ارزشهای اخلاقی را به فرزندتان بیاموزید
سعادت را به خانهٔ خود آورید
ارزشهای اخلاقی را به فرزندتان بیاموزید
لویدا، مادری اهل مکزیک میگوید: * «در مدرسه به نوجوانان کاندوم میدهند. برای همین آنها فکر میکنند، تا موقعی که از کاندوم استفاده میکنند، داشتن روابط جنسی مانعی ندارد.»
نوبوکو، مادری اهل ژاپن میگوید: «از پسرم پرسیدم که اگر با دوست دخترش تنها باشد چه میکند. پاسخ داد: ‹نمیدانم.›»
زمانی که فرزندتان کودکی نوپا بود آیا از خطراتی که او را در خانه تهدید میکرد، محفوظ میداشتید؟ شاید وسایل تیز و برّان را از جلوی دستش بر میداشتید، از محافظ پریز برق استفاده میکردید و جلوی راه پله نردهای کشیده بودید. پس تمام سعی خود را میکردید تا فرزندتان از هر گونه خطری محفوظ ماند.
اما حال که او نوجوانی شده است، به همان سادگی دوران طفولیت نمیتوانید از او محافظت کنید. اکنون نگرانیهایتان بیشتر است. شاید پیش خود فکر کنید: ‹آیا پسرم به تصاویر مبتذل و غیراخلاقی نگاه میکند؟› ‹آیا دخترم از خود تصاویری زشت و زننده برای دیگران میفرستد؟› و بدتر از همه، شاید از خود بپرسید: ‹آیا فرزند نوجوانم روابط نامشروع دارد؟›
راهحل، مراقبت دائم نیست
برخی از والدین شبانهروز فرزندشان را مثل سایه دنبال میکنند؛ هر جا که رود و هر کاری که کند مراقبش هستند. بعدها بسیاری از آنان پی میبرند که مراقبت دائم باعث شده است که فرزندشان در خفا عملی نادرست انجام دهد. پسر یا دخترشان چنان در این کار ماهر میشود که میتواند رفتار نادرست خود را از آنان مخفی کند.
پس میتوان دید که مراقبت دائم از فرزند، مشکلی را حل نمیکند. یَهُوَه خدا نیز که خواهان اطاعت از مخلوقاتش است، چنین روشی را پیش نگرفته است. پس شما نیز نباید چنین کنید. (تثنیه ۳۰:۱۹) حال چگونه میتوانید به فرزندتان یاری رسانید تا خود در مورد مسائل اخلاقی تصمیماتی عاقلانه گیرد؟ — امثال ۲۷:۱۱.
بسیار مهم است که از همان اوان کودکی با فرزندتان همواره گفتگو کنید. * (امثال ۲۲:۶) سپس زمانی که به دوران نوجوانی و جوانی میرسد، گفتگوهایتان را با او ادامه دهید. شما والدین عزیز، باید برای فرزندتان اوّلین منبع معتبر برای کسب اطلاعات باشید. دختری به نام آلیسیا اهل بریتانیا میگوید: «خیلی از مردم فکر میکنند که ما بیشتر دوست داریم با دوستانمان در مورد مسائل جنسی صحبت کنیم، ولی این واقعیت ندارد. ما خوشحال میشویم که این اطلاعات را از زبان پدر و مادرمان بشنویم؛ چون که به حرفهای آنها اعتماد داریم.»
داشتن ارزشهای اخلاقی پراهمیت است
زمانی که فرزندتان به سن بلوغ میرسد، تنها داشتن اطلاعات اوّلیه در مورد مسائل جنسی برای او کافی نیست، بلکه او نیاز به راهنمایی بیشتر دارد. او باید قدرت تشخیص خود را بالا برد تا بتواند «خوب را از بد تشخیص» دهد. (عبرانیان ۵:۱۴) خلاصه این که فرزندان به ارزشهای اخلاقی نیازمندند تا بتوانند در زندگیشان از اطلاعات و راهنماییهای درست در مورد مسائل جنسی استفاده کنند. چگونه میتوانید به فرزند نوجوانتان ارزشهای اخلاقی را بیاموزید؟
در ابتدا باید معیارهای اخلاقی خود را بررسی کنید. برای نمونه، کتاب مقدّس روابط جنسی نامشروع را زنا میخواند و شما نیز شاید به آن معتقد باشید. (۱تِسالونیکیان ۴:۳) احتمالاً فرزندتان از دیدگاه شما در این مورد آگاه است؛ حتی شاید بتواند آیاتی از کتاب مقدّس را ذکر کند که اعتقاد شما را نشان میدهد. همچنین وقتی از او در مورد روابط جنسی پیش از ازدواج سؤال کنید، ممکن است بلافاصله آن را نادرست بخواند.
