آیا اعتقاد به خدا منطقی است؟
۲
آیا اعتقاد به خدا منطقی است؟
یکی از مهمترین پرسشهایی که با آن روبرو هستید، این است که ‹آیا خدا وجود دارد؟› نتیجه‌گیری شما از این موضوع می‌تواند بر روی دیدگاه شما در مورد خانواده‌تان، کار، پول، اخلاق و حتی خود زندگی تأثیر بگذارد.
۲ بسیاری در پاسخ به این پرسش که ‹آیا خدا وجود دارد؟› چیزهائی را که خوانده و یا از دیگران شنیده‌اند، تکرار می‌کنند. با این وجود، خود شما باید در مورد این پرسش تفکر کنید. دکتر ایوار لیسنِر در کتاب خود به نام انسان، خدا و جادو، چنین اظهار نظر میکند: «فرق اساسیی که بین انسان و حیوان وجود دارد این است که انسان تنها به خوابیدن، خوردن و گرم نگاه داشتن خود راضی نیست.» انسان از «انگیزه‌ای عجیب و موروثی» برخوردار است که می‌توان آن را «روحانیت» خواند. دکتر لیسنر می‌افزاید: «مبنای همهٔ تمدنهای بشری جستجوی انسان برای خدا بوده است.» بنابراین معطوف شدن توجه شما به این پرسش که ‹آیا خدا وجود دارد؟›، نشانگر آن است که خصوصیتی پراهمیت یعنی روحانیت خود را از نظر دور نداشته‌اید.
۳ چگونه می‌توان معین ساخت که ‹سازنده و یا حاکمی برای کائنات› وجود دارد، ‹یک وجود کل› همانطور که یک واژه‌نامه «خدا» را تعریف کرده است؟ منطق حکم میکند که اگر «کائنات سازنده‌ای دارند، باید نشانه‌هایی برای آغاز آن، و همچنین شواهدی برای طرح و نظم آن موجود باشد.» در هنگام تحقیق خود در این باره، از شما می‌خواهیم به آنچه که زیست‌شناسان در مورد حیات بدان دست یافته‌اند و آنچه که فیزیکدانان و ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپها و وسایل فضایی دربارهٔ جهان ما دریافته‌اند، توجه کنید.
حیات شما — آیا بر اثر اتفاق به وجود آمده است؟
۴ چرا از خود شما شروع نکنیم؟ زندگی شما از کجا پدید آمد؟ درست است، این والدین شما بودند که آن را به شما انتقال دادند. ولی چگونه حیات بر روی زمین آغاز گشت؟
۵ شیمی‌دانان در تلاش برای تولید زندگی در یک آزمایشگاه، و برای توضیح اینکه چگونه زندگی پدید آمده است، جرقه‌هایی را از درون مخلوطهایی از گازهای مخصوص گذراندند. یکی از نتایج این آزمایش، تولید مقداری اسید امینه بود (مولکولهایی که اجزای سازندهٔ موجودات زنده هستند). با این حال این اسید امینه‌ها زنده نبودند. از آن گذشته، آنها صرفاً نتیجهٔ اتفاق نبودند، بلکه به دست دانشمندانی تعلیم‌یافته و تحت شرایط کنترل‌شده در آزمایشگاههای مدرن ساخته شده بودند.
