«واحدهای سازندهٔ عالم»
ضمیمه
«واحدهای سازندهٔ عالم»
ین تعریفی است که یک دایرة‌المعارف جدید علوم، از عناصر شیمیایی ارائه می‌دهد. تنوع حیرت‌انگیزی در میان عناصر زمین دیده می‌شود؛ برخی از این عناصر نایاب و برخی فراوان هستند. عناصری همچون طلا به چشم انسان گیرا و جذاب می‌آیند. عناصر دیگر به شکل گاز هستند، همچون نیتروژن و اکسیژن، و ما نمی‌توانیم حتی آنها را ببینیم. هر عنصری از نوع مشخصی از اتم تشکیل شده است. ساختمان و ارتباط بین اتم‌ها نشانگر صرفه‌جویی و سازماندهی حیرت‌آور است، به شکلی که می‌توان آنها را در یک جدول منظم جای داد.
حدود ۳۰۰ سال پیش فقط دوازده عنصر شناخته شده بودند — آهن، ارسنیک، انتیموان، بیسموت، جیوه، سرب، طلا، قلع، کربن، گوگرد، مس و نقره. همانطور که عناصر دیگر کشف شدند، دانشمندان متوجه شدند که در بین عناصر نوعی نظم مشخص وجود دارد. دانشمندانی همچون مندلیف، رمزی، مُزِلی، و بوهر به دلیل آنکه وقفه‌ای در این نظر مشاهده کردند، در مورد وجود عناصری ناشناخته و خصوصیات آنها نظریه دادند. این عناصر به دنبال آن درست همانطور که پیش‌بینی شده بود کشف شدند. چرا این دانشمندان توانستند وجود اَشکالی از ماده را که تا آن زمان ناشناخته بودند پیش‌بینی کنند؟
به این دلیل که عناصر از یک نظم عددی طبیعی بر پایهٔ ساختار اتمی‌شان برخوردارند. این قانونی تثبیت‌شده است. از اینرو، در کتاب‌های درسی می‌توان جدول تناوبی عناصر را که دارای ستون و ردیف است ترسیم کرد — ئیدروژن، هلیم، و غیره.
در «دایرة‌المعارف علم و تکنولوژی مک‌گراو - هیل» ( انگل.) آمده است: «در تاریخ علم کمتر نظم و ترتیبی به پای جدول تناوبی می‌رسد که خود پرده از نظم موجود در عالم مادی برمی‌دارد. . . . هر عنصر جدید دیگری که در آینده کشف شود، بطور حتم جایی در سیستم تناوبی پیدا خواهد کرد و با نظم آن هماهنگی داشته و خصوصیات خانواده‌ای را که در آن قرار می‌گیرد از خود نشان خواهد داد.»
هنگامی که عناصر را در جدول تناوبی به صورت ردیف و ستون آرایش می‌دهیم، رابطه‌ای چشمگیر بین عناصر هر ستون مشاهده می‌کنیم. برای مثال، هلیم ( شمارهٔ ۲)، نئون ( شمارهٔ ۱۰)، آرگن ( شمارهٔ ۱۸)، کریپتون ( شمارهٔ ۳۶)، گزنون (زنون) ( شمارهٔ ۵۴)، رادون ( شمارهٔ ۸۶) در ستون آخر واقع هستند. هنگامی که در این گازها تخلیهٔ الکتریکی انجام شود به درخشش درمی‌آیند و از آنها در لامپ‌های روشنایی استفاده می‌شود. آنها همچنین بر خلاف برخی گازهای دیگر، بسادگی با عناصر مختلف واکنش نشان نمی‌دهند.
