مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

آنچه از اجازهٔ خدا به وجود شرارت می‌آموزیم

آنچه از اجازهٔ خدا به وجود شرارت می‌آموزیم

فصل هفت

آنچه از اجازهٔ خدا به وجود شرارت می‌آموزیم

۱،‏ ۲.‏ الف)‏ چنانچه یَهُوَه بلافاصله عصیانگران را در عدن از بین می‌برد،‏ چه نتیجه‌ای برای ما می‌داشت؟‏ ب)‏ یَهُوَه از روی محبت چه تدارکی برای ما دید؟‏

یعقوب،‏ رئیس قوم اسرائیل،‏ گفت:‏ «ایّام سال‌های عمر من اندک و بد بوده است.‏» (‏ پیدایش ۴۷:‏۹‏)‏ ایّوب نیز در رابطه با همین موضوع گفت که انسان «قلیل‌الایام و پر از زحمات است.‏» (‏ ایّوب ۱۴:‏۱‏)‏ اکثر ما همانند این مردان شخصاً در زندگی متحمّل سختی‌ها،‏ بی‌عدالتی‌ها و حتی مصیبت‌هایی شده‌ایم.‏ با وجود این،‏ به دنیا آمدنمان را نمی‌توان بی‌عدالتی از جانب خدا محسوب کرد.‏ البته باید اذعان کنیم که در حال حاضر،‏ از کاملیت ذهنی و بدنی برخوردار نیستیم و در خانهٔ بهشتی‌ای که آدم و حوّا در آغاز از آن بهره‌مند بودند زندگی نمی‌کنیم.‏ لیکن،‏ آیا از خودمان پرسیده‌ایم که اگر یَهُوَه آدم و حوّا را بلافاصله بعد از عصیانگری‌شان از بین می‌برد،‏ چه می‌شد؟‏ در آن صورت،‏ بیماری،‏ اندوه و مرگ پدید نمی‌آمد.‏ از سوی دیگر،‏ نسل بشر نیز منقرض می‌شد و هیچ یک از ما چشم به جهان نمی‌گشود.‏ یَهُوَه از روی رحمت به آدم و حوّا فرصت داد که صاحب فرزندانی شوند؛‏ گرچه آن فرزندان ناکاملی را به ارث می‌بردند.‏ سپس،‏ از طریق مسیح ترتیبی داد تا ما انسان‌ها مجدّداً به آنچه که آدم از دست داد،‏ یعنی زندگی ابدی بر روی بهشت زمین،‏ نایل آییم.‏ —‏ یوحنّا ۱۰:‏۱۰؛‏ رومیان ۵:‏۱۲‏.‏

۲ به زندگی ابدی در دنیایی جدید فکر کن؛‏ زندگی در بهشت!‏ در چنین دنیایی از درد،‏ بیماری،‏ مرگ،‏ اندوه و همچنین از گزند انسان‌های شریر مصون خواهیم بود.‏ چه آینده دلگرم‌کننده‌ای!‏ (‏ امثال ۲:‏۲۱،‏ ۲۲؛‏ مکاشفه ۲۱:‏۴،‏ ۵‏)‏ رستگاری بشر در نظر یَهُوَه دارای اهمیت است.‏ با وجود این،‏ از گزارش کتاب مقدّس می‌آموزیم که مسئله‌ای مطرح می‌باشد که حتی از آن هم مهم‌تر است.‏

نام معظّم او

۳.‏ انجام مقصود یَهُوَه در مورد زمین و بشر با چه چیزی در ارتباط است؟‏

۳ نام خدا،‏ یَهُوَه،‏ با انجام مقصودش در مورد زمین و بشر مرتبط می‌باشد و به معنی «او سببِ شدن می‌گردد» است.‏ بنابراین،‏ آن نام معرف حیثیت او به عنوان سلطان عالَم و خدای حقیقی است؛‏ خدایی که مقاصد خود را به انجام می‌رساند.‏ به دلیل مقام یَهُوَه،‏ صلح و رفاه کلّ عالَم ایجاب می‌کند که همهٔ مخلوقات هوشمند احترام لازم را به نام او و به مفهومش بگذارند و از یَهُوَه اطاعت کنند.‏

