«وقتی برای سکوت»
«وقتی برای سکوت»
ضرب‌المثلی قدیمی که گویا از مشرق‌زمین است می‌گوید: «سخن گفتن نقره است، سکوت طلا.» مطابق فرهنگ اصطلاحات و حکایات براوِرز ضرب‌المثلی مشابه در زبان عبری این چنین است: «اگر سخنی یک شِکِل [واحد پول] ارزش داشته باشد، سکوت دو شِکِل ارزش دارد.» سلیمان پادشاه در زمان اسرائیل باستان نیز چنین نوشت: «برای هر چیز زمانی است و هر مطلبی را زیر آسمان وقتی است . . . وقتی برای سکوت و وقتی برای گفتن.» — جا ۳:۱، ۷.
پس چه وقت باید سکوت کرد؟ در کتاب مقدّس بیش از صد بار واژه‌های «سکوت،» «ساکت» و «خاموش» بکار رفته است. مضمون آیاتی که این واژه‌ها در آن آمده نشان می‌دهد که حداقل در سه زمینه از سکوت فایده می‌بریم. اوّل این که سکوت نشانهٔ حرمت و احترام است. دوّم این که سکوت کردن حاکی از بصیرت و درایت فرد است. و سوّم این که سکوت محیطی مناسب برای تعمّق و تفکّر ایجاد می‌کند.
سکوت نشانهٔ حرمت و احترام
سکوت نشانهٔ حرمت و احترام است. حَبَقُّوق نبی می‌گوید: ‹یَهُوَه در هیکل قدس خویش است، پس تمامی جهان به حضور وی خاموش باشند.› (حب ۲:۲۰) پرستندگان واقعی ‹با سکوت انتظار نجات یَهُوَه را می‌کشند.› (مر ۳:۲۶) همچنین مزمورنویس چنین سُراییده است: ‹نزد یَهُوَه ساکت شو و منتظر او باش و از شخص فرخنده‌طریق و مرد حیله‌گر خود را مشوّش مساز.› — مز ۳۷:۷.
آیا می‌توان در سکوت و خاموشی یَهُوَه خدا را تسبیح خواند؟ گاه با دیدن زیبایی‌های آفرینش چنان غرق شگفتی می‌شویم که نمی‌توانیم لب به سخن بگشایم. در واقع یک راه تسبیح و ستایش یَهُوَه تأمّل بر آفریده‌های اوست. حتی آفرینش نیز در سکوت جلال یَهُوَه را بیان می‌کند: ‹ای آفتاب و ماه او را تسبیح بخوانید. ای همهٔ ستارگان نور او را تسبیح بخوانید. ای فلک‌الافلاک او را تسبیح بخوانید، و ای آب‌هایی که فوق آسمان‌هایید. نام یَهُوَه را تسبیح بخوانند زیرا که او امر فرمود پس آفریده شدند.› — مز ۱۴۸:۳-۵.
همان گونه که برای یَهُوَه خدا احترام و حرمت قائلیم، باید برای سخنان او نیز احترام قائل باشیم. برای نمونه موسی پیش از ایراد آخرین سخنرانی خود، با کمک کاهنان، قوم را ترغیب کرد که ‹خاموش باشند و بشنوند.› حتی کودکان نیز باید در گردهمایی‌های قوم هنگام خواندن قانون خدا به دقت گوش فرا می‌دادند. موسی خطاب به قوم اسرائیل گفت: ‹مردان و زنان و اطفال را جمع کنید تا تعلیم یابند.› — تث ۲۷:۹، ۱۰؛ ۳۱:۱۱، ۱۲.
امروزه نیز پرستندگان یَهُوَه برای راهنمایی‌هایی که در جلسات مسیحی و کنگره‌ها دریافت می‌کنند ارزش فراوان قائلند. اگر در جلسات مسیحی هنگام آموزش تعالیم کتاب مقدّس دائماً با یکدیگر حرف زنیم به کلام خدا و سازمان او بی‌حرمتی کرده‌ایم. زمانی که برنامه‌ای برگزار می‌شود باید به آن گوش دهیم و سکوت را رعایت کنیم.
شنوندهٔ خوبی بودن نشانهٔ احترام است و این امر زمانی که با دیگران گفتگو می‌کنیم نیز صدق می‌کند. برای مثال، ایّوب به ملامت‌کنندگانش گفت: «مرا تعلیم دهید و من خاموش خواهم شد.» زمانی که آنان صحبت می‌کردند ایّوب خاموش بود و به آنان گوش می‌داد. و وقتی زمان سخن گفتن او بود، از آنان خواست که سکوت کنند و به سخن او گوش دهند. — ایو ۶:۲۴؛ ۱۳:۱۳.
نشانهٔ بصیرت و درایت
در کتاب مقدّس آمده است: «عاقل کسی است که زبانش را مهار کند.» و در جای دیگر می‌گوید: «صاحب فطانت ساکت می‌ماند.» (امث ۱۰:۱۹، ترجمهٔ تفسیری؛ امث ۱۱:۱۲) دقت کنید که عیسی چگونه با سکوتش بصیرت و درایت نشان داد. عیسی وقتی تشخیص داد که سخن گفتن در مقابل دشمنانش که جوّی خصمانه به وجود آورده بودند نتیجه‌ای نخواهد داشت، «خاموش ماند!» (مت ۲۶:۶۳) بعدها، زمانی که عیسی در مقابل پیلاطُس محاکمه می‌شد نیز ‹هیچ جواب نداد.› مقصود او این بود که اَعمالی که در ملأ عام به انجام رسانده بود پاسخگو باشد. — مت ۲۷:۱۱-۱۴.
