یَهُوَه تفتیش‌کنندهٔ دل‌ها را بطلبیم
یَهُوَه تفتیش‌کنندهٔ دل‌ها را بطلبیم
«مرا بطلبید و زنده بمانید.» — عاموس ۵:۴.
۱، ۲. مفهوم اینکه «خداوند به دل می‌نگرد» چیست؟
یَهُوَه خدا به سموئیل نبی گفت: «انسان به ظاهر می‌نگرد و خداوند به دل می‌نگرد.» ( ۱سموئیل ۱۶:۷) مفهوم اینکه یَهُوَه «به دل می‌نگرد» چیست؟
۲ منظور کتاب مقدّس از دل، باطن شخص است؛ و اشاره به امیال، افکار، احساسات و عواطف انسان دارد. بنابراین وقتی کتاب مقدّس می‌گوید که خدا به دل می‌نگرد به این مفهوم است که خدا قادر است باطن و شخصیت انسان را ببیند.
خدا اسرائیل را مورد آزمایش قرار داد
۳، ۴. بر طبق عاموس ۶:۴-۶ وضعیت حکومت شمالی اسرائیل به چه منوال بود؟
۳ یَهُوَه در دل اهالی حکومت شمالی اسرائیل چه می‌دید؟ عاموس ۶:۴-۶ در مورد مردانی صحبت می‌کند که ‹بر تخت‌های عاج می‌خوابیدند و بر بسترها دراز می‌شدند و لذیذترین برّه‌ها و مرغوب‌ترین گوساله‌ها را می‌خوردند. آلات موسیقی را مثل داود برای خود اختراع می‌کردند و شراب را از کاسه‌ها می‌نوشیدند.›
۴ این صحنه شاید در وهلهٔ اوّل دلپذیر به نظر آید. ثروتمندان در آسایش و راحتی در خانه‌های زیبای خود بهترین غذاها و مشروبات را می‌خوردند و در حالی که بر «تخت‌های عاج» می‌خوابیدند جدیدترین آلات موسیقی برای ایشان نواخته می‌شد. باستان‌شناسان در منطقهٔ سامره تعداد زیادی قطعات زیبای عاج تراشیده‌شده یافته‌اند که احتمالاً بسیاری از آن‌ها برای تزئین مبلمان یا دیوارها به کار می‌رفت. — ۱پادشاهان ۱۰:۲۲.
۵. چرا یَهُوَه از اسرائیلیان زمان عاموس ابراز نارضایتی کرد؟
۵ آیا یَهُوَه از اینکه اسرائیلیان غذاهای لذیذ می‌خوردند، شراب خوب می‌نوشیدند و به موسیقی دلنشین گوش می‌دادند ناخرسند بود؟ مسلّماً خیر. زیرا اوست که همهٔ این‌ها را برای لذّت انسان آفریده است. ( ۱تیموتاؤس ۶:۱۷) آنچه یَهُوَه را ناراحت می‌کرد نیات دل ایشان، رفتار گستاخانه‌شان نسبت به او و نامهربانی با همنوعانشان بود.
۶. وضعیت اسرائیلیان زمان عاموس به چه صورت بود؟
۶ وقایعی که در شرف وقوع بود برای آنانی که بر تخت‌ها می‌خوابیدند و شراب می‌نوشیدند و در آسایش کامل به آلات موسیقی گوش می‌دادند بسیار غیرمترقبه می‌بود. یَهُوَه از آنان پرسید: ‹آیا شما روز بلا را دور می‌کنید؟› وضعیت اسفباری که در اسرائیل حکمفرما بود آنان را به هیچ وجه اندوهگین نمی‌کرد و به اصطلاح ‹به جهت مصیبت یوسف غمگین نمی‌ساخت.› ( عاموس ۶:۳-۶) «یوسف» در اینجا مظهر قوم اسرائیل است. این قوم گرچه در رفاه بود لیکن از خدا بسیار دور شده بود. مردم بی‌آنکه توجهی به وخامت اوضاع داشته باشند به کارهای روزانهٔ خود می‌پرداختند. امروزه نیز وضع به همین صورت است. بسیاری از مردم به وخامت دنیا واقفند اما تا زمانی که مصیبت بر سر خودشان نیاید اهمیتی نمی‌دهند چه بر سر دیگران می‌آید. به علاوه، امروزه نیز اکثر مردم دنیا از خدا دور شده‌اند.
