آیا در شریعت یَهُوَه رغبت داریم‏؟‏

‏«خوشا به حال کسی که .‏ .‏ .‏ رغبت او در شریعت [یَهُوَه] است.‏» —‏ مزمور ۱:‏۱،‏ ۲‏.‏

۱.‏ چرا خادمان یَهُوَه از سعادت حقیقی برخوردارند؟‏

یَهُوَه خادمان وفادار خود را حمایت کرده،‏ برکت می‌دهد.‏ ما با اینکه با دشواری‌های زیادی روبرو هستیم از سعادت حقیقی برخورداریم.‏ البته جای تعجب نیست،‏ زیرا که خدای متبارک و خجسته را خدمت می‌کنیم و روح‌القدس او دلمان را شاد می‌سازد.‏ (‏ ۱تیموتاؤس ۱:‏۱۱؛‏ غَلاطیان ۵:‏۲۲‏)‏ شادی احساسی است که از سعادت حقیقی سرچشمه گرفته،‏ سبب می‌گردد تا شخص چشم‌انتظار یا در پی رسیدن چیزی بهتر باشد.‏ پدر آسمانی‌مان یَهُوَه قطعاً بهترین چیزها را به ما عطا می‌کند.‏ (‏ یعقوب ۱:‏۱۷‏)‏ به همین دلیل ما بسیار شاد هستیم!‏

۲.‏ کدام مزامیر را با هم بررسی خواهیم کرد؟‏

^۲ کتاب مزامیر سعادت حقیقی را به خوبی نشان می‌دهد.‏ این موضوع را می‌توان در مزامیر ۱ و ۲ مشاهده کرد.‏ پیروان اوّلیه عیسی مزمور دوّم را به داود پادشاه نسبت دادند.‏ (‏ اَعمال ۴:‏۲۵،‏ ۲۶‏)‏ سرایندهٔ مزمورِ اوّل،‏ شعر خود را با چنین کلماتی آغاز می‌کند:‏ «خوشا به حال کسی که به مشورت شریران نرود.‏» (‏ مزمور ۱:‏۱‏)‏ مزامیر ۱ و ۲ راه سعادت حقیقی را به ما نشان می‌دهد.‏ در این مقاله و مقالهٔ بعد به بررسی آن می‌پردازیم.‏

راز سعادت

۳.‏ بر طبق مزمور ۱:‏۱ دوری از چه اَعمالی ما را سعادتمند می‌سازد؟‏

^۳ مزمور اوّل نشان می‌دهد که چرا پارسایان سعادتمندند.‏ برخی از دلایل سعادت ایشان را مزمورنویس چنین می‌سراید:‏ «خوشا به حال کسی که به مشورت شریران نرود و به راه گناهکاران نایستد،‏ و در مجلس استهزاکنندگان ننشیند.‏» —‏ مزمور ۱:‏۱‏.‏

۴.‏ زَکَرِیّا و الیصابات از چه طریقی پیروی کردند؟‏

^۴ برای دستیابی به سعادت حقیقی می‌باید از اصول عادلانهٔ یَهُوَه پیروی کرد.‏ زَکَرِیّا و الیصابات که این افتخار را یافتند تا والدین یحیی تعمیددهنده شوند «هر دو در نظر خدا پارسا بودند و مطابق همهٔ احکام و فرایض خداوند بی‌عیب رفتار می‌کردند.‏» (‏ لوقا ۱:‏۵،‏ ۶‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو ‏)‏ ما نیز اگر در چنین راهی قدم برداریم و از مشورت با شریران یا توصیهٔ گناه‌آلود ایشان دوری کنیم سعادتمند خواهیم بود.‏

