ارزش والای عیسی در نقش داود و سلیمان بزرگ‌تر

‏«اینک شخصی بزرگ‌تر از سلیمان در اینجا است.‏» —‏ مت ۱۲:‏۴۲‏.‏

۱،‏ ۲.‏ از دید انسانی چرا جای تعجب است که سموئیل می‌بایست داود را به عنوان پادشاه مسح می‌کرد؟‏

سموئیل انتظار داشت که پادشاه آیندهٔ اسرائیل شخصی با ظاهر و هیبت یک پادشاه باشد.‏ اما وقتی چشمش به داود افتاد پسر بچه‌ای چوپان بیش ندید.‏ زادگاه داود،‏ بیت‌لَحَم نیز در یهودا روستایی کوچک بیش نبود.‏ (‏میکا ۵:‏۲‏)‏ اما سموئیل می‌بایست همین پسر بچهٔ روستایی را به عنوان پادشاه آیندهٔ اسرائیل مسح می‌کرد.‏

^۲ هنگامی که یَسّا پسرانش را به سموئیل معرفی می‌کرد،‏ داود جوان نه انتخاب اوّل او بود،‏ نه دوّم و نه سوّم.‏ داود هشتمین و آخرین پسر یَسّا بود.‏ حتی هنگامی که سموئیل به خانهٔ یَسّای وفادار آمد تا یکی از پسران او را برای پادشاهی مسح کند داود در میان برادرانش حضور نداشت.‏ اما آنچه اهمیت داشت این بود که یَهُوَه داود را انتخاب کرده بود.‏ —‏ ۱سمو ۱۶:‏۱-‏۱۰‏.‏

۳.‏ الف)‏ از دید یَهُوَه اهمیت یک شخص در چیست؟‏ ب)‏ وقتی سموئیل داود را مسح کرد چه چیزی بر داود «مستولی شد»؟‏

^۳ یَهُوَه چیزی در داود می‌دید که سموئیل قادر به دیدن  آن نبود.‏ یَهُوَه می‌توانست دل نیکوی داود را ببیند.‏ آری،‏ یَهُوَه نه به ظاهر،‏ بلکه به باطن انسان نگاه می‌کند.‏ (‏۱سموئیل ۱۶:‏۷ خوانده شود.‏‏)‏ وقتی سموئیل متوجه شد که یَهُوَه هیچ یک از هفت پسر بزرگ یَسّا را برنگزیده است خواست که جوان‌ترین برادرشان را که در صحرا بود ببیند.‏ کتاب مقدّس در این خصوص می‌گوید:‏ ‹پس [یَسّا] فرستاده،‏ [داود] را آورد،‏ و او سرخ‌رو و نیکوچشم و خوش‌منظر بود.‏ و یَهُوَه گفت:‏ «برخاسته،‏ او را مسح کن زیرا که همین است.‏» پس سموئیل حُقّهٔ روغن را گرفته،‏ او را در میان برادرانش مسح نمود،‏ و از آن روز به بعد روح یَهُوَه بر داود مستولی شد.‏› —‏ ۱سمو ۱۶:‏۱۲،‏ ۱۳‏.‏

داود،‏ پیش‌نمای مسیح

۴،‏ ۵.‏ الف)‏ به چند وجهِ تشابه میان عیسی و داود اشاره کنید.‏ ب)‏ چرا عیسی را می‌توان داود بزرگ‌تر خواند؟‏

^۴ عیسی ۱۱۰۰ سال بعد از داود در زادگاه او یعنی بیت‌لَحَم به دنیا آمد.‏ اسرائیلیان که در آن زمان در انتظار آمدن پادشاه پادشاهان بودند،‏ به هیچ وجه در عیسی هیبت یک پادشاه را نمی‌دیدند.‏ اما همان کسی که داود را انتخاب کرد،‏ این بار عیسی را برای پادشاهی برگزید.‏ عیسی نیز مانند داود محبوب یَهُوَه بود.‏ * (‏لو ۳:‏۲۲‏)‏ و همان طور که روح یَهُوَه بر داود «مستولی شد» بر عیسی نیز قرار گرفت.‏

