محبت «طریق افضل»
محبت «طریق افضل»
«خدا محبت است.» این گفتهٔ یوحنّای رسول نشان میدهد که محبت خصوصیت اصلی خداست. (۱یو ۴:۸) به دلیل محبت خدا به انسانهاست که ما میتوانیم به او تقرّب جوییم و از رابطهای نزدیک با او برخوردار شویم. محبت خدا چه تأثیر دیگری بر ما دارد؟ نویسندهای چنین گفته است: «دلبستگیها و علایق ما شکلدهندهٔ شخصیت ماست.» این گفته درست است. اما همچنین میتوان گفت که دلبستگی و علاقهٔ ما به کسی و دلبستگی و علاقهٔ او به ما شکلدهندهٔ شخصیت ماست. از آنجایی که خدا ما را شبیه خود آفریده است ما نیز قادریم مانند او محبت ورزیم. (پیدا ۱:۲۷) یوحنّای رسول در تأیید این موضوع نوشت که ما به خدا محبت داریم «زیرا که او اوّل ما را محبت نمود.» — ۱یو ۴:۱۹.
چهار واژه برای توصیف محبت
پولُس رسول محبت را «طریق افضل» خواند. (۱قر ۱۲:۳۱) چرا او چنین گفت؟ پولُس به چه محبتی در اینجا اشاره کرد؟ برای پاسخ به این سؤالات میخواهیم با نگاهی دقیقتر به مفهوم «محبت» بنگریم.
در زبان یونانی باستان برای محبت چهار واژهٔ مختلف وجود داشت که به اَشکال گوناگون به کار میرفت: ستُرگه، اِرُس، فیلِئو و آگاپه. واژهٔ آگاپه برای توصیف «محبت» خدا به کار رفته است. * ویلیام بارکلی در «کتاب عهد جدید» (انگل.) در مورد چنین محبتی میگوید: «آگاپه با ذهن و فکر ما در ارتباط است: این محبت صرفاً احساسی نیست که بیاراده بروز کند؛ بلکه شخص به دلیل پایبندی به یک سری اصول، آگاهانه و به ارادهٔ خود آن را ابراز میکند.» هر چند آگاپه محبتی است که به دلیل پیروی از اصولی خاص و از روی وظیفه ابراز میشود، اغلب با عواطف و احساسات عمیق همراه است. از آنجایی که اصولی درست و نادرست وجود دارند مسیحیان باید اصولی را که یَهُوَه خدا در کتاب مقدّس نگاشته است دنبال کنند. وقتی ما مفهوم واژهٔ آگاپه را در کتاب مقدّس با سه واژهٔ دیگری که برای توصیف محبت استفاده شده است مقایسه میکنیم، بهتر به نوع محبتی که مسیحیان باید ابراز کنند پی میبریم.
محبت در کانون خانواده
تعلّق داشتن به خانوادهای گرم و صمیمی بسیار لذّتبخش است. ستُرگه واژهای یونانی است که در زمان قدیم * — ۲تیمو ۳:۱، ۳.
اغلب در بیان عاطفه و گرمی بین اعضای خانواده از آن استفاده میشد. مسیحیان مصممند که این خصوصیت را به اعضای خانوادهشان نشان دهند. پولُس در مورد مردم ایّام آخر پیشگویی کرد که آنان بیعاطفه و «بیالفت» خواهند شد.امروزه محبت در محیط خانواده سرد و کمرنگ شده است. به راستی چرا بسیاری از مادران باردار سِقط جنین میکنند؟ چرا بسیاری از خانوادهها به والدین سالمند خود بیتوجهند؟ چرا در جوامع طلاق به شکل سرسامآوری رو به افزایش است؟ دلیل آن کمبود عاطفه و محبت است.
به علاوه کتاب مقدّس چنین میگوید: «دل از همه چیز فریبندهتر است.» (ار ۱۷:۹) محبت میان اعضای خانواده محبتی قلبی و پراحساس است. اما جالب آن که پولُس واژهٔ آگاپه را در بیان محبتی که مرد به همسرش باید نشان دهد به کار برد. پولُس این شکل محبت را با محبت مسیح به جماعتش مقایسه کرد. (افس ۵:۲۸، ۲۹) زیرا آگاپه بر اساس اصولی است که یَهُوَه خدا بنیانگذار خانواده قرار داده است.
