به سالخوردگان ارج و احترام نهید
«روی مرد پیر را محترم دار.»—لاو ۱۹:۳۲.
۱. بشر در چه وضعیت غمانگیزی قرار دارد؟
یَهُوَه قصد نداشت که بشر پیر و سالخورده شود و از عواقب وخیم آن رنج برد. قصد او این بود که همهٔ بشر از سلامت کامل در فردوس زمینی برخوردار باشند. متأسفانه «تمام خلقت تا هماکنون از دردی همچون درد زایمان مینالد.» (روم ۸:۲۲) به علاوه، در دوران سالخوردگی که سالمندان بیشتر به کمک نیاز دارند به بسیاری از آنان توجه و رسیدگی نمیشود. (مز ۳۹:۵؛ ۲تیمو ۳:۳) به حتم، خدا از وضعیت بغرنج بشر در اثر گناه بسیار متأثر است.
۲. چرا مسیحیان برای سالمندان ارج و احترامی خاص قائلند؟
۲ ما شاهدان یَهُوَه برای همایمانان سالمند بسیار ارزش قائلیم و از حکمت و ایمان ایشان فایده میبریم. برخی از این سالمندان عزیز خویشاوند ما میباشند. با این حال، چه خویشاوند آنان باشیم چه نباشیم لازم است که به رفاه ایشان توجه و رسیدگی کنیم. (غلا ۶:۱۰؛ ۱پطر ۱:۲۲) حال میخواهیم دید یَهُوَه خدا را نسبت به این سالمندان بررسی کنیم. همچنین میخواهیم مسئولیتهای اعضای خانواده و جماعت را در قبال این سالمندان عزیز بررسی نماییم.
«مرا دور مینداز»
۳، ۴. الف) نگارندهٔ مزمور ۷۱ چه تقاضایی از یَهُوَه کرد؟ ب) اعضای سالمند جماعت ترغیب میشوند که از خدا چه درخواستی کنند؟
۳ نگارندهٔ مزمور ۷۱:۹ تحت الهام، از خدا چنین التماس کرد: «در زمان پیری مرا دور مینداز چون قوّتم زایل شود مرا ترک منما.» از قرار معلوم این سخن داود پادشاه است زیرا ادامهٔ مزمور ۷۰ است که در سرآغاز آن آمده است: «مزمور داود.» داود، یَهُوَه خدا را از نوجوانی تا سالمندی خدمت کرد و یَهُوَه نیز به طور خارقالعاده از او استفاده نمود. (۱سمو ۱۷:۳۳-۳۷، ۵۰؛ ۱پاد ۲:۱-۳، ۱۰) با این حال، داود در سالمندی از یَهُوَه تقاضا کرد که لطفش را از او دریغ نکند.—مزمور ۷۱:۱۷، ۱۸ خوانده شود.
۴ وضعیت بسیاری از خادمان خدا امروزه مانند وضعیت داود است. آنان با وجود سن بالا و «روزهای بلا» همچنان خدا را با تمام توانایی و قوّتشان جلال میدهند. (جا ۱۲:۱-۷) بسیاری از آنان شاید قادر نباشند مانند گذشته برای مثال در خدمت موعظه فعال باشند. با این حال، اگر مانند داود به یَهُوَه دعا کنند همچنان مورد لطف و حمایت او قرار میگیرند. مطمئناً یَهُوَه دعاهای این سالمندان وفادار را اجابت میکند زیرا دعاهای ایشان همچون دعای الهامی داود درخواستی معقولانه است.
