مقدمهٔ مؤثر
درس ۲۲
مقدمهٔ مؤثر
۱-۳. در مقدمهٔ گفتار، به چه ترتیبی میتوانی علاقه را به موضوع برانگیزی؟
۱ مقدمهٔ علاقهبرانگیز. مقدمهٔ گفتار باید علاقه را به موضوع برانگیزد. باید توجه حضار را جلب کند و آنها را آماده نماید تا به آنچه به دنبال مقدمه میآید توجه مساعدی معطوف دارند. برای این کار باید ارزش موضوع گفتار خود را به حضار نشان دهی.
۲ یکی از بهترین راههای برانگیختن علاقهٔ حضار این است که ایشان را در گفتار خود دخیل سازی. بگذار بفهمند که اطلاعات گفتار تو برای آنها مهم است و به زندگیشان مربوط میشود. برای این منظور باید از سطح معلومات حضار آغاز کنی؛ به این معنا که آنچه میگویی در حدّ معلومات شنوندگان باشد. میتوانی از یک مَثَل، یا از یک مسئله و یا از چندین سؤال استفاده کنی. در هر صورت، همیشه باید از چیزی استفاده کنی که برای حضار آشنا باشد و بتوانند آن را درک کنند و در مورد خود به کار ببرند.
۳ در بعضی از موارد شاید لازم باشد در مقدمهٔ خود بر تعصب غلبه کنی. بخصوص، چنانچه موضوعی که دربارهٔ آن صحبت میکنی شدیداً جدالبرانگیز است. در چنین مواردی، مقدمهای که به کار میبری مهم است، چون لازم است توجه حضار را جلب کنی تا بتوانی دلایل نقطهنظر خود را ارائه و کاملاً توضیح دهی. در کار موعظهٔ خانه به خانه اغلب میتوانی بر اعتراضی که ممکن است وجود داشته باشد به این ترتیب چیره شوی که اول با درایت و سنجیدگی آن را مطرح کنی و سپس با مطالبی که میخواهی مورد بحث قرار گیرند ادامه دهی.
۴-۶. چه عوامل دیگری کمک میکنند تا مقدمهٔ گفتار علاقهبرانگیز باشد؟
۴ محتوای آنچه میگویی همیشه در درجهٔ اول اهمیت قرار دارد. امّا برای برانگیختن علاقه از طریق مقدمه، نحوهٔ گفتن مطلبِ مقدمه احتمالاً از نحوهٔ گفتن هر قسمت دیگر گفتار مهمتر است. به همین دلیل، مقدمهٔ خود را باید هم از نظر محتوا و هم از نظر طرز گفتن، از قبل بدقت آماده کنی.
۵ معمولاً، جملههای کوتاه و ساده به بهترین نحو تو را به مقصود مقدمهات خواهند رسانید. از آنجایی که انتخاب کلمات در رسیدن به هدف در زمان کوتاهی که برای مقدمه داری بسیار حیاتی است، شاید بهتر باشد که دو یا سه جملهٔ اول را بدقت آماده کنی. این جملهها را در یادداشتهای خود بنویس تا بتوانی آنها را بخوانی، یا آنها را حفظ کنی تا اولین کلمات مقدمهات تأثیر شایسته و لازم را داشته باشند. به علاوه، این نَه تنها اعتماد بیشتری در آغاز گفتار به تو میدهد، بلکه فرصتی خواهی داشت تا تسلّط بر نفس خود را به دست آوری و فیالبَداهه صحبت کنی.
۶ حال چند نکتهٔ دیگر در مورد ارائهٔ مقدمه؛ گرچه سرپرست مدرسه به این نکات در رابطه با این درس توجهی نخواهد داشت. اگر احساس دلهره به تو دست داد، آرامتر و با صدای بَم صحبت کن. با اطمینان حرف بزن ولی نه با لحنی حقبجانب که شنوندگان احساس کنند متعصب هستی، زیرا با اینگونه رفتار ممکن است از همان ابتدا شنوندگان خود را از دست بدهی.
۷. مقدمهٔ خود را در چه زمانی باید آماده کنی؟
۷ گرچه مقدمهٔ گفتار اولین چیزی است که ارائه میشود، معمولاً برای اینکه به بهترین نحوی آماده شود، آن را بعد از اینکه متن گفتار را بخوبی تنظیم کردی آماده کن. بدین ترتیب، متوجه خواهی شد، مطالبی را که آماده کردهای، چگونه میتوانی به طرز شایستهای معرفی کنی.
