فصل شانزده

آیندهٔ پابرجایی برای خانوادهٔ خود تضمین کنید

۱.‏ هدف یَهُوَه از برقراری نظام خانواده چه بود؟‏

هنگامی که یَهُوَه آدم و حَوّا را با ازدواج به یکدیگر پیوست،‏ آدم شادی خویش را با سرودن نخستین شعر مکتوب به زبان عبری ابراز کرد.‏ (‏پیدایش ۲:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ با این حال نظر آفریدگار تنها آن نبود که برای فرزندان بشری خود شادمانی به ارمغان آورد.‏ او از زن و شوهرها و خانواده‌ها می‌خواهد که ارادهٔ او را به جا آورند.‏ او به نخستین زوج چنین گفت:‏ «بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید و در آن تسلّط نمائید و بر ماهیان دریا و پرندگان آسمان و همهٔ حیواناتیکه بر زمین میخزند حکومت کنید.‏» (‏پیدایش ۱:‏۲۸‏)‏ چه وظیفهٔ بزرگ و پراجری!‏ اگر آدم و حوّا با فرمانبرداری کامل ارادهٔ یَهُوَه را به جا آورده بودند،‏ چقدر خود و فرزندان آینده‌شان سعادتمند می‌شدند!‏

۲،‏ ۳.‏ خانواده‌ها چگونه می‌توانند در حال حاضر به بیشترین میزان سعادت دست یابند؟‏

^۲ امروز نیز خانواده‌هایی که با همکاری یکدیگر ارادهٔ خدا را به جا می‌آورند از همه سعادتمندتر هستند.‏ پولس رسول نوشت:‏ «دینداری [«تخصیص خدایی»،‏ د ج‏] برای هر چیز مفید است که وعدهٔ زندگئ حال و آینده را دارد.‏» (‏۱تیموتاؤس ۴:‏۸‏)‏ خانواده‌ای که مطابق با تخصیص خدایی زندگی کند و راهنمایی‌های یَهُوَه را همانطور که در کتاب مقدس آمده‌اند دنبال کند در «زندگئ حال» به سعادت دست خواهد یافت.‏ (‏مزمور ۱:‏۱-‏۳؛‏ ۱۱۹:‏۱۰۵؛‏ ۲تیموتاؤس ۳:‏۱۶‏)‏ حتی اگر فقط یکنفر از اعضای خانواده به اصول کتاب مقدس عمل کند،‏ بهتر از آن است که هیچکس بدانها عمل نکند.‏

 ^۳ این کتاب بسیاری از اصول کتاب مقدس را که در سعادت خانوادگی نقش دارند مورد بحث قرار داده است.‏ شاید متوجه شده باشید که بعضی از این اصول در سراسر کتاب به دفعات تکرار شده‌اند.‏ چرا؟‏ زیرا حقایق نیرومندی را که بر جنبه‌های گوناگون زندگی خانوادگی تأثیر می‌گذارند،‏ نشان می‌دهند.‏ خانواده‌ای که کوشش می‌کند اصول کتاب مقدس را به جا آورد درمی‌یابد که تخصیص خدایی واقعاً ‹وعدهٔ زندگئ حال را دارد.‏› بیایید به چهار اصل مهم از این اصول دوباره نگاهی بیندازیم.‏

ارزش خویشتنداری

۴.‏ چرا خویشتنداری یا پرهیزکاری در زندگی زناشویی عاملی حیاتی است؟‏

^۴ سلیمان پادشاه گفت:‏ «کسیکه بر روح خود تسلّط ندارد،‏ مثل شهر منهدم و بیحصار است.‏» (‏امثال ۲۵:‏۲۸؛‏ ۲۹:‏۱۱‏)‏ ‹تسلط داشتن بر روح خود›،‏ یا خویشتنداری،‏ برای کسانی که خواهان زندگی زناشویی سعادتمند هستند امری حیاتی است.‏ تسلیم شدن به احساسات ویرانگر مانند خشم یا شهوت غیراخلاقی،‏ باعث صدماتی می‌شود که برای جبران آنها سالها زمان لازم است—‏البته اگر اصلاً قابل جبران باشند.‏