۴.‏ مقصود یَهُوَه در رابطه با زمین شامل چه می‌شد؟‏

۴ یَهُوَه بعد از خلقت آدم و حوّا وظیفه‌ای به آنان محوّل کرد.‏ او مقصود خود را برای ایشان توضیح داد و گفت که کلّ زمین را تحت سلطهٔ خود درآورند و قلمرو بهشت را توسعه دهند.‏ یَهُوَه همچنین به آنان فرمود که صاحب فرزند شوند و زمین را پر سازند.‏ (‏ پیدایش ۱:‏۲۸‏)‏ آیا مقصود او به سبب گناه آدم و حوّا با شکست مواجه می‌شد؟‏ اگر یَهُوَه،‏ خدای قادر مطلق،‏ قادر نمی‌بود به مقصود خود در رابطه با زمین و نسل بشر تحقق بخشد،‏ براستی چقدر اسم او مورد سرزنش قرار می‌گرفت!‏

۵.‏ الف)‏ بنا بر گفتهٔ خدا اگر آدم و حوّا از میوهٔ درخت معرفت نیک و بد می‌خوردند در ظرف چه مدتی به هلاکت می‌رسیدند؟‏ ب)‏ در حالی که یَهُوَه مقصود خود را در رابطه با زمین به انجام می‌رسانید چگونه کلام او در پیدایش ۲:‏۱۷ تحقق یافت؟‏

۵ یَهُوَه در خصوص نافرمانی به آدم و حوّا هشدار داد و گفت که در ‏«روزی» که از میوهٔ درخت معرفت نیک و بد بخورند خواهند مرد.‏ (‏ پیدایش ۲:‏۱۷‏)‏ روزی که آدم و حوّا گناه کردند،‏ او مطابق قول خود از آنان بازخواست به عمل آورد و حکم مرگشان را صادر کرد.‏ در نظر یَهُوَه،‏ آدم و حوّا در آن روز مردند لیکن او جهت تحقق بخشیدن به مقصود خود در رابطه با زمین،‏ به آنان اجازه داد پیش از مرگ واقعی‌شان تشکیل خانواده دهند.‏ آدم ۹۳۰ سال عمر کرد.‏ اما از آنجایی که ۱۰۰۰ سال در نظر خدا می‌تواند همچون یک روز باشد،‏ از دید او زندگی آدم در ظرف یک «روز» خاتمه یافت.‏ (‏ ۲پِطْرُس ۳:‏۸؛‏ پیدایش ۵:‏۳-‏۵‏)‏ به این ترتیب،‏ امر خدا در مورد زمان اجرای مجازات تحقق یافت و مرگ آنان مانع به انجام رسیدن مقصودش در رابطه با زمین نشد.‏ اما انسان‌های ناکامل،‏ از جمله شریران،‏ اکنون اجازه داشتند به مدت محدودی زندگی کنند.‏

۶،‏ ۷.‏ الف)‏ طبق خروج ۹:‏۱۵،‏ ۱۶ چرا یَهُوَه اجازه می‌دهد که شریران برای مدتی به زندگی خود ادامه دهند؟‏ ب)‏ یَهُوَه به چه طریق قدرت خود را به فرعون نشان داد و نام او چگونه در تمام جهان شناخته شد؟‏ پ)‏ از نابودی سیستم شریر حاضر چه نتیجه‌ای حاصل خواهد شد؟‏

۶ آنچه که یَهُوَه به حاکم مصر در روزگار موسی گفت بیشتر مشخص می‌سازد که چرا اجازه داده است شریران به حیات خود ادامه دهند.‏ وقتی فرعون عزیمت پسران اسرائیل را از مصر قدغن کرد،‏ یَهُوَه بلافاصله او را هلاک نکرد بلکه ده بلا بر آن سرزمین نازل کرد که به طریق خارق‌العاده‌ای نمایانگر قدرت او بودند.‏ هنگام اخطار در مورد هفتمین بلا،‏ یَهُوَه به فرعون گفت که می‌تواند وی و قومش را از روی زمین بسهولت بردارد و افزود:‏ «لٰکن برای همین تو را بر پا داشته‌ام تا قدرت خود را به تو نشان دهم،‏ و نام من در تمامی جهان شایع شود.‏» —‏ خروج ۹:‏۱۵،‏ ۱۶‏.‏