^۵ تشابهات دیگری نیز میان عیسی و داود وجود دارد.‏ برای مثال،‏ همان طور که اَخیتُوفَل،‏ مباشر قابل اعتماد داود به او خیانت کرد،‏ یهودای اسخریوطی،‏ رسول عیسی نیز به او خیانت ورزید.‏ (‏مز ۴۱:‏۹؛‏ یو ۱۳:‏۱۸‏)‏ هر دوی آنان برای خانهٔ خدا غیرت بسیار داشتند.‏ (‏مز ۲۷:‏۴؛‏ ۶۹:‏۹؛‏ یو ۲:‏۱۷‏)‏ به علاوه،‏ عیسی وارث تخت پادشاهی داود بود.‏ فرشته‌ای این مطلب را پیش از تولّد عیسی به مادرش مریم چنین خاطرنشان کرد:‏ ‹یَهُوَه خدا تخت پدرش داود را بدو عطا خواهد فرمود.‏› (‏لو ۱:‏۳۲؛‏ مت ۱:‏۱‏)‏ اما آنچه عیسی را از داود بزرگ‌تر می‌سازد،‏ پیشگویی‌های مربوط به مسیح است که در خصوص عیسی به تحقق می‌پیوندد.‏ عیسی،‏ داود بزرگ‌تر،‏ همان پادشاه مسح‌شده‌ای است که بسیاری در انتظارش بودند.‏ —‏ یو ۷:‏۴۲‏.‏

پیروی از پادشاه و شبانمان

۶.‏ داود چگونه شبانی بود؟‏

^۶ عیسی نیز همچون داود شبانی نیکوست.‏ شبانی نیکو با ازخودگذشتگی و شجاعت از گله مراقبت می‌کند،‏ به آن خوراک می‌دهد و آن را محفوظ می‌دارد.‏ (‏مز ۲۳:‏۲-‏۴‏)‏ داود در نوجوانی شبان گوسفندان پدر خود بود.‏ او به خوبی از آن‌ها مراقبت می‌کرد و در این راه حتی جان خود را به خطر می‌انداخت.‏ داود گلّهٔ پدرش را یک بار از چنگال شیر و بار دیگر از دست خرس نجات داد.‏ —‏ ۱سمو ۱۷:‏۳۴،‏ ۳۵‏.‏

۷.‏ الف)‏ چه چیز داود را برای انجام وظایفش به عنوان پادشاه آماده ساخت؟‏ ب)‏ عیسی چگونه نشان داد که شبان نیکوست؟‏

^۷ سال‌ها نگهداری و مراقبت از گوسفندان در دشت و صحرا داود را برای پذیرفتن مسئولیت و وظیفهٔ جدیدش،‏ یعنی شبانی از قوم اسرائیل آماده ساخت.‏ * (‏مز ۷۸:‏۷۰،‏ ۷۱‏)‏ عیسی نیز با اَعمالش نشان داد که شبانی نمونه است.‏ او با قدرت و راهنمایی یَهُوَه «گلّهٔ کوچک» و «گوسفندان دیگر» را شبانی می‌کند.‏ (‏لو ۱۲:‏۳۲؛‏ یو ۱۰:‏۱۶‏)‏ از این رو عیسی شبانی نیکوست.‏ او گله‌اش را خیلی خوب می‌شناسد طوری که گوسفندانِ آن را به نام می‌خواند.‏ عیسی زمانی که بر زمین بود علاقهٔ فراوانش به آنان را با ازخودگذشتگی و فداکاری نشان داد.‏ (‏یو ۱۰:‏۳،‏ ۱۱،‏ ۱۴،‏ ۱۵‏)‏ عیسی به عنوان شبان نیکو کاری کرد که داود به هیچ وجه قادر به انجام آن نبود.‏ عیسی با فدا کردن جان خود راه رهایی بشر را از مرگ مهیا ساخت.‏ هیچ چیز نمی‌تواند مانع او شود که وظیفهٔ شبانی‌اش را به انجام رساند.‏ شبانی او از «گلهٔ کوچک» آنان را به زندگی ابدی در آسمان نایل می‌سازد،‏ و هدایت «گوسفندان دیگر» به  زندگی ابدی آنان در دنیای جدید می‌انجامد؛‏ دنیایی که عدالت در آن حکمرانی می‌کند و عاری از دشمنان گرگ مانند است.‏ —‏ یوحنّا ۱۰:‏۲۷-‏۲۹ خوانده شود.‏