۵.‏ چگونه یک انسان ناکامل می‌تواند خویشتنداری را در خود پرورش دهد،‏ و این کار چه فوایدی برای او خواهد داشت؟‏

^۵ البته،‏ هیچیک از نوادگان آدم نمی‌تواند به طور کامل بر جسم ناکامل خود تسلط داشته باشد.‏ (‏رومیان ۷:‏۲۱،‏ ۲۲‏)‏ خویشتنداری یا پرهیزکاری همچنین یکی از ثمرات روح است.‏ (‏غلاطیان ۵:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ به همین دلیل،‏ اگر برای دستیابی به خویشتنداری دعا کنیم،‏ اگر اندرزهای شایستهٔ نوشته‌های مقدس را بکار گیریم،‏ و اگر با کسانی معاشرت کنیم که خویشتندارند و از معاشرت با کسانی که این خصلت را دارا نیستند پرهیز کنیم،‏ روح خدا این خصوصیت را در ما پدید خواهد آورد.‏ (‏مزمور ۱۱۹:‏۱۰۰،‏ ۱۰۱،‏ ۱۳۰؛‏ امثال ۱۳:‏۲۰؛‏ ۱پطرس ۴:‏۷‏)‏ چنین طریقی ما را یاری خواهد کرد تا حتی هنگامی که وسوسه می‌شویم،‏ ‹از زنا بگریزیم.‏› (‏۱قرنتیان ۶:‏۱۸‏)‏ بدین ترتیب از خشونت بری خواهیم بود و یا از الکلیسم پرهیز می‌کنیم یا بر آن غالب می‌آییم.‏ و  با موقعیتهای تحریک‌آمیز و دشوار با آرامش بیشتری روبرو خواهیم شد.‏ امیدواریم که همه—‏منجمله فرزندان—‏پرورش این ثمرهٔ پراهمیت روح را بیاموزند.‏—‏مزمور ۱۱۹:‏۱،‏ ۲‏.‏

دیدگاهی مناسب از اصل سروری

۶.‏ الف)‏ ترتیب الهی سروری چیست؟‏ ب)‏ برای آنکه سروری مرد برای خانواده‌اش سعادت به همراه آورد باید او چه چیزی را بخاطر بسپارد؟‏

^۶ دومین اصل پراهمیت،‏ شناسایی اصل سروری است.‏ پولس ترتیب درست را توصیف کرده،‏ می‌گوید:‏ «میخواهم شما بدانید که سر هر مرد مسیح است و سر زن مرد و سر مسیح خدا.‏» (‏۱قرنتیان ۱۱:‏۳‏)‏ این به معنای آن است که مرد سر یا رئیس خانواده است،‏ همسر وی حامی وفادار اوست،‏ و فرزندان مطیع والدین خود هستند.‏ (‏افسسیان ۵:‏۲۲-‏۲۵،‏ ۲۸-‏۳۳؛‏ ۶:‏۱-‏۴‏)‏ اما توجه کنید که اصل سروری تنها در صورتی به سعادت منجر خواهد شد که به طریق درست اِعمال شود.‏ شوهرانی که مطابق با تخصیص خدایی زندگی می‌کنند می‌دانند که سروری منش دیکتاتوری نیست.‏ آنان از عیسی،‏ سر خود پیروی می‌کنند.‏ با اینکه عیسی «سر همه چیز» بود،‏ «نیامد تا مخدوم شود بلکه تا خدمت کند.‏» (‏افسسیان ۱:‏۲۲؛‏ متی ۲۰:‏۲۸‏)‏ به همین شکل،‏ یک مرد مسیحی نیز سروری را نه به نفع خود،‏ بلکه برای حفظ منافع همسر و فرزندانش اِعمال می‌کند.‏—‏۱قرنتیان ۱۳:‏۴،‏ ۵‏.‏

