مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

ترجمه‌ای قابل‌درک از کلام خدا

ترجمه‌ای قابل‌درک از کلام خدا

‏‹کلام خدا زنده است.‏›—‏عبر۴:‏۱۲.‏

سرودهای:‏ ۳۷،‏ ۱۱۶

۱.‏ الف)‏ خدا چه وظیفه‌ای به آدم داد؟‏ ب)‏ از آن زمان قوم خدا از زبان‌ها برای چه منظور استفاده کرده است؟‏

یَهُوَه خدا به انسان‌ها این توانایی را داده است که ارتباط برقرار کنند.‏ پس از این که آدم در باغی که برایش مهیا شده بود مستقر شد،‏ خدا به او این وظیفه را داد که حیوانات را نام‌گذاری کند.‏ او از هوش و قدرت ابتکارش استفاده کرد و به هر حیوان،‏ نامی مناسب داد،‏ در واقع این وظیفهٔ او ارتباط مستقیم با زبان داشت.‏ (‏پیدا ۲:‏۱۹،‏ ۲۰‏)‏ از آن زمان،‏ قوم خدا از توانایی سخن گفتن به زبانی برای جلال دادن یَهُوَه خدا و آشنا کردن دیگران با خواست او استفاده کرده است.‏ اخیراً،‏ برای گسترش پرستش پاک،‏ قوم خدا از این توانایی برای ترجمهٔ کتاب مقدّس بهره جسته است.‏

۲.‏ الف)‏ کمیتهٔ ترجمهٔ کتاب مقدّس دنیای جدید از چه اصولی در ترجمهٔ این کتاب پیروی می‌کنند؟‏ ب)‏ در این مقاله چه موضوعی بررسی می‌شود؟‏

۲ هزاران ترجمه از کتاب مقدّس موجود است،‏ اما برخی در رساندن پیام متن اصلی امانتدارتر بوده‌اند.‏ در دههٔ ۱۹۴۰ کمیتهٔ ترجمهٔ کتاب مقدّس دنیای جدید اصولی را برای ترجمهٔ کتاب مقدّس وضع کرد که بیش از ۱۳۰ زبان از آن پیروی کرده‌اند.‏ این اصول از این قرارند:‏ ۱)‏ تقدیس نام خدا و بازگرداندن آن در جای درست در آیات.‏ ‏(‏مَتّی ۶:‏۹ خوانده شود.‏)‏ ۲)‏ تا جای ممکن ترجمهٔ پیام الهامی به صورت تحت‌اللفظی انجام شود،‏ اما چنانچه مفهوم اشتباه برداشت شود،‏ به جای ترجمهٔ کلمه‌به‌کلمه،‏ مفهوم صحیح ترجمه شود.‏ ۳)‏ استفاده از زبانی که به راحتی خوانده و درک شود.‏ * ‏(‏نِحِمیا ۸:‏۸،‏ ۱۲ خوانده شود.‏)‏ در ادامه می‌بینیم که چگونه این اصول در ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها رعایت شده است.‏ *

احترام به نام خدا

۳،‏ ۴.‏ الف)‏ در کدام دست‌نوشته‌های باستانی تتراگراماتُن ذکر شده است؟‏ ب)‏ در خصوص نام خدا،‏ در بسیاری از ترجمه‌های کتاب مقدّس چه روندی پیش گرفته شده است؟‏

۳ آنان که دست‌نوشته‌های باستانی کتاب مقدّس به زبان عبری را بررسی کرده‌اند به کرّات با نام خدا مواجه شده‌اند؛‏ از جمله این دست‌نوشته‌ها طومار دریای مرده (‏طومار بحرالمیّت)‏ است.‏ در عبری نام خدا با چهار حرف نوشته می‌شود،‏ این چهار حرف به تتراگراماتُن معروف است.‏ نام الٰهی نه تنها در این دست‌نوشته‌های کهن موجود است،‏ بلکه در برخی نسخه‌ها از ترجمهٔ یونانی هفتادی (‏ترجمهٔ سَبْعینی)‏ نیز دیده می‌شود.‏ قدمت این نسخه‌ها به۲۰۰ سال قبل از مسیح تا ۱۰۰ سال بعد از او برمی‌گردد.‏

