۱۳

ارتباط با عالم روحی

کتاب ماشینها بخش مربوط به رادیو را با این گفته آغاز می‌کند:‏ «علاقهٔ بسیاری برای ارتباط برقرار کردن وجود دارد.‏» به وسیلهٔ رادیو می‌توانیم با افراد در سراسر کرهٔ زمین ارتباط برقرار کنیم و حتی صدای فضانوردان را از فضا بشنویم.‏

^۲ ارتباط رادیویی در حال حاضر بخشی پذیرفته‌شده از زندگی را تشکیل می‌دهد.‏ با این حال بسیاری از افراد گونه‌ای بسیار پراهمیت از ارتباطات را نادیده می‌گیرند و یا آن را سوء تعبیر می‌کنند —‏ آن عبارت است از ارتباط با عالم روحی.‏

صحبت با آفریدگار

^۳ قرنها پیش از اختراع رادیو،‏ داوود پادشاه چنین نوشت:‏

‏«ای خداوند بسخنان من گوش بده .‏ .‏ .‏ ای پادشاه و خدای من بآواز فریادم توجّه کن،‏ زیرا که نزد تو دعا میکنم.‏» —‏ مزمور ۵:‏۱،‏۲‏.‏

آیا منطقی نیست که هوشمندترین شخص عالم اگر بخواهد می‌تواند به آنچه ما در هنگام دعا می‌گوییم ‹گوش فرا بدهد›؟‏ و آیا منطقی نیست که در پی دریافت کمک از جانب خدا باشیم،‏ کسی که می‌تواند به بهترین وجهی ما را هدایت کند؟‏ —‏ مزمور ۶۵:‏۲‏.‏

^۴ برای ارتباط رادیویی به فرستنده و گیرنده نیاز داریم.‏ ولی برای اینکه بتوانیم توسط دعا با یَهُوَه تماس برقرار کنیم به چه نیازمندیم؟‏  نخستین شرط،‏ ایمان است.‏ «هر که تقرّب بخدا جوید لازمست که ایمان آورد بر اینکه او هست و جویندگان خود را جزا میدهد.‏» (‏عبرانیان ۱۱:‏۶‏)‏ همچنین فرد باید به معیارهای اخلاقی خدا و راههای او خو بگیرد.‏ وگرنه خدا دیگر به سخنان او گوش فرا نخواهد داد همانطوری که شخص درستکار اگر برنامهٔ رادیویی را از لحاظ اخلاقی نفرت‌انگیز بداند به آن گوش نمی‌دهد.‏ —‏ ۱یوحنا ۳:‏۲۲؛‏ اشعیا ۱:‏۱۵‏.‏

^۵ یَهُوَه تشریفات ثابت و خشکی برای دعاهای پسندیده مقرر نکرده است.‏ چه بلند دعا بکنید و چه در سکوت،‏ او می‌تواند صدای شما را «بشنود».‏ شما می‌توانید در هنگام دعا بایستید،‏ بنشینید،‏ زانو بزنید و یا در بستر دراز بکشید.‏ (‏۱سموئیل ۱:‏۱۲،‏۱۳؛‏ ۱پادشاهان ۸:‏۵۴‏)‏ به هیچ واژهٔ مخصوصی یا زبان دینیی نیاز نیست.‏ از همه مهمتر،‏ خلوص نیت و روحیه‌ای فروتنانه است.‏ توجه کنید که عیسی چگونه این مطلب را در لوقا ۱۸:‏۱۰-‏۱۴ نشان داد.‏

^۶ تک تک ما هر زمان که بخواهیم می‌توانیم بوسیلهٔ دعا با یَهُوَه صحبت کنیم.‏ با وجود این خدا دعاهای جمعی ما،‏ مانند دعا در جماعت مسیحی را نیز با کمال میل می‌پذیرد.‏ با گوش دادن به دعاهایی که در جلسه‌های جماعت انجام می‌گیرند،‏ بسیاری که هرگز پیش از آن دعا نکرده بودند فرا گرفتند که چگونه از این ارتباط حیاتی استفاده کنند.‏ گروههای خانوادگی نیز می‌توانند و باید با هم دعا بکنند.‏ با پیروی از سرمشق عیسی،‏ وقت غذا نیز فرصتی است برای اینکه از خدا بابت فراهم آوردن آن تشکر کنیم.‏ —‏ مرقس ۸:‏۶