۷.‏ کدام اصول کتاب مقدس به زن کمک می‌کنند تا نقشی را که خدا برای او در خانواده تعیین کرده است ایفا کند؟‏

^۷ نقش زنی که مطابق با تخصیص خدایی زندگی می‌کند رقابت با شوهرش یا تلاش برای سلطه‌جویی بر او نیست.‏ او از اینکه حامی شوهرش باشد و با او همکاری کند خوشنود است.‏ کتاب مقدس گاهی می‌گوید که زن «متعلق» به شوهرش است،‏ بدین ترتیب جای شکی باقی نمی‌ماند که شوهرش سر اوست.‏ (‏پیدایش ۲۰:‏۳‏،‏ ترجمهٔ دنیای جدید‏)‏ زن به وسیلهٔ ازدواج تحت «شریعتِ شوهرش» قرار می‌گیرد.‏ (‏رومیان ۷:‏۲‏)‏ کتاب مقدس در عین حال،‏ زن را ‹معاون› و «موافق» می‌نامد.‏ (‏پیدایش ۲:‏۲۰‏)‏ او خصوصیات  و قابلیتهایی را که شوهرش فاقد آنهاست ارائه می‌کند،‏ و از شوهرش حمایت لازم را به عمل می‌آورد.‏ (‏امثال ۳۱:‏۱۰-‏۳۱‏)‏ کتاب مقدس همچنین می‌گوید که زن «یار» شوهرش است یعنی دوش به دوش او کار می‌کند.‏ (‏ملاکی ۲:‏۱۴‏)‏ این اصول کتاب مقدس زن و شوهر را یاری می‌کنند تا به مقام یکدیگر واقف شوند و با یکدیگر با عزت و احترام رفتار کنند.‏

‏‹در شنیدن تند باشید›‏

۸،‏ ۹.‏ برخی از اصولی را که به اعضای خانواده کمک می‌کنند تا مهارتهای خود را برای تبادل‌نظر بهبود بخشند،‏ توضیح دهید.‏

^۸ در این کتاب بر لزوم تبادل‌نظر مرتباً تأکید شده است.‏ به چه دلیل؟‏ زیرا اگر افراد با یکدیگر صحبت کنند و واقعاً به سخنان یکدیگر گوش دهند،‏ کارها بهتر پیش می‌روند.‏ بارها بر روی این موضوع تأکید شده است که تبادل‌نظر یک جادهٔ دوطرفه است.‏ یعقوب شاگرد،‏ آن را به این شکل توصیف می‌کند:‏ «هر کس در شنیدن تند و در گفتن آهسته .‏ .‏ .‏ باشد.‏»—‏یعقوب ۱:‏۱۹‏.‏

^۹ موضوع پراهمیت دیگر آن است که به طرز صحبتمان توجه کنیم.‏ با سخنان عجولانه،‏ ستیزه‌جویانه،‏ یا انتقاد شدید نمی‌توان به نحوی موفقیت‌آمیز تبادل‌نظر کرد.‏ (‏امثال ۱۵:‏۱؛‏ ۲۱:‏۹؛‏ ۲۹:‏۱۱،‏ ۲۰‏)‏ حتی وقتی سخنانمان صحیح است نیز اگر به نحوی بیرحمانه،‏ مغرورانه یا با بی‌ملاحظگی ابراز شود،‏ بیشتر باعث ضرر خواهد بود تا منفعت.‏ گفتار ما باید دلنشین باشد،‏ و «اصلاح‌شدهٔ بنمک.‏» (‏کولسیان ۴:‏۶‏)‏ سخنان ما باید مثل «سیبهای طلا در مرصعکارئ نقره» باشد.‏ (‏امثال ۲۵:‏۱۱‏)‏ خانواده‌هایی که تبادل‌نظر درست را می‌آموزند گام بسیار بزرگی در راه دستیابی به سعادت برداشته‌اند.‏