۵. یَهُوَه چه دیدی نسبت به سالمندان وفادار دارد؟
۵ آیات کتاب مقدّس به روشنی بیان میکند که یَهُوَه برای سالمندان وفادار ارزشی فراوان قائل است و از خادمانش انتظار دارد که به ایشان ارج و احترام گذراند. (مز ۲۲:۲۴-۲۶؛ امث ۱۶:۳۱؛ ۲۰:۲۹) در لاویان ۱۹:۳۲ چنین آمده است: «در پیش ریش سفید برخیز، و روی مرد پیر را محترم دار، و از خدای خود بترس. من یَهُوَه هستم.» بلی، وقتی این سخنان نوشته شد ارج و احترام به سالمندانِ جماعت مسئولیتی جدّی بود و تا به امروز نیز چنین است. حال در رابطه با نگهداری و مراقبت از سالمندان چه میتوان گفت؟ و این کار مسئولیت چه کسی است؟
مسئولیت خانواده
۶. عیسی چه نمونهای در رابطه با مراقبت از والدین به جا گذاشت؟
۶ خدا در کلامش به ما چنین میگوید: «پدر و مادر خود را احترام نما.» (خرو ۲۰:۱۲؛ افس ۶:۲) عیسی با محکوم کردن فَریسیان و کاتبان که از فراهم کردن نیازهای والدینشان شانه خالی میکردند بر اهمیت این فرمان تأکید کرد. (مرق ۷:۵، ۱۰-۱۳) عیسی در این رابطه نمونهای خوب به جا گذاشت. برای مثال، نگهداری مادرش را که احتمالاً بیوه بود، در لحظات قبل از مرگش به شاگرد عزیزش یوحنا سپرد.—یو ۱۹:۲۶، ۲۷.
۷. الف) پولُس چه اصلی را در رابطه با رسیدگی به نیاز والدین ذکر کرد؟ ب) پولُس در این باب چه موضوعی را توضیح داد؟
۷ پولُس رسول تحت الهام نوشت که ایمانداران باید نیازهای خانوادهٔ خود را فراهم کنند. (۱تیموتائوس ۵:۴، ۸، ۱۶خوانده شود.) پولُس هنگام اشاره به این اصل توضیح داد که چه کسی برای دریافت کمک مالی از جماعت واجد شرایط است و چه کسی نیست. او به وضوح گفت که فرزندان، نوهها و دیگر بستگان مسیحیِ بیوههای سالمند در درجهٔ اول مسئول رسیدگی و مراقبت از ایشان میباشند. بدین ترتیب، بر جماعت فشار مالی غیرضروری وارد نمیشود. امروزه نیز ما با تأمین نیازهای بستگان نشان میدهیم که به «دینداری» یعنی مطابق با خواست و ارادهٔ خدا عمل میکنیم.
۸. چرا کتاب مقدّس برای نگهداری از والدین سالمند دستورالعملی خاصّ ارائه نداده است؟
۸ مسیحیان مسئولند که به نیازهای مادی والدینشان رسیدگی کنند. پولُس رسول در مورد خویشاوندان مسیحی سخن راند. اما منظور او این نبود که به والدین غیرمسیحی بیتوجهی شود. از آنجایی که وضعیت خانوادهها با هم متفاوت است، تصمیمات فرزندان در رابطه با رسیدگی به والدین سالمندشان نیز با هم فرق دارد. نیازها، خلقوخوها و سلامتی سالمندان با یکدیگر متفاوت است. برخی از والدین سالمند چندین فرزند دارند و برخی فقط یک فرزند. برخی میتوانند از حمایت دولت بهره برند و برخی دیگر از آن بیبهرهاند. خواستههای سالمندان نیز با یکدیگر متفاوت است. از این رو، عاقلانه و مهربانانه نخواهد بود کسی را به دلیل شیوهٔ نگهداری خویشاوندان سالمندش قضاوت کنیم. یَهُوَه هر تصمیمی را که بر اساس اصول کتاب مقدّس گرفته شود برکت میدهد و از آن حمایت میکند، درست همان طور که از روزگار موسی تا کنون برای قومش انجام داده است.—اعد ۱۱:۲۳.
۹-۱۱ الف) برخی با چه دشواریهایی مواجه میشوند؟ (تصویر اول مقاله ملاحظه شود.) ب) چرا فرزندان نباید خدمت تماموقت را عجولانه رها کنند؟ با مثالی توضیح دهید.
