پیروزی حقوقی برای قوم یَهُوَه!
پیروزی حقوقی برای قوم یَهُوَه!
دعوایای حقوقی در مسکو از سال ۱۹۹۵ آغاز شد و مدت ۱۵ سال به طول کشید. در این مدت، مخالفان سعی کردند جلوی آزادی پرستش شاهدان یَهُوَه را در روسیه بگیرند. این مخالفان مصمم بودند که فعالیت شاهدان یَهُوَه را در مسکو غیرقانونی سازند و سپس در تمام روسیه به اجرا بگذارند. با تمام این مخالفتها، یَهُوَه خدا وفاداری برادران و خواهران عزیز روسیه را با پیروزی حقوقی پاداش داد. ولی، چگونه پای شاهدان یَهُوَه به دادگاه کشیده شد؟
سرانجام، آزادی پرستش!
طی سالهای ۱۹۹۰-۱۹۹۵ برادرانمان در روسیه آزادی دینیای را به دست آوردند که در سال ۱۹۱۷ از دست داده بودند. دولت اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ دین شاهدان یَهُوَه را به رسمیت شناخت. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دین شاهدان یَهُوَه در فدراسیون روسیه نیز ثبت شد. به علاوه، مقامات رسماً اعلان کردند شاهدانی که دهها سال قبل از آن میزیستند مورد ظلم دولت قرار گرفته بودند. در سال ۱۹۹۳، جامعهٔ شاهدان یَهُوَهٔ مسکو در وزارت دادگستری مسکو ثبت و از لحاظ قانونی شناخته شد. در همان سال، قانون اساسی جدید روسیه به اجرا گذاشته شد که در آن آزادی دینی تضمین شده است. جای تعجب نیست که برادری چنین اذعان کرد: «ما حتی به خواب هم نمیدیدیم که روزی آزادی دینی بیابیم!» آن برادر در ادامه میگوید: «برای چنین روزی ۵۰ سال صبر کردیم!»
برادران و خواهران در روسیه از این زمان مناسب برای خدمت موعظه به خوبی استفاده کردند و بسیاری از مردم چون به دین علاقهمند بودند واکنش مثبتی نشان دادند. (۲تیمو ۴:۲) چیزی نگذشت که تعداد مبشّران، پیشگامان و جماعات چند برابر شد. در واقع، از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ تعداد شاهدان یَهُوَه در مسکو از ۳۰۰ نفر به ۵۰۰۰ نفر رسید! با افزایش تعداد شاهدان یَهُوَه در مسکو مخالفانِ آزادی دین مضطرب شدند. آنها در همان زمان با جنگی قانونی حملهٔ خود را شروع کردند. مبارزهٔ آنها تا پایان کار چهار مرحله را گذراند.
شروع تحقیقات کیفری
اوّلین تلاش مخالفان در ژوئن ۱۹۹۵ شروع شد. گروهی همراستا با کلیسای ارتدکسِ روسیه شکایتی را پر کردند که برادران را به فعالیتهای غیرقانونی متهم میساخت. آن گروه ادعا کرد که به نمایندگی از خانوادههای شاکیای که همسر یا فرزندانشان شاهد یَهُوَه شدهاند عمل میکند. در ژوئن ۱۹۹۶، تحقیقات برای پیدا کردن شواهد شروع شد ولی مدرکی یافت نشد. با این حال، همان گروه شکایت دیگری پر کرد که برادران را به اعمال کیفری متهم میساخت. بازرسان دوباره شروع به تحقیق کردند ولی تمام تهمتها مردود شمرده شد. مخالفان باز هم شکایتی بر اساس اتهام قبلی پر کردند. دوباره شاهدان یَهُوَه در مسکو مورد بازجویی قرار گرفتند ولی دادستان برای به دادگاه کشیدن ایشان پایه و اساسی نیافت. سپس مخالفان برای چهارمین بار شکایت پر کردند و دوباره شواهدی یافت نشد. به طور باورنکردنی، همان گروه درخواست تحقیق دوباره کردند. سرانجام در ۱۳ آوریل ۱۹۹۸، مأمور تحقیق پرونده را بست.
