کلام یَهُوَه زنده است

نکاتی از کتاب اوّل پادشاهان

‏«چون عادلان افزوده گردند قوم شادی می‌کنند،‏ اما چون شریران تسلّط یابند مردم ناله می‌نمایند.‏» (‏ امثال ۲۹:‏۲‏)‏ رویدادهای کتاب اوّل پادشاهان به خوبی صحّت این مثل را نشان می‌دهد.‏ این کتاب حاوی تاریخچهٔ زندگی و سلطنت سلیمان و شرح تقسیم شدن قلمرو سلطنت او پس از مرگش است.‏ علاوه بر این،‏ شرح حال ۱۴پادشاه دیگر که در اسرائیل و یهودا بر تخت سلطنت نشستند و همچنین کارهای ۶ نبی از جمله ایلیّا نیز در این کتاب قید شده است.‏ فقط دو تن از آن پادشاهان در تمام دوران سلطنت خود به یَهُوَه وفادار باقی ماندند.‏ کتاب اوّل پادشاهان بیانگر آن است که در طی سلطنت سلیمان اسرائیل به اوج شکوه و قدرت خود رسید.‏

اِرْمیای نبی این کتاب را در اورشلیم و یهودا به تحریر درآورد و در آن به وقایع مربوط به سال‌های ۱۰۴۰ تا ۹۱۱ ق.‏د.‏م.‏،‏ یعنی مدت ۱۲۹ سال اشاره می‌کند.‏ اِرْمیا مطالب این کتاب را با استناد به چند کتاب باستانی همچون «کتاب وقایعِ سلیمان» گردآوری کرده است.‏ —‏ ۱پادشاهان ۱۱:‏۴۱؛‏ ۱۴:‏۱۹؛‏ ۱۵:‏۷‏.‏

سلیمان،‏ پادشاه حکیم

‏(‏ ۱پادشاهان ۱:‏۱–‏۱۱:‏۴۳‏)‏

کتاب اوّل پادشاهان با شرح توطئهٔ اَدُونیّا،‏ پسر داود،‏ برای تصاحب تاج و تخت پدرش آغاز می‌شود.‏ وقتی ناتان نبی از مقصود اَدُونیّا مطلع می‌شود فوراً ترتیبی می‌دهد که سلیمان،‏ پسر دیگر داود به پادشاهی برسد.‏ این پادشاه جوان برای انجام وظیفهٔ خطیر خود از یَهُوَه می‌خواهد که به او حکمت و فهم عطا کند.‏ یَهُوَه که از این درخواست سلیمان بسیار خوشنود می‌شود،‏ در جواب،‏ علاوه بر عقل و حکمت،‏ ثروت و جلال فراوان نیز به او عطا می‌کند.‏ (‏ ۱پادشاهان ۳:‏۱۲،‏ ۱۳‏)‏ بدین سان سلیمانِ پادشاه صاحب حکمتی بی‌نظیر و ثروتی بی‌شمار می‌شود و اسرائیل از آرامش و رفاه برخوردار می‌گردد.‏

از جمله بناهایی که به دستور سلیمان برپا می‌شود معبد یَهُوَه و برخی ساختمان‌های دولتی است.‏ یَهُوَه به سلیمان وعده می‌دهد که اگر نافرمانی نکند تاج و تختش را تا ابد بر اسرائیل استوار نگاه خواهد داشت.‏ (‏ ۱پادشاهان ۹:‏۴،‏ ۵‏)‏ علاوه بر این عواقب نافرمانی را نیز به او گوشزد می‌کند.‏ با این همه،‏ سلیمان همسران غیراسرائیلی بسیاری برای خود اختیار می‌کند و در سنین پیری به خدایان آنان روی می‌آورد.‏ یَهُوَه نیز پیشگویی می‌کند که قلمرو پادشاهی سلیمان به دو نیم خواهد شد.‏ سلیمان در سال ۹۹۷ ق.‏د.‏م.‏ پس از ۴۰ سال سلطنت بر اسرائیل از دنیا می‌رود و پسرش رَحُبْعام جانشین او می‌گردد.‏

پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۱:‏۵ ‏—‏ چرا اَدُونیّا هنگامی که داود هنوز زنده بود در صدد تصاحب تاج و تخت او برآمد؟‏ کتاب مقدّس دلیل این امر را شرح نمی‌دهد.‏ ولی ظاهراً اَدُونیّا پیش خود گمان می‌کرد که چون برادران بزرگش اَمْنُون و اَبْشالوم و احتمالاً کیلاب همگی جان سپرده‌اند او به عنوان پسر ارشدِ داود حق دارد صاحب تاج و تخت شود.‏ (‏ ۲سموئیل ۳:‏۲-‏۴؛‏ ۱۳:‏۲۸،‏ ۲۹؛‏ ۱۸:‏۱۴-‏۱۷‏)‏ عامل دیگری که به اطمینان اَدُونیّا به پیروزی می‌افزود آن بود که از حمایت دو مرد قدرتمند و بانفوذ یعنی یُوآب،‏ فرماندهٔ لشکر و اَبیاتار،‏ کاهن اعظم برخوردار بود.‏ در کتاب مقدّس مشخص نشده است که آیا اَدُونیّا می‌دانست داود قصد دارد سلیمان را جانشین خود سازد یا نه.‏ اما از آنجا که سلیمان و افراد وفادار به داود را به جشنی که برای تقدیم قربانی برپا کرده بود،‏ دعوت نکرد می‌توان نتیجه گرفت که سلیمان را رقیب خود می‌دانست.‏ —‏ ۱پادشاهان ۱:‏۹،‏ ۱۰‏.‏

 ۱:‏۴۹-‏۵۳؛‏ ۲:‏۱۳-‏۲۵ ‏—‏ چرا سلیمان با اینکه اَدُونیّا را عفو کرده بود او را کشت؟‏ زیرا اَدُونیّا دوباره قصد تصاحب تاج و تخت او را داشت.‏ قضیه از این قرار بود که اَدُونیّا نزد بَتْشَبَع مادر سلیمان رفت و با حیله از او تقاضا کرد که اَبیشَک،‏ کنیز و زن زیباروی داود را برای او از سلیمان خواستگاری کند.‏ با اینکه داود با اَبیشَک همبستر نشده بود اما اَبیشَک همسر قانونی‌اش محسوب می‌شد و مطابق رسوم آن روزگار،‏ فقط به وارث تاج و تختِ داود تعلّق می‌گرفت.‏ اَدُونیّا ظاهراً با خود اندیشیده بود که اگر با اَبیشَک ازدواج کند می‌تواند ادعای سلطنت نماید.‏ سلیمان به خوبی می‌دانست که قصد اَدُونیّا تصاحب تاج و تخت است.‏ پس فرمان عفو او را باطل ساخت و دستور قتلش را صادر نمود.‏

۶:‏۳۷–‏۸:‏۲ ‏—‏ جشن بازگشایی معبد چه وقت برگزار شد؟‏ ساختمان معبد در ماه هشتم سال ۱۰۲۷ ق.‏د.‏م.‏ یعنی یازدهمین سال سلطنت سلیمان تکمیل شد.‏ پس از آن،‏ فراهم ساختن وسایل معبد و کارهای دیگر ظاهراً یازده ماه به طول انجامید.‏ بنابراین جشن بازگشایی معبد باید در ماه هفتم سال ۱۰۲۶ ق.‏د.‏م.‏ برگزار شده باشد.‏ اِرْمیا در ابتدا شرح می‌دهد که ساختمان معبد چگونه پایان می‌یابد و سپس به بنای ساختمان‌های دیگری همچون کاخ سلیمان اشاره می‌کند.‏ بدین سان در این قسمت از کتاب توصیفی کامل از همهٔ بناهایی که به دستور سلیمان در این دوره ساخته شده بود،‏ ارائه می‌دهد.‏ سپس به شرح جشن بازگشایی معبد می‌پردازد.‏ —‏ ۲تواریخ ۵:‏۱-‏۳‏.‏

۹:‏۱۰-‏۱۳ ‏—‏ آیا سلیمان هنگامی که ۲۰ شهر واقع در منطقهٔ جلیل را به حیرام،‏ پادشاه صور هدیه کرد،‏ قانون موسی را زیر پا گذاشت؟‏ ‏—‏ قانونی که در لاویان ۲۵:‏۲۳،‏ ۲۴ ذکر شده است فقط مربوط به مناطقی است که اسرائیلیان در آن ساکن بودند.‏ شهرهایی که سلیمان به حیرام هدیه کرد با اینکه در محدودهٔ سرزمین موعود واقع بود احتمالاً محل سکونت اقوام غیراسرائیلی بوده است.‏ (‏ خروج ۲۳:‏۳۱‏)‏ با این همه،‏ این احتمال نیز وجود دارد که سلیمان با واگذار کردن این شهرها قانون یَهُوَه را زیر پا نهاده باشد.‏ همان طور که برخلاف گفتهٔ یَهُوَه «اسب‌های بسیار» برای خود گرد آورد و همسران متعدد اختیار کرد.‏ (‏ تثنیه ۱۷:‏۱۶،‏ ۱۷‏)‏ در هر حال،‏ حیرام از هدیهٔ سلیمان خوشنود نشد.‏ شاید به این خاطر که این شهرها در محل مناسبی واقع نبود و یا اینکه اهالی بت‌پرست آن‌ها به خوبی از آن‌ها نگهداری نکرده بودند.‏