از پادشاه فاتح پیروی کنید

۸.‏ چرا داود پادشاهی پیروز بود؟‏

^۸ داود پادشاه در دوران حکومتش جنگجویی دلاور و مصمم به حفظ سرزمین قوم خدا بود.‏ یَهُوَه «داود را هر جا که می‌رفت،‏ نصرت می‌داد.‏» در زمان پادشاهی داود قلمرو قوم خدا از رودخانهٔ مصر تا رودخانهٔ فرات را در بر می‌گرفت.‏ (‏۲سمو ۸:‏۱-‏۱۴‏)‏ او به قدرت یَهُوَه در زمرهٔ یکی از قدرتمندترین حاکمان به شمار می‌رفت.‏ در کتاب مقدّس آمده است:‏ ‹اسم داود در جمیع اراضی شیوع یافت و یَهُوَه ترس او را بر تمامی امّت‌ها مستولی ساخت.‏› —‏ ۱توا ۱۴:‏۱۷‏.‏

۹.‏ توضیح دهید که چگونه عیسی،‏ در مقام پادشاه منتخب ملکوت،‏ پادشاهی پیروز بود.‏

^۹ عیسی نیز زمانی که بر زمین زندگی می‌کرد همانند داود پادشاه،‏ دلیر بود.‏ او در مقام پادشاه منتخب ملکوت خدا نشان داد که بر دیوها اقتدار دارد و آنانی را که زیر سلطهٔ این شریران بودند آزاد ساخت.‏ (‏مرق ۵:‏۲،‏ ۶-‏۱۳؛‏ لو ۴:‏۳۶‏)‏ حتی شیطان،‏ دشمن اصلی‌اش بر او تسلّطی نداشت.‏ عیسی با قدرت الٰهی توانست بر دنیایی که در تسلّط شیطان بود غالب آید.‏ —‏ یو ۱۴:‏۳۰؛‏ ۱۶:‏۳۳؛‏ ۱یو ۵:‏۱۹‏.‏

۱۰،‏ ۱۱.‏ عیسی در مقام پادشاه جنگاور در آسمان چه نقشی ایفا می‌کند؟‏

^۱۰ حدود ۶۰ سال پس از مرگ و رستاخیز عیسی یوحنّای رسول رؤیایی مشاهده کرد که حاوی پیامی نبوی بود.‏ او عیسی را در نقش پادشاهی جنگاور در آسمان دید.‏ یوحنّا نوشته است:‏ «دیدم که ناگاه اسبی سفید که سوارش کمانی دارد و تاجی بدو داده شد و بیرون آمد،‏ غلبه‌کننده و تا غلبه نماید.‏» (‏مکا ۶:‏۲‏)‏ سوارکار اسب سفید عیسی است که در سال ۱۹۱۴ به مقام پادشاهی رسید و «تاجی بدو داده شد.‏» پس از آن،‏ برای غالب آمدن بر دشمنانش برخاست.‏ آری مانند داود،‏ عیسی نیز پادشاهی فاتح است.‏ کمی پس از این که به مقام پادشاهی حکومت خدا منصوب شد در جنگی شیطان را شکست داد و او و یارانش را به زمین انداخت.‏ (‏مکا ۱۲:‏۷-‏۹‏)‏ او همچنان می‌تازد تا زمانی که کاملاً «غلبه نماید» و پیروزی‌اش را کامل گرداند.‏ —‏ مکاشفه ۱۹:‏۱۱،‏ ۱۹-‏۲۱ خوانده شود.‏

^۱۱ عیسی نیز همانند داود،‏ پادشاهی دلسوز است و «گروه عظیم» را در جنگ حارمَجِدّون حفظ خواهد کرد.‏ (‏مکا ۷:‏۹،‏ ۱۴‏)‏ به علاوه،‏ در طی حکمرانی عیسی و ۱۴۴٬۰۰۰ نفری که رستاخیز یافته‌اند «عادلان و ظالمان» به زندگی باز خواهند گشت.‏ (‏اعما ۲۴:‏۱۵‏)‏ برای رستاخیزیافتگان این امکان فراهم خواهد شد که از زندگی ابدی بر زمین برخوردار گردند.‏ به راستی که چه آیندهٔ زیبا و فوق‌العاده‌ای در انتظار آنان است!‏ باشد که تک‌تک ما مصمم باشیم «نیکویی» کنیم تا بتوانیم زمانی که عدالت بر زمین برقرار می‌شود از جمله تابعان سعادتمند پادشاهی داود بزرگ‌تر گردیم.‏ —‏ مز ۳۷:‏۲۷-‏۲۹‏.‏