اما این تنها کافی نیست. در کتابی در مورد مسائل جنسی، نوشتهٔ سوزان برونینگ، آمده است که برخی از جوانان شاید با عقاید والدینشان موافق باشند، اما «هنوز در باطن به این عقیده کاملاً معتقد نیستند. از این رو، اگر در وضعیتی ناگهانی قرار گیرند، نمیدانند که چه رفتاری قابل قبول و چه رفتاری غیرقابل قبول است. در نتیجه، گیج و سردرگم میشوند و با مشکلاتی جدّی برخورد میکنند.» در اینجاست که معیارهای اخلاقی برای آنان معنا پیدا میکند. حال چگونه میتوانید به فرزند نوجوانتان یاری رسانید تا این معیارها را بیاموزد؟
معیارهای خود را مشخص کنید. شاید شما بر این عقیده باشید که روابط جنسی را باید در چهار چوب ازدواج حفظ کرد. پس این موضوع را روشن و واضح با فرزندتان در میان گذارید. نویسندهای به نام دِبرا هافنر بر اساس تحقیقات خود در مورد مسائل جنسی، چنین نوشت: «نوجوانانی که از والدین خود به طور مشخص میآموزند که داشتن روابط جنسی در این سنین قابل قبول نیست، به احتمال زیاد این امر را به تعویق میاندازند.»
همان طور که در پیش گفتیم، تنها اشاره به معیارهای اخلاقی تضمینی بر این نیست که فرزندتان آن را انتخاب کند. اما با بیان روشن و واضح معیارهایتان، میتوانید پایه و اساسی را در خانه به وجود آورید که فرزندتان بتواند اعتقاد خود را بر آن بنا سازد. تحقیقات نشان میدهد با این که بسیاری در دوران نوجوانیشان به معیارهای اخلاقی والدین خود بیتوجه بودهاند، اما در نهایت آن را پذیرفتهاند.
این روش را امتحان کنید: با اشاره به خبرهای روز میتوانید گفتگویی را با فرزندتان شروع کنید و معیار اخلاقی خود را در آن مورد بیان دارید. برای نمونه، اگر خبری در مورد سوءاستفاده و تجاوز جنسی شنیدهاید، میتوانید بگویید: «این واقعاً وحشتناک است که بعضی از مردها از زنها سوءاستفاده میکنند. فکر میکنی که چرا آنها چنین رفتاری دارند؟»
تصویری درست از روابط جنسی به فرزندتان نشان دهید. هشدار به فرزندان در مورد روابط جنسی ضروری است. (۱قُرِنتیان ۶:۱۸؛ یعقوب ۱:۱۴، ۱۵) اما کتاب مقدّس آن را در وهلهٔ اوّل هدیهای از طرف خدا میداند، نه دامی از طرف شیطان. (امثال ۵:۱۸، ۱۹؛ غزلهای سلیمان ۱:۲) اگر با فرزندتان فقط از خطرات روابط جنسی صحبت کنید شاید در ذهن او تصویری نادرست از آن ایجاد شود؛ تصویری که با تعلیمات کتاب مقدّس مغایرت دارد. زن جوانی به نام کورینا اهل فرانسه میگوید: «پدر و مادرم همیشه از خطرات روابط جنسی صحبت میکردند و این باعث شد که دیدی منفی نسبت به این روابط پیدا کنم.»
تصویری درست و روشن از روابط جنسی به فرزندتان نشان دهید. مادری به نام نادیا اهل مکزیک میگوید: «من همیشه سعی کردهام که به فرزندان نوجوانم یاد دهم که روابط جنسی طبیعی و زیباست و هدیهای از طرف یَهُوَه به انسانها. ولی باید آن را در چهار چوب زندگی زناشویی حفظ کرد. روابط جنسی میتواند ما را خوشبخت کند یا به ما لطمه زند؛ حال این بستگی به ما دارد که از این هدیه چگونه استفاده میکنیم.»
این روش را امتحان کنید: بار دیگر که با فرزندتان در مورد مسائل جنسی صحبت میکنید گفتگویتان را با نکتهای مثبت پایان دهید. از این ابایی نداشته باشید که به او تصویری زیبا از این هدیهٔ خدا نشان دهید؛ هدیهای
که او میتواند در چهار چوب زندگی زناشویی از آن بهره برد. به او دلگرمی دهید که میتواند تا زمان ازدواج از معیارهای یَهُوَه پیروی کند.به نوجوانتان کمک کنید که عواقب تصمیماتش را بسنجد. برای این که نوجوانان بتوانند تصمیمات خوبی در تمام جنبههای زندگی بگیرند، باید بدانند که چه راهی را انتخاب کنند و عواقب این راه را بسنجند. پس تنها دانستن این که چه چیز خوب و چه چیز بد است، کافی نیست. خانمی مسیحی به نام اِما اهل استرالیا میگوید: «وقتی به اشتباهات دوران جوانیام فکر میکنم، به نظرم میرسد که برای پذیرش معیارهای خدا تنها دانستن آن کافی نیست، بلکه باید فواید این معیارها و عواقب زیر پا گذاشتن آن را نیز درک کرد.»
