کلام یَهُوَه زنده است

نکاتی از کتاب دوّم پادشاهان

کتاب دوّم پادشاهان دنبالهٔ وقایعی را که در کتاب اوّل پادشاهان آمده است شرح می‌دهد.‏ این کتاب شرح حال ۲۹پادشاه را نقل می‌کند؛‏ ۱۲پادشاه حکومت شمالی (‏ اسرائیل)‏ و ۱۷پادشاه حکومت جنوبی (‏ یهودا )‏.‏ در کتاب دوّم پادشاهان همچنین کارهای سه نبی به ثبت رسیده است که عبارتند از ایلیّا،‏ اَلِیشَع و اِشَعْیا.‏ این کتاب وقایع را تا زمان نابودی سامره و اورشلیم برای ما نقل می‌کند.‏ ولی لازم به ذکر است که تمام مطالب این کتاب به ترتیب وقوع آن‌ها ثبت نشده است.‏ این کتاب که به قلم اِرْمیا نگاشته شده است در مجموع وقایع ۳۴۰ سال را در بر دارد،‏ یعنی از سال ۹۲۰ ق.‏د.‏م.‏ تا سال ۵۸۰ ق.‏د.‏م.‏

از این کتاب چه درس‌هایی می‌توانیم بگیریم؟‏ چه چیزی در مورد یَهُوَه و کارهایش به ما می‌آموزد؟‏ از اَعمال و رفتار پادشاهان،‏ انبیا و افراد دیگری که در این کتاب از آن‌ها سخن به میان آمده است چه درس‌هایی می‌توانیم بگیریم؟‏ این‌ها سؤالاتی هستند که در ادامهٔ مقاله به آن‌ها پاسخ خواهیم داد.‏

اَلِیشَع جانشین ایلیّا می‌شود

‏(‏ ۲پادشاهان ۱:‏۱–‏۸:‏۲۹‏)‏

اَخَزْیا،‏ پادشاه اسرائیل از طبقهٔ بالای قصر خود افتاده،‏ مجروح و بیمار شد.‏ ایلیّا به او گفت که خواهد مرد.‏ اَخَزْیا مطابق پیشگویی ایلیّا فوت کرد و برادرش یَهُورام جانشین او شد و این در زمانی بود که یَهُوشافاط بر یهودا سلطنت می‌کرد.‏ همچنین در همان دوران بود که یَهُوَه ایلیّا را در گردبادی به آسمان برد،‏ و اَلِیشَع به عنوان نبی جانشین او شد.‏ اَلِیشَع طی ۶۰ سالی که به عنوان نبی خدمت می‌کرد،‏ معجزات بسیاری صورت داد.‏ —‏ کادر صفحهٔ ۱۰ تحت عنوان «معجزات اَلِیشَع» را ملاحظه نمایید.‏

هنگامی که یکی از پادشاهان مُوآبی در مقابل اسرائیل سر به شورش برداشت،‏ یَهُورام،‏ یَهُوشافاط و پادشاه اَدوم بر ضدّ او به جنگ برخاستند.‏ یَهُوَه به خاطر وفاداری یَهُوشافاط،‏ به آنان پیروزی داد.‏ مدتی بعد پادشاه اَرام حمله‌ای غافلگیرانه به اسرائیل کرد.‏ اما اَلِیشَع حملهٔ او را نقش بر آب کرد.‏ این موضوع چنان غضب پادشاه اَرام را برانگیخت که «سواران و ارابه‌ها و لشکر عظیمی» را برای دستگیری اَلِیشَع گسیل داشت.‏ (‏ ۲پادشاهان ۶:‏۱۴‏)‏ اَلِیشَع دو معجزه صورت داد و بدین وسیله باعث صلح و صفا میان دو لشکر متخاصم شد و اَرامیان را به سرزمینشان بازگرداند.‏ چندی بعد،‏ بَنْهَدَد پادشاه اَرام سامره را محاصره کرد.‏ به دنبال این محاصره در شهر قحطی شد،‏ اما اَلِیشَع پیشگویی کرد که قحطی پایان خواهد یافت.‏

