با تحمّل سختی‌ها یَهُوَه را خوشنود سازیم

‏«اگر شما کارهای نیک انجام دهید و در عوض بدی دیده و آن را تحمّل کنید در آن صورت است که خدا را خوشنود ساخته‌اید.‏» —‏ ۱پِطْرُس ۲:‏۲۰‏،‏ انجیل شریف.‏

۱.‏ وقتی همچون عیسی ارادهٔ خدا را به جا می‌آوریم ممکن است چه سؤالی برایمان مطرح شود؟‏

ما مسیحیان زندگی خود را به یَهُوَه وقف کرده‌ایم و هدفمان به جا آوردن خواست و ارادهٔ اوست.‏ عیسی مسیح به بهترین وجهی ارادهٔ خدا را به جا آورد و ما هم سعی می‌کنیم او را سرمشق قرار دهیم و دیگران را با حقایق کلام خدا آشنا کنیم.‏ (‏ متّیٰ ۱۶:‏۲۴؛‏ یوحنّا ۱۸:‏۳۷؛‏ ۱پِطْرُس ۲:‏۲۱‏)‏ اما عیسی و بعد از او بسیاری دیگر از مسیحیان در راه ایمانشان کشته شدند.‏ آیا این عاقبت همهٔ ما مسیحیان است؟‏

۲.‏ نگرش مسیحیان نسبت به آزار و اذیت چیست؟‏

^۲ ما مسیحیان مصمم هستیم تا پایان عمر به خدا وفادار بمانیم،‏ ولی همهٔ ما لزوماً در راه ایمانمان نخواهیم مرد.‏ (‏ ۲تیموتاؤس ۴:‏۷؛‏ مکاشفه ۲:‏۱۰‏)‏ طبیعی است که هیچ یک از ما از آزار دیدن و کشته شدن لذّت نمی‌برد.‏ با این حال در راه ایمانمان حاضریم حتی تا پای جان متحمّل هر سختی و آزار و اذیتی شویم.‏ ما می‌دانیم هر آن ممکن است با آزار و اذیت و یا آزمایشی روبرو شویم.‏ پس چه خوب است از پیش بدانیم در چنین مواقعی چه باید بکنیم.‏

وفاداری تحت آزمایش

۳.‏ خادمان خدا در مواقع خطر چگونه عمل می‌کردند؟‏ (‏ کادر صفحهٔ ۳۱ ملاحظه شود.‏)‏

^۳ در کتاب مقدّس گزارشات بسیاری وجود دارد که عکس‌العمل خادمان خدا را در مواقع خطر شرح می‌دهد.‏ ما می‌توانیم از شیوهٔ عمل ایشان نکات خوبی بیاموزیم.‏ به نمونه‌هایی که در کادر صفحهٔ ۳۱ آمده است توجه کن.‏

۴.‏ عیسی و دیگر خادمان خدا در مواقع خطر چگونه عمل می‌کردند؟‏

^۴ عیسی و خادمان دیگر خدا در مواجهه با خطر نخست موقعیت را می‌سنجیدند بعد تصمیم می‌گرفتند.‏ ایشان شجاع و در عین حال محتاط بودند و بی‌دلیل جان خود را به خطر نمی‌انداختند.‏ (‏ متّیٰ ۱۰:‏۱۶،‏ ۲۳‏)‏ آنچه برایشان اهمیت داشت این بود که وفادار بمانند و فعالیت موعظه را به پیش ببرند.‏ ما نیز در مواقع خطر می‌توانیم از شیوهٔ عمل ایشان درس‌های آموزنده‌ای بگیریم.‏