۶ با این که بیش از ۲۰۰ نوع اسید امینه در طبیعت وجود دارند ولی تنها ۲۰ نوع مخصوص آن در پروتئین موجودات زنده یافت می‌شوند. حتی اگر تعدادی از اسید امینه‌ها می‌توانستند در نتیجهٔ برق و آذرخش پدید آمده باشند، چه کسی این ۲۰ نوع مخصوصی را که در موجودات زنده یافت می‌شوند گرد آورده بود؟ و چگونه آنها با ترتیب دقیق و لازم برای ساخت پروتئین در کنار هم چیده شده‌اند؟ بر طبق محاسبات دکتر ج. ف. کاپِج، محقق و تحلیلگر، «امکان تشکیل یک مولکول پروتئین از ترکیب اسید امینه‌ها، بر حسب اتفاق، ۱ به ۲۸۷۱۰ است» (یعنی عدد یک با ۲۸۷ صفر در جلوی آن). علاوه بر آن، او به این موضوع اشاره میکند که برای تشکیل کوچکترین شکل فرضی زندگی، نه فقط به یک پروتئین بلکه به «حداقل ۲۳۹ مولکول پروتئین نیاز است.» آیا فکر می‌کنید که این دلیلی بر این است که زندگی نتیجهٔ اتفاق محض است یا طرح‌ریزی هوشمندانه؟
۷ به نوعی دیگر از تحقیقات آزمایشگاهی که در روزنامه‌ها به عنوان «تولید زندگی» پیرامون آن تبلیغ شده است، توجه کنید. با کمک وسایلی پیچیده، دانشمندان ویروسی را که توسط یک ارگانیسم زنده تولید شده بود، به اجزای آن تقسیم کردند. سپس همین اجزا را برداشته و دوباره با یکدیگر ترکیب کرده از آنها ویروسی ساختند. با این وجود، زیست‌شناسی به نام رُنِه دُوبو در دایرة‌المعارف بریتانیکا شرح میدهد که اگر این دست‌آورد را «تولید زندگی» بنامیم، اشتباه بزرگی مرتکب شده‌ایم. این دانشمندان و حتی دانشمندان دیگر نیز موفق نشده‌اند که از مواد بیجان، زندگی جدیدی را تولید کنند. این آزمایش به جای اینکه بر به وجود آمدن اتفاقی حیات دلالت کند، نشان داد که «همهٔ دستگاههای طبیعی» لازم برای زندگی، «باید توسط شکلی از زندگی که از پیش موجود بوده است، فراهم آمده باشند.»
۸ حتی اگر دانشمندان موفق به تولید پروتئین زنده از مواد بیجان می‌شدند، باز این نشانهٔ بارز آن بود که به عنوان نیروی ناظر و اداره‌کننده، به هوشی زنده که از پیش موجود بوده است، نیاز است. بدیهی است که هنگام پدید آمدن زندگی، بشر بر روی زمین وجود نداشت. بلکه زندگی آفریده شده بود و بشر جزئی از آن بود. چه کسی باعث و بانی آن است؟ نویسندگان کتاب مقدس مدتها پیش به نتیجه‌ای رسیدند که شایستهٔ تعمقی جدی است. یکی از آنان گفت: «نفخهٔ قادر مطلق مرا زنده ساخته است.» دیگری چنین افزوده است: «[خدا] خود بهمگان حیات و نَفَس و جمیع چیزها می‌بخشد.» *
۹ نگاهی دقیقتر به بدنتان، شما را برای استدلال بهتر در این باره یاری خواهد کرد.
شما — سلولهای شما و مغز شما
۱۰ زندگی که در بدن شما می‌تپد از ۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۱۰۰ سلول ریز تشکیل یافته است. سلول، اساسی‌ترین جزء هر موجود زنده بر روی زمین است. هر چه دقیقتر آن را مورد مطالعه قرار می‌دهند، پیچیده‌تر به نظر می‌رسد.
۱۱ هر کدام از سلولهای بدن شما را می‌توان به شهری ذره‌بینی و محصور تشبیه کرد. سلول شامل بخشهایی است که همچون کارخانهٔ برق انرژی تولید میکند. «کارخانه‌ها» در درون سلول پروتئین و هورمون تولید می‌کنند تا به دیگر قسمتهای بدن حمل شوند. برای حمل مواد شیمیایی به درون و به خارج سلول، شبکهٔ پیچیده‌ای از کانالها وجود دارد. «نگهبانانی» برای حفاظت وجود دارند که بر هر آنچه داخل می‌شود نظارت می‌کنند و در مقابل مهاجمان به نبرد می‌پردازند. کلید همهٔ اینها هسته است که می‌توان آن را «عمارت شهرداری» سلول نامید. این هسته همهٔ فعالیتهای سلول را رهبری کرده و حاوی نقشه‌های ژنتیکی است. برخی از قسمتهای سلول آنچنان ریز و کوچک هستند که همهٔ جزئیات آنها را حتی با کمک یک میکروسکوپ الکترونی با قدرت بزرگنمایی ۰۰۰,۲۰۰ برابر نیز نمی‌توان به وضوح دید. (یک مورچه را اگر با این مقیاس بزرگ کنیم، در واقع، طولی بیش از ۸۰۰ متر پیدا خواهد کرد.) چه چیزی می‌تواند چنین پیچیدگی و سازماندهی شگفت‌آوری را که در هر کدام از ۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۱۰۰ سلول ریز بدن شما وجود دارد، توضیح دهد؟
۱۲ زمانی، شما یک سلول بارورشده در رحم مادر خود بودید. این سلول به دو سلول تقسیم شد و سپس به چهار سلول و به همین ترتیب ادامه یافت. سپس بعضی از آن سلولها تبدیل به بافتهای ماهیچه‌ای شدند. برخی دیگر چشمها، استخوانها و قلب شما را تشکیل دادند. چگونه سلولها قسمتهای مختلف بدن شما را در زمان و محل صحیح تشکیل دادند؟ به عنوان مثال، چرا سلولها به شکل گوشها در محل مناسب خود رشد یافتند و نه بر روی زانو و یا بازوی شما؟
۱۳ حتی از آن دقیقتر بنگرید. هر سلول شما دارای دهها هزار ژن و دی.ان.اِی. حیاتی است، که هر کدام بنوبهٔ خود به سلول می‌گوید که چگونه فعالیت و تولیدمثل کند. گفته می‌شود که دی.ان.ای. هر سلول حاوی اطلاعاتی برابر با یک دائرة‌المعارف ۱۰۰۰ جلدی است. این دی.ان.اِی. بود که رنگ مو، سرعت رشد، عرض لبخندتان و تعداد بیشمار دیگری از جزئیات مربوط به شما را تعیین کرد. همهٔ اینها در دی.ان.اِی. یک سلول در رحم مادر شما ‹نوشته› شده بودند.