مدتی بعد،‏ اَلِیشَع به دمشق رفت.‏ بَنْهَدَد پادشاه که سخت مریض شده بود،‏ حَزائیل را نزد اَلِیشَع فرستاد تا سؤال کند که آیا از مرض خود شفا خواهد یافت یا خیر.‏ اَلِیشَع پیشگویی کرد که پادشاه خواهد مرد و خود حَزائیل بر تخت خواهد نشست.‏ روز بعد،‏ حَزائیل با لحافی که آن را در آب خیس کرده بود بَنْهَدَد را خفه کرد و خود بر مسند پادشاهی نشست.‏ (‏ ۲پادشاهان ۸:‏۱۵‏)‏ در یهودا،‏ یَهُورام،‏ پسر  یَهُوشافاط به سلطنت رسید و بعد از او پسرش اَخَزْیا بر مسند پادشاهی نشست.‏ —‏ کادر «پادشاهان یهودا و اسرائیل» در ضفحهٔ ۱۲ ملاحظه شود.‏

پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۲:‏۹ ‏—‏ چرا اَلِیشَع در خواست کرد که دوبرابر قدرت روح ایلیّا به او داده شود؟‏ اَلِیشَع دوبرابر قدرت روح ایلیّا را تقاضا کرد تا بتواند با همان شجاعت و بی‌باکی ایلیّا مسئولیت‌های خود را به عنوان نبی اسرائیل به انجام برساند.‏ ایلیّا،‏ اَلِیشَع را به عنوان جانشین خود انتخاب کرده بود و اَلِیشَع به مدت شش سال خادم ایلیّا بود.‏ به همین دلیل اَلِیشَع ایلیّا را مثل پدر خود می‌دانست و اَلِیشَع نیز در حکم پسر ارشد ایلیّا محسوب می‌شد.‏ (‏ ۱پادشاهان ۱۹:‏۱۹-‏۲۱؛‏ ۲پادشاهان ۲:‏۱۲‏)‏ همان طور که پسر ارشد بر دو سهم از میراث پدرش حق دارد،‏ اَلِیشَع نیز از دو سهم از میراث روحانی ایلیّا نصیب برد.‏

۲:‏۱۱ ‏—‏ منظور از اینکه ایلیّا «در گردبادی به آسمان صعود نمود» چیست؟‏ در اینجا منظور از آسمان نه سیّارات و کُرات دیگر است و نه مکانی که خدا و فرشتگانش در آن به سر می‌برند.‏ (‏ تثنیه ۴:‏۱۹؛‏ مزمور ۱۱:‏۴؛‏ متّیٰ ۶:‏۹؛‏ ۱۸:‏۱۰‏)‏ منظور از «به آسمان صعود» کرد این است که به هوا برده شد.‏ (‏ مزمور ۷۸:‏۲۶؛‏ متّیٰ ۶:‏۲۶‏)‏ ظاهراً ارابه‌ای آتشین ایلیّا را از نقطه‌ای از زمین به نقطهٔ دیگری انتقال داد،‏ و ایلیّا مدتی در آنجا به سر برد.‏ شاهد این امر آن است که ایلیّا چند سال بعد نامه‌ای به یَهُورام پادشاه یهودا ارسال نمود.‏ —‏ ۲تواریخ ۲۱:‏۱،‏ ۱۲-‏۱۵‏.‏

۵:‏۱۵،‏ ۱۶ ‏—‏ چرا اَلِیشَع هدایای نُعمان را نپذیرفت؟‏ اَلِیشَع از این جهت هدایای نُعمان را نپذیرفت که می‌دانست در واقع یَهُوَه نُعمان را شفا داده است.‏ او نمی‌خواست از وظیفه‌ای که یَهُوَه به او داده است سوءاستفاده کند.‏ امروزه نیز خادمان یَهُوَه به هیچ وجه یَهُوَه را برای نفع شخصی خدمت نمی‌کنند.‏ آنان این سخن عیسی را به گوش دارند که گفت:‏ «مفت یافته‌اید،‏ مفت بدهید.‏» —‏ متّیٰ ۱۰:‏۸‏.‏