یکی از وکلای این پرونده گفت: «اتفاق عجیبی رخ داد.» نمایندهٔ ادارهٔ دادستانی که پروندهٔ پنجم را رسیدگی * در ۲۹ سپتامبر ۱۹۹۸ محاکمه در دادگاه ناحیهٔ گولووینسکیِ مسکو شروع شد. از آن زمان مرحلهٔ دوّم آغاز شد.
کرد گفت هیچ شواهدی مبنی بر کیفرخواست وجود ندارد، ولی به مخالفان پیشنهاد کرد که برادران را به دادگاه مدنی بکشانند. آن نماینده اظهار داشت که جامعهٔ شاهدان یَهُوَهٔ مسکو قانون ملی و بینالمللی را زیر پا گذاشتهاند. دادستان ادارهٔ دادستانی شمالی محدودهٔ مسکو اتهام را پذیرفت و شکایتی بر اساس حقوق مدنی پر کرد.کتاب مقدّس در دادگاه
دادستان، تاتیانا کُندراتیوا، در دادگاه پرازدحام با استفاده از قانونی که در سال ۱۹۹۷ تصویب شده بود حملهٔ خود را آغاز کرد. در آن قانون توصیف شده است که فقط کلیسای ارتدکس، اسلام، یهودیت و بودیسم ادیان اصیل و قدیمی میباشند. * این قانون در واقع ثبت ادیان دیگر را از لحاظ قانونی دشوار ساخته است. همچنین دادگاه با استفاده از آن میتواند فعالیت ادیانی را ممنوع سازد که تنفر را ترویج میدهند. دادستان با استفاده از این قانون، شاهدان یَهُوَه را به ترویج نفرت و نابود کردن خانواده متهم ساخت و حکم ممنوعیت آنها را تقاضا کرد.
وکیل مدافع برادران از دادستان پرسید: «کدام یک از اعضای جماعات شاهدان یَهُوَه این قانون را زیر پا گذاشته است؟» دادستان نتوانست حتی یک نام ارائه دهد، ولی گفت که نشریات شاهدان یَهُوَه دشمنی را در میان ادیان ترویج میدهد و برای اثبات این موضوع نکاتی را از مجلّات برج دیدهبانی و «بیدار شوید!» و دیگر نشریات خواند (به تصویر بالا توجه شود). وقتی از دادستان سؤال شد که این نشریات چگونه نفرت را ترویج میدهد، جواب داد: «شاهدان یَهُوَه تعلیم میدهند که دین حقیقی را دارند.»
یکی از وکلا که برادر است به دست قاضی و به دست دادستان کتاب مقدّس داد و اِفِسُسیان ۴:۵ را خواند که آمده است: «یک خداوند، یک ایمان، یک تعمید.» در حالی که قاضی، دادستان و وکیلمان کتاب مقدّس در دست داشتند در مورد آیاتی مانند یوحنا ۱۷:۱۸ و یعقوب ۱:۲۷ گفتگو کردند. سپس دادگاه از دادستان سؤال کرد: «آیا این آیات سبب دشمنی و خصومت بین ادیان میشود؟» دادستان جواب داد چون در مورد کتاب مقدّس تخصصی ندارد نمیتواند اظهار نظر کند. وکیل، نشریاتِ کلیسای ارتدکس روسیه را نشان داد که نمایانگر انتقادات شدیدی از شاهدان یَهُوَه بود. سپس پرسید: «آیا این اظهارات این قانون را زیر پا نمیگذارد؟» دادستان جواب داد: «من چون تخصصی در استدلالهای روحانیون ندارم نمیتوانم اظهار نظر کنم.»
اتهاماتی بدون شواهد
دادستان برای آن که اثبات کند سازمان ما خانوادهها را از هم میپاشانَد، اظهار داشت که شاهدان یَهُوَه عیدهایی همچون کریسمس را جشن نمیگیرند.
