر از رحمت و میوه‌های نیکو و بی‌تردّد و بی‌ریا.‏» (‏ یعقوب ۳:‏۱۷‏)‏ واضح است که پیران مسیحی صفات نیک شخص را در نظر می‌گیرند،‏ اما در عین حال اجازه نمی‌دهند عواطف و یا رابطهٔ نزدیکشان با فرد مزبور باعث شود مغرضانه داوری کنند.‏ آساف مزمورنویس می‌نویسد:‏ «خدا در جماعت خدا ایستاده است.‏ در میان خدایان [«افراد خدامانند» یعنی داوران انسانی] داوری می‌کند:‏ ‹تا به کی به بی‌انصافی داوری خواهید کرد و شریران را طرفداری خواهید نمود؟‏› » (‏ مزمور ۸۲:‏۱،‏ ۲‏)‏ لذا،‏ پیران مسیحی هنگام داوری در مورد دوست یا خویشاوندی نزدیک باید از هر گونه طرفداری اجتناب کنند.‏ ایشان با این کار،‏ اتحاد جماعت را حفظ می‌کنند و در ضمن مانع عمل روح‌القدس یَهُوَه نمی‌گردند.‏ —‏ ۱تَسّالونیکیان ۵:‏۲۳‏.‏

۱۹.‏ به چه طریقی می‌توانیم صفات نیک دیگران را بیابیم؟‏

^۱۹ اگر ما صفات نیک برادران و خواهرانمان را بجوییم در واقع پولُس را سرمشق خود قرار داده‌ایم که به برادرانش در جماعت تَسّالونیکی نوشت:‏ «بر شما در خداوند اعتماد داریم که آنچه به شما امر کنیم،‏ به عمل می‌آورید و نیز خواهید آورد.‏» (‏ ۲تَسّالونیکیان ۳:‏۴‏)‏ وقتی در صدد یافتن صفات نیک دیگران باشیم عیوبشان در نظرمان کوچک جلوه می‌کند.‏ بجاست آنان را به دلیل محاسن و صفات نیکویشان تحسین کنیم.‏ پولُس نوشت:‏ «دیگر در وکلا بازپرس می‌شود که هر یکی امین باشد.‏» (‏ ۱قُرِنتیان ۴:‏۲‏)‏ ما وکلای امین یعنی سرپرستان جماعت را گرامی می‌داریم،‏ و نه فقط آن‌ها بلکه همهٔ اعضای امین و وفادار جماعت در نظر ما عزیز و گرامی می‌باشند.‏ وفاداری ایشان ما را به آنان نزدیک‌تر می‌کند و پیوند دوستی‌مان را مستحکم‌تر می‌سازد.‏ ما نیز مانند پولُس برادران و خواهرانمان را ‹همخدمت خود برای ملکوت خدا› می‌دانیم و از آنان «تسلّی» می‌یابیم.‏ (‏ کُولُسیان ۴:‏۱۱‏)‏ یَهُوَه نیز وفاداران خود را گرامی می‌دارد.‏

۲۰.‏ چه برکاتی نصیب کسانی می‌شود که در دیگران صفات نیکشان را می‌جویند؟‏

^۲۰ ما نیز مانند نَحَمِیا در دعا می‌گوییم:‏ «ای خدای من،‏ مرا به نیکویی به یاد آور.‏» (‏ نَحَمِیا ۱۳:‏۳۱‏)‏ چقدر باید خوشحال باشیم که یَهُوَه صفات نیک انسان‌ها را می‌جوید!‏ (‏ ۱پادشاهان ۱۴:‏۱۳‏)‏ باشد که ما نیز با دیگران همین گونه رفتار کنیم.‏ اگر چنین کنیم یَهُوَه به ما نوید رستگاری و زندگی ابدی در دنیای جدیدی را که بزودی برقرار خواهد ساخت داده است.‏ —‏ مزمور ۱۳۰:‏۳-‏۸‏.‏

چه پاسخ می‌دهی؟‏

‏• احسان یَهُوَه بر چه مبنایی است؟‏

‏• چگونه می‌توانیم در موارد زیر صفات نیک افراد را بجوییم

‏• در موعظه؟‏

‏• در خانواده؟‏

‏• در جماعت؟‏

‏• در روابطمان با دیگران؟‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۵]‏

یوسف با اینکه برادرانش به او نفرت ورزیده بودند همچنان صفات نیک ایشان را می‌جست

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۶]‏

حتی اگر مردم با ما مخالفت کنند باز هم صفات نیکشان را می‌جوییم

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۷]‏

یعقوب پسران خود را با وجود اَعمالی که در گذشته انجام داده بودند برکت داد

 ‏[تصویر در صفحهٔ ۱۸]‏

به همه در جلسات مسیحی خوش‌آمد بگوییم