۵:‏۱۸،‏ ۱۹ ‏—‏ آیا طلب آمرزش نُعمان به این دلیل بود که در مراسم مذهبی مشرکان شرکت می‌کرد؟‏ ظاهراً پادشاه اَرام پیر و فرتوت شده بود و برای حرکت کردن به نُعمان نیاز داشت.‏ همچنین وقتی پادشاه در مقابل رِمُّون،‏ خدای خویش سجده می‌کرد بر نُعمان تکیه می‌کرد یعنی نُعمان نیز مجبور می‌شد خم شود.‏ این کار نُعمان پرستش محسوب نمی‌شد.‏ با این حال او به دلیل انجام این وظیفه‌اش از یَهُوَه تقاضای بخشش کرد.‏ اَلِیشَع به او گفت:‏ «به سلامتی برو.‏»‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۱:‏۱۳،‏ ۱۴‏.‏ می‌توانیم از مشاهدات خود درس گرفته،‏ با رفتاری متواضعانه زندگی خود و دیگران را نجات دهیم.‏

۲:‏۲،‏ ۴،‏ ۶‏.‏ با اینکه اَلِیشَع به مدت شش سال خادم ایلیّا بود،‏ نمی‌خواست او را ترک کند.‏ رفتار او الگوی شایسته‌ای در وفاداری و رفاقت بود!‏ —‏ امثال ۱۸:‏۲۴‏.‏

۲:‏۲۳،‏ ۲۴‏.‏ آن بچه‌ها اَلِیشَع را از این بابت که مردی تاس بود و ردای ایلیّا را در بر داشت مسخره کردند.‏ آن‌ها متوجه شده بودند که اَلِیشَع به نمایندگی از طرف یَهُوَه آمده است و به همین دلیل می‌خواستند او را از آنجا برانند.‏ آن‌ها به او گفتند که «برآی» و احتمالاً منظورشان این بود که به بیت‌ئیل بازگردد و یا مثل ایلیّا به آسمان برود.‏ آن بچه‌ها در واقع رفتار خصمانهٔ والدینشان را تقلید می‌کردند.‏ چقدر مهم و حیاتی است که والدین به فرزندان خود احترام گذاشتن به نمایندگان یَهُوَه را بیاموزند!‏

۳:‏۱۴،‏ ۱۸،‏ ۲۴‏.‏ کلام یَهُوَه همواره تحقق می‌یابد.‏

 ۳:‏۲۲‏.‏ انعکاس نور آفتاب سحرگاه در آب خندق‌هایی که اسرائیلیان حفر کرده بودند و وجود خاک سرخ آن خندق‌ها،‏ تصویر دشتی پر از خون را در نظر مُوآبیان به جود آورد.‏ یَهُوَه می‌تواند از پدیده‌های طبیعی برای اجرای مقاصدش استفاده کند.‏

۴:‏۸-‏۱۱‏.‏ زنی اهل شُونم که بدرستی تشخیص داده بود اَلِیشَع «مردِ مقدّسِ خداست» از او مهمان‌نوازی بسیار کرد.‏ آیا ما نیز می‌توانیم نسبت به خادمان وفادار یَهُوَه مهمان‌نواز باشیم؟‏

۵:‏۳‏.‏ دخترک اسرائیلی به قدرت معجزه‌آسای یَهُوَه ایمان کامل داشت و با شجاعت در مورد آن صحبت کرد.‏ آیا شما نوجوانان نیز تلاش می‌کنید که چنین ایمان قوی‌ای در خود به وجود آورید و با شجاعت در مورد کتاب مقدّس با معلّمان و همشاگردی‌های خود صحبت کنید؟‏