نقش حیاتی محبت

۱۰.‏ در زندگی زناشویی چه نوع محبتی حیاتی است؟‏

^۱۰ واژهٔ «محبت» بارها در این کتاب آمده است.‏ آیا نوع اصلی محبتی را  که بدان اشاره شد بخاطر دارید؟‏ درست است که محبت عاشقانه (‏به زبان یونانی اِرُس‏)‏ نقش مهمی در زندگی زناشویی ایفا می‌کند،‏ و همینطور در یک ازدواج موفق،‏ مهر عمیق و دوستی (‏به زبان یونانی فیلیا ‏)‏ بین زن و شوهر پدید می‌آید.‏ اما محبتی که از همه مهمتر است محبتی است که واژهٔ یونانی آگاپه معرف آن است.‏ این محبتی است که ما برای یَهُوَه،‏ عیسی و همسایه‌مان در خود پرورش می‌دهیم.‏ (‏متی ۲۲:‏۳۷-‏۳۹‏)‏ این محبتی است که یَهُوَه نسبت به نوع بشر ابراز می‌کند.‏ (‏یوحنا ۳:‏۱۶‏)‏ چقدر عالی است که همین نوع محبت را نسبت به همسر و فرزندان خود داشته باشیم!‏—‏۱یوحنا ۴:‏۱۹‏.‏

۱۱.‏ محبت چگونه می‌تواند به صلاح زندگی زناشویی عمل کند؟‏

^۱۱ این محبت والا در زندگی زناشویی حقیقتاً «عامل همبستگی کامل» است.‏ (‏کولسیان ۳:‏۱۴‏،‏ ترجمهٔ تفسیری‏)‏ این عامل زن و شوهر را به یکدیگر پیوند می‌دهد و آنها را وامی‌دارد تا بخواهند به صلاح یکدیگر و فرزندانشان عمل کنند.‏ چنانچه خانواده‌ها با مشکلاتی مواجه شوند،‏ محبت آنها را یاری می‌کند تا با همبستگی به این امور بپردازند.‏ محبت زن و شوهر را یاری می‌کند که حتی در هنگام سالخوردگی نیز دست از حمایت و قدردانی از یکدیگر برندارند.‏ «محبت .‏ .‏ .‏ نفع خود را طالب نمیشود،‏ .‏ .‏ .‏ در همه چیز صبر میکند و همه را باور مینماید،‏ در همه حال امیدوار میباشد و هر چیز را متحمل میباشد.‏ محبّت هرگز ساقط نمیشود.‏»—‏۱قرنتیان ۱۳:‏۴-‏۸‏.‏

۱۲.‏ چرا اگر زن و شوهر به خدا محبت داشته باشند ازدواج آنها مستحکم خواهد بود؟‏

^۱۲ پیوند زناشویی هنگامی بویژه مستحکم می‌شود که نه تنها با محبت بین زن و شوهر بلکه در درجهٔ اول با محبت به یَهُوَه استوار شده باشد.‏ (‏جامعه ۴:‏۹-‏۱۲‏)‏ چرا؟‏ یوحنای رسول چنین نوشت:‏ «همین است محبّت خدا که احکام او را نگاه داریم.‏» (‏۱یوحنا ۵:‏۳‏)‏ بنابراین،‏ زن و شوهر باید تخصیص خدایی را به فرزندان خود آموزش دهند،‏ نه فقط به این دلیل که به فرزندانشان محبت دارند بلکه به این خاطر که این فرمان یَهُوَه است.‏  ‏(‏تثنیه ۶:‏۶،‏ ۷‏)‏ آنها باید از اعمال غیراخلاقی پرهیز کنند،‏ نه فقط به این دلیل که به یکدیگر محبت می‌ورزند بلکه عمدتاً به این خاطر که به یَهُوَه محبت دارند،‏ که ‹فاسقان و زانیانرا داوری خواهد فرمود.‏› (‏عبرانیان ۱۳:‏۴‏)‏ حتی اگر یکی از طرفین مسبب مشکلات بسیار جدی در زندگی زناشویی باشد،‏ محبتی که در طرف دیگر برای یَهُوَه وجود دارد او را وامی‌دارد که کماکان به اصول کتاب مقدس پای‌بند بماند.‏ خانواده‌هایی که در آنها محبت به یکدیگر با محبت به یَهُوَه پیوند خورده است،‏ حقیقتاً سعادتمند هستند!‏