با این حال، بعداً اذعان کرد که قوانین روسیه شهروندان را به گرفتن جشن کریسمس مجبور نمیسازد. روسها منجمله شاهدان یَهُوَهٔ روس میتوانند انتخاب کنند جشن بگیرند یا نگیرند. دادستان همچنین ادعا کرد که سازمان شاهدان یَهُوَه ‹کودکان را از داشتن تفریح و شادی معمول محروم میسازد.› با این حال، وقتی از او سؤال شد، اذعان کرد که هرگز با بچههایی که در خانوادههای شاهدان یَهُوَه بزرگ شدهاند صحبت نکرده است. وقتی یکی از وکلا از دادستان سؤال کرد که آیا تا به حال در یکی از جلسات شاهدان یَهُوَه حضور داشته است یا خیر، جواب داد: «نیازی به این کار نبود.»دادستان، از پروفسوری روانشناس دعوت کرد تا نظر خود را در دادگاه بیان کند. او اظهار کرد که خواندن نشریات شاهدان یَهُوَه اختلالات روحی و روانی در شخص به وجود میآورد. وقتی وکیل مدافع اشاره کرد که نامهٔ پرفسور به دادگاه دقیقاً مانند مدرکی است که اُسقفهای مسکو نوشته بودند، پرفسور اذعان کرد که قسمتی از نامه کلمه به کلمه از آنجا گرفته شده است. وقتی از او پرسوجو شد معلوم گشت که هرگز هیچ شاهد یَهُوَهای را درمان نکرده است. برعکس، پرفسور روانشناس دیگری که بر بیش از ۱۰۰ شاهد یَهُوَهٔ مسکو مطالعه کرده بود در دادگاه شهادت داد. او اظهار کرد که این گروه از سلامت روحی و روانی معمولی برخوردارند و همچنین از زمانی که شاهد یَهُوَه شدهاند نسبت به اعضای ادیانِ دیگر تعصبی ندارند.
پیروزی موقت
قاضی در ۱۲ مارس ۱۹۹۹، پنج محقق را برای مطالعهٔ نشریات شاهدان یَهُوَه تعیین کرد و محاکمه را معلق نگهداشت. وزارت دادگستری فدرال روسیه نیز بدون ارتباط با دادگاه دستور داده بود گروهی از محققان نشریات شاهدان یَهُوَه را مطالعه کنند. این گروه در ۱۵ آوریل ۱۹۹۹ گزارش دادند که در این نشریات هیچ
موضوع مضری یافت نمیشود. پس در ۲۹ آوریل ۱۹۹۹، وزارت دادگستری ثبت شاهدان یَهُوَه را در کشور تمدید کرد. با وجود این نتیجهٔ مثبت، دادگاه مسکو اصرار داشت که گروه جدید نشریات ما را بررسی کند. این موضوع موقعیت عجیبی را به وجود آورد: از یک طرف، شاهدان یَهُوَه در سطح کشور تصویبشدهٔ وزارت دادگستری روسیه بودند، ولی همزمان، به اتهام شکستن قانون تحت بازجویی ادارهٔ دادستانی مسکو قرار داشتند!تقریباً دو سال گذشت تا آن که محاکمه ادامه یافت و در ۲۳ فوریهٔ ۲۰۰۱، قاضی، یلِنا پروخوریچِوا حکم را صادر کرد. او پس از بررسی آنچه گروه محققان یافته بودند چنین حکم کرد: «هیچ پایه و اساسی برای انحلال و ممنوعیت فعالیت دینی جامعهٔ شاهدان یَهُوَهٔ مسکو وجود ندارد.» سرانجام، به طور قانونی ثابت شد که برادرانمان از اتهامات وارده بری هستند! ولی دادستان حکم را مردود شمرد و از دادگاه شهر مسکو تقاضای فرجام کرد. سه ماه بعد، در ۳۰ مه ۲۰۰۱، دادگاه شهر مسکو تصمیم قاضی پروخوریچِوا را لغو کرد تا دادرسی مجدّداً توسط همان دادستان ولی تحت سرپرستی قاضیای دیگر صورت گیرد. در آن زمان مرحلهٔ سوّم آغاز شد.
شکست ولی نه خاتمه
قاضی وِرا دُوبینسکایا در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۱، محاکمه را از سر شروع کرد. * دادستان کُندراتیوا دوباره شاهدان یَهُوَه را به ترویج نفرت متهم ساخت ولی ادامه داد که درخواست ممنوعیت جامعهٔ شاهدان یَهُوَه برای حمایت از حق شاهدان یَهُوَهٔ مسکو میباشد! در واکنش به این ادعای عجیب، همهٔ ۱۰٬۰۰۰ شاهد یَهُوَه مسکو بلافاصله تقاضانامهای را امضا کردند و از دادگاه خواستند تا درخواست دادستان را برای حمایت از ایشان نپذیرد.