۵:‏۹-‏۱۹‏.‏ شرح‌حال نُعمان نشان می‌دهد که فردی مغرور می‌تواند فروتنی را بیاموزد؟‏ —‏ ۱پِطْرُس ۵:‏۵‏.‏

۵:‏۲۰-‏۲۷‏.‏ عمل ریاکارانهٔ جِیحَزی عاقبت بسیار ناگواری برای او داشت!‏ اندیشیدن به آخر و عاقبت رفتاری پر از ریا و تظاهر ما را از چنین رفتاری برحذر می‌دارد.‏

 تبعید شدن اهالی اسرائیل و یهودا

‏(‏ ۲پادشاهان ۹:‏۱–‏۲۵:‏۳۰‏)‏

یِیْهُو پادشاه اسرائیل شده و بدون اتلاف وقت دست به نابودی خاندان شریر اَخاب زد.‏ یِیْهُو به نحوی ماهرانه «اثر بَعْل را از اسرائیل نابود ساخت.‏» (‏ ۲پادشاهان ۱۰:‏۲۸‏)‏ عَتَلْیا،‏ مادر اَخَزْیا به مجرّد اینکه پی برد که پسرش به دست یِیْهُو کشته شده است دستور داد تا تمام خاندان سلطنتی یهودا را به قتل برسانند و خود بر اریکهٔ سلطنت نشست.‏ (‏ ۲پادشاهان ۱۱:‏۱‏)‏ تنها کسی که از خاندان سلطنتی جان سالم به در برد یَهُوآش پسر کوچک اَخَزْیا بود که پس از شش سال پنهان ماندن،‏ پادشاه یهودا اعلام شد.‏ یَهُوآش تمام آموزش‌های خود را از یَهُویاداع کاهن می‌گرفت و مطابق فرامین یَهُوَه عمل می‌کرد.‏

پس از یِیْهُو،‏ تمام پادشاهان اسرائیل به یَهُوَه شرارت ورزیدند.‏ اَلِیشَع در دورهٔ سلطنت نوهٔ یِیْهُو به مرگ طبیعی فوت کرد.‏ چهارمین پادشاه یهودا پس از یَهُوآش،‏ آحاز نام داشت و ‹به آنچه در نظر یَهُوَه خدایش شایسته بود،‏ عمل ننمود.‏› (‏ ۲پادشاهان ۱۶:‏۱،‏ ۲‏)‏ اما پسر او،‏ حِزْقِیّا مطابق اوامر خدای خود یَهُوَه عمل کرد.‏ (‏ ۲پادشاهان ۱۷:‏۲۰؛‏ ۱۸:‏۶‏)‏ در سال ۷۴۰ ق.‏د.‏م.‏ در دوران سلطنت حِزْقِیّا،‏ پادشاه یهودا و هوشَع پادشاه اسرائیل،‏ شَلْمَناسَر پادشاه آشور سامره را تسخیر کرد و اسرائیلیان را اسیر نموده به آشور برد.‏ (‏ ۲پادشاهان ۱۷:‏۶‏)‏ پس از آن خارجیانی به سرزمین اسرائیل سرازیر شدند و دین سامری را بنیان نهادند.‏

از میان هفت پادشاهی که پس از حِزْقِیّا به سلطنت رسیدند،‏ فقط یُوشیّا بود که سعی کرد بت‌پرستی را ریشه‌کن کند.‏ در سال ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ سرانجام بابلیان اورشلیم را به تصرّف درآوردند و یهودیان را به اسیری بردند.‏ —‏ ۲پادشاهان ۲۵:‏۲۱‏.‏

پاسخ به پرسش‌های مربوط به آیات:‏

۱۳:‏۲۰،‏ ۲۱ ‏—‏ آیا این معجزه مؤید این موضوع است که باید استخوان‌ها یا اشیای مقدّسین را مقدّس و محترم بشماریم؟‏ خیر.‏ در کتاب مقدّس اشاره‌ای به این موضوع نشده است که استخوان‌های اَلِیشَع مورد احترام قرار گرفته باشد.‏ همان طور که تمام معجزات اَلِیشَع به قدرت خدا صورت گرفت این معجزه نیز به قدرت خدا انجام پذیرفت.‏