خانواده‌ای که ارادهٔ خدا را بجا می‌آورد

۱۳.‏ تصمیم به انجام ارادهٔ خدا چگونه می‌تواند به افراد کمک کند تا به مسائلِ واقعاً مهم چشم بدوزند؟‏

^۱۳ تمام زندگی یک مسیحی،‏ پیرامون انجام خواست خدا دور می‌زند.‏ (‏مزمور ۱۴۳:‏۱۰‏)‏ تخصیص خدایی در واقع همین است.‏ انجام خواست خدا به خانواده‌ها کمک می‌کند تا توجه خود را بر موضوعات واقعاً مهم معطوف دارند.‏ (‏فیلپیان ۱:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ به عنوان مثال،‏ عیسی هشدار داد:‏ «آمده‌ام تا مرد را از پدر خود و دختر را از مادر خویش و عروس را از مادر شوهرش جدا  سازم.‏ و دشمنان شخص اهل خانهٔ او خواهند بود.‏» (‏متی ۱۰:‏۳۵،‏ ۳۶‏)‏ بسیاری از پیروان عیسی،‏ مطابق با هشدار او،‏ به وسیلهٔ اعضای خانوادهٔ خود مورد آزار قرار گرفته‌اند.‏ چه وضعیت غم‌انگیز و دردناکی!‏ با این حال،‏ پیوندهای خانوادگی نباید بر محبت ما به یَهُوَه خدا و عیسی مسیح چیره شوند.‏ (‏متی ۱۰:‏۳۷-‏۳۹‏)‏ اگر کسی علی‌رغم مخالفت خانواده از خود تحمل و بردباری نشان دهد،‏ افراد مخالف ممکن است پس از مشاهدهٔ اثرات خوبی که تخصیص خدایی بر او داشته است تغییر عقیده دهند.‏ (‏۱قرنتیان ۷:‏۱۲-‏۱۶؛‏ ۱پطرس ۳:‏۱،‏ ۲‏)‏ حتی اگر چنین چیزی پیش نیاید،‏ دست کشیدن از خدمت به خدا به دلیل مخالفت دیگران،‏ برایمان هیچ نفع دائمی به همراه نخواهد داشت.‏

۱۴.‏ تمایل به انجام ارادهٔ خدا چگونه می‌تواند به والدین کمک کند تا به صلاح فرزندانشان عمل کنند؟‏

^۱۴ انجام خواست خدا به والدین کمک خواهد کرد تا درست تصمیم‌گیری کنند.‏ به عنوان مثال،‏ در برخی از جوامع والدین به فرزندان خود به چشم سرمایهٔ آینده نگاه می‌کنند و انتظار دارند که فرزندانشان در هنگام پیری از آنها مراقبت کنند.‏ این امر که فرزندان بالغ از والدین سالخوردهٔ خود مراقبت کنند،‏ درست و شایسته است،‏ اما چنین بینشی نباید موجب شود که والدین فرزندان خود را به مال‌پرستی بکشانند.‏ چنانچه والدین به فرزندان خود آموزش دهند که برای دارایی مالی خود بیش از موضوعات روحانی اهمیت قائل شوند،‏ در حق آنها خوبی نکرده‌اند.‏—‏۱تیموتاؤس ۶:‏۹‏.‏