۵.‏ در سال‌های ۱۹۶۰ در کشور ملاوی چه اتفاقی افتاد،‏ و شاهدان چه کردند؟‏

^۵ در سال‌های اخیر شاهدان یَهُوَه طی دوران جنگ و یا با ممنوع شدن فعالیت‌هایشان،‏ مشقّات و محرومیت‌های فراوانی  کشیدند.‏ نمونهٔ بارز آن،‏ سختی‌هایی است که شاهدان یَهُوَه در کشور ملاوی متحمل شدند.‏ در سال‌های ۱۹۶۰ این برادران مورد فجیع‌ترین آزار و شکنجه‌ها قرار گرفتند و بسیاری کشته شدند.‏ باقی‌شان نیز هر چه داشتند از دست دادند؛‏ از سالن ملکوت گرفته تا خانه و مغازه و آذوقه‌شان.‏ این برادران در چنین موقعیت خطرناکی چه باید می‌کردند؟‏ هزاران نفر از ایشان تصمیم گرفتند از دهکده‌های خود فرار کنند و به دشت و جنگل پناه ببرند.‏ عده‌ای نیز به کشور همسایه،‏ یعنی موزامبیک رفتند که ظاهراً در آن شرایط تصمیم عاقلانه‌ای بود.‏ این برادران تصمیم خود را با توجه به شیوهٔ عمل عیسی و پولُس گرفتند.‏

۶.‏ شاهدان کشور ملاوی تحت سخت‌ترین آزار و اذیت‌ها از چه فعالیتی دست نکشیدند؟‏

^۶ با این که بسیاری از شاهدان کشور ملاوی مجبور شدند مخفی شوند و یا کلاً منطقه را ترک کنند لیکن مطابق راهنمایی‌های تئوکراتیک تا حد امکان به طور مخفیانه فعالیت‌های مسیحی خود را ادامه دادند.‏ در نتیجه،‏ تا سال ۱۹۶۷ شمار مبشّران به ۱۸٬۵۱۹ نفر رسید که رقمی بی‌سابقه بود.‏ در همان سال فعالیت شاهدان به کلّی ممنوع اعلام شد.‏ ولی با وجود این ممنوعیت و با اینکه بسیاری از برادران هنوز در موزامبیک بودند،‏ تا سال ۱۹۷۲ شمار مبشّران به ۲۳٬۳۹۸ نفر رسید و متوسط ساعات موعظه‌شان ۱۶ ساعت در ماه بود.‏ تردیدی نیست که این برادران وفادار با موعظهٔ خود یَهُوَه را بسیار جلال دادند و یَهُوَه نیز ایشان را در آن وضعیت دشوار برکت داد.‏ *

۷،‏ ۸.‏ چرا برخی حتی در شرایط دشوار تصمیم می‌گیرند مهاجرت نکنند؟‏

^۷ در برخی از کشورها علی‌رغم مشکلاتی که مخالفان برای شاهدان ایجاد می‌کنند بعضی از براداران هر چند امکان مهاجرت برایشان وجود دارد ترجیح می‌دهند سنگر روحانی خود را خالی نگذارند.‏ رفتن به مملکتی دیگر مشکلاتی را حل می‌کند،‏ ولی با خود مشکلات دیگری به همراه می‌آورد.‏ مثلاً،‏ آیا در آنجا می‌توانند تماس خود را با برادران و جماعت مسیحی حفظ کنند؟‏ همچنین هر جا بروند حتی اگر وضعیت اقتصادی آن بهتر باشد مدتی طور می‌کشد تا در آنجا پا بگیرند.‏  آیا طی این مدت می‌توانند به طور مرتب به فعالیت‌های مسیحی خود ادامه دهند؟‏ —‏ ۱تیموتاؤس ۶:‏۹‏.‏

^۸ برخی نیز به این دلیل مهاجرت نمی‌کنند که بتوانند برادران خود را از لحاظ روحانی کمک و تشویق کنند.‏ به این طریق می‌توانند در منطقه‌ای که با آن آشنا هستند به موعظه ادامه دهند.‏ (‏ فیلِپّیان ۱:‏۱۴‏)‏ علاوه بر این برخی از این برادران با ماندن خود نقش مثبتی در قانونی کردن فعالیت شاهدان یَهُوَه داشته‌اند.‏ *

۹.‏ وقتی تحت آزار و اذیت قرار می‌گیرم برای تصمیم به رفتن یا ماندن چه موضوعاتی را باید در نظر بگیریم؟‏