۹ وقتی فرزندان بزرگسال و والدین دور از یکدیگر زندگی کنند در کمک و رسیدگی به والدین دشواریهایی به وجود میآید. ممکن است اتفاقی ناگهانی مانند افتادن پدر یا مادر، شکسته شدن استخوان یا مشکل جدّی دیگری موجب شود که فرزندان به کمک آنان بشتابند. شاید پس از آن واقعه، والدین برای کوتاهمدت یا احتمالاً درازمدت به نگهداری و مراقبت نیاز داشته باشند. *
۱۰ در چنین وضعیتی، به ویژه خادمان تماموقتی که دور از والدینشان زندگی میکنند ممکن است با تصمیمی دشوار مواجه شوند. بیتئیلیها، میسیونرها و سرپرستان سیّار برای خدمتشان ارزش فراوان قائلند و آن را برکتی از سوی یَهُوَه میدانند. ولی اگر والدینشان بیمار شوند ممکن است اولین واکنش آنان چنین باشد: ‹باید خدمتمان را کنار بگذاریم و برای نگهداری از والدینمان به خانه برگردیم.› با این حال، عاقلانه است که در این رابطه دعا و فکر کنید. دریابید که آیا چنین کاری مطابق با خواست و نیاز والدین است یا خیر؟ هرگز خدمت خود را عجولانه رها نکنید؛ شاید اصلاً لزومی به این کار نباشد. شاید بیماری والدینتان کوتاهمدت باشد و برخی از اعضای جماعتشان با خوشحالی حاضر باشند به آنان کمک کنند تا شما به خدمت تماموقت خود ادامه دهید.—امث ۲۱:۵.
۱۱ برای مثال، نمونهٔ دو برادر تنی را در نظر گیرید که دور از والدینشان زندگی میکردند. یکی از آن دو برادر در آمریکای جنوبی به خدمت میسیونری مشغول بود و دیگری در ادارهٔ مرکزی واقع در بروکلین نیویورک خدمت میکرد. والدین سالمند این دو برادر در خاور دور زندگی میکردند و نیاز به کمک داشتند. این دو برادر با همسرشان بدانجا رفتند تا ببینند چه کمکی از دستشان برمیآید و چگونه. برادری که در آمریکای جنوبی خدمت میکرد با همسرش در این فکر بود که خدمتشان را برای کمک به والدین سالمندش ترک کنند. پیران جماعتِ والدین آن دو برادر در رابطه با وضعیت آنان گفتگو کرده بودند. آنان برای خدمت آن زوج میسیونر ارزش قائل بودند و برای آن که آن دو به خدمتشان ادامه دهند، قصد داشتند برای والدین آنان آنچه از دستشان برمیآید انجام دهند. از این رو، گردانندهٔ هیئت پیرانِ جماعت با این زوج تلفنی تماس گرفت. تمام آن خانواده از لطف و محبت پیران آن جماعت بسیار سپاسگزار بودند.
۱۲. خانوادههای مسیحی در رابطه با نگهداری از والدین سالمند باید از چه چیزی اطمینان یابند؟
۱۲ حال، خانوادههای مسیحی در رابطه با نگهداری از والدین سالمند باید اطمینان یابند که تصمیمشان موجب حرمت نام خدا شود. هیچ گاه نباید همچون رهبران دینی روزگار عیسی عمل کنیم. (مت ۱۵:۳-۶) تصمیم ما باید موجب حرمت خدا و جماعت شود.—۲قر ۶:۳.