۷ وقتی یَهُوَه اسرائیلیان را از مصر نجات داد،‏ نام او حقیقتاً در تمام جهان شناخته شد.‏ (‏ یوشَع ۲:‏۱،‏ ۹-‏۱۱‏)‏ امروزه،‏ یعنی تقریباً ۳۵۰۰ سال پس از آن واقعه،‏ آن اقدام هنوز از اذهان انسان‌ها پاک نشده و علاوه بر اعلام نام شخصی یَهُوَه،‏ حقیقت راجع به صاحب این نام به گوش جهانیان رسیده است.‏ به این ترتیب،‏ همه یَهُوَه را به عنوان خدایی که به وعده‌های خود عمل می‌نماید خواهند شناخت؛‏ خدایی که از خادمانش حمایت می‌کند.‏ (‏ یوشَع ۲۳:‏۱۴‏)‏ این موضوع نشان می‌دهد که به دلیل قدرت لایزالش هیچ چیزی نمی‌تواند مانع به انجام رسیدن مقصودش شود.‏ (‏ اِشَعْیا ۱۴:‏۲۴،‏ ۲۷‏)‏ بنابراین،‏ می‌توانیم مطمئن باشیم که او بزودی به نفع خادمان وفادارش وارد عمل خواهد شد و کلّ سیستم شریر شیطان را نابود کرده،‏ نام خود را معظّم خواهد گردانید.‏ این اقدام برای همیشه به یادها خواهد ماند؛‏ اقدامی با برکات بی‌پایان!‏ —‏ حِزْقِیال ۳۸:‏۲۳؛‏ مکاشفه ۱۹:‏۱،‏ ۲‏.‏

‏‹زهی عمق حکمت خدا!‏›‏

۸.‏ پولُس ما را ترغیب می‌کند تا در مورد چه موضوعاتی بیندیشیم؟‏

۸ پولُس رسول در نامهٔ خود به رومیان،‏ چنین سؤال می‌کند:‏ «آیا نزد خدا بی‌انصافی است؟‏» و متعاقب آن با قطعیت جواب می‌دهد:‏ «حاشا!‏» سپس با تأکید بر روی رحمت یَهُوَه،‏ از زبان او نقل می‌کند که به چه دلیل فرعون را بلافاصله نابود نکرد.‏ پولُس همچنین می‌گوید که ما انسان‌ها نظیر گِلی هستیم در دست کوزه‌گر و می‌افزاید:‏ «خدا چون اراده نمود که غضب خود را ظاهر سازد و قدرت خویش را بشناساند،‏ ظروف غضب را که برای هلاکت آماده شده بود،‏ به حلم بسیار متحمّل گردید،‏ و تا دولت جلال خود را بشناساند بر ظروف رحمتی که آنها را از قبل برای جلال مستعد نمود،‏ و آنها را نیز دعوت فرمود یعنی ما نه از یهود فقط بلکه از امّت‌ها نیز.‏» —‏ رومیان ۹:‏۱۴-‏۲۴‏.‏

۹.‏ الف)‏ ‹ظروف غضب که برای هلاکت آماده شده است› چه کسانی هستند؟‏ ب)‏ چرا یَهُوَه در مورد مخالفان خود صبر فراوان نشان داده است و عاقبت چه نعمتی عاید کسانی می‌شود که به او محبت می‌ورزند؟‏

۹ از زمان عصیانگری در عدن،‏ همهٔ اشخاصی که با یَهُوَه و قوانین او به مخالفت برخاسته‌اند همچون ‹ظروف غضب بوده‌اند که برای هلاکت آماده شده‌اند› و او در طول این مدت با بردباری ایشان را متحمّل شده است.‏ این اشرار طریق‌های خدا را مورد استهزا و خادمان او را تحت آزار و اذیت قرار داده‌اند و حتی پسرش را به قتل رسانیدند.‏ یَهُوَه خویشتنداری فراوان از خود نشان داد و اجازه داد تا با گذشت زمان،‏ نتایج اسفبار عصیانگری بر ضدّ او و حکمرانی مستقل بشر به طور کامل برای همهٔ خلقت آشکار شود.‏ در عین حال،‏ مرگ عیسی نجات انسان‌های مطیع را میسر ساخت ‹تا اَعمال ابلیس باطل گردد.‏› —‏ ۱یوحنّا ۳:‏۸؛‏ عبرانیان ۲:‏۱۴،‏ ۱۵‏.‏