^۷ ممکن است افرادی را بشناسید که از اینکه دعاهایشان بی‌جواب می‌مانند شکایت دارند.‏ چرا؟‏ مسیح به پیروانش گفت:‏ «هر آنچه از پدر باسم من طلب کنید بشما عطا خواهد کرد.‏» عیسی مسیح،‏ راه نزدیک شدن به خداست،‏ نه کس دیگر.‏ آیا این مشکل می‌تواند به دلیل عدم درک این امر باشد؟‏ (‏یوحنا ۱۶:‏۲۳؛‏ ۱۴:‏۶‏)‏ همچنین منظور عیسی از «هر آنچه» چیست؟‏ یوحنای رسول نشان داد که این،‏ «هر آنچه» را که  ‏‹مطابق خواست خدا باشد› در برمی‌گیرد.‏ از خدایی درستکار نمی‌توان توقع داشت که دعاهای نادرست،‏ غیراخلاقی و طمعکارانه را بپذیرد.‏ (‏۱یوحنا ۵:‏۱۴‏)‏ با این حال بسیاری برای ثروت فوری و یا قدرت بر دیگران دعا می‌کنند.‏ جای تعجب نیست که خدا به چنین دعاهایی پاسخ نمی‌هد.‏ درخواست در مورد نیازهای موجه شخص باید پس از امور مربوط به خواست خدا،‏ از قبیل انجام ارادهٔ او بر روی زمین،‏ عنوان شود.‏ —‏ متی ۶:‏۹-‏۱۱‏.‏

 ^۸ دعا برای ما فرصت سخن گفتن با خدا را به عنوان پدری مهربان فراهم می‌آورد،‏ تا خوشیها،‏ ناراحتیها و نیازهای خود را اظهار کنیم.‏ اگر بطور مرتب دعا نمی‌کردید،‏ دیگر آن را عقب نیاندازید.‏ داشتن رابطه‌ای همراه با اطمینان با خدا و بیان افکار و احساسات خود به او،‏ هر زمان که بخواهید،‏ به شما آرامش خاطر بسیاری خواهد بخشید و برایتان سعادت به همراه خواهد داشت.‏ با اطمینان به علاقهٔ او به شما،‏ می‌توانید باری را از دوش خود بردارید.‏ —‏ مزمور ۸۶:‏۱-‏۶؛‏ فیلیپیان ۴:‏۶،‏۷‏.‏

پاسخ از عالم روحی

^۹ یکی از موضوعهای اصلی دعا باید نیاز ما به حکمت و هدایت از جانب خدا باشد.‏ (‏مزمور ۲۷:‏۱۱؛‏ ۱۱۹:‏۳۴-‏۳۶؛‏ یعقوب ۱:‏۵‏)‏ خدا به چه طریقی پاسخ می‌گوید؟‏ در دوران باستان،‏ خدا با سخن گفتن از طریق فرشتگان و یا پیامبران بشری پیامهایی شفاهی می‌داد.‏ ولی پولس رسول می‌گوید که خدا حالا «بما بوساطت پسر خود متکلّم [شده است]»،‏ کسی که تعالیم و الگوی زندگیش در کتاب مقدس آمده است.‏ (‏عبرانیان ۱:‏۱،‏۲؛‏ ۲:‏۱-‏۳؛‏ یوحنا ۲۰:‏۳۱‏)‏ بنابراین،‏ بجای آنکه توقع داشته باشیم که خدا با ما بطور شخصی صحبت کند،‏ باید برای جویا شدن کمک او،‏ از وسیله‌ای که او خود انتخاب کرده است استفاده کنیم،‏ یعنی کتاب مقدس.‏ با به خاطر سپردن این مطلب،‏ بدنبال دعاهای خود برای دریافت راهنمایی،‏ باید کلام او را با پشتکار مطالعه کنیم.‏ (‏امثال ۲:‏۱-‏۵‏)‏ همچنین می‌توان از مسیحیان وقف‌شده‌ای که بطور مرتب برای مطالعه و بحث دربارهٔ کتاب مقدس گردهم می‌آیند کمک بیشتری دریافت کرد.‏ —‏ ۲تیموتاؤس ۲:‏۱،‏۲‏.‏