^۹ حال در شرایط دشوار چه باید کرد؟‏ آیا باید فرار کرد یا ماند؟‏ چنین تصمیمی نیاز به دعای فراوان و راهنمایی خواستن از یَهُوَه دارد.‏ اصلی که می‌باید در این مورد مد نظر داشت این است که هر یک از ما شخصاً در مقابل یَهُوَه مسئول است.‏ (‏ رومیان ۱۴:‏۱۲‏)‏ همان طور که پیش از این نیز اشاره کردیم یَهُوَه می‌خواهد همیشه و در هر شرایطی به او وفادار بمانیم.‏ برخی از ما مسیحیان ممکن است امروز مورد آزار و اذیت قرار گیریم و برخی دیگر فردا.‏ اما آنچه مسلّم است همهٔ ما بدون استثنا مورد آزمایش قرار می‌گیریم.‏ (‏ یوحنّا ۱۵:‏۱۹،‏ ۲۰‏)‏ موضوع اصلی اثبات قدّوسیت نام یَهُوَه و حقانیت سلطنت اوست و هیچ یک از ما مسیحیان نمی‌تواند از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کند.‏ —‏ حِزْقِیال ۳۸:‏۲۳؛‏ متّیٰ ۶:‏۹،‏ ۱۰‏.‏

به عوض بدی بدی نکنید

۱۰.‏ عیسی و رسولان در مقابل مخالفت دشمنانشان چگونه عمل می‌کردند؟‏

^۱۰ اصل مهم دیگری که از عیسی و رسولانش می‌آموزیم این است که نباید از مخالفانمان انتقام بگیریم.‏ در کتاب مقدّس هرگز نمی‌بینیم که عیسی با پیروانش تشکیل گروه مقاومت داده و یا با آزاردهندگانشان به مبارزه برخاسته باشند.‏ پولُس رسول می‌گوید:‏ «هرگز به عوض بدی،‏ بدی نکنید .‏ .‏ .‏ .‏ هرگز از کسی انتقام نگیرید؛‏ انتقام خود را به خداوند واگذار کنید،‏ چون در کتاب آسمانی نوشته شده است مجازات انسان‌ها از آن اوست .‏ .‏ .‏ .‏ اجازه ندهید بدی بر شما چیره شود،‏ بلکه با نیکی کردن بدی را مغلوب سازید.‏» —‏ رومیان ۱۲:‏۱۷-‏۲۱ ترجمهٔ تفسیری‏؛‏ مزمور ۳۷:‏۱-‏۴؛‏ امثال ۲۰:‏۲۲‏.‏

۱۱.‏ راجع به خط‌مّشی مسیحیان قرن اوّل در مقابل دولت وقت چه آمده است؟‏

^۱۱ مسیحیان اوّلیه مطابق پند عیسی و رسولان رفتار می‌کردند.‏ تاریخدانی راجع به خط‌مّشی مسیحیان طی سال‌های ۳۰-‏۷۰ د.‏م.‏ و عکس‌العمل ایشان در مقابل دولت وقت چنین نوشته است:‏ «هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد مسیحیان آن دوران آزار و اذیت را با خشونت تلافی کرده باشند.‏ حداکثر عکس‌العملی که از خود نشان می‌دادند این بود که رهبرانشان را محکوم کنند و یا با فرار خود خشم آنان را برانگیزند.‏ مسیحیان در مقابل آزار و شکنجه‌ها عموماً خویشتندار بودند،‏ لیکن با سرسختی از اجرای قوانینی که حس می‌کردند با احکام مسیح مغایرت دارد سر باز می‌زدند.‏»‏

۱۲.‏ چرا تحمّل کردن شرایط دشوار بهتر از انتقام گرفتن است؟‏

 ^۱۲ آیا عاقلانه است که مسیحیان در مقابل مخالفانشان از خود دفاع نکنند؟‏ آیا بدین صورت خود را طعمه‌ای آسان در دست دشمنانشان نمی‌سازند؟‏ آیا بهتر نیست به جای این‌ها یاد بگیرند چطور از خود دفاع کنند؟‏ این منطق از دیدگاه انسان شاید به نظر معقول بیاید.‏ اما خادمان یَهُوَه می‌دانند که اطاعت از احکام الٰهی عاقلانه‌ترین کار است.‏ پِطْرُس می‌گوید:‏ «اگر شما کارهای نیک انجام دهید و در عوض بدی دیده و آن را تحمّل کنید در آن صورت است که خدا را خوشنود ساخته‌اید.‏» (‏ ۱پِطْرُس ۲:‏ ۲۰‏،‏ ا ش ‏)‏ ما اطمینان داریم که یَهُوَه کاملاً بر اوضاع مسلّط است و به موقع وارد عمل می‌شود.‏ یَهُوَه به امّت خود که در بابل اسیر بودند گفت:‏ ‹هر که شما را لمس نماید مردمک چشم مرا لمس نموده است.‏› (‏ زَکَرِیّا ۲:‏۸‏)‏ چه مدت می‌توانیم تحمّل کنیم کسی مردمک چشممان را لمس کند؟‏ به طور حتم نه به مدت طولانی.‏ پس می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که یَهُوَه نیز به موقع وارد عمل می‌شود و خادمان خود را نجات می‌دهد.‏ —‏ ۲تَسّالونیکیان ۱:‏۵-‏۸‏.‏