بله، عالم — حتی ذرات اتمی آن — نشانگر هماهنگی و نظمی حیرت‌انگیز است. چه چیزی باعث چنین نظم، هماهنگی، و تنوعی در میان اجزای سازندهٔ عالم شده است؟
[نمودار در صفحهٔ ۲۷]
جدول تناوبی عناصر
(برای دیدن شکل صحیح به نشریه رجوع شود)
آیا نظم و هماهنگی که بین عناصر جدول تناوبی وجود دارد نشانگر اتفاق محض است یا طراحی هوشمندانه؟
فلزها
غیرفلزها
گازهای ن‍بی‌اثر
عناصر واسطه ( انتقالی)
سریهای لاتانید
سریهای اکتینید
I
II
III
IV
V
VI
VII
IIIV
نام عنصر نشانه عدد اتمی
ئیدروژن H ۱
هلیم He ۲
لیتیم Li ۳
بریلیم Be ۴
بر B ۵
کربن C ۶
نیتروژن N ۷
اکسیژن O ۸
فلوئور F ۹
نئون Ne ۱۰
سدیم Na ۱۱
منیزیم Mg ۱۲
آلومینیم Al ۱۳
سیلیسیم Si ۱۴
فسفر P ۱۵
گوگرد S ۱۶
کلر Cl ۱۷
آرگن Ar ۱۸
پتاسیم K ۱۹
کلسیم Ca ۲۰
اسکاندیم Sc ۲۱
تیتانیم Ti ۲۲
وانادیم V ۲۳
کروم Cr ۲۴
منگنز Mn ۲۵
آهن Fe ۲۶
کبالت Co ۲۷
نیکل Ni ۲۸
مس Cu ۲۹
روی Zn ۳۰
گالیم Ga ۳۱
ژرمانیم Ge ۳۲
ارسنیک As ۳۳
سلنیم Se ۳۴
برم Br ۳۵
کریپتون Kr ۳۶
روبیدیم Rb ۳۷
استرنسیم Sr ۳۸
ایتریم Y ۳۹
زیرکونیم Zr ۴۰
نیوبیم Nb ۴۱
مولیبدن Mo ۴۲
تکنسیم Tc ۴۳
روتنیم Ru ۴۴
رودیم Rh ۴۵
پالادیم Pd ۴۶
نقره Ag ۴۷
کادمیم Cd ۴۸
ایندیم In ۴۹
قلع Sn ۵۰
انتیموان Sb ۵۱
تلور Te ۵۲
ید I ۵۳
گزنون Xe ۵۴
سزیم Cs ۵۵
باریم Ba ۵۶
لانتان La ۵۷
سریم Ce ۵۸
براسئودیمیم Pr ۵۹
نئودیمیم Nd ۶۰
پرومتیم Pm ۶۱
ساماریم Sm ۶۲
اروپیم Eu ۶۳
گادولینیم Gd ۶۴
تربیم Tb ۶۵
دیسپروزیم Dy ۶۶
هولمیم Ho ۶۷
اربیم Er ۶۸
تولیم Tm ۶۹
ایتربیم Yb ۷۰
لوتسیم Lu ۷۱
هافنیم Hf ۷۲
تانتال Ta ۷۳
تنگستن W ۷۴
رنیم Re ۷۵
اسمیم Os ۷۶
ایریدیم Ir ۷۷
پلاتین Pt ۷۸
طلا Au ۷۹
جیوه Hg ۸۰
تالیم Tl ۸۱
سرب Pb ۸۲
بیسموت Bi ۸۳
پلونیم Po ۸۴
استاتین At ۸۵
رادون Rn ۸۶
فرانسیم Fr ۸۷
رادیم Ra ۸۸
آکتینیم Ac ۸۹
توریم Th ۹۰
پروتاکتینیم Pa ۹۱
اورانیم U ۹۲
نپتونیم Np ۹۳
پلوتونیم Pu ۹۴
امریسیم Am ۹۵
کوریم Cm ۹۶
برکلیم Bk ۹۷
کالیفورنیم Cf ۹۸
اینشتینیم Es ۹۹
فرمیم Fm ۱۰۰
مندلویم Md ۱۰۱
نوبلیم No ۱۰۲
لورنسیم Lr ۱۰۳
۱۰۴
۱۰۵
۱۰۶
۱۰۷
۱۰۸
۱۰۹