محبت واقعی، اعضای خانواده را بر آن میدارد که به والدین سالمند خود علاقه و توجه بیشتری نشان دهند و نسبت به فرزندان خود احساس مسئولیت بیشتری کنند. همچنین این شکل از محبت به والدین کمک میکند که در صورت لزوم فرزندان خود را با مهربانی تأدیب کنند و احساساتشان مانع نشود که در تربیت او آسانگیر یا سهلانگار گردند. — افس ۶:۱-۴.
احساسات عاشقانه و اصول کتاب مقدّس
رابطه و عشق بین زن و مرد در پیوند زناشویی هدیهای از طرف خداست. (امث ۵:۱۵-۱۷) اما کلمهٔ یونانی اِرُس که به عشق بین زن و مرد اشاره دارد در هیچ جای کتاب مقدّس ذکر نشده است. چرا؟ چندین سال پیش در مجلّهٔ برج دیدهبانی چنین توضیح داده شد: «امروزه بسیاری از مردم دنیا همان خطایی را میکنند که مردم یونان باستان کردند. آنها اِرُس را خدا ساخته بودند و در مقابل تمثال این خدا سر تعظیم فرو میآوردند و برای آن قربانی میگذراندند. . . . اما تاریخ نشان داده است که پرستش خدای عشق تنها باعث فساد، هرزگی و زوال اخلاقی بوده است. احتمالاً به همین دلیل نویسندگان کتاب مقدّس از این واژهٔ یونانی استفاده نکردهاند.» ما نیز برای اجتناب از ایجاد روابطی که صرفاً بر پایهٔ جذابیتهای ظاهری و احساسات عاشقانه است باید با کمک اصول کتاب مقدّس افکار و عواطف خود را مهار و کنترل کنیم. در اینجا باید از خود پرسید: ‹آیا عشق به همسرم را با محبت واقعی هماهنگ و متعادل کردهام؟›
در سنین «بلوغ» غریزهٔ جنسی اغلب بسیاری قوی است. اما جوانان مسیحی با پایبندی به معیارهای کلام خدا، خود را از نظر اخلاقی پاک نگاه میدارند. (۱قر ۷:۳۶؛ کول ۳:۵) پیوند زناشویی هدیهای مقدّس از طرف یَهُوَه است. عیسی در این خصوص چنین گفت: «پس آنچه را خدا پیوست انسان جدا نسازد.» (مت ۱۹:۶) پس آنچه رابطهٔ زن و شوهر مسیحی را قوی میکند عهد و پیمان زناشویی است، نه جذابیتهای عاشقانه و کشش به جنس مخالف. زمانی که مشکلات و سختیها در روابط آنان بروز میکند آنان در پی آن نیستند که راه گریزی بیابند، بلکه تلاش میکنند که خصوصیات الٰهی را از خود نشان دهند. چنین تلاشهایی سعادت همیشگی به همراه خواهد داشت. — افس ۵:۳۳؛ عبر ۱۳:۴.
محبت در میان دوستان
زندگی بدون وجود دوست کسلکننده است. کتاب مقدّس در این خصوص میگوید: «دوستی هست که از برادر چسبندهتر میباشد.» (امث ۱۸:۲۴) یَهُوَه میخواهد که ما دوستانی واقعی داشته باشیم. برای نمونه میتوان به دوستی واقعی میان داود و یوناتان اشاره کرد. (۱سمو ۱۸:۱) همچنین کتاب مقدّس از رابطهٔ دوستی میان عیسی و یوحنّا یاد میکند و میگوید: «عیسی او را دوست میداشت.» (یو ۲۰:۲) فیلیا در زبان یونانی به معنی دوستی است. داشتن دوستی صمیمی در جماعت مسیحی امری طبیعی است. اما دوّم پِطْرُس ۱:۷ ما را بر آن میدارد که محبت (آگاپه) را با این دوستی همراه سازیم (فیلادِلفیا، ترکیبی از دو کلمهٔ یونانی فیلُس به معنی «دوست» و آدِلفُس به معنی «برادر» است). بهکارگیری این پند پِطْرُس رسول برای ایجاد دوستیای پایدار و ماندنی ضروری است. پس بجاست که از خود سؤال کنیم: ‹آیا اصول کتاب مقدّس را در روابط خود با دوستانم رعایت میکنم؟›
اصول کتاب مقدّس به ما کمک میکند که بین دوستانمان تبعیض قائل نشویم و همه را به یک چشم بنگریم. هنگام بهکارگیری معیارهای کلام خدا نباید با دوست نزدیک خود با مدارا رفتار کنیم و در مورد دوستی دیگر سختگیر باشیم. به علاوه، سعی نمیکنیم که از راه تملّق و چاپلوسی دوستانی را دور خود جمع کنیم. بهکارگیری اصول کتاب مقدّس به ما بصیرت میبخشد تا در انتخاب دوست هوشیار باشیم و از ‹معاشرت بد که اخلاق حسنه را فاسد میسازد› دوری کنیم. — ۱قر ۱۵:۳۳.