۱۵.‏ اُفنیکی،‏ مادر تیموتاؤس،‏ چه سرمشق عالیی از مادری که می‌خواهد مطابق با ارادهٔ خدا عمل کند بجا گذاشت؟‏

^۱۵ نمونهٔ خوبی در این زمینه اُفنیکی،‏ مادرِ دوست جوان پولس،‏ تیموتاؤس است.‏ (‏۲تیموتاؤس ۱:‏۵‏)‏ اگر چه اُفنیکی همسری بی‌ایمان داشت،‏ همراه با مادربزرگ تیموتاؤس،‏ لوئیس با موفقیت تیموتاؤس را در راه پی‌جویی تخصیص خدایی پرورش داد.‏ (‏۲تیموتاؤس ۳:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ هنگامی که تیموتاؤس به سن مناسب رسید،‏ اُفنیکی به او اجازه داد  تا خانه را ترک کرده و به صورت همکار میسیونری پولس،‏ کار موعظهٔ ملکوت را در پیش بگیرد.‏ (‏اعمال ۱۶:‏۱-‏۵‏)‏ این زن چقدر باید از اینکه پسرش به میسیونری برجسته مبدل شد احساس شادی کرده باشد!‏ تخصیص خدایی که تیموتاؤس به عنوان فردی بالغ از خود نشان می‌داد بخوبی تربیت دوران کودکی وی را منعکس می‌ساخت.‏ بی‌گمان،‏ اُفنیکی از شنیدن گزارشات مربوط به خدمت روحانی وفادارانهٔ تیموتاؤس احساس رضایت و شادی می‌کرد،‏ با وجود آنکه احتمالاً دلش برای او تنگ می‌شد.‏—‏فیلپیان ۲:‏۱۹،‏ ۲۰‏.‏

خانواده و آیندهٔ شما

۱۶.‏ عیسی به عنوان فرزند پسر چه توجهی از خود نشان داد،‏ اما منظور اصلی او چه بود؟‏

^۱۶ عیسی در خانواده‌ای خداترس پرورش یافت،‏ و در دوران بزرگسالی نشان داد که یک پسر باید چگونه به مادر خود توجه داشته باشد.‏ (‏لوقا ۲:‏۵۱،‏ ۵۲؛‏ یوحنا ۱۹:‏۲۶‏)‏ با این حال منظور اصلی عیسی بجا آوردن ارادهٔ خدا بود،‏ و در مورد او این کار شامل باز کردن راه برخورداری از زندگی جاودانی برای انسانها بود.‏ او این کار را هنگامی انجام داد که زندگی کامل انسانی خود را به عنوان فدیه برای بشر گناهکار تقدیم کرد.‏—‏مرقس ۱۰:‏۴۵؛‏ یوحنا ۵:‏۲۷،‏ ۲۸‏.‏

۱۷.‏ روش وفادارنهٔ عیسی برای کسانی که خواست خدا را انجام می‌دهند،‏ راه دستیابی به چه امیدهای والایی را گشود؟‏

^۱۷ پس از مرگ عیسی،‏ یَهُوَه او را به زندگی آسمانی برخیزانید و به او اختیارات عظیمی داد،‏ و سرانجام او را به عنوان پادشاه ملکوت آسمانی منصوب کرد.‏ (‏متی ۲۸:‏۱۸؛‏ رومیان ۱۴:‏۹؛‏ مکاشفه ۱۱:‏۱۵‏)‏ قربانی عیسی این امکان را برای برخی از انسانها به وجود آورد تا انتخاب شوند و با او در ملکوت حکمرانی کنند.‏ این قربانی همچنین راه را برای بقیهٔ انسانهای خوش‌قلب هموار ساخت تا بتوانند از زندگی کامل بر روی زمینی که شرایط بهشتی دوباره در آن برقرار شده است،‏ برخوردار شوند و لذت ببرند.‏ (‏مکاشفه ۵:‏۹،‏ ۱۰؛‏ ۱۴:‏۱،‏ ۴؛‏ ۲۱:‏۳-‏۵؛‏ ۲۲:‏۱-‏۴‏)‏ یکی از بزرگترین  نعماتی که امروز از آنِ ماست نقل بشارت به همسایگانمان می‌باشد.‏—‏متی ۲۴:‏۱۴‏.‏

