کلام یَهُوَه زنده است

نکاتی از کتاب تثنیه

در سال ۱۴۷۳ ق.‏د.‏م.‏ قوم اسرائیل پس از چهل سال سرگردانی سرانجام به مرزهای سرزمین موعود رسیدند.‏ چهل سال از زمانی که یَهُوَه آنان را از اسارت مصر رها ساخته بود می‌گذشت.‏ حال می‌توانستند سرانجام سرزمین موعود را تصرّف کنند.‏ چه مشکلاتی در انتظار آنان بود و چگونه می‌توانستند آن‌ها را از سر راه بردارند؟‏

پیش از آنکه قوم اسرائیل از رود اردن عبور کنند و وارد سرزمین کنعان شوند،‏ موسی با ایراد چند سخنرانی آن‌ها را برای وظیفهٔ سنگینی که بر عهده داشتند آماده ساخت.‏ او در این سخنرانی‌ها به اسرائیلیان دلگرمی داد.‏ آنان را نصیحت کرد و از خطراتی که بر سر راهشان بود آگاه ساخت.‏ او به آنان یادآوری کرد باید فقط یَهُوَه را بپرستند و نباید از ملت‌های هم‌جوارشان تقلید کنند.‏ این سخنرانی‌ها بخش اعظم کتاب تثنیه را تشکیل می‌دهد و حاوی توصیه‌های بسیار مفیدی برای ماست زیرا در دنیای امروز نیز پرستش یَهُوَه با دشواری‌هایی همراه است.‏ —‏ عبرانیان ۴:‏۱۲‏.‏

به غیر از آخرین باب کتاب تثنیه بقیهٔ آن به قلم موسی است.‏ این کتاب رویدادهای دو ماه را در بر می‌گیرد.‏ * (‏ تثنیه ۱:‏۳؛‏ یوشَع ۴:‏۱۹‏)‏ ببینیم که چگونه به کمک این کتاب می‌توانیم یَهُوَه را از صمیم قلب دوست بداریم و به او با وفاداری خدمت کنیم.‏

‏‹آنچه را که با چشمانتان دیده‌اید فراموش نکنید›‏

‏(‏ تثنیه ۱:‏۱–‏۴:‏۴۹‏)‏

موسی در سخنرانی اوّل خود برخی از وقایعی را که در بیابان برای اسرائیلیان رخ داده بود نقل کرد؛‏ بخصوص وقایعی که آنان را برای تصرّف سرزمین موعود  آماده می‌ساخت.‏ برای مثال،‏ هنگامی که نحوهٔ منصوب شدن داوران را برایشان شرح داد در واقع به آن‌ها یادآوری‌کرد که یَهُوَه قوم خود را به شکلی سازماندهی می‌کند که به همهٔ افراد قوم به خوبی رسیدگی شود.‏ موسی همچنین اظهار داشت که گزارش ناامیدکنندهٔ ده مأموری که برای تجسّس به سرزمین موعود اعزام شده بودند باعث شد که نسل پیشین نتوانند به آن سرزمین راه یابند.‏ این هشدار موسی بدون شک تأثیر بسیاری روی افراد قوم داشت زیرا حال آنان بودند که باید به یَهُوَه اطمینان می‌کردند تا بتوانند به سرزمین موعود وارد شوند.‏

موسی پیروزی‌هایی را که یَهُوَه نصیب قوم اسرائیل کرده بود برای آنان برشمرد.‏ بدین سان،‏ افراد قوم برای نبردهایی که در سرزمین‌های آن سوی رود اردن در انتظارشان بود آماده می‌شدند.‏ اخطارهای شدید موسی در بارهٔ پرهیز از بت‌پرستی نیز بسیار بموقع بود زیرا بت‌پرستی در میان قوم‌های آن سرزمین‌ها رواج فراوان داشت.‏

پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۲:‏۴-‏۶،‏ ۹،‏ ۱۹،‏ ۲۴،‏ ۳۱-‏۳۵؛‏ ۳:‏۱-‏۶ ‏—‏ چرا اسرائیلیان برخی از اقوامی را که در شرق رود اردن می‌زیستند نابود نساختند‏؟‏ یَهُوَه به اسرائیلیان فرمان داده بود که با نوادگان عیسو جنگ نکنند زیرا عیسو برادر یعقوب بود.‏ همچنین به آنان اجازه نداده بود که به مُوْآبی‌ها و بنی‌عَمّون آسیبی برسانند زیرا این قوم‌ها نوادگان لوط یعنی برادرزادهٔ ابراهیم بودند.‏ اما سیحون و عوج که از پادشاهان اموری بودند هیچ حقی بر آن سرزمین نداشتند.‏ از این رو،‏ هنگامی که سیحون به اسرائیلیان اجازهٔ عبور نداد و عوج به جنگ آنان آمد،‏ یَهُوَه به اسرائیلیان فرمان داد تا شهرهای اَموریان را ویران سازند و همهٔ آنان را به هلاکت رسانند.‏

۴:‏۱۵-‏۲۰،‏ ۲۳،‏ ۲۴ ‏—‏ آیا مطابق این آیات مجسمه‌سازی هنری نیز ممنوع است‏؟‏ خیر.‏ در کتاب مقدّس ساختن مجسمه به منظور عبادت و پرستش آن ممنوع شده است ولی ممنوعیتی برای مجسمه‌سازی و نقاشی هنری وجود ندارد.‏ —‏ ۱پادشاهان ۷:‏۱۸،‏ ۲۵‏.‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۱:‏۲،‏ ۱۹‏.‏ فاصلهٔ قادِش‌بَرنیع تا حوریب (‏ منظور از حوریب منطقهٔ کوهستانی اطراف کوه سینا یعنی محل نازل شدن ده فرمان است)‏ از طریق کوه سَعیر فقط یازده روز بود.‏ اما قوم اسرائیل مدت سی و هشت سال در این منطقه سرگردان بودند.‏ براستی که آنان به دلیل نافرمانی خود در مقابل یَهُوَه بهای بسیار سنگینی پرداختند.‏ —‏ اعداد ۱۴:‏۲۶-‏۳۴‏.‏

۱:‏۱۶،‏ ۱۷‏.‏ قواعدی که خدا در آن زمان برای داوری قرار داد هنوز قابل اجراست.‏ برادران مسئول کمیته‌های قضایی هیچ گاه نباید تبعیض قائل شوند یا از روی ترس رأی نادرست بدهند.‏

۴:‏۹‏.‏ شرط موفقیت اسرائیلیان آن بود که ‹چیزهایی را که چشمانشان دیده بود فراموش نکنند.‏› ما نیز باید کلام یَهُوَه را با دقت مطالعه کنیم تا به کارهای شگفت‌انگیز او پی ببریم و آن‌ها را همیشه در نظر داشته باشیم.‏ بدین سان می‌توانیم به دنیای جدید راه یابیم.‏

یَهُوَه را دوست بداریم و از فرمان‌هایش اطاعت کنیم

‏(‏ تثنیه ۵:‏۱–‏۲۶:‏۱۹‏)‏

موسی در سخنرانی دوّم خود چگونگی نازل شدن قوانین خدا را مفصلاً نقل کرد و ده فرمان را دوباره تکرار نمود.‏ او نام هفت قوم را که باید نابود می‌شدند مشخصاً ذکر کرد.‏ به قوم اسرائیل درس بسیار بزرگی را که در بیابان آموخته بودند یادآوری نمود و گفت:‏ «انسان نه به نان تنها زیست می‌کند بلکه به هر کلمه‌ای که از دهان خداوند صادر شود،‏ انسان زنده می‌شود.‏» آنان در موقعیت جدید خود باید از همهٔ اوامر یَهُوَه اطاعت می‌کردند.‏ —‏ تثنیه ۸:‏۳؛‏ ۱۱:‏۸‏.‏