دعای سلیمان برای کسب حکمت مستجاب شد

۱۲.‏ سلیمان چه درخواستی از خدا کرد؟‏

^۱۲ سلیمان،‏ پسر داود نیز پیش‌نمایی از عیسی بود.‏ * زمانی که سلیمان به پادشاهی رسید یَهُوَه در خواب به او ظاهر شد و به او گفت که هر آنچه بخواهد اجابت خواهد شد.‏ سلیمان می‌توانست از یَهُوَه درخواست ثروت،‏ قدرت و یا طول عمر بیشتر کند.‏ اما،‏ دعای او عاری از خودخواهی بود و از یَهُوَه چنین درخواست کرد:‏ «حکمت و معرفت را به من عطا فرما تا به حضور این قوم خروج و دخول نمایم زیرا کیست که این قوم عظیم تو را داوری تواند نمود؟‏» (‏۲توا ۱:‏۷-‏۱۰‏)‏ یَهُوَه دعای سلیمان را مستجاب نمود.‏ —‏ ۲تواریخ ۱:‏۱۱،‏ ۱۲ خوانده شود.‏

۱۳.‏ چرا سلیمان حکمتی بی‌نظیر داشت،‏ و منشأ این حکمت از کجا بود؟‏

^۱۳ تا زمانی که سلیمان به یَهُوَه وفادار بود حکمتی فرای  حکمت همعصرانش داشت.‏ سلیمان «سه هزار مَثَل» گفت.‏ (‏۱پاد ۴:‏۳۰،‏ ۳۲،‏ ۳۴‏)‏ بسیاری از این امثال به نگارش در آمده است و همچنان گنجینهٔ باارزشی است برای آنانی که خواهان حکمتند.‏ ملکهٔ سبا حدود ۲۴۰۰ کیلومتر را سفر کرد تا سلیمان را «به مسائل امتحان کند» و حکمت او را بیازماید.‏ حکمت سلیمان و شکوفایی حکومت او ملکهٔ سبا را تحت تأثیر قرار داد.‏ (‏۱پاد ۱۰:‏۱-‏۹‏)‏ کتاب مقدّس منشأ حکمت سلیمان را چنین روشن می‌سازد:‏ «تمامی اهل جهان،‏ حضور سلیمان را می‌طلبیدند تا حکمتی را که خداوند در دلش نهاده بود،‏ بشنوند.‏» —‏ ۱پاد ۱۰:‏۲۴‏.‏

پیروی از پادشاه حکیم و خردمند

۱۴.‏ از چه جنبه‌هایی عیسی «بزرگ‌تر از سلیمان» بود؟‏

^۱۴ تنها حکمت عیسی مسیح بود که به نحوی روشن و بارز از حکمت سلیمان پیشی گرفت.‏ عیسی در مورد خود می‌گوید:‏ «شخصی بزرگ‌تر از سلیمان در اینجا است.‏» (‏مت ۱۲:‏۴۲‏)‏ او «کلمات حیات جاودانی» را بیان می‌نمود.‏ (‏یو ۶:‏۶۸‏)‏ برای مثال،‏ عیسی در موعظهٔ بالای کوه جزئیات و اصول دیگری را به اصولی که سلیمان در امثالش بیان کرده بود افزود.‏ سلیمان در مثل‌هایش به اموری اشاره می‌کند که عمل به آن سعادت و شادی پرستندگان یَهُوَه را به همراه دارد.‏ (‏امث ۳:‏۱۳؛‏ ۸:‏۳۲،‏ ۳۳؛‏ ۱۴:‏۲۱؛‏ ۱۶:‏۲۰‏)‏ عیسی تأکید نمود که خوشحالی و سعادت واقعی تنها از طریق پرستش یَهُوَه و تحقق وعده‌های او امکان‌پذیر است.‏ او می‌گوید:‏ «خوشا به حال آنان که نیاز خود را به خدا احساس می‌کنند،‏ زیرا ملکوت آسمان از آن ایشان است.‏» (‏مت ۵:‏۳‏،‏ ترجمهٔ تفسیری‏)‏ کسانی که اصولی را که در تعالیم عیسی نهفته است بکار می‌گیرند به یَهُوَه،‏ «چشمهٔ حیات» نزدیک‌تر می‌شوند.‏ (‏مز ۳۶:‏۹؛‏ امث ۲۲:‏۱۱؛‏ مت ۵:‏۸‏)‏ مسیح مظهر «حکمت خدا» بود.‏ (‏۱قر ۱:‏۲۴،‏ ۳۰‏)‏ عیسی مسیح به عنوان پادشاه حکومت خدا «روح حکمت» را در خود دارد.‏ —‏ اشع ۱۱:‏۲‏.‏