^۱۰ در پاسخ به دعاهای ما،‏ خدا می‌تواند بوسیلهٔ روح خود ما را بطور انفرادی یاری کند.‏ با آن،‏ مسیحیان را یاری می‌کند تا کلام او را درک کنند و آن را بکار بندند.‏ (‏یوحنا ۱۶:‏۷-‏۱۳‏)‏ داوود چنین دعا کرد:‏ «مرا تعلیم ده تا ارادهٔ ترا بجا آورم .‏ .‏ .‏ روح مهربان تو مرا در زمین هموار هدایت بنماید.‏» —‏ مزمور ۱۴۳:‏۱۰‏.‏

 آیا اشخاص پلیدی در عالم روحی وجود دارند؟‏

^۱۱ کتاب مقدس نه فقط به ما اطمینان می‌دهد که یَهُوَه،‏ پسر او و فرشتگان در عالم روحی بسر می‌برند و اینکه ما امکان آن را داریم که با خدا ارتباط برقرار کنیم،‏ بلکه با اطمینان نشان می‌دهد که موجودات روحی هوشمندی نیز در حال حاضر وجود دارند که بسیار شریر هستند،‏ یعنی شیطان و دیوهای او.‏

^۱۲ بعضی افراد احساس می‌کنند که «ابلیس» فقط بازماندهٔ خرافه یا افسانه‌ای قدیمی است.‏ دیگران فکر می‌کنند که منظور کتاب مقدس از «شیطان» صرفاً اصول شریرانه است.‏

^۱۳ با این همه،‏ متی ۴:‏۱-‏۱۱ برای ما نقل می‌کند که شیطان سه وسوسهٔ بسیار مشخص را به عیسی ارائه کرد.‏ بطور حتم،‏ شیطان که در اینجا به او اشاره شده است نمی‌تواند اصول شریرانه‌ای باشد که در درون عیسی وجود داشته است،‏ زیرا پسر خدا از هر شرارت و گناهی مبرا است.‏ (‏عبرانیان ۷:‏۲۶؛‏ ۱:‏۸،‏۹‏)‏ خیر،‏ شیطان شخصی واقعی است.‏ شرح ایوب ۱:‏۶-‏۱۲ نیز که از پدیدار شدن شیطان در مقابل خدا سخن می‌گوید،‏ این مطلب را تأیید می‌کند.‏

^۱۴ ولی شیطان از کجا آمد؟‏ می‌دانیم که یَهُوَه آفریدگار همه چیز است و «اعمال او کامل .‏ .‏ .‏ است.‏» (‏تثنیه ۳۲:‏۴؛‏ مکاشفه ۴:‏۱۱‏)‏ بنابراین،‏ آیا این امری منطقی نیست که شیطان نیز زمانی شخصی روحی و درستکار بوده است،‏ مانند دیگر فرشتگانی که یَهُوَه آفرید؟‏ پس چگونه به فساد کشیده شد؟‏ یعقوب ۱:‏۱۴،‏۱۵ به ما سرنخی می‌دهد:‏

‏«لکن هر کس در تجربه میافتد وقتیکه شهوت وی او را می‌کَشَد و فریفته میسازد.‏ پس شهوتْ آبستن شده گناهرا میزاید و گناه به انجام رسیده موترا تولید میکند.‏»‏

^۱۵ از آنچه که در میان انسانها رخ داده است،‏ می‌توان دریافت که حتی کسی که از موقعیت خوبی برخوردار است نیز ممکن است در پی آن باشد که چگونه با سوءاستفاده از موقعیت خود به قدرت بیشتری  دست یابد.‏ به نظ‍ر می‌آید که برای یکی از فرشتگان خدا چنین چیزی رخ داد.‏ این آفریدهٔ روحی که خودمختار بود،‏ راه نادرست را انتخاب کرد،‏ شاید به این باور که با دنباله‌روی انسانها از وی،‏ می‌تواند همانند خدا بشود.‏ آنچه را که روی داد بدون تردید می‌توان با تجربهٔ پادشاه صور همانطور که در حزقیال ۲۸:‏۱-‏۱۹ نقل شده است مقایسه کرد.‏ این مرد از موقعیت نسبتاً مطلوبی در جوار اسرائیل باستان برخوردار بود،‏ ولی به خود مغرور شد،‏ و همین باعث سقوط او شد.‏ به همین شکل،‏ غرور منجر به تباهی آن کسی شد که خود را شیطان،‏ یعنی مخالف خدا ساخت.‏