کتاب مقدّس برای ما راهنمای خوبیست؛ زیرا که اغلب عواقب اعمال نادرست را نیز ذکر میکند. برای نمونه، امثال ۵:۸، ۹ را در نظر گیرید. این آیه به مردان جوان توصیه میکند که از زنا دوری کنند، ‹مبادا آبروی خود را از دست دهند.› (ترجمهٔ دری) آیاتی از این قبیل نشان میدهد که آنانی که پیش از ازدواج روابط جنسی دارند، بدنام میشوند، عزّت نفسشان را از دست میدهند و رابطهشان را با خدا خدشهدار میسازند. چنین کسانی ممکن است برای شریک زندگی آیندهشان که معیارهای اخلاقی بالاتری دارد، دیگر جذاب نباشند. نادیده گرفتن معیارهای خدا سبب میشود که نوجوانان از نظر جسمی و عاطفی آسیب بینند و به رابطهٔ خود با خدا صدمه زنند. پس اگر نوجوانتان به عواقب روابط جنسی نامشروع فکر کند، راحتتر میتواند بر طبق معیار خدا زندگی کند.
این روش را امتحان کنید: با کمک تشبیهات به فرزند نوجوانتان کمک کنید که حکمت نهفته در معیارهای خدا را درک کند. برای نمونه، میتوانید بگویید: «در یک روز سرد میتوان از گرمای آتش لذّت برد، اما اگر همین آتش در جنگلی افروخته شود، آن را به ویرانی میکشد. مفهوم این تشبیه چیست؟ چگونه میتوان با در نظر داشتن این تشبیه، به حد و مرز معیارهای خدا در مورد روابط جنسی پی برد؟» با کمک کتاب مقدّس در امثال ۵:۳-۱۴، به نوجوانتان یاری رسانید به عواقب وخیم زنا پی برد.
تاکااو جوانی ۱۸ ساله اهل ژاپن میگوید: «من میدانم که باید کار درست را انجام دهم، اما همیشه احساس میکنم که برای این کار باید با امیال و خواستههایم مبارزه کنم.» شما والدین عزیز میتوانید به نوجوانتان دلگرمی دهید که او تنها کسی نیست که چنین احساسی دارد. همچنین او میتواند از گفتهٔ پولُس رسول که مسیحیای استوار و مصمم بود، قوّتقلب گیرد. پولُس اذعان کرد: «وقتی میخواهم نیکویی کنم، بدی نزد من است.» — رومیان ۷:۲۱.
نوجوانان باید بدانند که چنین مبارزهای نتایج خوبی به همراه دارد. این امر باعث میشود که به شخصیتی بیندیشند که در پی آنند. همچنین میتوانند به این پرسش فکر کنند: ‹آیا میخواهم خود کنترل زندگیام را در دست گیرم و دیگران مرا فردی استوار و مصمم بدانند؟ یا این که میخواهم دنبالهرو دیگران باشم و در مبارزه با امیال و خواستههایم جا خالی کنم؟› داشتن ارزشهای اخلاقی به فرزندتان یاری میرساند که به این پرسش پاسخی عاقلانه دهد.
[پاورقیها]
^ بند 3 برخی از اسامی تغییر یافته است.
^ بند 10 برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینهٔ آغاز گفتگو با فرزندتان در مورد مسائل جنسی و چگونگی در اختیار گذاشتن اطلاعات در این مورد به تناسب سن و سال او، به پیشنهادات مجلّهٔ برج دیدهبانی آوریل-ژوئن ۲۰۱۱، صفحات ۲۰-۲۲ مراجعه فرمایید.
به این پرسشها فکر کنید:
▪ چه چیز نشان میدهد که فرزند نوجوانم به ارزشهای اخلاقی خود پایبند است؟
▪ زمانی که با فرزند نوجوانم در مورد روابط جنسی صحبت میکنم چه تصویری در ذهن او ایجاد میکنم؟ آیا آن را در وهلهٔ اوّل هدیهای از طرف خدا نشان میدهم یا دامی از طرف شیطان؟
[کادر در صفحهٔ ۲۴]
کتاب مقدّس هنوز راهنمایی پرارزش است
«معیارهای کتاب مقدّس در خصوص مسائل جنسی هنوز بهترین راهنمای پرارزش برای ماست. امروزه نوجوانان و جوانان بیشماری با عواقب عاطفی روابط جنسی نامشروع، بارداری پیش از ازدواج، ایدز و سایر بیماریهای مقاربتی روبرویند. پس پند کتاب مقدّس در مورد روابط جنسی در چهارچوب زندگی زناشویی، بسیار پراهمیت است و خود تضمینی است برای داشتن روابط جنسی مطمئن.» — «تعلیم و تربیت نوجوان، با مهربانی و منطق» *
[پاورقی]
^ بند 34 این کتاب به زبان فارسی ترجمه نشده است.