۱۱:‏۴ ‏—‏ آیا سلیمان آنقدر پیر و فرتوت شده بود که همسرانش به راحتی می‌توانستند او را از یَهُوَه دور سازند؟‏ خیر.‏ زیرا هنگامی که به تخت سلطنت نشست بسیار جوان بود و حتی پس از ۴۰ سال سلطنت نیز هنوز آنقدر پیر و فرتوت نشده بود که قوای ذهنی‌اش مختل شود.‏ گذشته از این،‏ او هیچ گاه یَهُوَه را به طور کامل کنار نگذاشت بلکه سعی داشت در کنار پرستش یَهُوَه،‏ بت‌ها را نیز بپرستد.‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۲:‏۲۶،‏ ۲۷،‏ ۳۵‏.‏ پیشگویی‌های یَهُوَه همیشه تحقق می‌یابد.‏ هنگامی که اَبیاتار که از خاندان عِیلِی بود،‏ از سِمت خود برکنار شد،‏ در واقع گفتهٔ یَهُوَه در بارهٔ خاندان عِیلِی به تحقق پیوست.‏ گمارده شدن صادوق که از خاندان فینَحاس بود،‏ به جای اَبیاتار نیز تحقق پیشگویی دیگری است که در اعداد ۲۵:‏۱۰-‏۱۳ آمده است.‏ —‏ خروج ۶:‏۲۵؛‏ ۱سموئیل ۲:‏۳۱؛‏ ۳:‏۱۲؛‏ ۱تواریخ ۲۴:‏۳‏.‏

 ۲:‏۳۷،‏ ۴۱-‏۴۶‏.‏ اگر کسی پیش خود گمان کند که می‌تواند قوانین خدا را زیر پا بگذارد و بی‌مجازات بماند سخت در اشتباه است!‏ زیرا هر که از راه باریکی که به زندگی جاودانی منتهی می‌شود عمداً منحرف شود با عواقب وخیم آن مواجه می‌گردد.‏ —‏ متّیٰ ۷:‏۱۴‏.‏

۳:‏۹،‏ ۱۲-‏۱۴‏.‏ یَهُوَه دعای خدمتگزاران خویش را که از او طلب حکمت و فهم کنند و راهنمایی بخواهند مستجاب می‌کند.‏ —‏ یعقوب ۱:‏۵‏.‏

۸:‏۲۲-‏۵۳‏.‏ سلیمان در دعای خود در هنگام گشایش معبد،‏ یَهُوَه را سپاس فراوان گفت چرا که یَهُوَه دارای محبت و وفاداری بی‌حصر است،‏ همیشه به وعده‌هایش عمل می‌کند و به دعاهای بندگانش گوش می‌دهد.‏ تفکّر و تعمّق در بارهٔ این دعای سلیمان،‏ موجب می‌شود که قدر یَهُوَه را بیشتر بدانیم.‏

۱۱:‏۹-‏۱۴،‏ ۲۳،‏ ۲۶‏.‏ هنگامی که سلیمان در سنین پیری از یَهُوَه رویگردان شد،‏ یَهُوَه دشمنانی بر ضدّ او برانگیخت.‏ همان طور که پِطْرُس می‌گوید:‏ «خدا در برابر متکبّران می‌ایستد،‏ اما فروتنان را فیض می‌بخشد.‏» —‏ ۱پِطْرُس ۵:‏۵‏،‏ هزارهٔ نو.‏

۱۱:‏۳۰-‏۴۰‏.‏ سلیمانِ پادشاه به دلیل پیشگویی اَخیّای نبی قصد جان یَرُبْعام را کرد.‏ در حالی که ۴۰ سال پیش از آن،‏ اَدُونیّا و توطئه‌گران دیگر را بخشیده و از انتقامجویی خودداری نموده بود.‏ (‏ ۱پادشاهان ۱:‏۵۰-‏۵۳‏)‏ انتقامجویی سلیمان نشان می‌داد که از یَهُوَه دور شده است.‏