۱۰.‏ چرا یَهُوَه طی ۱۹۰۰ سال گذشته وجود شریران را متحمّل شده است؟‏

۱۰ بیش از ۱۹۰۰ سال از رستاخیز عیسی می‌گذرد و در طول این مدت،‏ یَهُوَه متحمّل «ظروف غضب» بوده و ایشان را نابود نکرده است.‏ چرا؟‏ زیرا او مشغول فراهم آوردن کسانی بوده است که می‌بایست در ملکوت آسمانی به عیسی مسیح بپیوندند.‏ تعداد این انسان‌ها که پولُس رسول آنان را «ظروف رحمت» می‌خواند ۱۴۴٬۰۰۰ نفر می‌باشد.‏ نخست افراد یهودی به جهت تشکیل این طبقهٔ آسمانی فرا خوانده شدند.‏ سپس،‏ یَهُوَه از غیریهودیان دعوت به عمل آورد.‏ او هیچ یک از این اشخاص را مجبور به خدمت نکرد،‏ بلکه صرفاً به کسانی که برای ترتیبات محبت‌آمیز او قدردانی نشان دادند افتخار حکمرانی با پسرش در ملکوت آسمانی را عطا کرد.‏ در زمان حاضر،‏ فراهم‌آوری آن طبقهٔ آسمانی تقریباً به انجام رسیده است.‏ —‏ لوقا ۲۲:‏۲۹؛‏ مکاشفه ۱۴:‏۱-‏۴‏.‏

۱۱.‏ الف)‏ کدام گروه در حال حاضر از صبر و تحمّل یَهُوَه فایده می‌برد؟‏ ب)‏ چه فایده‌ای عاید مردگان می‌شود؟‏

۱۱ چه امیدی برای سکنهٔ روی زمین وجود دارد؟‏ به موجب صبر و تحمّل یَهُوَه همچنین «گروهی عظیم» از تمام ملت‌ها جمع‌آوری شده‌اند و تعداد آنان در حال حاضر به چندین میلیون نفر می‌رسد.‏ او وعده داده است که این طبقهٔ زمینی از نابودی‌ای که بر این سیستم می‌آید نجات خواهند یافت و تا ابد در بهشت بر روی زمین زندگی خواهند کرد.‏ (‏ مکاشفه ۷:‏۹،‏ ۱۰؛‏ مزمور ۳۷:‏۲۹؛‏ یوحنّا ۱۰:‏۱۶‏)‏ در زمان معین خدا،‏ شمار کثیری از مردگان رستاخیز خواهند یافت و فرصت پیوستن به تابعین ملکوت آسمانی به ایشان داده خواهد شد.‏ در این رابطه،‏ اَعمال ۲۴:‏۱۵ پیشگویی می‌کند:‏ «قیامت مردگان از عادلان و ظالمان نیز خواهد شد.‏» —‏ یوحنّا ۵:‏۲۸،‏ ۲۹‏.‏

۱۲.‏ الف)‏ از اینکه یَهُوَه شرارت را تحمّل کرده است چه آموخته‌ایم؟‏ ب)‏ نظرت در مورد نحوهٔ برخورد یَهُوَه با موضوعات فوق چیست؟‏

۱۲ آیا این نشانهٔ بی‌عدالتی است؟‏ خیر،‏ زیرا یَهُوَه با تحمّل شریران یا «ظروف غضب» و نابود نکردن ایشان،‏ مطابق مقصود خود عمل می‌کند و به انسان‌های دیگر رحمت نشان می‌دهد.‏ چه خدای رحیم و بامحبتی!‏ ما نیز از این فرصت برخوردار شده‌ایم که شاهد تحول مقصود او باشیم.‏ به این صورت،‏ می‌توانیم مطالب زیادی در مورد خود او بیاموزیم و با شناختن جوانب مختلف شخصیتش همچون عدالت،‏ رحمت،‏ صبر و حکمت بسیط او در حیرت فرو رویم.‏ یَهُوَه موضوع سلطنت بر عالَم یعنی مسئلهٔ حق حکمرانی خود را به نحو معقولی حل و فصل کرد و این اقدام تا ابد گواهی می‌دهد که طریق حکمرانی وی بهترین طریق است.‏ از این رو،‏ ما همدل و همصدا با پولُس رسول اعلام می‌کنیم:‏ «زهی عمق دولتمندی و حکمت و علم خدا!‏ چقدر بعید از غوررسی است احکام او و فوق از کاوش است طریق‌های وی!‏» —‏ رومیان ۱۱:‏۳۳‏.‏