۱۴ حتی دانستن این نکات معدود دربارهٔ سلول، باعث می‌شود که از خود بپرسیم: «از آنجایی که والدین ما خود هوشیارانه این طرح ژنتیکی باورنکردنی یا سلول را فراهم نیاوردند، پس چه کسی این کار را کرده است؟ آیا می‌توان آن را بدون طراحی باهوش در نظر گرفت؟»
۱۵ شگفت‌آورترین اندام از اندامهای شما احتمالاً همان است که هرگز آن را نخواهید دید — مغز شما. مغز از حدود ۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۱۰ سلول عصبی تشکیل یافته است، یعنی حدود دو برابر تعداد ساکنین کرهٔ زمین. هر کدام از این سلولها به نوبهٔ خود، ممکن است دارای هزاران پیوند با دیگر سلولهای عصبی باشند. تعداد کل پیوندها یا اتصالات، خارج از حد تصور است!
۱۶ شما در مغز خود صدها میلیون واقعه و تصویر را ذخیره دارید، با این وجود مغز صرفاً انبار ذخیرهٔ وقایع نیست. بوسیلهٔ آن می‌توانید گره زدن، به زبانی بیگانه صحبت کردن، نان پختن و یا سوت زدن را بیاموزید. می‌توانید تصور کنید که تعطیلاتتان چگونه خواهد گذشت و یا اینکه یک میوهٔ آبدار چه طعمی خواهد داشت. می‌توانید تحلیل کنید و بیافرینید. همچنین می‌توانید طرح بریزید، قدردانی کنید، محبت بورزید و تفکرات خود را به گذشته، حال و آینده مرتبط سازید. بدیهی است که کسیکه مغز را طراحی کرده است دارای خردی بسیار افزونتر از هر انسانی است، زیرا دانشمندان اذعان می‌کنند:
«اینکه چگونه این عملیات توسط این ماشین منظم و به نحو غریبی پیچیده، با الگویی حیرت‌آور به انجام می‌رسند، کاملاً در سایهٔ ابهام است . . . بشر شاید هرگز موفق به حل همهٔ معماهای منفردی که مغز پیش روی ما می‌گذارد، نشود.» — سایِنتیفیک اَمِریکَن.