^۱۶ درک وجود شیطان پرتوی نوری بر رویدادهای باغ عدن می‌افکند،‏ رویدادهایی که منجر به ناکاملی و گناهکاری ما شدند و ما را در معرض بیماری و مرگ قرار دادند.‏ شیطان با هوش فوق‌بشری خود از مار استفاده کرد تا پیشنهادی دروغ و مرگ‌آور به حوا بکند.‏ (‏پیدایش ۳:‏۱-‏۵‏)‏ به همین دلیل،‏ مکاشفه ۱۲:‏۹ شیطان را «مار قدیمی» می‌خواند.‏ و عیسی عنوان کرد که او ‹در راستی ثابت نماند›،‏ بلکه به «پدر دروغگویان» و «قاتل» مبدل شد.‏ —‏ یوحنا ۸:‏۴۴‏.‏

^۱۷ شیطان تنها آفریدهٔ روحیی نبود که سرکشی کرد.‏ شرح حالی که در پیدایش ۶:‏۱-‏۳ آمده است می‌گوید که در دوران نوح تعدادی از فرشتگان —‏ که احتمالاً از نافرمانی شیطان تحریک شده بودند —‏ بدن انسانی به خود گرفتند تا بتوانند از لذت رابطهٔ جنسی با زنان برخوردار شوند.‏ این عمل،‏ غیرطبیعی و از روی فساد بود.‏ (‏یهودا ۶،‏۷‏)‏ هنگامی که خدا شرارت را با طوفانی جهانی از میان برد،‏ این فرشتگان نامطیع به عالم روحی بازگشتند،‏ ولی حالا دیگر به عنوان دیو در کنار شیطان بودند.‏ (‏۲پطرس ۲:‏۴،‏۵‏)‏ اسطوره‌های معروف یونانی و رومی در مورد خدایانی که در بین آسمان و زمین آمد و رفت می‌کردند نیز ممکن است اشکال تحریف‌شده‌ای از وقایع مربوط به فرشتگان نافرمانی باشد که در کتاب مقدس نقل شده است.‏

 تأثیرات شریرانه از طرف عالم روحی

^۱۸ ارواح شریر علاقه‌ای به رفاه ما ندارند بلکه در صددند که انسانها را فریب دهند و آنها را گمراه و از خدا دور کنند.‏ پولس رسول شیطان را «خدای اینجهان» خواند کسی که «فهمهای بی‌ایمانشانرا کور گردانیده است» تا آنان ‹بشارتی› را که در مورد مسیح است فرا نگیرند.‏ (‏۲قرنتیان ۴:‏۴‏)‏ شیطان در این راه بسی موفق بوده است.‏

^۱۹ یکی از روشهایی که مورد استفادهٔ اوست،‏ ترویج این عقیده است که اصلاً ابلیس یا شیطان وجود ندارد.‏ او مانند تبه‌کاری است که مردم را با ترویج این عقیده که چیزی به نام سندیکای تبه‌کاری وجود ندارد با امنیتی دروغین فریب می‌دهد.‏ روش دیگر او در اعمال وحشتناکی که متعصبین مذهبی بدانها دست زده‌اند منعکس است —‏ جنگهای صلیبی،‏ دادگاههای تفتیش عقاید،‏ تبرک جنگ.‏ این اعمال سبب شده‌اند که بسیاری از افراد حساس تصور کنند که کلیساها نمایندگان یَهُوَه خدا هستند و بدین دلیل از وی روی برگرداندند.‏

^۲۰ همچنین بیاد آورید که پولس رسول گفت که شیطان «خدای اینجهان» است.‏ بعضی افراد این عقیده را که شیطان ملتها را کنترل می‌کند به باد تمسخر می‌گیرند.‏ ولی هنگامی که شیطان اختیار بر ملتها را به مسیح پیشنهاد کرد،‏ عیسی منکر قدرت ابلیس بر پادشاهیهای سیاسی نشد.‏ (‏لوقا ۴:‏۵-‏۸‏)‏ و آیا اینطور به نظر نمی‌آید که نیرویی شریر در پشت پردهٔ وقایع دنیای امروز وجود دارد؟‏ با در نظر گرفتن این مطلب،‏ آنچه را که مکاشفه ۱۲:‏۹،‏۱۲ در مورد تلاشهای شیطان می‌گوید بخوانید.‏