انحطاط قوم اسرائیل
۷. اگر اسرائیلیان به هشدارهای یَهُوَه بی‌توجه می‌ماندند چه بر سرشان می‌آمد؟
۷ عاموس اسرائیل را با وجود ظاهر فریبنده‌اش، قومی رو به انحطاط توصیف می‌کند. اگر مردم همچنان به هشدارهای یَهُوَه بی‌توجه می‌ماندند او آنان را به دست دشمنانشان می‌سپرد، یعنی اجازه می‌داد آشوریان آن‌ها را از تخت‌های عاجشان پایین آورده، آسایششان را بر هم زنند و به اسارت ببرند!
۸. چگونه دیانت اسرائیلیان رو به انحطاط گذاشت؟
۸ چرا قوم اسرائیل به این وضعیت اسفناک افتاده بود؟ همهٔ این‌ها در سال ۹۹۷ ق.د.م. وقتی رَحُبْعام جایگزین سلیمان شد و ده سِبط اسرائیل از اَسباط یهودا و بنیامین جدا شدند روی داد. نخستین پادشاه ده سِبط شمالی اسرائیل یَرُبْعام اوّل، پسر «نَباط» بود. ( ۱پادشاهان ۱۱:۲۶) یَرُبْعام مردم حکومت شمالی را متقاعد کرد که لزومی ندارد برای پرستش یَهُوَه چنین مسافت طولانی‌ای را تا اورشلیم سفر کنند. آیا یَرُبْعام واقعاً دلش به حال مردم سوخته بود؟ خیر، او فقط در پی حفظ منافع خویش بود. ( ۱پادشاهان ۱۲:۲۶) یَرُبْعام می‌ترسید که اگر مردم سه بار در سال به معبد اورشلیم روانه شوند رفته‌رفته مطیع پادشاه یهودا خواهند شد. بنابراین، دو گوسالهٔ طلایی برافراشت. یکی از آن‌ها را در دان و دیگری را در بیت‌ئیل قرار داد. به این ترتیب پرستش گوساله دین رسمی اسرائیل شد. — ۲تواریخ ۱۱:۱۳-۱۵.
۹، ۱۰. الف) یَرُبْعام چه رسوم مذهبی‌ای را پایه‌گذاری کرد؟ ب) یَهُوَه در زمان یَرُبْعام دوّم چه نظری در مورد اعیاد اسرائیلیان داشت؟
۹ یَرُبْعام در تلاش برای اعتبار بخشیدن به این دین جدید رسوم و جشن‌هایی مشابه آنچه در اورشلیم برگزار می‌شد پایه‌گذاری کرد. در اوّل پادشاهان ۱۲:۳۲ می‌خوانیم: «یَرُبْعام عیدی در ماه هشتم در روز پانزدهم ماه مثل عیدی که در یهوداست برپا کرد و نزد آن مذبح می‌رفت و در بیت‌ئیل به همان طور عمل نموده، برای گوساله‌هایی که ساخته بود، قربانی می‌گذرانید.»
۱۰ یَهُوَه هرگز با برگزاری چنین اعیاد مذهبی‌ای موافق نبود. کمی بیش از یک قرن بعد یعنی طی سلطنت یَرُبْعام دوّم، که حدود سال ۸۴۴ ق.د.م. پادشاه اَسباط دهگانهٔ اسرائیل شد، یَهُوَه از طریق عاموس نظر خود را در مورد دیانت اسرائیلیان بروشنی اظهار کرد. ( عاموس ۱:۱) یَهُوَه گفت: «من از عیدهای شما نفرت و کراهت دارم و ( عطر) محفل‌های مقدّس شما را استشمام نخواهم کرد. و اگر چه قربانی‌های سوختنی و هدایای آردی خود را برای من بگذرانید، آن را قبول نخواهم کرد و ذبایح سلامتی پرواری‌های شما را منظور نخواهم داشت. آهنگ سرودهای خود را از من دور کن زیرا نغمهٔ بربط‌های تو را گوش نخواهم کرد. و انصاف مثل آب و عدالت مانند نهر دائمی جاری بشود.» — عاموس ۵:۲۱-۲۴.
تشابه روزگار عاموس با زمان حاضر
۱۱، ۱۲. چه شباهت‌هایی میان دیانت مسیحیت کاذب و اسرائیلیان باستان می‌توان مشاهده کرد؟
۱۱ یَهُوَه نیّت دل کسانی را که در اعیاد و گردهمایی‌های مذهبی اسرائیلیان شرکت می‌کردند آزموده بود و رسوم آنان را منحط می‌دانست. یَهُوَه امروزه نیز به اعیاد مسیحیت کاذب مانند کریسمس و عید پاک به همان نظر می‌نگرد. به همین سبب، پرستندگان او تلاش می‌کنند درستکاری را از کجروی و روشنایی را از تاریکی کاملاً تمیز دهند. — ۲قُرِنتیان ۶:۱۴-۱۶.