مسئولیت جماعت
۱۳، ۱۴. چرا میتوان نتیجه گرفت که جماعت باید به نیازهای اعضای سالمند رسیدگی کند؟
۱۳ هر جماعتی قادر نیست که به خادمان تماموقت مانند جماعتی که ذکر شد کمک کند. با این حال، از آنچه در قرن اول میلادی رخ داد معلوم میشود که جماعت برای کمک به سالمندان وفادار باید آنچه از دستش برمیآید انجام دهد. کتاب مقدّس در رابطه با جماعت اورشلیم میگوید: «در میان آنها محتاج نبود.» این بدین مفهوم نبود که همهٔ آنان از وضعیتی مرفه برخوردار بودند. از قرار معلوم در میان آنان برخی فقیر بودند. با این حال، چون داراییهای خود را «بر حسب نیازِ هر کس بین همه تقسیم» میکردند کسی محتاج نبود. (اعما ۴:۳۴، ۳۵) چندی نگذشت که در جماعت مشکلی جدّی پیش آمد. به رسولان گزارش داده شد که برخی از «بیوهزنان ایشان از جیرهٔ روزانهٔ غذا بیبهره میمانند.» بنابراین، رسولان چند برادر واجد شرایط را برای رسیدگی به آن مسئله گماشتند. آنان نیز ترتیبی دادند که بیوهزنان به اندازهٔ کافی و منصفانه غذا دریافت کنند. (اعما ۶:۱-۵) پخش روزانهٔ غذا، ترتیبی موقتی برای کسانی بود که در پِنتیکاست ۳۳ م. به اورشلیم آمده، مسیحی شده و برای مدتی در آنجا مانده بودند تا ایمانشان تقویت شود. واکنش رسولان نسبت به آن مسئله نشان میدهد که جماعات قادرند در رسیدگی به نیازهای برادران و خواهران سالمندشان دست یاری بلند کنند.
۱۴ پولُس به تیموتاؤس توضیح داد که کدام بیوهزنان برای دریافت کمکهای جماعت واجد شرایطند. (۱تیمو ۵:۳-۱۶) یعقوب نیز در نامهٔ الهامی خود تصدیق کرد که مسیحیان وظیفه دارند که از یتیمان، بیوهزنان، مصیبتزدگان و دیگر نیازمندان مراقبت کنند. (یعقو ۱:۲۷؛ ۲:۱۵-۱۷) یوحنای رسول نیز چنین استدلال کرد: «اگر کسی از مال دنیا برخوردار باشد و برادر خود را محتاج ببیند، امّا شفقت خود را از او دریغ کند، چگونه محبت خدا در چنین کسی ساکن است؟» (۱یو ۳:۱۷) پس اگر فردفرد مسیحیان وظیفه دارند از نیازمندان مراقبت کنند، آیا جماعات نیز نباید چنین کنند؟
۱۵. در رسیدگی به برادران و خواهران سالمند چه عواملی نقش دارد؟
۱۵ در برخی از سرزمینها، دولت برای شهروندان سالمند حقوق بازنشستگی، کمکهای مالی و خدمات پزشکی خانگی فراهم میبیند. (روم ۱۳:۶) در سرزمینهای دیگر چنین خدماتی وجود ندارد. از این رو، مقدار رسیدگی و کمکهایی که خویشاوندان و جماعت لازم است برای برادران و خواهران سالمند فراهم بینند متفاوت است. مسیحیانی که دور از والدین سالمندشان زندگی میکنند نمیتوانند به اندازهٔ کافی به آنان کمک نمایند. پس بهتر است با پیران مسیحی جماعتِ والدینشان بیپرده گفتگو کنند و ایشان را از وضعیت خانواده به خوبی آگاه سازند. برای مثال، پیران مسیحی میتوانند به والدین سالمند کمک کنند تا از کمکهای دولتی یا اجتماعی آگاهی یابند. پیران جماعت برای مثال میتوانند ببینند که آیا شخص سالمند نامههای مهم را باز کرده و خوانده است یا داروهایش را خورده است و آن را به اطلاع فرزندان بالغ برسانند. گفتگوی بیپرده و روشن بین فرزندان و پیران جماعت میتواند مانع وخیم شدن وضعیت شود و حتی به راه حلی عملی بینجامد. بلی، مشاوران و یاریدهندگانی که فرزندان را از وضعیت والدین سالمندشان مطلع میسازند از نگرانیهای آنان میکاهند.