فرصت برای اثبات وفاداری‌مان

۱۳.‏ در هنگام سختی چه فرصتی در اختیار ما قرار می‌گیرد و چه موضوعی به ما کمک می‌کند تا عاقلانه رفتار کنیم؟‏

۱۳ بسیاری از خادمان یَهُوَه در اوضاع و شرایط دشواری به سر می‌برند و از آنجایی که او هنوز شریران را نابود نکرده و به اوضاع بهبود نبخشیده است،‏ رنج و محنت آنان ادامه می‌یابد.‏ آیا به این دلیل باید آزرده‌خاطر شویم؟‏ یا چنین اوضاعی را فرصت مناسبی بدانیم برای اثبات دروغ شیطان؟‏ یَهُوَه به منظور تقویت ما چنین درخواست می‌کند:‏ «ای پسر من حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن،‏ تا ملامت‌کنندگان خود را مجاب سازم.‏» (‏ امثال ۲۷:‏۱۱‏)‏ شیطان به یَهُوَه اتهام وارد می‌آورد و ادعا می‌کند که چنانچه انسان‌ها اموال یا سلامت جسمانی خود را از دست بدهند،‏ زبان به سرزنش و یا حتی به نفرین خدا خواهند گشود.‏ (‏ ایّوب ۱:‏۹-‏۱۱؛‏ ۲:‏۴،‏ ۵‏)‏ بنابراین،‏ اگر علیٰ‌رغم مصایب زندگی به یَهُوَه وفادار بمانیم و خلاف این اتهام را ثابت کنیم،‏ دل او را شاد خواهیم کرد.‏

۱۴.‏ اتکا کردن به یَهُوَه در آزمایشات چه مزیت‌هایی به همراه دارد؟‏

۱۴ هنگامی که تحت آزمایش قرار می‌گیریم،‏ با اتکا کردن به یَهُوَه می‌توانیم خصوصیات ارزشمندی را در خود پرورش دهیم.‏ برای مثال،‏ عیسی در نتیجهٔ رنج‌هایی که متحمّل شد «اطاعت را [به طریقی جدید] آموخت.‏» ما نیز می‌توانیم درسی از آزمایشات بیاموزیم؛‏ به این معنی که بر صبر و تحمّل خود افزوده،‏ از طریق‌های عادل یَهُوَه قدردانی فراوان کنیم.‏ —‏ عبرانیان ۵:‏۸،‏ ۹؛‏ ۱۲:‏۱۱؛‏ یعقوب ۱:‏۲-‏۴‏.‏

۱۵.‏ صبر و تحمّل ما تحت آزمایشات و سختی‌ها چه فایده‌ای به دیگران می‌رساند؟‏

۱۵ مردم اَعمال ما و همچنین زحماتی را که به موجب علاقه‌مان به درستکاری متحمّل می‌شویم مشاهده می‌کنند.‏ از این رو،‏ زمانی ممکن است بعضی از آنان بتوانند هویت مسیحیان حقیقی را شناسایی کنند و در امر پرستش به صف ما پیوسته،‏ از نعمت زندگی ابدی و برکات آن برخوردار شوند.‏ (‏ متّیٰ ۲۵:‏۳۴-‏۳۶،‏ ۴۰،‏ ۴۶‏)‏ ارادهٔ یَهُوَه و پسر او این است که چنین فرصتی به آنان داده شود.‏

۱۶.‏ مصایب زندگی چه ارتباطی می‌تواند با موضوع وحدت داشته باشد؟‏

۱۶ چه خوب است که به موقعیت‌های دشوار زندگی همچون فرصتی برای اثبات وفاداری‌مان به یَهُوَه و انجام ارادهٔ او بنگریم!‏ این عمل ما ثابت می‌کند که حقیقتاً به سوی وحدت با خدا و مسیح سوق می‌یابیم.‏ عیسی در دعای خود برای مسیحیان حقیقی به یَهُوَه گفت:‏ «نه برای اینها [شاگردانی که در آن زمان با او بودند] فقط سؤال می‌کنم،‏ بلکه برای آنها نیز که به وسیلهٔ کلام ایشان به من ایمان خواهند آورد.‏ تا همه یک گردند چنانکه تو ای پدر،‏ در من هستی و من در تو،‏ تا ایشان نیز در ما یک باشند.‏» —‏ یوحنّا ۱۷:‏۲۰،‏ ۲۱‏.‏