۱۷ هنگام تعمق در مورد هستی خالقی که وجود کل است، نباید دیگر قسمتهای بدن خود را از یاد ببرید. چشمان شما — از هر دوربین عکاسی دقیقتر است و قابلیت سازگاری با محیط را دارد. گوشهای شما — قادر به تشخیص صداهای گوناگون بوده و به شما حس جهت‌یابی و تعادل می‌بخشند. قلب شما — پمپی فوق‌العاده که حتی بهترین مهندسان قادر به تقلید از آن نیستند. همچنین، زبان شما، دستگاه گوارش و دستها. یک مهندس که برای طراحی و ساخت یک کامپیوتر بزرگ استخدام شده بود، استدلال کرد:
«اگر کامپیوتر من نیاز به طراح داشت، پس این ماشین پیچیدهٔ فیزیو-شیمیایی-بیولوژیکیی که بدن من است چطور — که به نوبهٔ خود تنها ذره‌ای خرد در پهنای کائنات تقریباً بی‌کران است؟»
«خالق» کائنات
۱۸ قریب به ۳۰۰۰ سال پیش مردی از اهالی خاورمیانه به نام اَلِیهو گفت: «بسوی آسمانها نظر کن و ببین.» *
۱۹ آیا در یک شب صاف و تاریک به آسمان نظر کرده‌اید؟ هر کسی باید این کار را بکند. تنها در حدود ۵۰۰۰ ستاره با چشم غیر مسلح قابل رؤیت هستند. در حالیکه کهکشان راه شیری ما، شامل بیش از ۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۱۰۰ ستاره است. و آیا می‌دانید که چند کهکشان وجود دارند؟ ستاره‌شناسان می‌گویند که میلیاردها — نَه ستاره، بلکه کهکشان، وجود دارند، که هر کدام شامل میلیاردها ستاره است! انسان در مقابل همهٔ اینها چقدر حقیر و ناچیز است! این همه از کجا پدید آمده‌اند؟
۲۰ دانشمندان دریافته‌اند که به نظر می‌رسد کهکشانها از نقطهٔ مرکزی دور می‌شوند. فرضیهٔ بسیاری از ستاره‌شناسان این است که میلیاردها سال پیش، انفجاری عظیم یا «بیگ بَنگ»، انرژی و ماده را برای تشکیل کائنات ما به شکل کنونی، پخش کرده است. فرضیهٔ آنان این امر را که چه چیزی باعث این رویداد شده است، شرح نمی‌دهد. با این وجود، این فرضیه دارای مفهوم ضمنی جالب توجهی است، اینکه نقطهٔ آغازی وجود داشت، لحظه‌ای که کائنات تولد یافت.
«امروزه می‌توان حس کرد که جهان علم بر اثر شواهد روزافزون مبنی بر منشأ ‹بیگ بنگی› کائنات به لرزه درآمده است. این امر، این پرسش را مطرح می‌سازد که چه چیزی پیش از آن وجود داشته است، و اصلی‌ترین پایه‌های عقاید دانشمندان، بر اثر مواجه شدن با ناتوانی‌شان در پاسخگویی به پرسشهای اساسی متزلزل گردیده است.» — وال اِستریت جورنال.
۲۱ بله، برای کسانی که به خدا معتقد نیستند، پرسشهای معماگونه‌ای مطرح است: چه چیزی یا چه کسی ماده را وارد کائنات کرد؟ آیا کائنات از هیچی آفریده شده است؟ از آنجایی که ماده یک شکل از انرژی است، منشأ انرژی چیست؟
۲۲ دکتر رابرت جاسترو، مدیر انستیتوی مطالعات فضایی ناسا، چنین اظهار عقیده کرده است: «با توجه به چنین شواهدی، این عقیده که خدایی خالق کائنات است، به اندازهٔ هر نظریهٔ دیگری از لحاظ علمی قابل قبول است.»
۲۳ اشخاص بااطلاع هر عصر به این نتیجه رسیده‌اند که باید آفریننده‌ای هوشمند، خالقی که وجود کل است، وجود داشته باشد. کتاب مقدس احساس آنان را توصیف میکند هنگامی که می‌گوید: «آسمان جلال خدا را بیان میکند، و فلک از عمل دستهایش خبر میدهد.» *
۲۴ در مورد وجود خدا به هر نتیجه‌ای که رسیده باشید، آنچه که دربارهٔ حیات، خودمان، و کائنات مورد بررسی قرار دادیم، باید شما را در توضیح این امر که چرا بسیاری از متفکران به وجود خدا معتقد هستند، یاری کند. این مطلب، ما را به موضوع دیگری که با این امر مربوط است می‌رساند: اگر خالقی وجود دارد آیا منطقی نیست که او با مخلوقات خود ارتباط برقرار کند و پاسخگوی پرسشهای ما باشد؟ پرسشهایی از قبیل: چرا اینجا هستیم؟ چرا شرارت این همه گسترده است؟ آینده چه دربر دارد؟ شادی و سعادت را چگونه می‌توان یافت؟
[پاورقی‌ها]
[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]
موضوع بحث: چرا باید این پرسش را که ‹آیا خدا وجود دارد؟› مورد توجه قرار دهیم؟ (۱-۳)
حیات بر روی زمین حاکی از چیست؟ (۴-۹)
چه چیزهایی در مورد سلولهای خود می‌توانیم بیاموزیم که به ما در هنگام بررسی وجود خدا کمک میکند؟ (۱۰-۱۴)
چگونه مغز انسان گواهی است بر اینکه طراحی برای آن وجود دارد؟ (۱۵-۱۷)
چه عاملی باعث می‌شود که بسیاری از افراد به این نتیجه برسند که کائنات به دست خدا آفریده شده است؟ (۱۸-۲۴)
[کادر در صفحهٔ ۱۳]
«امروزه حداقل هشتاد درصد از دانشمندانی که با زیست‌شناسی سر و کار دارند ممکن است اذعان کنند که زیست‌شناسی و حیات زیر نظر نیرویی برتر هستند.