دادستان بیان کرد که لزومی ندارد مدرکی دال بر مجرم بودن شاهدان یَهُوَه ارائه دهد. او گفت که محاکمه در بارهٔ نشریات و عقاید شاهدان یَهُوَه است نه فعالیتهایشان. همچنین اعلام کرد که نمایندهای از کلیسای ارتدکس روسیه را برای شهادت دادن به دادگاه احضار خواهد کرد. این گفتهٔ دادستان تأییدی بود بر این که پشت تمام مخالفتها با شاهدان یَهُوَه کلیسای ارتدکس بود. در روز ۲۲ مه ۲۰۰۳، قاضی فرمان داد تا گروهی متخصص نشریات شاهدان یَهُوَه را دوباره بررسی کند.
در ۱۷ فوریهٔ ۲۰۰۴، دادگاه به قصد مرور گزارش گروه ادامه یافت. آن گروه متخصص بیان کردند که نشریات ما خواننده را تشویق میکند تا «خانواده و پیوند زناشویی را حفظ کنند» و ادعای این که نشریاتمان نفرت را برمیانگیزد «بیپایه و اساس» میباشد. محققان دیگر نیز با این گفته موافق بودند. برای مثال، قاضی از یک پروفسور تاریخ ادیان پرسید: «چرا شاهدان یَهُوَه موعظه میکنند؟» او به دادگاه جواب داد: «خدمت موعظه وظیفهٔ مسیحیان است. این چیزی است که در انجیلها آمده است و مسیح به شاگردانش فرمان داد ‹بروید در همهٔ سرزمینها موعظه کنید.›» با وجود این، قاضی در ۲۶ مارس ۲۰۰۴، فعالیت شاهدان یَهُوَهٔ مسکو را ممنوع کرد. دادگاه شهر مسکو نیز در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۴ حکم را تأیید کرد. * شاهد یَهُوَهای در مورد حکم دادگاه گفت: «طی حکومت شوروی روسها میبایست منکر خدا میبودند. امروزه روسها باید ارتدکس باشند.»
برادران چه واکنشی نسبت به ممنوعیت نشان نح ۴:۱-۶) به طور مشابه، برادرانمان در مسکو اجازه ندادند مخالفانشان آنها را از فعالیت موعظهٔ خبر خوش منحرف سازند. (۱پطر ۴:۱۲، ۱۶) آنها اطمینان داشتند که یَهُوَه مراقبشان خواهد بود و آماده بودند که مرحلهٔ چهارم دعوای دادگاهی را طی کنند.
دادند؟ واکنش آنها مانند نَحَمِیا در دوران باستان بود. در آن دوران، دشمنان قوم خدا با بازسازی دیوارهای اورشلیم مخالف بودند. آنها تلاش کردند نَحَمِیا و قوم خدا را از انجام این کار منحرف سازند. ولی قوم خدا به ‹بنای› دیوار ادامه دادند «زیرا که دل قوم در کار بود.» (افزایش نفرت و خصومت
در ۲۵ اوت ۲۰۰۴، برادران تقاضانامهای به کاخ کرملین، خطاب به ولادیمیر پوتین رئیس جمهور وقت روسیه فرستادند. در آن تقاضانامهٔ ۷۶ جلدی نگرانی نسبت به ممنوعیت شاهدان یَهُوَه و امضای بیش از ۳۱۵٬۰۰۰ نفر گنجانده شده بود. در این فاصله، روحانیان کلیسای ارتدکس روسیه چهرهٔ حقیقی خود را نمایان ساختند. نمایندهای از اُسقفهای مسکو چنین اعلام کرد: «ما شدیداً با فعالیتهای شاهدان یَهُوَه مخالف هستیم.» یکی از روحانیان مسلمان در مسکو گفت که این ممنوعیت «رویداد مهمی بود.»
