در دل فرزندتان عشق و علاقه به خواندن و مطالعه را پرورش دهید

تلاش والدین در راه آموزش خواندن و مطالعه به فرزندشان بسیار حیاتی است چون آینده‌اش را شکل می‌دهد.‏ خواندن و مطالعه می‌تواند بسیار شادی‌بخش باشد!‏ برخی با شادی زمانی را به یاد می‌آورند که والدین‌شان برایشان کتاب می‌خواندند.‏ این کار و همچنین نتایج آن بسیار لذّت‌بخش است؛‏ به خصوص برای خادمان خدا چون بدین روش رابطه‌شان را با خدا صمیمی و مستحکم می‌سازند.‏ یکی از والدین مسیحی می‌گوید:‏ «ما متوجه شده‌ایم که هر چیز پرارزش در زندگی‌مان از خواندن و مطالعه سرچشمه می‌گیرد.‏»‏

فرزند شما با عادت کردن به مطالعه می‌تواند رابطهٔ نزدیکی با یَهُوَه ایجاد کند.‏ (‏مز ۱:‏۱-‏۳،‏ ۶‏)‏ البته خواندن شرط نجات نیست ولی کتاب مقدّس فواید روحانی را به خواندن ربط می‌دهد.‏ برای مثال در مکاشفه ۱:‏۳ چنین آمده است:‏ ‹خوشا به حال کسی که می‌خواند و آنانی که کلام این نبوّت را می‌شنوند.‏› به علاوه تمرکز در مطالعه بسیار ضروری است.‏ این موضوع در سخن پولُس به تیموتاؤس چنین بیان شده است:‏ «در این امور تأمّل نما و در این‌ها راسخ باش.‏» چرا؟‏ «تا ترقی تو بر همه ظاهر شود.‏» —‏ ۱تیمو ۴:‏۱۵‏.‏

البته داشتن توانایی خواندن و مطالعه کردن به‌خودی‌خود کافی نیست.‏ بسیاری این توانایی را دارند ولی در استفاده از آن کوتاهی می‌کنند؛‏ آن‌ها اغلب وقت خود را صرف فعالیت‌های کم‌ارزش می‌نمایند.‏ حال والدین چگونه می‌توانند عشق و علاقه به خواندن و مطالعه را در دل فرزندشان پرورش دهند؟‏

محیطی گرم و نمونهٔ والدین

محیط گرم و صمیمی خواندن و مطالعه را برای کودکان لذّت‌بخش می‌سازد.‏ اُوِن و کلودیا دوران کودکی فرزندانشان را چنین به خاطر می‌آورند:‏ «آن‌ها مشتاق ساعت مطالعه بودند چون در آن زمان احساس لذّت،‏ امنیت و راحتی می‌کردند.‏ به همین دلیل هنوز هم دوست دارند مطالعه کنند.‏» اگر والدین همواره جوّ گرم و صمیمی مطالعه را حتی با رسیدن کودکان به دوران سخت نوجوانی حفظ کنند نگرشی مثبت از مطالعه در ذهن فرزندانشان باقی می‌گذارند.‏ اکنون فرزندان اُوِن و کلودیا پیشگام هستند و هنوز هم از خواندن و مطالعه فایده می‌برند.‏

نمونهٔ والدین نیز در این رابطه بسیار مؤثر است.‏ فرزندان وقتی والدین خود را اغلب در حال خواندن و مطالعه می‌بینند این کار را جزوی از زندگی تلقّی می‌کنند.‏ حال اگر به خواندن و مطالعه علاقه نداشته باشید چه باید بکنید؟‏ در این صورت لازم است که اولویت‌های زندگی یا طرز فکرتان را نسبت به خواندن تغییر دهید.‏ (‏روم ۲:‏۲۱‏)‏ اگر خواندن را عادت روزانهٔ خود سازید،‏ در فرزندتان تأثیری عمیق خواهید گذاشت.‏ مخصوصاً تلاش شما در خواندن کتاب مقدّس،‏ آماده کردن دروس جلسات و مطالعهٔ خانوادگی به آن‌ها نشان  می‌دهد که تا چه حد برای چنین کاری ارزش قائل هستید.‏

پس الگوی والدین و ایجاد محیط گرم،‏ فرزند را به خواندن مشتاق می‌کند.‏ اما برای ترغیب فرزندان به خواندن چه قدم‌هایی می‌توان برداشت؟‏

عشقی که با خواندن آغاز می‌شود

چه قدم‌هایی کمک می‌کند تا عشق به خواندن را در دل فرزندتان پرورش دهید؟‏ از کودکی کتاب در اختیارش بگذارید.‏ پیری مسیحی که والدینش چنین عشقی را در دلش ایجاد کردند چنین می‌گوید:‏ «به کودک اجازه دهید کتاب در دستش بگیرد.‏ به این شکل،‏ کتاب جزو زندگی و دوست او خواهد شد.‏ بسیاری از کودکان قبل از آن که خواندن را بیاموزند نشریات مسیحی‌ای همچون کتاب من از داستان‌های کتاب مقدّس را همه جا با خود دارند.‏ وقتی این نشریات را برای فرزندتان می‌خوانید نه تنها او را با زبان بلکه با «حقایق روحانی» و ‹کلمات روحانی› نیز آشنا می‌سازید.‏ —‏ ۱قر ۲:‏۱۳‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو.‏