عقل حکم می‌کند که همواره مراقب زبانمان باشیم به خصوص هنگام خشم و عصبانیت. در امثال سلیمان آمده است: «کسی که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، و کج‌خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.» (امث ۱۴:۲۹) در موقعیت‌های حساس پاسخی شتاب‌زده اغلب نسنجیده و ناعاقلانه است و مایهٔ پشیمانی و پریشانی خاطرمان می‌گردد.
در برخورد با افراد ناراست و شرور باید بصیرت نشان دهیم و مراقب گفته‌هایمان باشیم. برای مثال زمانی که در خدمت موعظه با استهزا روبرو می‌شویم بهترین راه سکوت است. همچنین عاقلانه است که وقتی هم‌کلاسی‌ها یا همکارانمان جُک‌های ناپسند یا سخنان زننده می‌گویند با سکوت خود نشان دهیم که چنین سخنانی را ناشایست می‌دانیم. (افس ۵:۳) مزمورنویس می‌گوید: «دهان خود را به لجام نگاه خواهم داشت، مادامی که شریر پیش من است.» — مز ۳۹:۱.
شخص بادرایت یا «صاحب فطانت» راز دیگران را برملا نمی‌کند. (امث ۱۱:۱۲) مسیحی واقعی با سخنی نسنجیده پرده از اسرار دیگران برنمی‌دارد، بلکه محرم اسرار است. به خصوص پیران مسیحی در این مورد باید باملاحظه عمل کنند و از اعتماد و اطمینان دیگران سوءاستفاده ننمایند.
گاه با سکوت در میان گفته‌هایمان می‌توانیم بر تأثیر سخن خود بر دیگران بیفزاییم. یکی از هم‌عصران سیدنی اسمیت، نویسندهٔ انگلیسی که در قرن نوزدهم می‌زیست در مورد او گفته است: «او گاه هنگام صحبت سکوت می‌کرد، همین سکوت گفته‌هایش را لذّت‌بخش می‌ساخت.» برای داشتن یک گفتگوی خوب باید شنوندهٔ خوبی باشیم. گفتگو بین دو دوست باید دو طرفه باشد.
سلیمان به ما چنین اندرز می‌دهد: «پرحرفی، انسان را به سوی گناه می‌کشاند. عاقل کسی است که زبانش را مهار کند.» (امث ۱۰:۱۹، تفس) با نظر به این سخن سلیمان هر چه کمتر حرف بزنیم کمتر هم احتمال دارد کلامی نسنجیده بگوییم. کتاب مقدّس حتی می‌گوید: «مرد احمق نیز چون خاموش باشد او را حکیم می‌شمارند، و هر که لب‌های خود را می‌بندد فهیم است.» (امث ۱۷:۲۸) پس چقدر بجاست که همچون مزمورنویس در دعا از یَهُوَه بخواهیم: ‹ای یَهُوَه بر دهان من نگاهبانی فرما.› — مز ۱۴۱:۳.
سکوت به منظور تعمّق
کتاب مقدّس در مورد شخصی که در طریق راست گام برمی‌دارد می‌گوید: «روز و شب در شریعت او [خدا] تفکّر می‌کند.» (مز ۱:۲) ما برای تفکّر و تعمّق در کلام خدا به چه شرایطی نیاز داریم؟
اسحاق پسر ابراهیم ‹هنگام شام، برای تفکّر به صحرا بیرون می‌رفت.› (پیدا ۲۴:۶۳) او برای تفکّر کردن نیاز به محیطی آرام و ساکت داشت. داود پادشاه نیز از سکوت شب برای تفکّر و تعمّق بهره می‌جست. (مز ۶۳:۶) عیسی نیز گرچه انسانی کامل بود برای این که ساعاتی را در سکوت به تفکّر بپردازد به خلوت کوهستان، صحرا یا مکانی آرام و دور از هیاهوی مردم پناه می‌برد. — مت ۱۴:۲۳؛ لو ۴:۴۲؛ ۵:۱۶.
سکوت برای تمدد اعصاب بسیار مفید است. شخص در محیطی ساکت و آرام می‌تواند در مورد خود فکر کند، خود را بیازماید و به این طریق تغییرات لازم را در خود ایجاد نماید. فضایی آرام و ساکت در انسان آرامش به وجود می‌آورد. ساعاتی تعمّق در خلوت و آرامش، شخص را افتاده و متواضع می‌سازد و موقعیتی به وجود می‌آورد تا اولویت‌های زندگی خود را بسنجد.
با وجود تمام محاسنِ سکوت، ‹وقتی نیز برای سخن گفتن› وجود دارد. (جا ۳:۷) امروزه پرستندگان حقیقی خدا مژدهٔ برقراری ملکوت او را «در تمام عالَم» به گوش همگان می‌رسانند. (مت ۲۴:۱۴) و هر چه بر شمار این واعظان افزوده می‌شود، بانگ شادی آنان نیز بیشتر در گوش جهانیان طنین می‌اندازد. (میکا ۲:۱۲) باشد که ما نیز شانه به شانهٔ این مبشّران پرشور، مژدهٔ ملکوت یَهُوَه و اَعمال عظیم او را به همگان برسانیم. البته، در کنار شرکت در این فعالیت بسیار پراهمیت، بجاست با رفتار و عادات خود نشان دهیم که زمانی نیز سکوت طلاست.
[تصویر در صفحهٔ ٣]
طی جلسات مسیحی می‌باید سکوت را رعایت کنیم، گوش دهیم و آموزش گیریم
[تصویر در صفحهٔ ۴]
وقتی در خدمت موعظه به ما توهین می‌شود، عاقلانه‌ترین کار خاموش‌ماندن است
[تصویر در صفحهٔ ۵]
ما برای تعمّق کردن به سکوت نیاز داریم