۱۲ شباهت‌های دیگری میان دیانت مسیحیت کاذب و گوساله‌پرستی اسرائیلیان وجود دارد. مثلاً، انگیزهٔ ایشان در پرستش خدا را در نظر بگیریم. آیا محبت به خدا را می‌توان در مسیحیت کاذب مشاهده کرد؟ خیر، آنان به هیچ وجه یَهُوَه را به شیوه‌ای که مقبول اوست یعنی «به روح و راستی» پرستش نمی‌کنند. ( یوحنّا ۴:۲۴) شباهتی دیگر، به جا نیاوردن «انصاف» و «عدالت» در اجرای اصول اخلاقی خداست. امروزه مسیحیت کاذب زنا و گناهانی از این قبیل را کم‌اهمیت جلوه می‌دهد تا جایی که حتی کشیشان آن برای زندگی مشترک همجنس‌بازان از خدا برکت می‌طلبند!
‹نیکویی را دوست بدارید›
۱۳. چرا بجاست مطابق عاموس ۵:۱۵ عمل کنیم؟
۱۳ یَهُوَه به کسانی که می‌خواهند به شیوهٔ مورد قبول او پرستشش کنند می‌گوید: «از بدی نفرت کنید و نیکویی را دوست دارید.» ( عاموس ۵:۱۵) نفرت و دوست داشتن احساساتی قوی هستند که از دل سرچشمه می‌گیرند. و از آنجا که دل بسیار فریبنده است می‌باید با تمام توان از آن حفاظت کنیم. ( امثال ۴:۲۳؛ اِرْمیا ۱۷:۹) پروراندن امیال ناپسند در دلمان سبب می‌شود که بدی را دوست بداریم و از نیکویی نفرت ورزیم. و اگر این امیال سبب شود که زندگی‌ای گناه‌آلود در پیش بگیریم، هر چقدر هم که خود را غیور نشان دهیم یَهُوَه خدا ما را مقبول نخواهد داشت. پس بیاییم از خدا بخواهیم به ما کمک کند تا ‹از بدی نفرت کنیم و نیکویی را دوست بداریم.›
۱۴، ۱۵. الف) در اسرائیل چه افراد نیکوکاری یافت می‌شد، و اسرائیلیان چگونه با آنان رفتار می‌کردند؟ ب) چگونه می‌توانیم افرادی را که به خدمت تمام‌وقت مشغولند تشویق کنیم؟
۱۴ البته نمی‌توان گفت که همهٔ اسرائیلیان دوران عاموس خلاف قوانین خدا رفتار می‌کردند. انبیایی همچون هوشَع و خود عاموس به یَهُوَه وفادار بودند. نذیره‌ها نیز خود را به خدمت خدا وقف کرده بودند. برای مدتی که خود را به خدا نذر می‌کردند از نوشیدن محصول انگور بخصوص شراب خودداری می‌کردند. ( اعداد ۶:۱-۴) آیا دیگر اسرائیلیان ارزشی برای ایثارگری این مردان قائل بودند؟ پاسخ تعجب‌انگیز این سؤال در عاموس ۲:۱۲ آمده است. این آیه مشخص می‌کند که این امّت تا چه حد فاسد شده بودند. در آنجا می‌خوانیم: «شما نذیره‌ها را شراب نوشانیدید و انبیا را نهی نموده، گفتید که نبوّت مکنید.»
۱۵ اسرائیلیان می‌بایست با دیدن ازخودگذشتگی نذیره‌ها و انبیا از خود خجالت می‌کشیدند و رفتارشان را تغییر می‌دادند. در عوض آن‌ها در پی دلسرد کردن این اشخاص برمی‌آمدند. می‌توانیم از این واقعه درس مفیدی بیاموزیم. ما نیز هرگز نمی‌باید پیشگامان، سرپرستان سیّار، میسیونرهایی که برای ملاقات می‌آیند، یا اعضای خانوادهٔ بیت‌ئیل را از خدمت تمام‌وقت دلسرد کرده، تشویقشان کنیم که زندگی به اصطلاح عادی‌ای برای خود بسازند. بلکه باید خوشحال باشیم که این خادمان، آنچه از دستشان برمی‌آید برای تمجید یَهُوَه خدا انجام می‌دهند. واقعاً که این خدمت آن‌ها جای ستایش دارد و چه خوب است که ایشان را تشویق کنیم تا به خدمتشان ادامه دهند!