۱۳.‏ چرا عیسی خود را تسلیم دشمنانش کرد؟‏

^۱۳ در خصوص دفاع کردن از خود می‌توانیم عیسی را الگو قرار دهیم.‏ عیسی در باغ جتسیمانی خود را تسلیم دشمنانش کرد در حالی که بآسانی می‌توانست از خود دفاع کند.‏ وی در این مورد به رسولانش گفت:‏ ‹مگر نمی‌دانید که من می‌توانم از پدر خود بخواهم که بیش از دوازده فوج از ملائکه را به یاری من بفرستد؟‏ اما در آن صورت پیشگویی‌های کتاب مقدّس چگونه تحقق می‌یابد؟‏› (‏ متّیٰ ۲۶:‏۵۳،‏ ۵۴‏،‏ ا ش ‏)‏ آنچه بیش از همه برای عیسی اهمیت داشت این بود که خواست یَهُوَه به انجام رسد،‏ حتی اگر به قیمت جانش تمام شود.‏ او به این نبوّت اطمینان داشت که می‌گفت:‏ «جانم را در عالَم اموات ترک نخواهی کرد،‏ و قدّوس خود را نخواهی گذاشت که فساد را بیند.‏» (‏ مزمور ۱۶:‏۱۰‏)‏ سال‌ها بعد پولُس رسول گفت:‏ «[عیسی] صلیب و خفّت و خواری آن را تحمّل کرد،‏ چون می‌دانست در پی آن،‏ خوشی و شادی عظیمی نصیبش خواهد شد.‏ به همین جهت،‏ اکنون در جایگاه افتخار،‏ یعنی در دست راست تخت خدا نشسته است.‏» —‏ عبرانیان ۱۲:‏۲‏،‏ تفسیری.‏

شادی تقدیس نمودن نام یَهُوَه

۱۴.‏ شادی چه چیزی عیسی را در سخت‌ترین آزمایشات استوار نگاه داشت؟‏

^۱۴ شادی چه چیزی عیسی را در سخت‌ترین آزمایشات استوار نگاه می‌داشت؟‏ عیسی،‏ عزیز یَهُوَه بیش از هر خادم دیگر او تحت حملات شیطان قرار داشت.‏ وی بر سخت‌ترین آزمایشات فائق آمد و به یَهُوَه وفادار ماند و بدین شکل محکم‌ترین جواب را به شیطان که مرتب به یَهُوَه طعنه می‌زد داد.‏ (‏ امثال ۲۷:‏۱۱‏)‏ تصوّر کنید،‏ عیسی پس از رستاخیزش وقتی پی برد که با موفقیت نقش خود را در اثبات حقانیت سلطنت یَهُوَه و مقدّس بودن نام او ایفا کرده است چقدر خوشحال شده و احساس رضایت کرده است!‏ همچنین نشستن در دست راست تخت خدا به راستی افتخار و سعادت عظیمی برای او بوده است.‏ —‏ مزمور ۱۱۰:‏۱،‏ ۲؛‏ ۱تیموتاؤس ۶:‏۱۵،‏ ۱۶‏.‏

۱۵،‏ ۱۶.‏ شاهدانی که در ساکسِن‌هائزن اسیر بودند چه آزار و ستمی را تحمّل کردند،‏ و چگونه؟‏