۱۵:‏۱-‏۶ ‏—‏ چرا یَهُوَه عَزَرْیا (‏ نام دیگر وی عُزِّیّا،‏ ۲تواریخ ۲۶:‏۱۸‏)‏ را به بیماری بَرَص مبتلا کرد؟‏ زیرا عَزَرْیا «چون زورآور شد،‏ دل او برای هلاکتش متکبّر گردید و به یَهُوَه خدای خود خیانت ورزیده،‏ به هیکل خداوند درآمد تا بخور بر مذبح بخور بسوزاند.‏» وقتی کاهن خدا او را از این کار منع کرد و به او گفت که ‹از مَقْدَس بیرون شود،‏› از دست کاهن خدا غضبناک شد،‏ و خدا او را به بیماری بَرَص که نوعی جذام است مبتلا ساخت.‏ —‏ ۲تواریخ ۲۶:‏۱۶-‏۲۰‏.‏

۱۸:‏۱۹-‏۲۱،‏ ۲۵ ‏—‏ آیا حِزْقِیّا با مصر پیمان اتحاد بسته بود؟‏ خیر.‏ سخنان رَبْشاقی بی‌پایه و اساس بود.‏ او حتی ادعا کرد که یَهُوَه به او مأموریتی داده است.‏ حِزْقِیّا کاملاً به یَهُوَه توکّل کرده بود.‏

از این آیات چه می‌آموزیم؟‏

۹:‏۷،‏ ۲۶‏.‏ محکومیت سنگین خاندان اَخاب مؤید این موضوع است که پرستش خدایی غیر از یَهُوَه و همچنین ریختن خون بی‌گناه چقدر در نظر یَهُوَه نفرت‌انگیز است.‏

۹:‏۲۰‏.‏ ارابه‌رانی دیوانه‌وار یِیْهُو نشانگر شور و حرارت وی در انجام وظیفه‌اش بود.‏ آیا دیگران شما را مبشّری غیور و پرشور می‌دانند؟‏ —‏ ۲تیموتاؤس ۴:‏۲‏.‏

۹:‏۳۶،‏ ۳۷؛‏ ۱۰:‏۱۷؛‏ ۱۳:‏۱۸،‏ ۱۹،‏ ۲۵؛‏ ۱۴:‏۲۵؛‏ ۱۹:‏۲۰،‏ ۳۲-‏۳۶؛‏ ۲۰:‏۱۶،‏ ۱۷؛‏ ۲۴:‏۱۳‏.‏ این آیات نشان می‌دهند که سخنی که یَهُوَه بگوید به حقیقت می‌پیوندد.‏ —‏ اِشَعْیا ۵۵:‏۱۰،‏ ۱۱‏.‏

۱۰:‏۱۵‏.‏ همان طور که یَهُوناداب با کمال میل به ارابهٔ یِیْهُو سوار شد،‏ امروزه نیز «گروه عظیم» با میل و رغبت از عیسی مسیح و برادران مسح‌شدهٔ او حمایت می‌کنند.‏ —‏ مکاشفه ۷:‏۹‏.‏

۱۰:‏۳۰،‏ ۳۱‏.‏ با اینکه یِیْهُو در برخی موارد از احکام یَهُوَه منحرف شد ولی یَهُوَه از او به دلیل خدماتی که انجام داد قدردانی کرد.‏ یَهُوَه ‹بی‌انصاف نیست که اَعمال نیک ما را فراموش کند.‏› —‏ عبرانیان ۶:‏۱۰‏.‏

۱۳:‏۱۴-‏۱۹‏.‏ از آنجایی که یَهُوآش تیرها را فقط سه بار بر زمین زد،‏ فقط در چند جنگ با اَرامیان پیروزی نصیبش شد.‏ یَهُوَه از ما انتظار دارد با تمام دل و جان و همچنین با شور و حرارت وظایف مسیحی‌مان را انجام دهیم.‏