مرتباً برایش کتاب بخوانید.‏ عادت کنید که هر روز برای فرزندتان کتاب بخوانید.‏ بدین شکل تلفظ صحیح واژه‌ها و عادت خواندن را به او می‌آموزید.‏ نحوهٔ خواندن شما نیز بسیار اهمیت دارد.‏ اگر با شوروشوق بخوانید،‏ فرزندتان را سر ذوق می‌آورید.‏ حتی ممکن است فرزند شما بخواهد آن را بارها و بارها برایش بخوانید.‏ در این صورت به خواسته‌اش عمل کنید!‏ به مرور زمان طالب موضوعات جدیدتری خواهد بود.‏ اما مواظب باشید به اجبار برای فرزندتان کتاب نخوانید.‏ عیسی در این مورد سرمشق خوبی گذاشت و به شنوندگانش موضوعات را «تا آنجا که می‌توانستند درک کنند» تعلیم می‌داد.‏ (‏مرق ۴:‏۳۳‏،‏ ه‍ن‏)‏ اگر فرزندتان را مجبور نسازید،‏ او هر دفعه مشتاقانه منتظر خواندن شما خواهد بود و بدین شکل عشق به خواندن در دل فرزندتان جوانه خواهد زد.‏

فرزند را به مشارکت و گفتگو تشویق کنید.‏ پس از مدتی با شادی خواهید دید که فرزندتان قادر است بسیاری از واژه‌ها را تشخیص دهد،‏ آن‌ها را تلفظ کند و مفهوم آن‌ها را درک نماید.‏ گفتگو در مورد آنچه برایش می‌خوانید بر پیشرفت او تأثیر بسزایی دارد.‏ کتابی در رابطه با آموزش خواندن به کودکان توضیح می‌دهد که گفت‌وشنود به آن‌ها کمک می‌کند تا «با واژه‌هایی آشنا شوند که بعدها لازم است هنگام خواندن آن‌ها را تشخیص دهند و درک کنند.‏» سپس در ادامه می‌گوید:‏ «ذهن کودک برای خواندن و آموختن آماده است.‏ به همین دلیل گفتگو با او بسیار ضروری است.‏ هر چه گفتگوی شما پر مفهوم‌تر باشد .‏ .‏ .‏ بهتر است.‏»‏

بگذارید فرزندتان برای شما بخواند و او را به سؤال کردن تشویق کنید.‏ به علاوه شما نیز می‌توانید سؤال مطرح کنید و با ارائهٔ چند جواب او را به فکر وادارید تا جواب درست را بیابد.‏ به این طریق فرزند می‌آموزد که کتاب منشأ اطلاعات است و پشت کلمات مفهومی نهفته است.‏ این روش را به ویژه در رابطه با نشریات مسیحی که بر اساس کلام خداست باید به کار برد.‏ —‏ عبر ۴:‏۱۲‏.‏

هرگز فراموش نکنید که خواندن کار پیچیده‌ای است.‏ برای ماهر شدن در این کار به زمان و تمرین نیاز است.‏ پس با تحسین و تشویق فراوان کودکان را به خواندن علاقه‌مند سازید.‏ تحسین و تمجید باعث می‌شود که فرزند شما در این راه پیشرفت کند.‏

مطالعه هم پرارزش است هم لذّت‌بخش

تعلیم دادن نحوهٔ مطالعه به فرزندان کمک می‌کند تا مطالب را با هدف بخوانند.‏ مطالعه شامل یادگیری اطلاعات و ارتباط بین آن‌هاست.‏ با مطالعه شخص قادر می‌شود اطلاعاتِ دریافت‌کرده را در ذهن نظم دهد،‏ به یاد آورد و استفاده کند.‏ زمانی خواندن برای فرزند پرارزش و لذّت‌بخش است که نحوهٔ مطالعه را یاد گیرد و از آموخته‌های خود استفاده کند.‏ —‏ جا ۱۰:‏۱۰‏.‏

آموزش اصول مطالعه.‏ مطالعهٔ خانوادگی،‏ گفتگو در مورد آیهٔ روز و دیگر موقعیت‌های مشابه فرصتی را مهیا  می‌سازد تا اصول مطالعه کردن را به فرزندانتان بیاموزید.‏ نشستن و دقت کردن برای مدتی کوتاه به مرور زمان به آن‌ها تمرکز حواس را می‌آموزد.‏ از پسر خود بپرسید آنچه یاد گرفته است چه ارتباطی با آموخته‌های گذشته‌اش دارد.‏ بدین شکل به او مقایسه کردن را می‌آموزید.‏ از دخترتان بخواهید تا با کلمات خود مطلب را به طور خلاصه بیان کند.‏ این کار به او کمک می‌کند تا به مفهوم آنچه خوانده پی ببرد و به یاد آورد.‏ مرور نکات اصلی بعد از خواندن مقاله نیز به آن‌ها در به خاطر آوردن مطالب کمک می‌کند.‏ حتی می‌توان به فرزندان کوچک یاد داد تا طی مطالعه یا جلسات جماعت یادداشت‌هایی کوتاه بردارند.‏ حقیقتاً این روش‌ها برای شما و فرزندانتان بسیار مفید است چرا که آموزش را هم خوشایند و هم پرمفهوم می‌سازد.‏