۵.‏ چه چیزی به ما کمک می‌کند که از راه گناهکاران اجتناب کنیم؟‏

^۵ اگر از افکار شریران اجتناب کنیم مطمئناً در راه گناهکاران قرار نمی‌گیریم.‏ یعنی به مکان‌های بدنام و مملوّ از فساد که سرگرمی‌های غیراخلاقی وجود دارد نمی‌رویم.‏ اما اگر به طریق گناهکاران تمایل داشته باشیم چه باید بکنیم؟‏ در این صورت می‌باید برای دریافت کمک به خدا دعا کنیم و دعایمان می‌باید هماهنگ با کلام پولُس باشد که گفت:‏ «زیر یوغ ناموافق با بی‌ایمانان مروید،‏ زیرا پارسایی و شرارت را چه پیوندی است و نور و ظلمت را چه رفاقتی؟‏» (‏ ۲قُرِنتیان ۶:‏۱۴‏،‏ ھ ن ‏)‏ اگر با ‹ دلی پاک› به خدا توکّل کنیم از سبک زندگی گناهکاران اجتناب خواهیم کرد.‏ همچنین انگیزه‌ها و تمایلاتمان نیز از ‹ایمانی بی‌ریا› سرچشمه خواهد گرفت.‏ —‏ متّیٰ ۵:‏۸؛‏ ۱تیموتاؤس ۱:‏۵‏.‏

۶.‏ چرا می‌باید از مستهزئین دوری کرد؟‏

 ^۶ برای خوشنودی خدا مطمئناً نباید با استهزاکنندگان همنشین شد.‏ برخی از ایشان تظاهر به دینداری می‌کنند.‏ مخصوصاً در این «ایّام آخر» برخی که سابقاً مسیحی بوده اغلب طریق مرتدان را پیش گرفته با تحقیرهای خود جزو استهزاکنندگان شده‌اند.‏ پِطْرُس رسول مسیحیان را چنین هشدار داد:‏ «ای عزیزان،‏ .‏ .‏ .‏ قبل از هر چیز،‏ بدانید که در ایّام آخر استهزاکنندگانی ظهور خواهند کرد که پیرو امیال پلید خود خواهند بود و استهزاکنان خواهند گفت:‏ ‹پس چه شد وعدهٔ آمدن او؟‏ از زمانی که پدران ما به خواب رفتند،‏ همه چیز همان گونه است که از بدو آفرینش بود!‏› » (‏ ۲پِطْرُس ۳:‏۱-‏۴‏،‏ ھ ن ‏)‏ اگر از همنشینی با استهزاکنندگان اجتناب کنیم مطمئناً همراه ایشان هلاک نخواهیم شد.‏ —‏ امثال ۱:‏۲۲-‏۲۷‏.‏

۷.‏ چرا لازم است مزمور ۱:‏۱ را بسیار جدّی تلقّی کنیم؟‏

^۷ اگر سخنان آغازین مزمور اوّل را جدّی نگیریم این امکان وجود دارد که رابطه‌مان را با یَهُوَه که از طریق مطالعهٔ کتاب مقدّس به وجود آمده است از دست بدهیم.‏ حتی ممکن است که وضعیتمان بدتر از قبل گردد.‏ در واقع مشورت با شریران می‌تواند آغازی برای تضعیف ایمانمان باشد و تمایل به معاشرت مرتب با ایشان را در ما ایجاد کند،‏ و رفته‌رفته به مرتدی بی‌ایمان تبدیل گردیم.‏ و مسلّماً دوستی با شریران روحیهٔ دنیا را در ما به وجود می‌آورد و بالاخره رابطهٔ ما را با یَهُوَه خدا نابود می‌سازد.‏ (‏ ۱قُرِنتیان ۱۵:‏۳۳؛‏ یعقوب ۴:‏۴‏)‏ امید است هرگز اجازه ندهیم که به چنین راهی کشیده شویم!‏

۸.‏ چه چیزی به ما کمک می‌کند تا افکارمان را بر روی امور روحانی تمرکز دهیم؟‏

^۸ دعا می‌تواند به ما کمک کند تا افکارمان را بر امور روحانی تمرکز دهیم و از همنشینی با شریران اجتناب کنیم.‏ پولُس نوشت:‏ «برای هیچ چیز نگران نباشید،‏ بلکه در هر چیز با دعا و استغاثه،‏ همراه با شکرگزاری،‏ درخواست‌های خود را به خدا ابراز کنید.‏ بدین گونه،‏ آرامش خدا که فراتر از تمامی عقل است،‏ دل‌ها و ذهن‌هایتان را در مسیح عیسی محفوظ نگاه خواهد داشت.‏» در پایان پولُس ما را تشویق کرد تا به ‹هر آنچه راست است،‏ هر آنچه والا است،‏ هر آنچه پاک است،‏ هر آنچه دوست‌داشتنی و هر آنچه ستودنی است،‏ بیندیشیم.‏› (‏ فیلِپّیان ۴:‏۶-‏۸‏،‏ ھ ن ‏)‏ پس بیایید با هم به پند پولُس عمل کرده و خود را همردیف شریران نسازیم.‏