۴ برخلاف شواهد روشنی که ثابت می‌کنند باید نام خدا در کتاب مقدّس ذکر شود،‏ در بسیاری از ترجمه‌ها،‏ این نام مقدّس کاملاً حذف شده است.‏ در واقع تنها دو سال پس از ترجمهٔ دنیای جدید بخش یونانی به زبان انگلیسی،‏ ویرایش جدیدی از ترجمهٔ آمریکن استاندارد ورژن چاپ ۱۹۰۱ منتشر شد.‏ نام خدا در ویرایش ۱۹۰۱ این ترجمه ذکر شده است،‏ اما در ویرایش جدید آن،‏ چاپ ۱۹۵۲ این نام حذف شد.‏ چرا؟‏ در پیشگفتار این ویرایش جدید آمده است:‏ «برای ایمانداران در کلیساهای مسیحی استفاده از هر نام خاصّی برای خداوند یکتا و واحد کاملاً نابجاست.‏» در ترجمه‌های مختلف،‏ چه به زبان انگلیسی چه به زبان‌های دیگر همین روند پیش گرفته شده است.‏

۵.‏ چرا حفظ نام خدا در کتاب مقدّس اهمیت دارد؟‏

۵ حال آیا به راستی ذکر نام خدا یا حذف آن،‏ در ترجمهٔ کتاب مقدّس اهمیتی دارد؟‏ برای مترجمی ماهر درک مقصود نویسنده بسیار مهم است و آگاهی از آن بر روی بسیاری از تصمیمات او اثر می‌گذارد.‏ در خصوص نام خدا،‏ آیات بی‌شماری از کتاب مقدّس حاکی از اهمیت این نام و تقدّس آن است.‏ (‏خرو ۳:‏۱۵؛‏ مز ۸۳:‏۱۸؛‏ ۱۴۸:‏۱۳؛‏ اشع ۴۲:‏۸؛‏ ۴۳:‏۱۰،‏ ۱۱؛‏ یو ۱۷:‏۶،‏ ۲۶؛‏ اعما ۱۵:‏۱۴‏)‏ آنان که کلام یَهُوَه خدا را به قلم آوردند،‏ تحت الهام او بر آن شدند که این نام را بارها ذکر کنند.‏ از این رو،‏ این نام هزاران بار در نسخه‌های باستانی دیده می‌شود.‏ ‏(‏حِزْقیال ۳۸:‏۲۳ خوانده شود.‏)‏ در واقع حذف این نام نشانهٔ بی‌حرمتی به نویسندهٔ آن است.‏

۶.‏ چرا در ترجمهٔ دنیای جدید،‏ ویرایش ۲۰۱۳ نام خدا در شش مورد دیگر ذکر شده است؟‏

۶ امروزه شواهد بیشتری برای حفظ نام خدا در کتاب مقدّس در دست داریم.‏ در ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ نام خدا ۷۲۱۶ مرتبه آمده است که شش بار بیش از ویرایش ۱۹۸۴ است.‏ پنج مورد آن در آیات اول سموئیل ۲:‏۲۵؛‏ ۶:‏۳؛‏ ۱۰:‏۲۶؛‏ ۲۳:‏۱۴،‏ ۱۶ است.‏ دلیل اصلی ذکر نام خدا در ترجمهٔ این آیات این است که این نام در طومارهای دریای مرده آمده است.‏ * مورد ششم در داوران ۱۹:‏۱۸ است که نام خدا در این ویرایش ذکر شده است و مبنای آن تحقیقات بیشتر در نسخه‌های باستانی است.‏

۷،‏ ۸.‏ مفهوم نام خدا چیست؟‏

۷ برای مسیحیان حقیقی نام یَهُوَه و درک مفهوم این نام از اهمیت بسزایی برخوردار است.‏ در ضمیمهٔ ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ در خصوص این موضوع توضیحاتی کامل‌تر آمده است.‏ کمیتهٔ ترجمهٔ کتاب مقدّس دنیای جدید متوجه شدند که این نام حالت سببی فعل عبری هاوا،‏ به مفهوم «او سبب شدن می‌شود» را داراست.‏ * در گذشته در نشریاتمان گفته شد که این نام با مفهوم آیهٔ خروج ۳:‏۱۴ در ارتباط است.‏ برگردان این آیه از ترجمهٔ دنیای جدید انگلیسی چنین است:‏ «هر آنچه بخواهم بشوم،‏ خواهم شد.‏» آنچه از این آیه استنباط می‌شود در ضمیمهٔ ترجمهٔ دنیای جدید ۱۹۸۴ آمده است.‏ در آنجا در مورد مفهوم این نام توضیح داده شد که «او سبب می‌شود که خود تحقق‌بخشندهٔ وعده‌ها شود.‏»‏ * حال در ضمیمهٔ A4 در ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ چنین آمده است:‏ «نام خدا تنها به این معنی محدود نمی‌شود.‏ در واقع مفهومی که از نام خدا ارائه شد،‏ یعنی ‹او سبب شدن می‌شود› جنبهٔ دیگری را نیز در بر دارد؛‏ این که خدا برای عملی شدن مقصودش سبب می‌شود که آفریده‌هایش نیز آنچه لازم بیند،‏ بشوند.‏» (‏راهنمای مطالعهٔ کلام خدا،‏ صفحهٔ ۵ ملاحظه شود.‏)‏