قلمرو پادشاهی سلیمان دو پاره می‌گردد

‏(‏ ۱پادشاهان ۱۲:‏۱–‏۲۲:‏۵۳‏)‏

یَرُبْعام همراه مردم نزد رَحُبْعامِ پادشاه رفت و از او خواست که بار سنگینی را که پدرش سلیمان بر دوش مردم نهاده بود سبک‌تر کند.‏ رَحُبْعام بی‌توجه به این درخواست مردم به آن‌ها می‌گوید که بارشان را از اینکه هست نیز سنگین‌تر خواهد ساخت.‏ در نتیجه ده قبیلهٔ اسرائیل دست به شورش زدند و یَرُبْعام را پادشاه خود ساختند.‏ بدین سان قلمرو پادشاهی سلیمان دو پاره شد.‏ رَحُبْعام بر بخش جنوبی که متشکل از قبیله‌های یهودا و بنیامین است حاکم شد و یَرُبْعام حکومت بخش شمالی را که قلمرو ده قبیلهٔ اسرائیل بود،‏ به دست گرفت.‏

یَرُبْعام دو بت طلا به شکل گوساله ساخت.‏ یکی را در دان و دیگری را در بیت‌ئیل قرار داد تا مردم آن‌ها را پرستش کنند و به معبد اورشلیم نروند.‏ پس از یَرُبْعام،‏ پادشاهان متعددی بر اسرائیل حکومت کردند از جمله ناداب،‏ بَعْشا،‏ اِیلَه،‏ زِمْرِی،‏ تِبْنی،‏ عُمْری،‏ اَخاب و اَخَزْیا.‏ در یهودا نیز پس از رَحُبْعام اَبِیّام،‏ آسا،‏ یَهُوشافاط و یَهُورام بر تخت سلطنت نشستند.‏ از انبیایی که در آن دوران به یَهُوَه خدمت می‌کردند می‌توان از اَخیّا،‏ شَمَعْیا،‏ و پیامبری که نام او مشخص نشده و همین طور یِیْهُو،‏ ایلیّا و میکایا نام برد.‏

پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۱۸:‏۲۱ ‏—‏ چرا مردم هنگامی که ایلیّا از آنان خواست که بین یَهُوَه و بَعْل یکی را برگزینند سکوت کردند؟‏ شاید این عمل آنان از روی پشیمانی بود.‏ زیرا به جای اینکه از فرمان یَهُوَه پیروی کنند و فقط او را بپرستند،‏ بَعْل را نیز می‌پرستیدند.‏ و یا شاید آنقدر از یَهُوَه دور شده بودند که دیگر برایشان اهمیتی نداشت که هم یَهُوَه را بپرستند و هم بَعْل را!‏ فقط پس از آنکه یَهُوَه قدرت خود را به آن‌ها نشان داد با بهت و حیرت اذعان کردند:‏ «یَهُوَه،‏ او خدا است!‏ یَهُوَه،‏ او خدا است!‏» —‏ ۱پادشاهان ۱۸:‏۳۹‏.‏

 ۲۰:‏۳۴ ‏—‏ چرا اَخاب برخلاف فرمان یَهُوَه عمل کرد و بَنْهَدَد را زنده نگاه داشت؟‏ اَخاب به جای آنکه بَنْهَدَد را بکشد با او پیمان بست.‏ مطابق این پیمان بَنْهَدَد تعهد کرد که چند خیابان واقع در دمشق،‏ پایتخت کشورِ خود اَرام (‏ سوریه)‏ را به اَخاب واگذار کند تا در آن‌ها بازار خرید و فروش دایر کند.‏ پیش از آن،‏ پدر بَنْهَدَد چندین خیابان سامره را برای تجارت اختیار کرده بود.‏ پس می‌بینیم که اَخاب بَنْهَدَد را به طمع کسب مال و ثروت آزاد کرد.‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۱۲:‏۱۳،‏ ۱۴‏.‏ هنگام تصمیم‌گیری‌های مهم در زندگی باید به نصایح افراد خردمند و باتجربه‌ای گوش فرا دهیم که با کتاب مقدّس به خوبی آشنایی دارند و به فرامین یَهُوَه پای‌بندند.‏

۱۳:‏۱۱-‏۲۴‏.‏ اگر یکی از برادران یا خواهرانمان با خلوص نیّت نصیحت یا پیشنهادی به ما بکند که به نظر ما خلاف خواست یَهُوَه برسد باید به کتاب مقدّس رجوع کنیم و در مورد درستی و نادرستی آن مطمئن شویم.‏ —‏ ۱یوحنّا ۴:‏۱‏.‏