قوم اسرائیل در طی استقرارشان در سرزمین موعود علاوه بر قوانین مربوط به پرستش یَهُوَه،‏ به قوانین قضایی،‏ حکومتی،‏ جنگی،‏ اجتماعی و همین طور قوانین مربوط به زندگی خانوادگی نیاز داشتند.‏ موسی در سخنرانی خود این قوانین را مرور نمود و بر این نکته تأکید کرد که اسرائیلیان باید یَهُوَه را دوست بدارند و از فرمان‌هایش اطاعت کنند.‏

 پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۸:‏۳،‏ ۴ ‏—‏ چگونه بود که لباس اسرائیلیان کهنه نشد و پاهایشان متورم نگردید‏؟‏ این نیز مانند «منّ» یکی از معجزات یَهُوَه برای اسرائیلیان بود.‏ به احتمال زیاد آن‌ها از لباس و کفش یکدیگر استفاده می‌کردند.‏ وقتی بچه‌ها بزرگ می‌شدند و یا کسی فوت می‌کرد لباس و کفش‌هایش در اختیار دیگران قرار می‌گرفت.‏ دو سرشماری که در آغاز و پایان سفرشان در بیابان انجام گرفت نشان می‌دهد که بر جمعیت آن‌ها افزوده نشده بود بنابراین لباس و کفش کافی برای همه موجود بود.‏ —‏ اعداد ۲:‏۳۲؛‏ ۲۶:‏۵۱‏.‏

۱۴:‏۲۱ ‏—‏ چرا اسرائیلیان اجازه داشتند حیوانی را که خونش بیرون ریخته نشده بود به غریبانی که در میانشان بودند بدهند و یا به بیگانگان بفروشند‏؟‏ در کتاب مقدّس کلمهٔ «غریب» گاهی به غیراسرائیلیانی اطلاق می‌شد که به پرستش یَهُوَه گرویده بودند و یا به کسانی گفته می‌شد که در میان اسرائیلیان ساکن بودند و قوانین پایه‌ای آنان را رعایت می‌کردند ولی یَهُوَه را نمی‌پرستیدند.‏ بیگانگان و غریبانی که یَهُوَه را نمی‌پرستیدند تحت قوانین او نبودند از این رو،‏ می‌توانستند از حیوان مرده‌ای که خونش بیرون ریخته نشده بود به هر شکلی بخواهند استفاده کنند.‏ به همین دلیل،‏ اسرائیلیان اجازه داشتند چنین حیوانی را به آن‌ها بدهند یا بفروشند.‏ در عوض،‏ کسانی که به پرستش یَهُوَه گرویده بودند باید مطابق قانون عهد رفتار می‌کردند و مطابق لاویان ۱۷:‏۱۰‏،‏ از خوردن خون حیوانات اکیداً خودداری می‌کردند.‏

۲۴:‏۶ ‏—‏ چرا گرو گرفتن «آسیا یا سنگ بالایی آن» به منزلهٔ گرو گرفتن «جان» شخص می‌بود؟‏ سنگ آسیاب یا سنگ بالایی آن در واقع وسیله‌ای برای تأمین نان روزانهٔ یک خانواده بود.‏ از این رو،‏ گرو گرفتن آن به معنی محروم کردن آن خانواده از نان روزانه‌شان بود.‏