۹.‏ ما در ضمن دوری از شرارت چگونه می‌توانیم به همهٔ انسان‌ها کمک کنیم؟‏

^۹ در عین حال که از اَعمال شریر دوری می‌کنیم سنجیده نیز به دیگران موعظه می‌نمایم.‏ درست مانند پولُس که به فرماندار رومی فِلیکْس «در بارهٔ عدالت و پرهیزکاری و داوری آینده» موعظه کرد.‏ (‏ اَعمال ۲۴:‏۲۴،‏ ۲۵؛‏ کُولُسیان ۴:‏۶‏)‏  ما نیز مژدهٔ پادشاهی خدا را به همهٔ انسان‌ها می‌رسانیم و با مهربانی با ایشان رفتار کرده،‏ مطمئن هستیم آنانی که برای حیات جاودانی مستعد هستند ایمان خواهند آورد و شادی را در شریعت یَهُوَه خواهند یافت.‏ —‏ اَعمال ۱۳:‏۴۸‏.‏

رغبت او در شریعت یَهُوَه است

۱۰.‏ هنگام مطالعه چه چیزی به ما کمک می‌کند تا کتاب مقدّس بر دل و ذهنمان تأثیر بگذارد؟‏

^۱۰ مزمورنویس در رابطه با شخص سعادتمند می‌گوید:‏ «رغبت او در شریعت [یَهُوَه] است و روز و شب در شریعت او تفکّر می‌کند.‏» (‏ مزمور ۱:‏۲‏)‏ رغبت ما خادمان خدا نیز در شریعت وی است.‏ شاید بتوانیم هنگام مطالعهٔ خود،‏ کلام خدا را طوری بخوانیم که صدای خود را بشنویم.‏ اگر چنین کنیم تأثیر عمیقی بر دل و ذهنمان می‌گذارد.‏

۱۱.‏ چرا می‌باید «روز و شب» کتاب مقدّس را خواند؟‏

^۱۱ ‏«غلام امین و دانا» ما را ترغیب می‌کند تا کتاب مقدّس را «روز و شب» بخوانیم.‏ (‏ متّیٰ ۲۴:‏۴۵‏)‏ از آنجایی که علاقه‌مندیم پیام یَهُوَه را به خوبی به همه برسانیم،‏ خوب است از هر فرصتی برای خواندن کتاب مقدّس استفاده کنیم؛‏ حتی هنگامی که طی شب به دلیلی نمی‌توانیم بخوابیم.‏ پِطْرُس شدیداً توصیه کرد:‏ «همچون نوزادگان،‏ مشتاق شیر خالصِ روحانی باشید تا به مدد آن در نجات خود نموّ کنید.‏» (‏ ۱پِطْرُس ۲:‏۱،‏ ۲‏،‏ ھ ن ‏)‏ آیا همیشه به خواندن کتاب مقدّس و تعمّق در آن مشتاق هستید؟‏ مزمورنویس مشتاق چنین فرصتی بود.‏ —‏ مزمور ۶۳:‏۶‏.‏

۱۲.‏ اگر رغبت ما در کلام خدا باشد چه انجام خواهیم داد؟‏

^۱۲ سعادت ابدی بستگی به رغبت ما به شریعت خدا دارد.‏ احکام یَهُوَه کامل و تماماً عدل است و هر که آن‌ها را به جا آورد پاداش عظیمی خواهد یافت.‏ (‏ مزمور ۱۹:‏۷-‏۱۱‏)‏ یعقوب شاگرد نوشت:‏ «آن که به شریعتِ کامل که شریعت آزادی است چشم دوخته،‏ آن را از نظر دور نمی‌دارد،‏ و شنوندهٔ فراموشکار نیست بلکه به‌جای‌آورنده است،‏ او در عمل خویش خجسته خواهد بود.‏» (‏ یعقوب ۱:‏۲۵‏،‏ ھ ن ‏)‏ اگر حقیقتاً به کلام خدا رغبت داشته باشیم حتی یک روز را نیز بدون توجه به امور روحانی نمی‌گذرانیم.‏ برعکس برانگیخته می‌شویم تا «عمق‌های خدا را تفحّص» کنیم و اوّل ملکوت خدا را بطلبیم.‏ —‏ ۱قُرِنتیان ۲:‏۱۰-‏۱۳؛‏ متّیٰ ۶:‏۳۳‏.‏