پرهیز از تماس با ارواح شریر

^۲۱ دانشمندان در مورد چیزی که آن را ادراک فراحسّی می‌نامند پژوهشهایی انجام داده‌اند.‏ این شامل پدیده‌هایی است مانند اینکه  شخص از افکار دیگران باخبر باشد،‏ رویدادها و یا اشیائی را که هرگز نمی‌توانسته است دیده باشد و یا از آنها اطلاعی داشته باشد توصیف کند و از نیروی ذهنی مسلط بر ماده برای تأثیر بر اشیاء مثلاً طاس انداختن استفاده کند.‏ پژوهشگران امور روانی سعی کرده‌اند که امکان حقه و نیرنگ را در نظر بگیرند،‏ با این حال نمی‌توانند این کارهای فوق بشری را توضیح دهند.‏ آیا امکان دارد،‏ آنچه کتاب مقدس می‌گوید توضیح این امر باشد؟‏

^۲۲ شیطان و دیوها می‌توانند بطور مستقیم بر انسانها و اعمالشان تأثیر بگذارند.‏ به عنوان مثال دختری در فیلِپی باستان،‏ در یونان،‏ توانائی پیشگویی داشت.‏ چگونه؟‏ شرح تاریخی آن می‌گوید که این «روح [دیو،‏ د ج‏] فالگیری و غیبگوئی» بود که دختر را به سخن گفتن وامی داشت.‏ پولس رسول به او کمک کرد تا از آن دیو رهایی یابد.‏ —‏ اعمال ۱۶:‏۱۶-‏۱۸‏،‏ ا ش‏.‏

^۲۳ از آنجایی که دیوها واقعی و قدرتمند هستند،‏ کلام خدا بارها و بارها هشدار می‌دهد که خودمان را با آنها درگیر نکنیم.‏ کتاب مقدس استفاده از طلسم (‏مثلاً در مورد جادوی سیاه یا وُودو)‏ و مشورت با واسطه‌ها را،‏ کسانی که سعی می‌کنند با مردگان ارتباط برقرار کنند،‏ محکوم می‌کند.‏ (‏تثنیه ۱۸:‏۱۰-‏۱۲؛‏ لاویان ۲۰:‏۶،‏۲۷؛‏ غلاطیان ۵:‏۱۹-‏۲۱‏)‏ این هشدارها هنوز هم بجا هستند.‏ ممکن است علاقهٔ گسترده‌ای را که به پدیده‌های فراحسّی و موضوعات اسرارآمیز وجود دارد،‏ مشاهده کرده باشید.‏ بسیاری از فیلمها و رمانها تلاش مردم را برای دفع و اخراج دیوها نمایش می‌دهند.‏ استفاده از تختهٔ اویجا یا طالع‌بینی برای مشورت کردن معمول است.‏

^۲۴ ارتباط با ارواح شریر خطرناک است.‏ گزارشها حاکی از آنند که وقتی دیوها بر کسی نفود پیدا کنند،‏ می‌توانند به شخص آسیب فراوانی برسانند —‏ آسیبهای جسمی،‏ مغزی و عاطفی.‏ (‏با متی ۸:‏۲۸-‏۳۳ مقایسه شود.‏)‏ آنها با تولید سر و صدا در شب،‏ حرکت دادن اشیاء،‏  لمس کردن اندامهای تناسلی و ایجاد بیماری،‏ افراد را به ستوه می‌آورند.‏ «آواهای» آنان حتی اشخاصی را به جنون،‏ قتل و یا خودکشی کشانده است.‏

^۲۵ البته بعضی اتفاقهای «عجیب» ممکن است از ناراحتیهای جسمی ناشی شوند،‏ مثلاً اختلال در مواد شیمیایی بدن ممکن است بر مغز و حواس تأثیر بگذارد.‏ لکن ساده‌لوحانه خواهد بود که وجود شیطان و دیوها را رد کنیم.‏ جدیت هشدار کتاب مقدس را در مورد آنها دست‌کم نگیرید.‏