 ۲۰:‏۲-‏۶‏.‏ یَهُوَه دعاهای ما را می‌شنود.‏ —‏ مزمور ۶۵:‏۲‏.‏

۲۴:‏۳،‏ ۴‏.‏ یَهُوَه به دلیل خون بی‌گناهانی که مَنَسَّی ریخته بود یهودا را عفو نکرد.‏ یَهُوَه برای خون بی‌گناهان ارزش بسیار قائل است.‏ پس می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که یَهُوَه انتقام خون بی‌گناهان را از دست قاتلانشان خواهد گرفت.‏ —‏ مزمور ۳۷:‏۹-‏۱۱؛‏ ۱۴۵:‏۲۰‏.‏

درس‌هایی آموزنده برای ما

کتاب دوّم پادشاهان نشان می‌دهد که یَهُوَه به تمام وعده‌های خود وفا می‌کند.‏ نخست،‏ به اسارت رفتن اهالی اسرائیل و سپس اهالی یهودا،‏ به خوبی صحّت آنچه را در تثنیه ۲۸:‏۱۵–‏۲۹:‏۲۸ پیشگویی شده بود به ما نشان می‌دهد.‏ کتاب دوّم پادشاهان اَلِیشَع را نبی‌ای معرفی می‌کند که برای نام یَهُوَه و پرستش پاک و بی‌آلایش او غیرت فراوان داشت.‏ حِزْقِیّا و یُوشیّا را نیز پادشاهان متواضعی می‌خواند که برای کلام خدا ارزش فراوان قائل بودند.‏

تعمّق در اَعمال و رفتار پادشاهان،‏ انبیا و کسان دیگری که در کتاب دوّم پادشاهان از آن‌ها یاد شده است،‏ به خوبی به ما می‌آموزد که یَهُوَه چه چیزی از ما انتظار دارد و از انجام چه کارهایی باید پرهیز کنیم.‏ (‏ رومیان ۱۵:‏۴؛‏ ۱قُرِنتیان ۱۰:‏۱۱‏)‏ براستی که «کلام خدا زنده و مقتدر» است.‏ —‏ عبرانیان ۴:‏۱۲‏.‏