۱۶. چرا اسرائیلیان زمان موسی نسبت به اسرائیلیان زمان عاموس از وضعیت بهتری برخوردار بودند؟
۱۶ بسیاری از اسرائیلیان زمان عاموس از وضعیت مالی خوبی برخوردار بودند لیکن در نظر خدا «دولتمند» نبودند. ( لوقا ۱۲:۱۳-۲۱) اجداد ایشان طی ۴۰ سالی که در بیابان به سر می‌بردند نه از گاوان پروار تغذیه می‌کردند و نه بر تخت‌های عاج می‌خوابیدند. آنان فقط منّ می‌خوردند. موسی بدیشان گفت: «یَهُوَه خدای تو، تو را در همهٔ کارهای دستت برکت داده است، . . . الآن چهل سال است که یَهُوَه خدایت با تو بوده است و به هیچ چیز محتاج نشده‌ای.» ( تثنیه ۲:۷) آری، یَهُوَه تمام مایحتاج اصلی اسرائیلیان را در بیابان برایشان مهیا ساخت. از آن مهم‌تر، آنان از حمایت و برکات خدای مهربانشان برخوردار بودند!
۱۷. یَهُوَه به چه دلیل اسرائیلیان را به سرزمین موعود آورد؟
۱۷ یَهُوَه به اسرائیلیان هم‌عصر عاموس یادآوری کرد که چگونه اجدادشان را به سرزمین موعود آورده و آنان را از شرّ تمام دشمنانشان خلاصی داده بود. ( عاموس ۲:۹، ۱۰) آیا دلیل اینکه یَهُوَه اسرائیلیان را از مصر بیرون آورد و به سرزمین موعود رساند این بود که آن‌ها زندگی‌ای بیهوده و پرتجمّل را در پیش گیرند. خیر، یَهُوَه این امکان را برایشان فراهم ساخت که خود را پاک ساخته، در آزادی کامل او را پرستش کنند. اما اهالی اَسباط دهگانهٔ اسرائیل از بدی نفرت نکرده، نیکوکاری را نیز دوست نداشتند؟ آنان به جای تمجید یَهُوَه تمثال‌ها را ستایش می‌کردند. واقعاً که چه رفتار شرم‌آوری!
در مقابل یَهُوَه مسئول هستیم
۱۸. چرا یَهُوَه ما را از لحاظ روحانی آزاد کرده است؟
۱۸ یَهُوَه رفتار ناپسند اسرائیلیان را نادیده نگرفت و با ایشان چنین اتمام حجّت کرد: «عقوبت تمام گناهان شما را بر شما خواهم رسانید.» ( عاموس ۳:۲) این سخنان ما را به یاد رستگاری‌مان از اسارت مصر امروزی، یعنی نظام حاکم بر دنیا می‌اندازد. آیا منظور یَهُوَه از آزاد کردن ما این بود که اهدافی خودخواهانه تعاقب نماییم؟ خیر، یَهُوَه ما را رهایی داده است تا بتوانیم با آزادی کامل و با تمام دل او را تمجید کنیم. همهٔ ما در استفاده از آزادی‌مان در مقابل خدا مسئول هستیم. — رومیان ۱۴:۱۲.
۱۹. بر طبق عاموس ۴:۴، ۵ چه اَعمالی مورد پسند اسرائیلیان بود؟
۱۹ متأسفانه اغلب اسرائیلیان به پیام پرقدرت عاموس اعتنا نکردند. در عاموس ۴:۴، ۵ او بی‌ایمانی آنان را چنین آشکار کرد: «به بیت‌ئیل بیایید و عصیان بورزید و به جِلْجال آمده، عصیان را زیاد کنید . . . زیرا ای بنی‌اسرائیل همین پسندیدهٔ شما است!» اسرائیلیان هیچ مایل نبودند خود را اصلاح کنند. آنان از دل خود محافظت ننمودند و در نتیجه اغلبشان به انجام کارهای بد علاقه‌مند و از نیکوکاری متنفر شدند. آن بت‌پرستان لجباز حاضر به تغییر مرام خود نبودند. لذا، آنان مسئول گناهان خود بودند و در گناه خود می‌مردند.