^۱۵ برای مسیحیان سعادت بزرگی است که بتوانند مطابق الگوی عیسی در راه تقدیس نام یَهُوَه سختی‌ها و آزار و اذیت‌ها را تحمّل کنند.‏ نمونهٔ بارز آن شرح حال شاهدانی است که بعد از زجر و شکنجهٔ فراوان در اردوگاه مخوف ساکسِن‌هائزن در اواخر جنگ جهانی دوّم از راهپیمایی طاقت‌فرسایی که به ‹راهپیمایی مرگ› معروف است جان سالم به در بردند.‏ طی این راهپیمایی هزاران نفر از زندانیان از  فرط گرسنگی و بیماری جان خود را از دست دادند.‏ عده‌ای نیز به دست مأموران بی‌رحم اس‌اس به قتل رسیدند.‏ اما ۲۳۰ شاهدی که در میان آنان بودند همگی جان سالم به در بردند.‏ چرا که نزدیک یکدیگر ماندند و با به خطر انداختن جان خود به همدیگر کمک کردند.‏

^۱۶ آن شاهدان وقتی پی بردند که دیگر خطری تهدیدشان نمی‌کند خوشحالی و سپاس خود را به یَهُوَه در قطع‌نامه‌ای به تحریر در آوردند و آن را با این عنوان آغاز کردند «قطع‌نامهٔ ۲۳۰ شاهد یَهُوَه از شش ملیت در جنگلی نزدیک شوِرین در مِکلِنبورگ» و در آن نوشتند:‏ «این شاهدان از آزمایشات سخت سر بلند بیرون آمدند.‏ گویی بدون آنکه حتی لباسشان بوی دود گرفته باشد از تون آتش بیرون آمده‌اند.‏ (‏  دانیال ۳:‏۲۷ ملاحظه شود.‏)‏ ایشان با قوّت عظیمی که از یَهُوَه کسب نمودند اکنون قوی و نیرومند برای گسترش تئوکراسی منتظر فرامین بعدی پادشاهشان می‌باشند.‏»‏ * آری،‏ یَهُوَه به این شاهدان قوّت لازم را برای تحمّل آزار و شکنجه‌ها داد.‏

۱۷.‏ امروزه مسیحیان با چه آزمایشاتی روبرو هستند؟‏

 ^۱۷ ایمان ما نیز ممکن است مانند ایمان آن ۲۳۰ شاهد تحت آزمایش قرار گرفته باشد.‏ البته آزمایش ایمان همیشه تا پای جان نیست.‏ (‏ عبرانیان ۱۲:‏۴‏)‏ سختی‌ها و آزمایشات شکل‌های مختلفی دارد.‏ به طور مثال،‏ تمسخر شدن از طرف همکلاسی‌ها،‏ پرهیز کردن از تزریق خون،‏ مقاومت کردن در مقابل کسانی که ما را به کارهای غیراخلاقی تحریک می‌کنند،‏ دور کردن فکر ازدواج با کسی که با ما هم‌ایمان نیست و پرورش فرزندان بدون کمک روحانی همسری که مسیحی نیست همگی آزمایشاتی هستند که بیرون آمدن از آن مستلزم اراده‌ای قوی است.‏ —‏ اَعمال ۱۵:‏۲۹؛‏ ۱قُرِنتیان ۷:‏۳۹؛‏ اَفَسُسیان ۶:‏۴؛‏ ۱پِطْرُس ۳:‏۱،‏ ۲‏.‏

۱۸.‏ چرا می‌توانیم از سخت‌ترین آزمایشات سربلند بیرون آییم؟‏

^۱۸ ما می‌دانیم تمام سختی‌ها و آزمایشات ما مسیحیان صرفاً به این دلیل است که در زندگی به یَهُوَه و ملکوت او اولویت داده‌ایم.‏ از این رو برایمان تحمّل سختی‌ها و سربلند بیرون آمدن از آزمایشات سعادتی بزرگ است.‏ پِطْرُس ما را تشویق کرده می‌گوید:‏ «خوشا به حال شما اگر به خاطر نام مسیح به شما دشنام دهند،‏ زیرا در آن صورت روح پرجلال الٰهی در شما ساکن است.‏» (‏ ۱پِطْرُس ۴:‏۱۴‏،‏ ا ش ‏)‏ یَهُوَه با روح‌القدس خود به ما قوّت می‌دهد تا از سخت‌ترین آزمایشات سربلند و پیروزمند بیرون آییم و نام او را مفتخر و معظّم سازیم.‏ —‏ ۲قُرِنتیان ۴:‏۷؛‏ اَفَسُسیان ۳:‏۱۶؛‏ فیلِپّیان ۴:‏۱۳‏.‏