او مثل درخت خواهد بود

۱۳-‏۱۵.‏ به چه مفهوم می‌توانیم همچون درختی باشیم که در کنار نهری پرآب نشانده شده است؟‏

^۱۳ مزمورنویس شخص عادل را بدین گونه تشریح می‌کند:‏ «مثل درختی نشانده نزد نهرهای آب خواهد بود،‏ که میوهٔ خود را در موسمش می‌دهد،‏ و برگش پژمرده نمی‌گردد و هر آنچه می‌کند نیک‌انجام خواهد بود.‏» (‏ مزمور ۱:‏۳‏)‏ هر کدام از ما خادمان یَهُوَه همچون دیگر انسان‌های ناکامل دشواری‌های زندگی را تجربه می‌کنیم.‏ (‏ ایّوب ۱۴:‏۱‏)‏ برخی از ما شاید به سبب ایمانمان مورد زجر و آزار قرار بگیریم.‏ (‏ متّیٰ ۵:‏۱۰-‏۱۲‏)‏ با این حال،‏ با کمک خدا قادر خواهیم بود این آزمایشات را تحمّل کنیم؛‏ درست مانند درخت تنومند و سالمی که بادهای شدید را تحمّل می‌کند.‏

^۱۴ درختی که در کنار نهری پرآب قرار دارد به هیچ وجه طی گرمای شدید خشک نمی‌گردد.‏ اگر شخصی خداترس باشیم از قدرت پایان‌ناپذیر یَهُوَه نیرو خواهیم گرفت.‏ پولُس برای دریافت کمک به خدا روی می‌آورْد و به همین دلیل  می‌توانست بگوید:‏ «قدرت هر چیز را دارم در او [یَهُوَه] که مرا نیرو می‌بخشد.‏» (‏ فیلِپّیان ۴:‏۱۳‏،‏ ھ ن ‏)‏ هنگامی که بی‌وقفه از طریق روح‌القدس یَهُوَه هدایت می‌شویم پژمرده و بی‌ثمر نخواهیم شد یا از لحاظ روحانی نخواهیم مرد بلکه در خدمت به خدا پرثمر خواهیم بود و همچنین ثمرهٔ روح را از خود نمایان خواهیم ساخت.‏ —‏ اِرْمیا ۱۷:‏۷،‏ ۸؛‏ غَلاطیان ۵:‏۲۲،‏ ۲۳‏.‏

^۱۵ مزمورنویس با استفاده از واژهٔ عبرانی که «مثل» ترجمه شده است تشبیهی را به کار می‌برد.‏ وی دو چیز مختلف را که خصوصیتی مشترک دارند با هم مقایسه می‌کند.‏ انسان‌ها با درختان تفاوت بسیاری دارند،‏ اما سرسبزی درختانِ کنار نهری پرآب،‏ کسی را به یاد مزمورنویس می‌آورد که به شریعت یَهُوَه رغبت دارد.‏ اگر رغبت ما در شریعت خدا باشد ایّام عمر ما نیز مثل چنین درختی خواهد بود.‏ در واقع تا ابد عمر خواهیم کرد.‏ —‏ یوحنّا ۱۷:‏۳‏.‏

۱۶.‏ چرا و از چه لحاظ در هر عملی موفق خواهیم بود؟‏

^۱۶ وقتی که در طریق عدالت قدم بر می‌داریم یَهُوَه به ما کمک خواهد کرد تا مشکلات و دشواری‌ها را تحمّل کنیم.‏ همچنین در خدمت به خدا شاد و پرثمر خواهیم بود.‏ (‏ متّیٰ ۱۳:‏۲۳؛‏ لوقا ۸:‏۱۵‏)‏ و در هر عملی موفق خواهیم بود زیرا که هدف اصلی ما انجام ارادهٔ یَهُوَه است.‏ رغبت ما به شریعت خدا و دانستن آنکه کلامش اجرا می‌گردد ایمانمان را قوی می‌سازد.‏ (‏ پیدایش ۳۹:‏۲۳؛‏ یوشَع ۱:‏۷،‏ ۸؛‏ اِشَعْیا ۵۵:‏۱۱‏)‏ بخصوص هنگامی که با گرفتاری‌ها روبرو می‌گردیم.‏ —‏ مزمور ۱۱۲:‏۱-‏۳؛‏ ۳یوحنّا ۲‏.‏