نظم و ترتیب عالی در اشکال مختلف حیات و نیز در حد مراحل عمل ابتدایی سلولی و مولکولی، تأثیر بسزایی بر اعتقاد به وجود نیرویی برتر دارد.» — «نشریهٔ انجمن پزشکی آمریکا.»
[کادر در صفحهٔ ۱۹]
این نظم از کجاست؟
دکتر پُل دِیویس، استاد ریاضیات عملی دانشکدهٔ کینگ لندن، در «نیو سایِنتیست» می‌نویسد:
«در کائنات به هر کجا که بنگریم از کهکشانهای دوردست گرفته تا اعماق اتم، به نظم برمی‌خوریم . . . از آنجایی که اطلاعات و نظم، تمایل طبیعی به از میان رفتن دارند، این همه اطلاعاتی که جهان را به مکانی اینچنین ویژه مبدل ساخته‌اند از کجا سرچشمه گرفته‌اند؟»
سِر برنارد لاوِل، از رصدخانهٔ معروف جُدرِل بَنک در انگلستان، که با آلبرت اینشتین همفکر است، می‌نویسد:
«شگفتی شورانگیزی از مشاهدهٔ توازن در قانون طبیعت به انسان دست میدهد، قانونی که نشانگر هوشی بس عالی است، که طرز تفکر و طرز عمل بشر در مقایسه با آن کاملاً ناچیز و بی‌مقدار می‌نماید.» — «مرکز ایمِنسیتیز»
[تصویر در صفحهٔ ۱۳]
سلولهای شما
میتوکندری برای تولید انرژی، مواد شیمیایی تولید میکند
هسته همهٔ فعالیتهای سلول را رهبری میکند
شبکهٔ مجراها مواد شیمیایی را به داخل و خارج از سلول حمل می‌کنند
پوسته و پروتئینها آنچه را که وارد می‌شود کنترل می‌کنند و دفاع در مقابل مهاجمین را به عهده دارند
ریبوسومها پروتئین و هورمون تولید می‌کنند تا به دیگر قسمتهای بدن ارسال شوند
[تصویر در صفحهٔ ۱۵]
مغز او
او را قادر می‌سازد تا:
–تعادل دوچرخه را حفظ کند
–صدای اتومبیلی را که نزدیک می‌شود بشنود
–رایحهٔ گلها را استنشاق کند
–نسیم را احساس کند
–مراقب سگ باشد
–راه خانه را به یاد آورد
[تصویر در صفحهٔ ۱۷]
چه کسی بدن انسان را طراحی کرده است؟
مغز: با ظرفیتی مساوی با یک میلیارد برابر آنچه که در طول مدت زندگی کنونی، انسان از آن استفاده میکند، بسیار برتر از هر کامپیوتری است.
چشم: یک دوربین فیلمبرداری رنگی و تارنشدنی، تمام خودکار، با تنظیم فاصله به طور خودکار.
قلب: پمپی بسیار کارآمدتر از هر نوع ماشین ساخت بشر. روزانه حدود ۵۷۰۰ لیتر خون را پمپ میکند.
کبد: یک آزمایشگاه شیمی با بیش از ۵۰۰ وظیفهٔ مختلف، که بیش از ۱۰۰۰ نوع آنزیم تولید میکند.
استخوانها: یک چهارچوب ساختمانی به وزن ۹ کیلوگرم ولی به استحکام تیرهای آهنین.
دستگاه عصبی: یک شبکهٔ ارتباطی که در هر ثانیه ۰۰۰,۰۰۰,۱۰۰ اطلاعات مختلف را دریافت و یا بر آنها عمل میکند.
[تصویر در صفحهٔ ۲۰]
کائنات با میلیاردها کهکشان آن چگونه پدید آمد؟