‏[پاورقی‌ها]‏

مرور مقاله

‏• نگرش مسیحیان نسبت به سختی‌ها و آزمایشات چیست؟‏

‏• از عکس‌العمل عیسی و دیگر خادمان یَهُوَه در مواقع خطر چه می‌آموزیم؟‏

‏• چرا عاقلانه است که دست به انتقام و تلافی نزنیم؟‏

‏• شادی چه چیزی به عیسی قوّت داد تا از سخت‌ترین آزمایشات سربلند بیرون آید،‏ و ما چه درسی از آن می‌آموزیم؟‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[کادر/تصاویر در صفحهٔ ۱۳]‏

عکس‌العمل خادمان خدا در مواقع خطر

‏• یوسف و مریم پیش از آنکه سربازان هیرودیس برای قتل عام کودکان کمتر از دو سال به بیت‌لَحَم بیایند به فرمان فرشته‌ای آنجا را به مقصد مصر ترک کردند.‏ —‏ متّیٰ ۲:‏۱۳-‏۱۶‏.‏

‏• دشمنان عیسی بارها در صدد برآمدند او را هنگام موعظه و شهادت‌های کوبنده‌اش به قتل برسانند.‏ اما عیسی هر بار از دست ایشان می‌گریخت.‏ —‏ متّیٰ ۲۱:‏۴۵،‏ ۴۶؛‏ لوقا ۴:‏۲۸-‏۳۰؛‏ یوحنّا ۸:‏۵۷-‏۵۹‏.‏

‏• وقتی سربازان برای دستگیری عیسی به باغ جتسیمانی آمدند عیسی علناً خود را معرفی کرد و حتی دو بار گفت:‏ ‹من عیسای ناصری هستم.‏› او حتی پیروان خود را از هر گونه مقاومت باز داشت و خود را تسلیم آن گروه کرد.‏ —‏ یوحنّا ۱۸:‏۳-‏۱۲‏.‏

‏• در اورشلیم پِطْرُس و شماری از مسیحیان را بازداشت کرده شلاق زدند و به آنان دستور اکید دادند که دیگر در مورد عیسی صحبت نکنند.‏ با این حال بلافاصله بعد از آزاد شدندشان رفته «همه‌روزه در معبد و در خانه‌ها به تعلیم و اعلام این مژده که عیسی،‏ مسیح موعود است،‏ ادامه دادند.‏» —‏ اَعمال ۵:‏۴۰-‏۴۲‏،‏ ا ش.‏

‏• سَوْلُس که بعدها پولُس رسول خوانده شد،‏ وقتی پی برد که یهودیان دمشق توطئه‌ای برای کشتن او ترتیب داده‌اند،‏ با کمک برادرانش که او را شبانه در داخل سبدی گذاشته و از دیوار شهر به پایین فرستادند از آنجا گریخت.‏ —‏ اَعمال ۹:‏۲۲-‏۲۵‏.‏

‏• سال‌ها بعد پولُس به زندان افتاد و در حالی که فَستوس فرماندار و اَغْریپاس پادشاه می‌توانستند او را آزاد کنند به قیصر رفع دعوی کرد.‏ —‏ اَعمال ۲۵:‏۱۰-‏۱۲،‏ ۲۴-‏۲۷؛‏ ۲۶:‏۳۰-‏۳۲‏.‏

‏[تصاویر در صفحهٔ ۲۸]‏

هزاران شاهد یَهُوَه در ملاوی با اینکه به دلیل زجر و شکنجهٔ فراوان مجبور به فرار شدند همچنان با شادی به خدمت مسیحی خود ادامه دادند

‏[تصاویر در صفحهٔ ۲۹]‏

شادی و سعادت تقدیس نام یَهُوَه به این مسیحیان وفادار قوّت بخشید تا فجایع بازداشتگاه و سختی‌های ‹راهپیمایی مرگ› را تحمّل کنند

‏[سطر اعتبار]‏

Death march: KZ-Gedenkstätte Dachau,

courtesy of the USHMM Photo Archives

‏[تصاویر در صفحهٔ ۳۲]‏

سختی‌ها و آزمایشات شکل‌های مختلفی دارند