۲۵:‏۹ ‏—‏ منظور از درآوردن کفش شخصی که حاضر نبود بیوهٔ برادرش را به همسری بگیرد و آب دهان انداختن بر صورت وی چه بود؟‏ ‏«در آن روزگار در اسرائیل مرسوم بود که هر گاه شخصی می‌خواست حق خرید ملکی را به دیگری واگذار کند،‏ کفشش را از پا درمی‌آورد و به او می‌داد.‏» (‏ روت ۴:‏۷‏،‏ تفسیری ‏)‏ در آوردن کفش مردی که حاضر نبود بیوهٔ برادرش را به همسری بگیرد به معنی آن بود که او نمی‌خواست وارثی برای برادر درگذشته‌اش به وجود آورد.‏ چنین بی‌اعتنایی موجب سرافکندگی او بود.‏ (‏ تثنیه ۲۵:‏۱۰‏)‏ آب دهان انداختن برای حقیر ساختن وی بود.‏ —‏ اعداد ۱۲:‏۱۴‏.‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۶:‏۶-‏۹‏.‏ یَهُوَه به اسرائیلیان فرمان داده بود که قوانین او را به خاطر بسپارند،‏ همیشه آن را در نظر داشته باشند و به فرزندانشان بیاموزند.‏ ما نیز باید قوانین خدا را ‹بر دست خود برای علامت ببندیم.‏› بدین معنی که باید مطیع آن‌ها بوده به آن‌ها عمل کنیم.‏ در این آیه دست مظهر اَعمال ماست.‏ همین طور این قوانین باید ‹ در میان چشمانمان عصابه (‏ یعنی سربند یا دستار)‏ باشد.‏› بدین مفهوم که همه باید ببینند ما از قوانین خدا اطاعت می‌کنیم.‏

۶:‏۱۶‏.‏ اسرائیلیان در «مسّا» یَهُوَه را آزمودند زیرا با ناسپاسی از او به دلیل کمبود آب گِله و شکایت می‌کردند.‏ ما نباید مانند آن‌ها عمل کنیم.‏ —‏ خروج ۱۷:‏۱-‏۷‏.‏

۸:‏۱۱-‏۱۸‏.‏ مال‌پرستی سبب می‌شود که یَهُوَه را فراموش کنیم.‏

۹:‏۴-‏۶‏.‏ ما نباید خود را عادل بشماریم.‏

۱۳:‏۶‏.‏ نباید به هیچ کس اجازه دهیم که ما را از پرستش یَهُوَه دور سازد.‏

۱۴:‏۱‏.‏ هنگام عزاداری نباید خود را مجروح سازیم زیرا این عمل نشانهٔ آن است که برای بدن خود ارزشی قائل نیستیم.‏ از سوی دیگر چنین کاری ممکن است ریشه در ادیان کاذب داشته باشد و به همین دلیل باید از آن پرهیز کرد.‏ (‏ ۱پادشاهان ۱۸:‏۲۵-‏۲۸‏)‏ ما که به رستاخیز مردگان معتقدیم نباید به این شکل افراطی برای مردگان خود سوگواری کنیم.‏

۲۰:‏۵-‏۷؛‏ ۲۴:‏۵‏.‏ همیشه باید رعایت حال کسانی را که در انجام کاری با ما همکاری دارند بکنیم حتی اگر آن کار بسیار مهم و حیاتی باشد.‏

 ۲۲:‏۲۳-‏۲۷‏.‏ بهترین وسیلهٔ دفاعی زنان هنگامی که با خطر تجاوز جنسی روبرو می‌شوند فریاد و طلب کمک است.‏

‏‹حیات را برگزینید›‏

‏(‏ تثنیه ۲۷:‏۱–‏۳۴:‏۱۲‏)‏

موسی در سخنرانی سوّم خود گفت که اسرائیلیان پس از عبور از رود اردن باید قوانین یَهُوَه را روی سنگ‌های بزرگ بنویسند و برکاتی را که از اطاعت و لعنت‌هایی را که از نافرمانی ناشی می‌شود،‏ اعلام کنند.‏ سخنرانی چهارم موسی با تجدید عهد بین یَهُوَه و اسرائیل آغاز می‌شود.‏ موسی دوباره در مورد نافرمانی هشدار می‌دهد و قوم را تشویق می‌کند تا ‹حیات را برگزینند.‏› —‏ تثنیه ۳۰:‏۱۹‏.‏

موسی علاوه بر این چهار سخنرانی در مورد تغییر رهبر قوم اسرائیل سخن گفت و سرود زیبایی در تمجید از یَهُوَه به آنان آموخت و همین طور در بارهٔ ناراحتی‌ها و مرارت‌های ناشی از بی‌ایمانی هشدار داد.‏ او پس از آنکه قبایل اسرائیل را برکت داد در سن ۱۲۰ سالگی درگذشت و به خاک سپرده شد.‏ عزاداری او ۳۰ روز به طول انجامید که تقریباً نیمی از زمانی است که کتاب تثنیه در مورد آن گزارش می‌دهد.‏

پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۳۲:‏۱۳،‏ ۱۴ ‏—‏ نظر به اینکه اسرائیلیان از خوردن پیه و چربی منع شده بودند،‏ منظور از خوردن ‹پیه قوچ‌ها› چیست‏؟‏ این عبارت به صورت تشبیه استفاده شده است و منظور از آن مرغوب‌ترین حیوانات گلّه است،‏ به عنوان مثال،‏ در ترجمهٔ تفسیری آمده است:‏ «قوچ‌ها و بزها و برّه‌های فربه،‏ عالی‌ترین گندم‌ها و مرغوب‌ترین شراب‌ها را به آن‌ها عطا فرمود.‏»‏

۳۳:‏۱-‏۲۹ ‏—‏ چرا هنگامی که موسی قبایل اسرائیل را برکت داد نام شمعون را ذکر نکرد‏؟‏ به این دلیل که شمعون و لاوی با خشونت و بی‌رحمی رفتار کرده بودند.‏ (‏ پیدایش ۳۴:‏۱۳-‏۳۱؛‏ ۴۹:‏۵-‏۷‏)‏ میراث این قبایل با میراث بقیه تفاوت داشت.‏ به قبیلهٔ لاوی ۴۸ شهر و به قبیلهٔ شمعون بخشی از سرزمین متعلّق به قبیلهٔ یهودا داده شد.‏ (‏ یوشَع ۱۹:‏۹؛‏ ۲۱:‏۴۱،‏ ۴۲‏)‏ موسی نام شمعون را مشخصاً ذکر نکرد اما برکتی که برای همهٔ اقوام اسرائیل طلبیده بود،‏ شامل حال قبیلهٔ شمعون نیز می‌شد.‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۳۱:‏۱۲‏.‏ همه چه بزرگسال چه کودک باید در جلسات جماعت شرکت کنند و آموزش بگیرند.‏

۳۲:‏۴‏.‏ همهٔ اَعمال یَهُوَه کامل است زیرا او برای انجام آن‌ها از عدالت،‏ حکمت،‏ محبت،‏ و قدرت خویش با اعتدال کامل استفاده می‌کند.‏

ارزش والای کتاب تثنیه

در کتاب تثنیه آمده است که یَهُوَه خدای واحد است.‏ (‏ تثنیه ۶:‏۴‏)‏ این کتاب در مورد قومی است که با آفریدگار رابطه‌ای نزدیک و استثنایی داشتند.‏ به علاوه در آن در بارهٔ بت‌پرستی اخطار داده شده و تأکید شده است که فقط باید خدای حقیقی را بپرستیم.‏

بدون تردید،‏ کتاب تثنیه از ارزش بسیار والایی برخوردار است!‏ امروزه ما تحت قوانین موسی قرار نداریم اما می‌توانیم از آن درس‌های مهمی بگیریم و ‹یَهُوَه خدای خود را به تمامی جان و تمامی قوّت خود محبت نماییم.‏› —‏ تثنیه ۶:‏۵‏.‏

‏[پاورقی]‏

‏[نقشه در صفحهٔ ۲۹]‏

‏(‏برای دیدن شکل صحیح به نشریه رجوع شود)‏

سَعیر

قادِش‌بَرنیع

کوه سینا (‏ حوریب)‏

دریای سرخ

‏[سطر اعتبار]‏

با اقتباس از نقشه‌های

Pictorial Archive (Near Eastern History)

Est. and Survey of Israel

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۹]‏

سخنرانی‌های موسی قسمت اعظم کتاب تثنیه را تشکیل می‌دهد

‏[تصویر در صفحهٔ ۳۲]‏

یَهُوَه با فراهم آوردن «منّ» چه درسی به اسرائیلیان داد؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۳۲]‏

گرو گرفتن سنگ آسیاب یا سنگ بالای آن به منزلهٔ گرو گرفتن جان شخص می‌بود