۱۴:‏۱۳‏.‏ یَهُوَه هر خصوصیت خوبی را که در ما وجود دارد می‌یابد حتی اگر بسیار کوچک و ناچیز باشد.‏ در صورتی که با تمام وجود از او اطاعت کنیم این خصوصیت کوچک را در ما شکوفا می‌سازد.‏

۱۵:‏۱۰-‏۱۳‏.‏ ما باید با شجاعت تمام در مقابل ارتداد بایستیم و پرستش یَهُوَه را ترویج دهیم.‏

۱۷:‏۱۰-‏۱۶‏.‏ بیوه‌زن اهل صَرَفَه،‏ از ایلیّا پذیرایی کرد زیرا می‌دانست که پیامبر یَهُوَه است.‏ یَهُوَه نیز ایمان او را پاداش داد.‏ امروزه نیز یَهُوَه کارهایی را که ما از روی ایمان انجام می‌دهیم می‌بیند و پاداش می‌دهد.‏ —‏ متّیٰ ۶:‏۳۳؛‏ ۱۰:‏۴۱،‏ ۴۲؛‏ عبرانیان ۶:‏۱۰‏.‏

۱۹:‏۱-‏۸‏.‏ هنگامی که با مخالفت شدید روبرو می‌شویم یَهُوَه به طور حتم به کمک ما می‌آید.‏ —‏ ۲قُرِنتیان ۴:‏۷-‏۹‏.‏

۱۹:‏۱۰،‏ ۱۴،‏ ۱۸‏.‏ کسی که حقیقتاً یَهُوَه را می‌پرستد هیچ گاه تنها نمی‌ماند زیرا یَهُوَه و هم‌ایمانانش همیشه با او هستند.‏

۱۹:‏۱۱-‏۱۳‏.‏ نیروهای طبیعی،‏ خدا نیستند.‏

۲۰:‏۱۱‏.‏ هنگامی که بَنْهَدَد با کبر و غرور مدعی شد که سامره را نابود خواهد ساخت،‏ اَخاب،‏ پادشاه اسرائیل در جواب گفت:‏ «آنکه اسلحه می‌پوشد مثل آنکه می‌گشاید فخر نکند.‏» منظور از «آنکه اسلحه می‌پوشد» کسی است که خود را برای نبرد آماده می‌سازد.‏ و «آنکه می‌گشاید» کسی است که پس از پیروزی لباس رزم را از تن بیرون می‌کند.‏ به عبارت دیگر اَخاب به بَنْهَدَد گفت پیش از آنکه پیروز شوی به خود فخر نکن.‏ ما نیز وقتی وظیفه‌ای جدید به عهده می‌گیریم نباید به خود فخر کنیم و موفقیت خویش را حتمی بدانیم.‏ —‏ امثال ۲۷:‏۱؛‏ یعقوب ۴:‏۱۳-‏۱۶‏.‏

ارزش والای کتاب اوّل پادشاهان

موسی هنگامی که قوانین یَهُوَه را در کوه سینا برای اسرائیلیان نقل می‌کرد به آنان گفت:‏ «من امروز به شما حق انتخاب می‌دهم تا بین برکت و لعنت یکی را انتخاب کنید.‏ اگر فرامین خداوند،‏ خدایتان را که امروز به شما می‌دهم اطاعت کنید برکت خواهید یافت و اگر از آن‌ها سرپیچی کرده،‏ خدایان قوم‌های دیگر را پرستش کنید،‏ مورد لعنت قرار خواهید گرفت.‏» —‏ تثنیه ۱۱:‏۲۶-‏۲۸‏،‏ ترجمهٔ تفسیری.‏

آری،‏ کتاب اوّل پادشاهان به خوبی نمایانگر این حقیقت است که یَهُوَه شخص مطیع و وفادار را برکت می‌دهد و هر که را از فرمان او سرپیچی کند رها می‌کند.‏ این کتاب درس‌های باارزش بسیاری به ما می‌آموزد و براستی زنده و بانفوذ است!‏ —‏ عبرانیان ۴:‏۱۲‏.‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۹]‏

معبد و بناهای دیگری که به فرمان سلیمان ساخته شد

‏[تصاویر در صفحهٔ ۲۰،‏ ۳۱]‏

مردم پس از آنکه قدرت عظیم یَهُوَه را دیدند با بهت و حیرت گفتند:‏ ‹یَهُوَه،‏ خداست!‏›‏