۸ پس یَهُوَه خدا سبب می‌شود که آفریده‌هایش هر آنچه او می‌خواهد بشوند.‏ در هماهنگی با مفهوم نام او،‏ خدا سبب شد که نوح سازندهٔ کشتی شود،‏ همچنین بِصَلئیل استادکاری ماهر،‏ جِدعون جنگاوری پیروز و پولُس،‏ رسولی برای غیریهودیان شود.‏ آری،‏ نام خدا اهمیت بسزایی برای قومش دارد.‏ کمیتهٔ ترجمهٔ کتاب مقدّس دنیای جدید،‏ هیچ گاه اهمیت آن را ناچیز نمی‌شمارد و آن را از کتاب مقدّس حذف نمی‌کند.‏

۹.‏ یک دلیل اولویت دادن به ترجمهٔ کتاب مقدّس به زبان‌های دیگر چیست؟‏

۹ ترجمهٔ دنیای جدید به بیش از ۱۳۰ زبان تهیه شده است و این ترجمه‌ها با ذکر نام خدا در نوشته‌های مقدّس،‏ این نام را حرمت نهاده‌اند.‏ ‏(‏مَلاکی ۳:‏۱۶ خوانده شود.‏)‏ اما در ترجمه‌های امروزی کتاب مقدّس،‏ نام الٰهی حذف شده است و عناوینی همچون سَرور،‏ خدا یا خداوند جایگزین آن شده است،‏ حتی در برخی موارد به جای نام خدا،‏ نام خدایانی که مردم منطقه‌ای خاص به آن باور دارند،‏ نوشته شده است.‏ از این رو هیئت اداره‌کنندهٔ شاهدان یَهُوَه به این امر اولویت داده است که کتاب مقدّس به زبان‌های مختلف ترجمه شود؛‏ ترجمه‌ای که نام خدا را جلال دهد و تا آنجا که ممکن است در دسترس افراد بیشتری قرار گیرد.‏

ترجمه‌ای دقیق و روشن

۱۰،‏ ۱۱.‏ برخی مشکلاتی که گروهی از مترجمان در ترجمهٔ دنیای جدید کتاب مقدّس با آن روبرو بودند،‏ کدامند؟‏

۱۰ ترجمهٔ نوشته‌های مقدّس از ترجمهٔ دنیای جدید انگلیسی به زبان‌های دیگر با مشکلاتی همراه بوده است.‏ برای نمونه،‏ در گذشته ترجمهٔ دنیای جدید الگوی ترجمه‌های دیگر به زبان انگلیسی را دنبال می‌کرد و از واژهٔ عبری «شیول» در آیاتی همچون جامعه ۹:‏۱۰ استفاده می‌شد.‏ پیش‌تر در ترجمهٔ دنیای جدید این آیه چنین ترجمه شده بود:‏ «در شیول که به آن می‌روی نه کار،‏ نه تدبیر و نه حکمت است.‏» مترجمانِ زبان‌های دیگر با این مشکل روبرو بودند که اکثر خوانندگانشان با واژهٔ «شیول» آشنایی نداشتند،‏ این واژه در فرهنگ‌هایشان یافت نمی‌شد و به نظر می‌آمد که به مکانی جغرافیایی اشاره دارد.‏ از این رو،‏ به مترجمان اجازه داده شد که واژه‌های «شیول» در عبری و «هادیس» در یونانی،‏ «‏گور‏» ترجمه شود.‏ این ترجمه،‏ ترجمه‌ای دقیق است و متن را روشن‌تر می‌سازد.‏