۱۸.‏ چه یادآوری و دلگرمیی،‏ هم به خانواده‌ها و هم به افراد دیگر داده شده است؟‏

^۱۸ همانطور که پولس رسول نشان داد،‏ زندگی مطابق با تخصیص خدایی نویددهندهٔ این وعده است که مردم می‌توانند این برکات را در زندگی «آینده» به میراث ببرند.‏ بی‌گمان،‏ این بهترین راه دستیابی به سعادت است!‏ بخاطر داشته باشید،‏ «دنیا و شهوات آن درگذر است لکن کسیکه به ارادهٔ خدا عمل میکند تا بأبد باقی میماند.‏» (‏۱یوحنا ۲:‏۱۷‏)‏ بنابراین چه خود فرزند باشید و چه دارای فرزند باشید،‏ چه شوهر باشید و چه زن،‏ چه مجرد باشید با فرزند یا بدون فرزند،‏ تلاش کنید تا اراده و خواست خدا را بجا آورید.‏ حتی هنگامی که تحت فشار روحی قرار دارید یا با مشکلات بسیار سخت رودررو هستید،‏ هرگز فراموش نکنید که خادم خدای زنده هستید.‏ بنابراین،‏ طوری باشید که اعمال شما سبب شادی یَهُوَه شود.‏ (‏امثال ۲۷:‏۱۱‏)‏ و طوری باشید که کردار شما به سعادتمندیتان منجر شود،‏ چه در حال حاضر و چه در طی زندگی جاودانی در دنیای جدید آینده!‏

این اصول کتاب مقدس چگونه می‌توانند .‏ .‏ .‏

به سعادت خانوادگی شما کمک کنند؟‏

خویشتنداری یا پرهیزکاری را می‌توان پرورش داد.‏—‏غلاطیان ۵:‏۲۲،‏ ۲۳‏.‏

با داشتن دیدی درست از سروری،‏ زن و شوهر هر دو صلاح خانواده را می‌جویند.‏—‏افسسیان ۵:‏۲۲-‏۲۵،‏ ۲۸-‏۳۳؛‏ ۶:‏۴‏.‏

گوش کردن نیز بخشی از تبادل‌نظر است.‏—‏یعقوب ۱:‏۱۹‏.‏

محبت به یَهُوَه زندگی زناشویی را استحکام می‌بخشد.‏—‏۱یوحنا ۵:‏۳‏.‏

انجام ارادهٔ خدا مهمترین هدف خانواده است.‏—‏مزمور ۱۴۳:‏۱۰؛‏ ۱تیموتاؤس ۴:‏۸‏.‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[کادر در صفحهٔ ۱۸۸]‏

نعمت تجرد

همه ازدواج نمی‌کنند.‏ و همهٔ زن و شوهرها هم تصمیم به بچه‌دار شدن نمی‌گیرند.‏ عیسی مجرد بود،‏ و در مورد نعمت تجرد چنانچه «بجهة ملکوت خدا» باشد سخن گفت.‏ (‏متی ۱۹:‏۱۱،‏ ۱۲‏)‏ پولس رسول نیز ازدواج نکرد.‏ وی از تجرد و ازدواج،‏ هر دو به عنوان ‹نعمت› یاد می‌کند.‏ (‏۱قرنتیان ۷:‏۷،‏ ۸،‏ ۲۵-‏۲۸‏)‏ اگر چه قسمت اعظم این کتاب به مطالب مربوط به زندگی زناشویی و تربیت فرزندان اختصاص داده شده است،‏ اما نباید امکاناتی را که در مجرد ماندن یا ازدواج بدون داشتن فرزند وجود دارد فراموش کرد.‏