جای تعجب نبود که فریبخوردگان روسی شجاعت حمله به شاهدان یَهُوَه را یافته بودند. برخی از شاهدان یَهُوَه هنگام خدمت موعظه مورد ضرب و شتم مخالفان قرار گرفتند. مردی خشمگین خواهری را از ساختمان بیرون راند و چنان با لگد به ستون فقرات او زد که خواهرمان افتاد و سرش به زمین اصابت کرد. آن خواهر به بیمارستان برده شد؛ ولی پلیس آن مرد را دستگیر نکرد. برخی از شاهدان یَهُوَه دستگیر، انگشتنگاری، عکسبرداری و تمام شب در ادارهٔ پلیس توقیف شدند. مدیرانی که به شاهدان یَهُوَه اماکنی را برای برگزاری جلسات اجاره داده بودند، تهدید به پس گرفتن آن اماکن شدند، در غیر این صورت شغل
خود را از دست میدادند. مدتی نگذشت که بسیاری از جماعات سالنهای اجارهای خود را از دست دادند. از این رو، چهل جماعت مجبور شدند جلسات خود را در چهار سالن مجتمع برگزار کنند. یکی از جماعات میبایست جلسهٔ عمومی خود را ساعت هفت و نیم صبح آغاز میکرد. سرپرست سیّاری گفت: «مبشّران برای حضور در جلسه میبایست ساعت پنج صبح بلند میشدند. ولی آنها بیش از یک سال این کار را با میل و رغبت انجام دادند.»شهادتی بزرگ
وکلای ما برای آن که غیرقانونی بودن ممنوعیت مسکو را تثبیت کنند در دسامبر ۲۰۰۴ دعوای خود را به دادگاه اروپایی حقوق بشر بردند. (به کادر «چرا حکم دادگاه روسیه در فرانسه تجدیدنظر شد» صفحه ۶ رجوع شود.) شش سال بعد، دادگاه در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۰ شاهدان یَهُوَه را تبرئه کرد! * دادگاه تمام اتهامات وارده را مورد بررسی قرار داد و همهٔ آنها را بیپایه و اساس شمرد. همچنین اعلان کرد که روسیه از لحاظ قانونی موظف است «به نقض قانون اتمام دهد و تا جای ممکن خسارت وارده را جبران سازد.» — به کادر «حکم دادگاه» در صفحهٔ ۸ رجوع شود.
دادگاه به روشنی توضیح داد که کنوانسیون اروپایی حقوق بشر از شاهدان یَهُوَه نه فقط در روسیه بلکه در ۴۶ کشور دیگر عضو شورای اروپا نیز حمایت میکند. به علاوه، بسیاری از محققان حقوق، قضات، قانونگذاران و متخصصان حقوق بشر در جهان به بررسی رأی این دادگاه علاقهمند خواهند بود. به چه دلیل؟ چون قضات هنگام صدور رأی اشاره کردند که شاهدان یَهُوَه اخیراً در همان جا هشت رأی مثبت به دست آوردهاند و سابقاً در دادگاه عالی آرژانتین، کانادا، ژاپن، روسیه، آفریقای جنوبی، اسپانیا، انگلستان و آمریکا نُه پیروزی به دست آورده بودند. شاهدان یَهُوَه با استفاده از این ارجاعات و تکذیب دادگاه به اتهامات دادستان مسکو میتوانند از ایمان و فعالیتهایشان دفاع کنند.
عیسی به شاگردانش گفت: «شما را نزد والیان و پادشاهان خواهند برد تا در برابر آنان و در میان قومهای جهان شهادت دهید.» (مت ۱۰:۱۸) دعوای حقوقی که طی این ۱۵ سال طول کشید به برادران این فرصت را داد تا نام یَهُوَه را به طور بیسابقهای در مسکو و فراتر از آن به مردم بشناسانند. تمام این وقایع شهادت بزرگی بود و «به پیشرفت انجیل انجامید.» (فیلیپ ۱:۱۲) وقتی شاهدان یَهُوَهٔ مسکو امروزه به خدمت موعظه میروند اکثر مردم میپرسند: «مگر فعالیت شما را ممنوع نکردند؟» این سؤال اغلب به برادران فرصت میدهد تا بتوانند به مردم اطلاعات بیشتری در بارهٔ عقایدمان بدهند. به روشنی میتوان دید که هیچ نیرویی نمیتواند جلوی فعالیت موعظه را بگیرد. از یَهُوَه در دعا استدعا میکنیم تا برادران و خواهران شجاع و عزیزمان را در روسیه همواره برکت و نیرو دهد.
[پاورقیها]
^ بند 8 پرونده در ۲۰ آوریل ۱۹۹۸ به دادگاه برده شد. دو هفته بعد، روسیه کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را در ۵ مه تصویب کرد.