۱۵.‏ ما چگونه می‌توانیم از حکمت الٰهی بهره‌مند شویم؟‏

^۱۵ پیروان سلیمان بزرگ‌تر چگونه می‌توانند از حکمت الٰهی بهره‌مند شوند؟‏ برای دریافت حکمتِ یَهُوَه باید به کتاب مقدّس رجوع کنیم.‏ از این رو باید برای کسب این حکمت کلام خدا را مطالعه و روی آن تفکّر نماییم.‏ به خصوص باید سخنان عیسی را بررسی کنیم.‏ (‏امث ۲:‏۱-‏۵‏)‏ به علاوه باید همچنان در دعا از یَهُوَه تقاضای حکمت نماییم.‏ کلام خدا به ما اطمینان می‌دهد که دعاهای صادقانهٔ ما برای کمک خدا بدون جواب نخواهد ماند.‏ (‏یعقو ۱:‏۵‏)‏ با کمک روح مقدّس خدا می‌توانیم از حکمت پرارزش کلام خدا بهره‌مند شویم و در تصمیمات مهم زندگی و مقابله با مشکلات این حکمت را به کار بندیم.‏ (‏لو ۱۱:‏۱۳‏)‏ در کتاب مقدّس سلیمان،‏ «جامعه» نیز خوانده شده است.‏ زیرا قوم را گردهم می‌آورْد تا ‹معرفت را به آنان تعلیم دهد.‏› (‏جا ۱۲:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ عیسی به عنوان سرپرست جماعت مسیحی نیز گردآورندهٔ خادمین خداست.‏ (‏یو ۱۰:‏۱۶؛‏ کول ۱:‏۱۸‏)‏ بنابراین بجاست که همچنان در جلسات جماعت که کلام خدا در آن «تعلیم» داده می‌شود شرکت کنیم.‏

۱۶.‏ چه شباهت‌هایی بین سلیمان و عیسی وجود دارد؟‏

^۱۶ سلیمان،‏ پادشاهی فعال بود.‏ او در سراسر سرزمین اسرائیل برنامه‌های عمرانی و ساختمانی را به اجرا در آورد که تمامی تابعان حکومتش از آن بهره‌مند می‌گردیدند.‏ برای نمونه،‏ او کاخ‌ها،‏ جاده‌ها،‏ شبکه‌های آبرسانی،‏ شهرهای مخصوصی برای انبار آذوقه و نگهداری اسب‌ها و ارابه‌ها ساخت.‏ (‏۱پاد ۹:‏۱۷-‏۱۹‏)‏ عیسی نیز عمارتی را بنا نمود.‏ این عمارت جماعت مسیحی است که آن را بر ‹صخره‌ای› استوار ساخت.‏ (‏مت ۱۶:‏۱۸‏)‏ او نیز  ناظر برنامه‌های ساختمان‌سازی و عمرانی در دنیای جدید خواهد بود.‏ —‏ اشع ۶۵:‏۲۱،‏ ۲۲‏.‏

پیروی از پادشاه صلح

۱۷.‏ الف)‏ ویژگی برجستهٔ حکومت سلیمان چه بود؟‏ ب)‏ سلیمان قادر به انجام چه کاری نبود؟‏