۱۱ برگردان واژهٔ عبری نِفِش و واژهٔ یونانی پْسیکه در انگلیسی «soul» است.‏ در برخی زبان‌ها به کار بردن واژه‌ای ثابت متناظر با این کلمهٔ انگلیسی مشکلاتی ایجاد می‌کرد.‏ چرا؟‏ چون ترجمه‌ای که در این زبان‌ها برای واژهٔ انگلیسی «soul» به کار می‌رفت،‏ می‌توانست به اشتباه این مفهوم را در ذهن خواننده ایجاد کند که منظور چیزی غیرمادی از وجود شخص است،‏ نه خود شخص.‏ از این رو به مترجمان اجازه داده شد که این واژه بر مبنای مضمون متن ترجمه شود.‏ معانی این واژه در ضمیمهٔ ترجمهٔ دنیای جدید کتاب مقدّس با مرجع،‏ انگلیسی آمده است.‏ اولویت به این امر داده شد که متن به‌راحتی قابل فهم باشد و در صورت نیاز ترجمه به شکل دیگری در پاورقی ذکر شود.‏

۱۲.‏ برخی تغییراتی که در ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ انجام شد،‏ کدامند؟‏ (‏در همین شماره مقالهٔ ‏«‏ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳‏» ملاحظه شود.‏)‏

۱۲ سؤالات مطرح‌شده از طرف مترجمان برای ترجمهٔ کتاب مقدّس به زبان‌های دیگر روشن ساخت که موارد مشابه دیگری نیز وجود دارد که ممکن است اشتباه برداشت شود.‏ از این رو در سپتامبر ۲۰۰۷ هیئت اداره‌کننده تأیید کرد که ویرایشی جدید از ترجمهٔ دنیای جدید به زبان انگلیسی تهیه شود.‏ طی تجدیدنظر در ویرایش،‏ هزاران سؤال بررسی شد که مترجمان کتاب مقدّس مطرح کرده بودند.‏ عبارات جدید انگلیسی جایگزین عبارات قدیمی شد و تلاش شد که ترجمه‌ای ارائه شود که خواندن و درک آن آسان و در عین حال دقیق باشد.‏ به کار بستن آنچه در ترجمهٔ کتاب مقدّس به زبان‌های دیگر انجام شده بود،‏ در بهبود متن انگلیسی نقش داشت.‏—‏امث ۲۷:‏۱۷‏.‏

قدردانی فراوان

۱۳.‏ ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ چه تأثیری بر بسیاری داشته است؟‏

۱۳ ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ چه تأثیری بر خوانندگان آن داشته است؟‏ هزاران نامهٔ تشکر و قدردانی به شعبهٔ مرکزی شاهدان یَهُوَه در بروکلین فرستاده شد.‏ نظر و احساس بسیاری در گفتهٔ خواهری بیان شده است که نوشته است:‏ «کتاب مقدّس همچون گنجینه‌ای است مملو از جواهر.‏ خواندن کلام خدا از ویرایش ۲۰۱۳ و روشنی و وضوح آن را می‌توان با بررسی تک‌تک جواهرات در این گنجینه مقایسه کرد که دیدن ابعاد مختلف،‏ شفافیت،‏ رنگ و زیبایی آن ما را به تحسین برمی‌انگیزد.‏ نوشته‌های مقدّس که به زبانی ساده بیان شده است به من کمک کرد که با یَهُوَه بهتر آشنا شوم؛‏ کسی که همچون پدری دست‌هایش را دور من حلقه می‌کند و سخنان آرامش‌بخش به من می‌گوید.‏»‏

۱۴،‏ ۱۵.‏ ترجمهٔ دنیای جدید به دیگر زبان‌ها چه تأثیری بر خوانندگانش داشته است؟‏

۱۴ تنها ویرایش جدید ترجمهٔ دنیای جدید به زبان انگلیسی نبود که چنین تأثیری بر خوانندگانش داشت.‏ مردی مسن در شهر صوفیا در بلغارستان در مورد ترجمهٔ دنیای جدید به زبان بلغاری چنین گفت:‏ «من سال‌هاست که کتاب مقدّس را می‌خوانم،‏ اما هیچ ترجمه‌ای تا این حد برایم قابل درک و دلنشین نبوده است.‏» همچنین،‏ پس از این که خواهری از آلبانی ترجمهٔ دنیای جدید را به صورت کامل به زبان خود دریافت کرد،‏ گفت:‏ «کلام خدا به زبان آلبانیایی چقدر زیباست.‏ به راستی چه برکتی که یَهُوَه با ما به زبان خودمان سخن می‌گوید!‏»‏