۱۶. برخی از مسیحیان برای کمک به سالمندان چه قدمهایی برداشتهاند؟
۱۶ برخی از اعضای جماعت وقت و نیروی خود را از روی لطف و محبت برای کمک به خواهران و برادران سالمندشان میگذارند. آنان به این سالمندان توجه و علاقهای خاص دارند. برخی از اعضای جماعت وظایف مراقبت از سالمندان را تقسیم میکنند و آن را به نوبت انجام میدهند. ایشان نمیتوانند در خدمت تماموقت باشند اما با میل و رغبت به فرزندان این سالمندان کمک میکنند تا آنان به خدمت تماموقت خود ادامه دهند. حقیقتاً که این برادران و خواهران چه لطف و محبتی دارند! البته محبت آنان، فرزندان را از مسئولیتی که در قبال والدینشان دارند مبری نمیسازد.
با سخنان بناکننده ارج و احترام نهید
۱۷، ۱۸. چه طرز فکری مراقبت از سالمندان را آسانتر میکند و چرا؟
۱۷ در مراقبت و رسیدگی از سالمندان بکوشید که طرز فکری مثبت داشته باشید تا خدمتتان هم برای شما و هم برای آنان آسانتر و خوشایندتر باشد. گاهی اوقات، سالخوردگی سبب یأس، نومیدی و حتی افسردگی میشود. پس لازم است به اشخاص سالمند بسیار ارج و احترام نهید و آنان را با گفتگوهای بناکننده تشویق کنید. بسیاری از آنان، یَهُوَه را سالیان سال وفادارانه خدمت کردهاند و مستحق تحسینند. یَهُوَه، خدمت آنان را فراموش نمیکند و ما نیز نباید فراموش کنیم.—مَلاکی ۳:۱۶؛ عبرانیان ۶:۱۰ خوانده شود.
۱۸ به علاوه، شوخطبعی بجا وظایف دشوار روزانه را برای سالمندان و مراقبان آنان آسانتر میکند. (جا ۳:۱، ۴) بسیاری از سالمندان میکوشند که توقعات بیش از حد نداشته باشند. ایشان درک میکنند که خلقوخوی گرم باعث میشود که اشخاص بیشتری به ملاقاتشان آیند و بیشتر به ایشان توجه کنند. بسیاری که به ملاقات سالمندان میروند اغلب میگویند: «رفته بودم سالمندی را از جماعتم تشویق کنم، ولی او مرا تشویق کرد.»—امث ۱۵:۱۳؛ ۱۷:۲۲.
۱۹. چه چیزی به پیر و جوان کمک میکند که ایمان قوی خود را در سختیها حفظ کنند؟
۱۹ همهٔ ما چشمانتظار روزی هستیم که درد، رنج و تأثیرات ناکاملی به پایان رسد. تا آن زمان خادمان خدا باید امیدشان را بر آنچه ابدی است بدوزند. میدانیم که ایمان به وعدههای خدا در زمانهای سخت یا مصیبت مانند لنگر است. بر اساس این ایمان «دلسرد نمیشویم. هر چند انسانِ ظاهری ما فرسوده میشود، انسان باطنی روزبهروز تازهتر میگردد.» (۲قر ۴:۱۶-۱۸؛ عبر ۶:۱۸، ۱۹) علاوه بر حفظ ایمانِ قوی به وعدههای خدا چه چیزی کمک میکند که از عهدهٔ مسئولیت مراقبت از سالمندان برآییم؟ در مقالهٔ بعد چند پیشنهاد عملی بررسی میشود.
^ بند 9 در مقالهٔ بعد روشیهایی از مراقبت بررسی میشود که در تصمیمگیری به فرزندان و والدین سالمند کمک میکند.