^۱۷ ریشهٔ نام سلیمان به مفهوم «صلح» است.‏ سلیمان پادشاه از اورشلیم فرمانروایی می‌کرد.‏ اورشلیم نیز به مفهوم «دارندهٔ صلح مضاعف» است.‏ حکومت چهل سالهٔ سلیمان صلحی بی‌سابقه در اسرائیل برقرار کرده بود.‏ کتاب مقدّس در خصوص این دوران می‌گوید:‏ «یهودا و اسرائیل،‏ هر کس زیر مو و انجیر خود از دان تا بئرشِبَع در تمامی ایّام سلیمان ایمن می‌نشستند.‏» (‏۱پاد ۴:‏۲۵‏)‏ با وجود این سلیمان نتوانست تابعان خود را از قید بیماری،‏ گناه و مرگ آزاد سازد.‏ اما سلیمان بزرگ‌تر،‏ عیسی مسیح تابعانش را از زیر قید این مصایب رها خواهد ساخت.‏ —‏ رومیان ۸:‏۱۹-‏۲۱ خوانده شود.‏

۱۸.‏ ما از چه شرایطی در جماعت مسیحی بهره‌مندیم؟‏

^۱۸ حتی امروزه ما در جماعت مسیحی از صلح و آرامش برخورداریم.‏ شرایطی را که در جماعت مسیحی وجود دارد می‌توان حقیقتاً بهشتی روحانی خواند.‏ ما با خدایمان و با مردم در آرامش و صلح به سر می‌بریم.‏ توجه کنید که اِشَعْیا در مورد خادمان خدا در روزگار ما چه پیشگویی کرده است.‏ او می‌گوید:‏ «ایشان شمشیرهای خود را برای گاوآهن و نیزه‌های خویش را برای ارّه‌ها خواهند شکست و امّتی بر امّتی شمشیر نخواهد کشید و بار دیگر جنگ را نخواهند آموخت.‏» (‏اشع ۲:‏۳،‏ ۴‏)‏ برای آن که ما نیز در به وجود آوردن صلح و آرامش در این بهشت روحانی سهیم گردیم باید هماهنگ با روح مقدّس خدا عمل کنیم.‏

۱۹،‏ ۲۰.‏ چرا باید شاد باشیم؟‏

^۱۹ در دنیای جدید،‏ ما از آینده‌ای بس درخشان‌تر برخوردار خواهیم شد.‏ انسان‌های مطیع زیر لوای حکومت عیسی از آرامش و صلحی بی‌سابقه بهره‌مند خواهند شد و رفته‌رفته از «قید فساد خلاصی» خواهند یافت و کامل خواهند گردید.‏ (‏روم ۸:‏۲۱‏)‏ در انتهای حکومت هزار سالهٔ عیسی،‏ انسان‌های حلیم و متواضع پس از پشت سر گذاشتن آخرین آزمایش «وارث زمین خواهند شد و از فراوانیِ سلامتی متلذّذ [شاد] خواهند گردید.‏» (‏مز ۳۷:‏۱۱؛‏ مکا ۲۰:‏۷-‏۱۰‏)‏ امروزه ما نمی‌توانیم تصوّر کنیم که از چه جنبه‌های دیگری حکمرانی عیسی مسیح از حکمرانی سلیمان برجسته‌تر و فراتر خواهد بود.‏

^۲۰ رهبری و نظارت موسی،‏ داود و سلیمان سعادت قوم اسرائیل را به همراه داشت.‏ اما،‏ حکومت مسیح سعادت و شادی بس فراتر را به ارمغان خواهد آورد.‏ (‏۱پاد ۸:‏۶۶‏)‏ آری،‏ عیسی بزرگ‌تر از موسی،‏ داود و سلیمان است.‏ از این رو،‏ ما بسیار سپاسگزاریم که یَهُوَه پسر یگانه و عزیز خود،‏ عیسی را به زمین فرستاد.‏

‏[پاورقی‌ها]‏

مروری بر مقاله

‏• چرا عیسی را می‌توان داود بزرگ‌تر خواند؟‏

‏• چرا عیسی را می‌توان سلیمان بزرگ‌تر خواند؟‏

‏• چه جنبه‌هایی از شخصیت عیسی در مقام داود و سلیمان بزرگ‌تر برای شما جذابیت دارد؟‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ٣١]‏

حکمتی که یَهُوَه به سلیمان بخشید پیش‌نمای حکمت سلیمان بزرگ‌تر بود

‏[تصویر در صفحهٔ ٣٢]‏

ما نمی‌توانیم تصوّر کنیم که از چه جنبه‌های دیگری حکمرانی عیسی از حکمرانی سلیمان فراتر خواهد بود!‏