محیط و موقعیت مناسب برای مطالعه.‏ جریان هوا و نور کافی در کنار محیطی ساکت و آرام بر تمرکز حواس می‌افزاید.‏ البته طرز فکر والدین نسبت به مطالعه بسیار اهمیت دارد.‏ مادری می‌گوید:‏ «خیلی مهم است که برای خواندن و مطالعه زمانی تعیین کرده باشید و مرتب به آن عمل کنید.‏ این کار به فرزندانتان کمک می‌کند تا پیوسته به مطالعه بپردازند.‏ همچنین یاد می‌گیرند که هر کاری را در زمان تعیین‌شده انجام دهند.‏» بسیاری از والدین اجازه نمی‌دهند که فعالیت‌های دیگر سد راه مطالعه شود.‏ بر طبق سخن کارشناسی،‏ این کار تأثیر بزرگی بر فرزندان می‌گذارد تا همواره خوب مطالعه کنند.‏

ارزش مطالعه را روشن سازید.‏ در پایان،‏ فواید مطالعه را به فرزندتان نشان دهید.‏ استفاده از اطلاعاتی که آموخته است به او کمک می‌کند تا مقصود اصلی مطالعه کردن را درک کند.‏ برادر جوانی این موضوع را چنین تصدیق کرد:‏ «اگر به ارزش مطلب پی نبرم،‏ ادامهٔ مطالعهٔ آن موضوع برایم بسیار دشوار است.‏ اما اگر اهمیت موضوع را درک کنم،‏ با اشتیاق آن را می‌آموزم.‏» وقتی فرزندان تشخیص دهند که مطالعه وسیله‌ای برای رسیدن به هدف است،‏ غرق آن می‌شوند.‏ همان طور که در گذشته مشتاق خواندن شدند،‏ به مرور زمان مشتاق مطالعه نیز خواهند شد.‏

بهترین پاداش

تلاش شما در پرورش عشق و علاقه به خواندن در دل فرزندتان چه فوایدی دارد؟‏ برخی از فواید از این قبیل است:‏ موفقیت در مدرسه،‏ در کار،‏ در روابط انسانی،‏ درک دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم،‏ شکل گرفتن رابطه‌ای نزدیک و صمیمی با والدین و لذّت بردن از خواندن.‏ البته نمی‌توان تمام فواید آن را در اینجا بیان کرد.‏

از همه مهم‌تر،‏ عشقِ به خواندن به فرزند شما کمک می‌کند تا شخص روحانی‌ای شود.‏ عشقِ به مطالعه کلید اصلی باز کردن دل و ذهن فرزند به روی «عرض و طول و عمق و بلندی» حقایق روحانی است.‏ (‏افس ۳:‏۱۸‏)‏ والدین مسیحی موضوعات بسیاری می‌باید به فرزندانشان بیاموزند.‏ با این حال امید به این که روزی فرزندشان پرستندهٔ یَهُوَه گردد،‏ آن‌ها را برمی‌انگیزاند تا وقت و توجه کافی صرف او کنند و هر چه در توان دارند انجام دهند.‏ بدین شکل پایه و اساسی نیکو برای فرزند خود مهیا می‌سازند.‏ با آموختن نحوهٔ مطالعه درست،‏ فرزند این موقعیت را خواهد یافت که به شخصی روحانی تبدیل شود و رابطه‌ای نزدیک با یَهُوَه به وجود آورد.‏ به علاوه در دعا از یَهُوَه بخواهید تا به تلاش شما در این راه برکت دهد.‏ —‏ امث ۲۲:‏۶‏.‏

 ‏[کادر/‏تصاویر در صفحهٔ ۲۶]‏

تشویق به خواندن .‏ .‏ .‏

‏• کتاب در اختیار کودک بگذارید

‏• برایش کتاب بخوانید

‏• او را به مشارکت تشویق کنید

‏• بعد از خواندن مطلبی با او گفتگو کنید

‏• بگذارید فرزند برای شما بخواند

‏• فرزند را به سؤال کردن تشویق کنید

تشویق به مطالعه .‏ .‏ .‏

‏• برای فرزند نمونه باشید

‏• اصول مطالعه را آموزش دهید:‏

○ تمرکز حواس

○ مقایسه کردن

○ خلاصه کردن

○ مرور کردن

○ یادداشت برداشتن

‏• محیط و موقعیت مناسب را برای مطالعه فراهم سازید

‏• ارزش مطالعه را روشن سازید