‏[کادر/تصویر در صفحهٔ ۱۰]‏

معجزات اَلِیشَع

۱.‏ شکافته شدن رود اردن.‏ —‏ ۲پادشاهان ۲:‏۱۴

۲.‏ گوارا ساختن آب ناآشامیدنی اَریحا.‏ —‏ ۲پادشاهان ۲:‏۱۹-‏۲۲

۳.‏ حملهٔ دو خرس به گروهی از نوجوانان شرور.‏ —‏ ۲پادشاهان ۲:‏۲۳،‏ ۲۴

۴.‏ تهیهٔ آب برای یک لشکر.‏ —‏ ۲پادشاهان ۳:‏۱۶-‏۲۶

۵.‏ فراهم آوردن روغن برای یک بیوه‌زن.‏ —‏ ۲پادشاهان ۴:‏۱-‏۷

۶.‏ زن نازایی اهل شونم دارای فرزند می‌شود.‏ —‏ ۲پادشاهان ۴:‏۸-‏۱۷

۷.‏ بچه‌ای از مرگ رستاخیز می‌یابد.‏ —‏ ۲پادشاهان ۴:‏۱۸-‏۳۷

۸.‏ آشی مسموم قابل خوردن می‌شود.‏ —‏ ۲پادشاهان ۴:‏۳۸-‏۴۱

۹.‏ صد نفر با بیست قرص نام سیر می‌شوند.‏ —‏ ۲پادشاهان ۴:‏۴۲-‏۴۴

۱۰.‏ نُعمان از جذام خود شفا می‌یابد.‏ —‏ ۲پادشاهان ۵:‏۱-‏۱۴

۱۱.‏ جذام نُعمان به جِیحَزی انتقال می‌یابد.‏ —‏ ۲پادشاهان ۵:‏۲۴-‏۲۷

۱۲.‏ سر یک تبر روی آب شناور می‌شود.‏ —‏ ۲پادشاهان ۶:‏۵-‏۷

۱۳.‏ خادمی ارابه‌های آتشین فرشتگان را می‌بیند.‏ —‏ ۲پادشاهان ۶:‏۱۵-‏۱۷

۱۴.‏ لشکر اَرامی به کوری مبتلا می‌شوند.‏—‏ ۲پادشاهان ۶:‏۱۸

۱۵.‏ بینایی به لشکر اَرامی باز می‌گردد.‏ —‏ ۲پادشاهان ۶:‏۱۹-‏۲۳

۱۶.‏ مرده‌ای به زندگی باز می‌گردد.‏ —‏ ۲پادشاهان ۱۳:‏۲۰،‏ ۲۱

‏[نمودار/تصاویر در صفحهٔ ۲۱]‏

پادشاهان یهودا و اسرائیل

شاؤل ⁄‏ داود ⁄‏ سلیمان:‏ ۱۱۱۷⁄‏۱۰۷۷⁄‏۱۰۳۷ ق.‏د.‏م.‏ a

پادشاهی یهودا تاریخ (‏ ق.‏د.‏م.‏)‏ پادشاهی اسرائیل

رَحُبْعام -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۹۷-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ یَرُبْعام

اَبِیّام ⁄‏ آسا -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۸۰/‏۹۷۸-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏۹۷۶/‏۹۷۵/‏۹۵۲-‏-‏-‏-‏ ناداب ⁄‏ بَعْشا ⁄‏ اِیلَه

-‏-‏-‏-‏۹۵۱/‏۹۵۱/‏۹۵۱-‏-‏-‏-‏ زِمْری ⁄‏ عُمْری ⁄‏ تِبْنی

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۴۰-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ اَخاب

یَهُوشافاط -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۳۷-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۲۰/‏۹۱۷-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ اَخَزْیا ⁄‏ یَهُورام

یَهُورام -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۱۳-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

اَخَزْیا -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۰۶-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

‏(‏ عَتَلْیا )‏ -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۹۰۵-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ یِیْهُو

یَهُوآش -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۸۹۸-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۸۷۶/‏۸۵۹-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ یَهُواَخاز ⁄‏ یَهُوآش

اَمَصْیا -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۸۵۸-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۸۴۴-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ یَرُبْعام دوّم

عَزَرْیا (‏ عُ‍زِّیّا )‏ -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۸۲۹-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏۸۰۳/‏۷۹۱/‏۷۹۱-‏-‏-‏-‏ زَکَرِیّا ⁄‏ شَلّوُم ⁄‏ مَنَحیم

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۷۸۰/‏۷۷۸-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ فَقَحیا ⁄‏ فَقَح

یوتام ⁄‏ آحاز -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۷۷۷/‏۷۶۲-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۷۵۸-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ هوشَع

حِزْقِیّا -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۷۴۶-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۷۴۰-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏ تسخیر سامره

مَنَسَّی⁄‏آمون⁄‏یُوشیّا -‏-‏-‏-‏۷۱۶/‏۶۶۱/‏۶۵۹-‏-‏-‏-‏

یَهُواَخاز ⁄‏ یَهُویاقیم -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۶۲۸/‏۶۲۸-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

یَهُویاکین ⁄‏ صِدِقیّا -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۶۱۸/‏۶۱۷-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

نابودی اورشلیم -‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏۶۰۷-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏

‏[پاورقی]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۸]‏

نُعمان تواضع نمود و یَهُوَه او را شفا داد

‏[تصویر در صفحهٔ ۹]‏

پس از آنکه ایلیّا ‹ در گردبادی به آسمان رفت› چه بر سر او آمد؟‏