پیوند میان مسیحیان، پیوندی منحصربهفرد
پیوندی که مسیحیان را با یکدیگر متحد میسازد، پیوندی منحصربهفرد است. پولُس رسول در این مورد چنین نوشت: «محبتتان بیریا باشد. . . . با محبت برادرانه یکدیگر را صمیمانه دوست داشته باشید.» (روم ۱۲:۹، ۱۰، ترجمهٔ دنیای جدید) محبت میان مسیحیان ‹محبتی (آگاپه) بیریاست.› این محبت تنها به یک احساس قلبی محدود نمیشود، بلکه ریشه در اصول کتاب مقدّس دارد. پولُس همچنین به «محبت برادرانه» (فیلادِلفیا) و ‹صمیمانه دوست داشتن یکدیگر› (فیلُسستُرگه ترکیبی از کلمات فیلُس و ستُرگه) اشاره کرد. محققی در این زمینه اظهار نمود که «محبت برادرانه» یعنی «نشان دادن عطوفت، احسان و دلسوزی به برادران و کمک به آنان.» این خصوصیت به همراه آگاپه صمیمیت و دوستی نزدیکی بین پرستندگان یَهُوَه ایجاد میکند. (۱تسا ۴:۹، ۱۰) واژهٔ یونانیای که در اینجا ‹صمیمانه دوست داشتن› ترجمه شده، تنها یک بار در کتاب مقدّس بکار رفته است و به رابطهای نزدیک و گرم همچون رابطهٔ میان اعضای خانواده اشاره میکند.
پیوند محبتی که مسیحیان واقعی را با یکدیگر متحد میسازد، ترکیبی است از محبت میان اعضای خانواده، دوستان و روابط محبتآمیزی که بر پایهٔ اصول کتاب مقدّس قرار دارد. جماعت مسیحی انجمن یا سازمانی نیست که صرفاً گروهی را به دور هم جمع کند، بلکه خانوادهای است متحد که اعضای آن یَهُوَه خدا را پرستش میکنند. ما چنان به همایمانمان احساس نزدیکی میکنیم که آنان را مثل اعضای خانوادهمان میدانیم و برادر و خواهر میخوانیم. ما همچون دوستانی نزدیک از صمیم دل به یکدیگر محبت میورزیم و مطابق با اصول کتاب مقدّس با یکدیگر رفتار میکنیم. این محبت نشانهٔ مسیحیان واقعی است و آنان را با یکدیگر متحد میسازد. باشد که ما همچنان در این طریق گام برداریم. — یو ۱۳:۳۵.
[پاورقیها]
^ بند 5 آگاپه گاه به مفهوم منفی نیز بکار گرفته شده است. — یو ۳:۱۹؛ ۱۲:۴۳؛ ۲تیمو ۴:۱۰؛ ۱یو ۲:۱۵-۱۷.
^ بند 7 واژهٔ یونانیای که در فارسی «بیالفت» ترجمه شده است ترکیبی است از پیشوند «آ» و کلمهای که از ستُرگه مشتق شده است. پیشوند «آ» در یونانی به معنی «بدون» است و به کلمه مفهوم متضاد میدهد. به رومیان ۱:۳۱ مراجعه شود.
[نکتهٔ برجستهشده در صفحهٔ ١٢]
چگونه میتوانیم پیوند محبتی را که سبب اتحادمان میشود تقویت کنیم؟