۱۷.‏ یَهُوَه چه اطمینانی به خادمان وفادار خود می‌دهد؟‏

۱۷ یَهُوَه اجر فراوانی به خادمان وفادار خود می‌دهد.‏ در کلام او اینطور آمده است:‏ «پایدار و بی‌تشویش شده،‏ پیوسته در عمل خداوند بیفزایید،‏ چون می‌دانید که زحمت شما در خداوند باطل نیست.‏» (‏۱قُرِنتیان ۱۵:‏۵۸‏)‏ همچنین می‌خوانیم:‏ «خدا بی‌انصاف نیست که عمل شما و آن محبت را که به اسم او از خدمت مقدّسین که در آن مشغول بوده و هستید ظاهر کرده‌اید،‏ فراموش کند.‏» (‏ عبرانیان ۶:‏۱۰‏)‏ یعقوب ۵:‏۱۱ نیز می‌گوید:‏ «اینک صابران را خوشحال می‌گوییم و صبر ایّوب را شنیده‌اید و انجام کار خداوند را دانسته‌اید،‏ زیرا که خداوند بغایت مهربان و کریم است.‏» عاقبتِ ایّوب چه شد؟‏ ‏«خداوند آخر ایّوب را بیشتر از اوّل او مبارک فرمود.‏» (‏ ایّوب ۴۲:‏۱۰-‏۱۶‏)‏ بلی،‏ یَهُوَه «جویندگان خود را جزا [پاداش] می‌دهد.‏» (‏ عبرانیان ۱۱:‏۶‏)‏ و چه پاداشی؛‏ امید زندگی ابدی در بهشت زمین!‏

۱۸.‏ در آینده،‏ چه بر سر خاطرات دردناک انسان‌ها خواهد آمد؟‏

۱۸ ملکوت خدا کلّ خساراتی را که طی هزاران سال به خانوادهٔ بشر وارد آمده است جبران خواهد کرد و ما زندگی را با چنان شوق و شعفی به سر خواهیم برد که سختی‌های حاضر را فراموش کرده،‏ دیگر به سبب آنها پریشان‌حال نخواهیم شد.‏ زندگی روزمرهٔ انسان‌ها در دنیای جدید مبنی بر افکار سازنده و همراه با فعالیت‌های مفید خواهد بود.‏ در نتیجه،‏ تجربیات تلخ تدریجاً از اذهان ایشان زدوده خواهد شد.‏ یَهُوَه می‌گوید:‏ «زیرا اینک من آسمانی جدید [حکومت آسمانی جدیدی بر انسان‌ها] و زمینی جدید [جامعهٔ بشری عادلی] خواهم آفرید و چیزهای پیشین به یاد نخواهد آمد و به خاطر نخواهد گذشت.‏ بلکه از آنچه من خواهم آفرید،‏ شادی کنید و تا به ابد وجد نمایید.‏» بلی،‏ در دنیای جدید یَهُوَه از زبان عادلان خواهیم شنید که خبر می‌دهند:‏ «تمامی زمین آرام شده و ساکت گردیده‌اند و به آواز بلند ترنّم می‌نمایند.‏» —‏ اِشَعْیا ۱۴:‏۷؛‏ ۶۵:‏۱۷،‏ ۱۸‏.‏

مرور مبحث

‏• یَهُوَه در حین تحمّل شرارت چگونه از نام خود تجلیل به عمل آورده است؟‏

‏• رحمت خدا در حین تحمّل «ظروف غضب» چطور شامل حال ما شد؟‏

‏• در مواقع سختی به چه موضوعی باید واقف باشیم؟‏

‏[سؤالات مقالهٔ مطالعه‌ای]‏

‏[تصاویر در صفحهٔ ۶۷]‏

یَهُوَه «آخر ایّوب را بیشتر از اوّل او مبارک فرمود.‏»‏