شریران ظاهراً موفق هستند

۱۷،‏ ۱۸.‏ الف)‏ مزمورنویس شریران را چگونه تشبیه کرد؟‏ ب)‏ شریران حتی اگر از لحاظ مادی موفق باشند به چه دلیل امنیت ابدی را نمی‌یابند؟‏

^۱۷ طریق شریران حقیقتاً با عادلان بسیار متفاوت است!‏ ظاهراً شریران در امور مادی بسیار موفقند،‏ اما نه در امور روحانی.‏ این را می‌توان در سخنان مزمورنویس دریافت که گفت:‏ «شریران چنین نیستند،‏ بلکه مثل کاهند که باد آن را پراکنده می‌کند.‏ لهٰذا شریران در داوری نخواهند ایستاد و نه گناهکاران در جماعت عادلان.‏» (‏ مزمور ۱:‏۴،‏ ۵‏)‏ ملاحظه کنید که مزمورنویس گفت:‏ «شریران چنین نیستند.‏» منظور وی این بود که آن‌ها به مانند مردم خداترسی که به درختی پربار و قوی تشبیه شده‌اند نیستند.‏

^۱۸ شریران حتی اگر از لحاظ مادی بسیار موفق باشند هرگز امنیت ابدی را نخواهند یافت.‏ (‏ مزمور ۳۷:‏۱۶؛‏ ۷۳:‏۳،‏ ۱۲‏)‏ آن‌ها مانند ثروتمندِ نادانی هستند که عیسی حکایت کرد.‏ روزی شخصی از وی خواست تا در مورد ارث پدری‌اش داوری کند.‏ عیسی به حاضرین خود گفت:‏ «بهوش باشید و از هر گونه حرص و آز بپرهیزید،‏ زیرا زندگی انسان به فزونی دارایی‌اش نیست.‏» عیسی این موضوع را با مثالی توضیح داد.‏ وی شرح داد که مردی ثروتمند از زراعت خویش محصول فراوان حاصل کرده بود و برای حفظ آن تصمیم گرفت تا انبارهای خود را خراب کند و انبارهای بزرگ‌تری را برای خود بسازد و اموالش را در آن ذخیره سازد.‏ آن مرد همچنین برای خوردن،‏ نوشیدن و لذّت بردن نقشه کشید.‏ اما خدا به وی گفت:‏ «ای نادان!‏ همین امشب جانت را از تو خواهند ستاند.‏ پس آنچه اندوخته‌ای،‏ از آنِ که خواهد شد؟‏» در آخر عیسی با مهارت تمام منظورش را بیان کرد و گفت:‏ «این است فرجام کسی که برای خویش ثروت می‌اندوزد،‏ اما برای خدا ثروتمند نیست.‏» —‏ لوقا ۱۲:‏۱۳-‏۲۱‏،‏ ھ ن.‏

۱۹،‏ ۲۰.‏ الف)‏ فرایند خرمنکوبی را در دوران باستان تشریح کنید.‏ ب)‏ از چه نظر شریران به مانند کاهند؟‏

^۱۹ شریران «برای خدا ثروتمند» نیستند.‏ به همین دلیل،‏ امنیت و استقامت آن‌ها به مانند کاه است یعنی پوشش نازکی که روی دانه را می‌پوشاند.‏ در ایّام باستان بعد از دروی محصول آن را به مکانی مسطح و باز برای خرمن‌کوبی  می‌بردند.‏ زیر خرمنکوب از سنگ‌های تیز و آهن پوشیده شده بود و توسط حیوانات کشیده می‌شد تا ساقهٔ محصول را خرد کند و کاه را از بذر جدا سازد.‏ سپس با چنگک،‏ مخلوطِ بذر و کاه را باد می‌دادند.‏ (‏ اِشَعْیا ۳۰:‏۲۴‏)‏ معمولاً هنگام باد دادن خرمن،‏ بذر دوباره به زمین می‌ریزد ولی باد کاه را با خود به کنار می‌برد.‏ (‏ روت ۳:‏۲‏)‏ بعد از آنکه بذر را از الک می‌گذراندند تا ریگ‌ها و ناخالصی‌های آن گرفته شود برای ذخیره و آرد کردن،‏ آن را به انبار می‌بردند.‏ (‏ لوقا ۲۲:‏۳۱‏)‏ ولی،‏ دیگر کاهی وجود نداشت.‏