^۲۶ اگر شخصی از دست دیوها به تنگ آمده باشد،‏ آیا راه رهایی برای او وجود دارد؟‏ خدا در حال حاضر از انسانها،‏ مانند رسولان،‏ برای شفای بیماران،‏ بیرون راندن دیوها یا زنده کردن مردگان استفاده نمی‌کند.‏ ولی به شخص برای رهایی از «قدرت شیطان» یاری خواهد کرد.‏ (‏اعمال ۲۶:‏۱۸؛‏ افسسیان ۶:‏۱۲‏)‏ روی آوردن به یَهُوَه بوسیلهٔ دعا،‏ به زبان آوردن نام او و از ته دل در پی کمک او بودن،‏ ضروری است.‏  ‏(‏امثال ۱۸:‏۱۰‏)‏ همچنین شخص باید در مقابل پیشنهادات شیطانی استقامت کند،‏ همانطور که عیسی استقامت کرد؛‏ و از اعمال مربوط به احضار روح و معاشرت بیهوده با کسانی که به دنبال دیوپرستی هستند دست بکشد.‏ —‏ متی ۴:‏۱-‏۱۱؛‏ ۲قرنتیان ۶:‏۱۴-‏۱۷‏.‏

^۲۷ علاوه بر آن،‏ گزارشها نشان می‌دهند که دیوها اغلب از طریق یک شیء با شخص ارتباط برقرار می‌کنند،‏ بنابراین مهم است که اشیائی را که پیش از این به منظور ارتباط با ارواح از آنها استفاده می‌شده است (‏طلسمها،‏ گویهای بلوری و غیره)‏ دور بریزیم.‏ کتاب مقدس برای ما نقل می‌کند که بعضی از کسانی که در افسس باستان در کار سحر و جادو دست داشتند نیز چنین کردند.‏ —‏ اعمال ۱۹:‏۱۸-‏۲۰‏.‏

^۲۸ با این وجود نیازی نیست که در هراس دائم از ارواح شریر بسر بریم.‏ در عوض،‏ کتاب مقدس ما را ترغیب می‌کند که زره روحانی به تن کنیم:‏

‏«پس کمر خود را براستی بسته و جوشن عدالترا در بر کرده بایستید.‏ و نعلین استعداد انجیل سلامتیرا در پا کنید.‏ و بر روی این همه سپر ایمانرا بکشید که بآن بتوانید تمام‍ئ تیرهای آتشین شریر را خاموش کنید.‏ و خُودِ نجات و شمشیر روح را که کلام خداست بردارید.‏ .‏ .‏ .‏ در هر وقت .‏ .‏ .‏ دعا کنید.‏» —‏ افسسیان ۶:‏۱۴-‏۱۸‏.‏

همانطور که کلام خدا در اینجا نشان می‌دهد،‏ حفاظ عالی در مقابل ارتباط ناخواسته با ارواح شریر،‏ ارتباط دائم با یَهُوَه از طریق دعاست.‏ کتاب مقدس بجا می‌گوید:‏ «پس خدا را اطاعت نمائید و با ابلیس مقاومت کنید تا از شما بگریزد.‏» —‏ یعقوب ۴:‏۷‏.‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

موضوع بحث‏:‏ چرا باید به ارتباط برقرار کردن با آفریدگار علاقه‌مند باشیم؟‏ (‏۱-‏۳)‏

برای آنکه دعاهایمان مورد قبول قرار گیرد به چه چیزی نیازمندیم؟‏ (‏۱پطرس ۳:‏۱۲‏)‏ (‏۴،‏ ۵)‏

از کتاب مقدس چه چیزی را می‌توانیم دربارهٔ ماهیت دعاهایمان بیاموزیم؟‏ (‏۶-‏۸)‏

چگونه می‌توانیم از خدا پیامی دریافت کنیم؟‏ (‏۹،‏ ۱۰)‏

چگونه می‌توان دریافت که شیطان وجود دارد؟‏ و منشأ او از کجاست؟‏ (‏۱۱-‏۱۵)‏

چگونه شناخت ما از شیطان و دیوها به ما یاری می‌رساند؟‏ (‏۱۶،‏ ۱۷)‏

ارواح شریر از چه راهی بر انسانها تأثیر می‌گذارند؟‏ (‏۲قرنتیان ۱۱:‏۱۳-‏۱۵‏)‏ (‏۱۸-‏۲۰)‏

چه کارهایی می‌توانند شخص را با ارواح شریر درگیر سازند؟‏ (‏۲۱-‏۲۳)‏

چگونه می‌توانید خود را از ارتباط زیان‌آور با عالم روحی حفظ کنید؟‏ (‏۲۴-‏۲۸)‏

‏[تصاویر در صفحهٔ ۱۲۳]‏

روزانه از طریق دعا می‌توانیم با خدا ارتباط برقرار کنیم