۱۵ در بسیاری از کشورها،‏ کتاب مقدّس گران است و به راحتی قابل دسترس نیست،‏ از این رو دریافت کتاب مقدّس برکت بزرگی است.‏ در گزارشی از رواندا آمده است:‏ «برای مدتی طولانی برادران با افراد بسیاری کتاب مقدّس را مطالعه می‌کردند،‏ اما چون کتاب مقدّس نداشتند،‏ پیشرفتی نمی‌کردند.‏ آنان توانایی مالی خرید ویرایشی را نداشتند که کلیسای محلّی تهیه کرده بود.‏ همچنین نمی‌توانستند مفهوم برخی آیات را به وضوح درک کنند و همین مانع پیشرفتشان می‌شد.‏» زمانی که ترجمهٔ دنیای جدید به زبانشان به چاپ رسید،‏ وضعیت تغییر کرد.‏ خانواده‌ای از رواندا که چهار فرزند نوجوان اعضای این خانواده را تشکیل می‌دهند،‏ می‌گویند:‏ «ما واقعاً از یَهُوَه و غلام امین و دانا سپاسگزاریم که به ما این کتاب مقدّس را دادند.‏ ما بسیار فقیریم و پولی برای خرید کتاب مقدّس برای تمامی اعضای خانواده نداشتیم.‏ اما اکنون هر یک از ما یک کتاب مقدّس برای خود دارد.‏ برای ابراز قدردانی‌مان به یَهُوَه هر روز کل خانواده با هم کتاب مقدّس را می‌خوانیم.‏»‏

۱۶،‏ ۱۷.‏ الف)‏ یَهُوَه برای قومش چه خواسته است؟‏ ب)‏ ما باید مصمم به چه کاری باشیم؟‏

۱۶ ترجمهٔ دنیای جدید به تدریج به زبان‌های دیگر نیز در دسترس مردم قرار خواهد گرفت.‏ شیطان تلاش می‌کند مانع این کار شود،‏ اما ما می‌دانیم که یَهُوَه خدا می‌خواهد تمامی قوم او،‏ او را که با زبانی روشن و قابل درک با آنان صحبت می‌کند،‏ بشنوند.‏ ‏(‏اِشَعْیا ۳۰:‏۲۱ خوانده شود.‏)‏ روزی خواهد آمد که «چنانکه آبها دریا را می‌پوشاند،‏ جهان از شناخت خداوند پر خواهد شد.‏»—‏اشع ۱۱:‏۹‏.‏

۱۷ باشد که مصمم بوده،‏ از هر هدیه‌ای که یَهُوَه خدا به ما می‌بخشد بهره بریم؛‏ از جمله از ترجمهٔ دنیای جدید که نام او را جلال می‌دهد.‏ بگذارید که او هر روز از طریق کتابش با شما صحبت کند.‏ توانایی بی‌کران خدا او را قادر می‌سازد که با دقت به دعاهای ما گوش دهد.‏ این ارتباط دوجانبه موجب می‌شود محبتمان به او استوارتر شود و به ما یاری می‌رساند او را بهتر بشناسیم.‏—‏یو ۱۷:‏۳‏.‏

‏«به‌راستی چه برکتی که یَهُوَه با ما به زبان خودمان سخن می‌گوید!‏»‏

^ بند 2 در مقالهٔ «‏کتاب مقدّسی به زبان امروزی‏» در برج دیده‌بانی،‏ ۱ مهٔ ۲۰۱۵ مختصری به شیوهٔ ترجمهٔ دنیای جدید اشاره شده است.‏ همچنین به ضمیمهٔ A1 در ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳،‏ انگلیسی و مقالهٔ «چگونه می‌توانید ترجمه‌ای خوب از کتاب مقدّس انتخاب کنید؟‏» در برج دیده‌بانی انگلیسی،‏ ۱ مهٔ ۲۰۰۸ ملاحظه شود.‏

^ بند 2 در ادامهٔ مقاله هر جا که به ترجمهٔ دنیای جدید ویرایش ۲۰۱۳ اشاره شده است منظور این ترجمه به زبان انگلیسی است.‏

^ بند 6 طومارهای دریای مرده ۱۰۰۰ سال قدیمی‌تر از متن ماسورائی عبری است و برای ترجمهٔ دنیای جدید از این متن استفاده شده بود.‏

^ بند 7 در برخی کتب مرجع این توضیح آمده است،‏ اما همهٔ محققان در این خصوص اتفاق‌نظر ندارند.‏

^ بند 7 ترجمهٔ دنیای جدید کتاب مقدّس با مرجع،‏ انگلیسی ضمیمهٔ 1A «نام الٰهی در نوشته‌های مقدّس عبری» صفحهٔ ۱۵۶۱.‏