^۲۰ درست به مانند بذری که هنگام باد دادن خرمن به زمین می‌ریزد و کاهی که باد آن را با خود می‌برد شخص عادل باقی می‌ماند و شریر از میان می‌رود.‏ مطمئناً از اینکه چنین شریرانی تا ابد نابود می‌گردند بسیار خوشحال هستیم.‏ با محو شدن آن‌ها انسان‌هایی که به شریعت یَهُوَه رغبت دارند برکت بزرگی را به دست می‌آورند.‏ بلی،‏ انسان‌های مطیع حیات ابدی را از خدا دریافت خواهند کرد.‏ —‏ متّیٰ ۲۵:‏۳۴-‏۴۶؛‏ رومیان ۶:‏۲۳‏.‏

طریق پربرکت عادلان

۲۱.‏ یَهُوَه شخص عادل را چگونه تشخیص می‌دهد؟‏

^۲۱ مزمورِ اوّل با این کلمات به پایان می‌رسد:‏ «زیرا [یَهُوَه] طریق عادلان را می‌داند،‏ ولی طریق گناهکاران هلاک خواهد شد.‏» (‏ مزمور ۱:‏۶‏)‏ اما خدا چگونه شخص عادل را می‌شناسد؟‏ اگر ما در طریق راست قدم برداریم،‏ مطمئناً پدر آسمانی‌مان یَهُوَه طریق خدایی ما را تشخیص داده،‏ مقبول او می‌گردیم.‏ در عوض می‌باید تمام نگرانی‌هایمان را به خدا واگذاریم و اطمینان داشته باشیم که بار ما را بر دوش می‌گیرد.‏ —‏ حِزْقِیال ۳۴:‏۱۱؛‏ ۱پِطْرُس ۵:‏۶،‏ ۷‏.‏

۲۲،‏ ۲۳.‏ چه عاقبتی در انتظار شریران و عادلان می‌باشد؟‏

^۲۲ ‏«عادلان» تا به ابد باقی خواهند ماند ولی شریران اصلاح‌ناپذیر در روز داوری یَهُوَه هلاک می‌گردند.‏ و «طریق» زندگی‌شان با ایشان به پایان می‌رسد.‏ ما می‌توانیم به تحقق سخنان داود ایمان داشته باشیم:‏ «بعد از اندک زمانی شریر نخواهد بود.‏ در مکانش تأمّل خواهی کرد و نخواهد بود.‏ و اما حلیمان وارث زمین خواهند شد و از فراوانی سلامتی متلذّذ خواهند گردید.‏ صالحان وارث زمین خواهند بود و در آن تا به ابد سکونت خواهند نمود.‏» —‏ مزمور ۳۷:‏۱۰،‏ ۱۱،‏ ۲۹‏.‏

^۲۳ چه سعادت عظیمی که در بهشت روی زمین جایی که دیگر شریران وجود ندارند زندگی کنیم!‏ حلیمان و عادلان از صلح و آرامش حقیقی لذّت خواهند برد زیرا که ‹به شریعت یَهُوَه رغبت دارند.‏› اما قبل از آن فرمان یَهُوَه می‌باید اعلام شود.‏ (‏ مزمور ۲:‏۷الف‏)‏ در مقالهٔ بعدی خواهیم دید که این فرمان چه می‌باشد و چه مفهومی برای ما و برای تمامی انسان‌ها خواهد داشت.‏

چگونه جواب می‌دهید‏؟‏

‏• چرا خداترسان سعادتمندند؟‏

‏• چه موضوعی نشانگر این است که به شریعت یَهُوَه رغبت داریم؟‏

‏• چگونه هر یک از ما می‌تواند همچون درختی در کنار نهر باشد؟‏

‏• طریق عادلان از چه لحاظ با شریران فرق دارد؟‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۹]‏

دعا به ما کمک می‌کند تا از دوستی با شریران اجتناب کنیم

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۰]‏

چرا عادل مثل درخت است؟‏