۲۰. چگونه می‌توانیم مطابق عاموس ۵:۴ عمل کنیم؟
۲۰ مطمئناً در آن زمان برای هیچ یک از اسرائیلیان آسان نبود که به یَهُوَه وفادار بمانند. وفاداری در میان مردمانی شریر مانند شنا کردن بر خلاف جریان آب بود! مطلبی که امروزه نیز در مورد مسیحیان حقیقی چه پیر و چه جوان صدق می‌کند. اما در اسرائیل باستان کسانی که به یَهُوَه محبت داشتند و می‌خواستند مقبول او واقع شوند به پرستش حقیقی روی آوردند. یَهُوَه آنان را چنین دعوت نمود: «مرا بطلبید و زنده بمانید.» ( عاموس ۵:۴) امروزه نیز یَهُوَه به توبه‌کارانی که او را می‌طلبند، یعنی تلاش می‌کنند شناختی صحیح از کلام او کسب کرده اراده‌اش را به جا آورند، رحمت نشان می‌دهد. این کار اگرچه آسان نیست لیکن پاداش عظیم آن حیات جاودانی است. — یوحنّا ۱۷:۳.
رفاه با وجود قحطی روحانی
۲۱. چه قحطی‌ای گریبانگیر کسانی می‌شود که به پرستش کاذب می‌پردازند؟
۲۱ چه بر سر کسانی می‌آمد که از پرستش پاک دوری می‌جستند؟ آنان دچار بدترین نوع قحطی می‌شدند؛ یعنی قحطی روحانی! «اینک خداوند یَهُوَه می‌گوید: ‹ایّامی می‌آید که گرسنگی بر زمین خواهم فرستاد نه گرسنگی از نان و نه تشنگی از آب بلکه از شنیدن کلام خداوند.› » ( عاموس ۸:۱۱) امروزه نیز مسیحیت کاذب در چنین قحطی‌ای به سر می‌برد. اما افرادی بی‌ریا از میان آن، پی به وفور خوراک روحانی در میان امّت یَهُوَه برده، به سازمان او می‌آیند. یَهُوَه تفاوت میان وضعیت مسیحیت کاذب و مسیحیت حقیقی را چنین توصیف می‌کند: «بندگان من خواهند خورد اما شما گرسنه خواهید بود اینک بندگانم خواهند نوشید اما شما تشنه خواهید بود. همانا بندگانم شادی خواهند کرد اما شما خجل خواهید گردید.» — اِشَعْیا ۶۵:۱۳.
۲۲. چه چیزی ما را شاد می‌کند؟
۲۲ آیا ما خادمان یَهُوَه قدر تمام برکات روحانی و دیگر برکاتی که یَهُوَه به ما داده است می‌دانیم؟ وقتی کتاب مقدّس و نشریات مسیحی را مطالعه می‌کنیم و در جلسات جماعات و مجمع‌ها و کنگره‌ها حضور می‌یابیم حقیقتاً دلمان لبریز از شادی می‌شود. دل ما از این شاد می‌شود که می‌توانیم شناختی صحیح از کلام خدا کسب کنیم و مفهوم نبوّت‌های عمیقی همچون نبوّت‌های عاموس را دریابیم.
۲۳. کسانی که خدا را جلال می‌دهند از چه موهبتی برخوردار خواهند شد؟
۲۳ نبوّت‌های عاموس برای تمام کسانی که خدا را دوست می‌دارند و می‌خواهند او را جلال دهند پیامی امیدبخش دارد. اینکه یَهُوَه محبّان خود را در هر وضعیت مالی‌ای که باشند و از هر مصیبتی که در این دنیای پر آشوب رنج ببرند، برکت می‌دهد و آنان را با خوراک روحانی تغذیه می‌کند. ( امثال ۱۰:۲۲؛ متّیٰ ۲۴:۴۵-۴۷) آری، یَهُوَه که تأمین‌کنندهٔ تمام مایحتاج ماست مستحق جلال و اکرام است. اگر یَهُوَه تفتیش‌کنندهٔ قلب‌ها را از صمیم دل بطلبیم او به ما این موهبت را می‌دهد که تا ابد او را تکریم نماییم.
مرور
• در زمان عاموس چه اوضاعی در اسرائیل حاکم بود؟
• اَسباط دهگانهٔ اسرائیل چه همتایی در روزگار ما دارد؟
• چه قحطی‌ای امروزه وجود دارد، و چه کسانی در وفور نعمت به سر می‌برند؟
[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]
[تصویر در صفحهٔ ۱۵]
خادمان تمام‌وقت را تشویق کنید که به خدمت خود ادامه دهند
[تصاویر در صفحهٔ ۱۶]
قوم شاد یَهُوَه در قحطی روحانی نمی‌باشند