^ بند 10 «این قانون تحت فشار کلیسای ارتدکس که با حسادت در پی حفظ مقام خود میباشد و راغب به ممنوعیت شاهدان یَهُوَه است تصویب شد.» — روزنامهٔ آسوشیتد پرِس ۲۵ ژوئن ۱۹۹۹.
^ بند 20 عجیب آن که همان روز دهمین سالگردی بود که روسیه رسماً تصویب کرد شاهدان یَهُوَه تحت حکومت شوروی مورد ظلم قرار گرفته بودند.
^ بند 22 بدین شکل، حقوق قانونی جماعات شاهدان یَهُوَهٔ مسکو لغو شد. مخالفان امید داشتند که این حکم برادران را از خدمت موعظه بازدارد.
^ بند 28 در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۰، پنج قاضی هیئت عالی دادگاه اروپایی حقوق بشر تقاضانامهٔ روسیه را برای آن که پرونده به دست دادگاه هیئت عالی سپرده شود نپذیرفتند. بدین شکل، حکم ۱۰ ژوئن ۲۰۱۰، نهایی و لازمالاجرا شد.
[کادر/تصویر در صفحهٔ ۶]
چرا حکم دادگاه روسیه در فرانسه تجدیدنظر شد
در ۲۸ فوریهٔ ۱۹۹۶، روسیه کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را امضا کرد. (در ۵ مه ۱۹۹۸، روسیه این کنوانسیون را تصویب کرد.) دولت روسیه با امضای این عهدنامه اعلام کرد که تابعین کشور از حقوق زیر برخوردارند:
‹حق آزادی دینی، انجام قوانین دینی در خانه و عموم و آزادی تغییر دین به میل شخص.› — مادهٔ ۹.
‹حق آزادی بیان و نگارش عقاید و ارائهٔ اطلاعات به دیگران بدون ایجاد اغتشاش.› — ماده۱۰ٔ.
‹حق آزادی شرکت در جلسات مسالمتآمیز.› — ماده۱۱ٔ.
اشخاص یا سازمانهایی که در اثر نقض این عهدنامه مورد ظلم قرار گرفتهاند و تمام راههای قانونی کشور خود را پیموده، ولی موفق نشدهاند میتوانند پروندهٔ خود را به دادگاه اروپایی حقوق بشر در استراسبورگ فرانسه ارائه بدهند (به عکس بالا توجه شود). این دادگاه شامل ۴۷ قاضی است؛ برابر با تعداد اعضای کشورهایی که کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را امضا کردهاند. حکم دادگاه لازملاجرا است. کشورهایی که این عهدنامه را امضا کردهاند باید از آن پیروی کنند.
[کادر در صفحهٔ ۸]
حکم دادگاه
در اینجا سه نقل از حکم دادگاه درج شده است.
یک اتهام وارده این بود که شاهدان یَهُوَه باعث ازهمپاشیدگی خانوادهها میشوند. اما دادگاه رأی دیگری داد:
«مخالفت و عدم تمایل اعضای غیرمذهبی خانواده به پذیرفتن و احترام گذاشتن به حق آزادی دینیِ خویشاوند مذهبی و عدم موافقت با انجام قوانین دینی وی منشأ دعوا بوده است.» — بند ۱۱۱.
دادگاه همچنین شواهدی دال بر اتهام «کنترل افکار» نیافت:
«برای دادگاه عجیب است که دادگاههای [روسیه] حتی نام یک نفر را ارائه نداده است که حق آزادی وجدان وی به روشهای ذکرشده نقص شده باشد.» — بند ۱۲۹.
اتهام واردهٔ دیگر این بود که شاهدان یَهُوَه با نپذیرفتن انتقال خون به خود صدمه میرسانند. حکم دادگاه خلاف این موضوع بود:
«حق آزادی در قبول یا رد درمان پزشکی یا انتخاب روش درمانی دیگر شامل حق خودمختاری و تعیین سرنوشت است. بیماری که به سن قانونی رسیده و از لحاظ ذهنی در سلامت است میتواند تصمیم بگیرد عمل جرّاحی یا درمانی را بپذیرد یا رد کند، این موضوع در مورد انتقال خون نیز صدق میکند.» — بند ۱۳۶.