**********
۸-۱۰. چگونه میتوانیم مقدمههای خود را مناسب با موضوع گفتار تهیه کنیم؟
۸ مقدمه مناسب با موضوع گفتار. مقدمه در صورتی مناسب با موضوع گفتار میباشد که حضار را به طور مؤثری به مضمون گفتارت هدایت کند. دقت زیادی باید به کار برد تا در مقدمه تنها از چیزهایی استفاده شود که به مضمون یا مقصودی که از سخن گفتن داری کمک کند. البته، این باید هماهنگ با شأن و مقام پیام ملکوت باشد، و طوری مطرح شود که اگر غریبهای در میان حضار است ناراحت نشود.
۹ مقدمه نَه تنها باید حضار را به مضمون گفتارت هدایت کند، بلکه باید بوضوح مشخص کند که کدام جنبهٔ بخصوص آن مضمون را مورد نظر خواهی گرفت. این به آن معناست که مضمون گفتار خود را به مطلب بخصوصی محدود کنی و سپس بطریقی آن مطلب را تا آنجایی که عملی است در مقدمهٔ گفتارت مشخص نمایی. اگر نمیخواهی آن مطلب را به طور مشخص ذکر کنی، میتوانی در بعضی مواقع از کلمات اصلی و مهم موضوع گفتارت در مقدمهٔ خود استفاده نمایی. به این طریق،
حضار انتظار نخواهند داشت که تو جوانب دیگر مضمون گفتارت را که شاید موضوع گفتار به آنها اشاره میکند، مورد بحث قرار دهی.۱۰ هر گفتاری باید در کل یکپارچه باشد، و نَه اینکه با یک چیز شروع شود و با چیز دیگری خاتمه یابد. علاوه بر این، این مسئله را که مقدمه باید مناسب با موضوع گفتار باشد باید با مسئلهٔ برانگیختن علاقه در مقدمه متعادل ساخت. به عبارت دیگر، موضوع گفتار نباید صرفاً قربانی حکایتی زیبا در ابتدای گفتار شود. مقصود گفتار باید به انتخاب مطالب ارجحیت داشته باشد و مناسب و مرتبط با متن گفتار باشد.
**********
۱۱-۱۴. به چه ترتیبی میتوانیم دریابیم که مقدمه دارای طولی متناسب است؟
۱۱ مقدمه دارای طولی متناسب. مقدمه چقدر باید طول بکشد؟ جواب بخصوصی که مناسب همهٔ وضعیتها باشد وجود ندارد. طول مقدمه بستگی دارد به زمان تعیینشده برای خود موضوع، مقصود گفتار، حضار و بسیاری عوامل مشابه.
۱۲ در واقع، هنگام شنیدن گفتار معمولاً به دلیل پیوستگی باید مشکل باشد مرزی روشن و مشخص میان مقدمه و متن گفتار معین کرد. این مشکلی است که سرپرست مدرسه در هنگام بررسی این خصوصیت در برگهٔ مدرسه خواهد داشت. هر شاگردی در مقدمهٔ گفتار خود جملههایی را اظهار میکند، امّا چیزی که سرپرست مدرسه حواس خود را بر آن متمرکز خواهد کرد این است: آیا مقدمه آنقدر بیهدف، مملو از جزئیات و طولانی است که حضار قبل از اینکه به استدلال اصلی گفتار بپردازی بیقرار شدهاند؟
۱۳ مقدمه باید با تسلسل افکاری معین، منظم و سریع، بدون اینکه خصوصیات علاقهبرانگیز را قربانی کند به سوی موضوع پیش برود. باید کامل و بدون وقفه باشد. این مستلزم تفکر دقیق است، زیرا اگر آغاز گفتار آنقدر دور از موضوع باشد که باید توضیحات مفصل و طولانی داد، در آنصورت بهتر است در مقدمهٔ خود تجدیدنظر و یا از نقطهٔ جدید دیگری آغاز کنی.
۱۴ اگر مشکل میتوان مرزی مشخص میان مقدمه و متن گفتار یافت، در آنصورت مقدمهٔ گفتارت به احتمال زیاد دارای طولی متناسب است. این حاکی از این واقعیت است که شنوندگان خود را طوری وارد مطالب کردهای که آنها بدون اینکه متوجه باشند به استدلال تو گوش میکنند. از طرفی هم، اگر حضار حیران و سرگردان باشند که چه وقت به اصل مطلب خواهی رسید، آنگاه میتوانی مطمئن باشی که مقدمهات
طولانی است. اغلب این ضعفی است که در موعظههای خانه به خانه دیده میشود و معمولاً لازم است که طول مقدمههای خود را از یک خانه به خانهٔ دیگر تغییر دهی.۱۵، ۱۶. وقتی گفتار بخشی از سمپوزیوم است، طول مقدمه چقدر باید باشد؟
۱۵ اگر تو در برنامه تنها گفتار و یا گفتار شاگرد را به عهده داری، مقدمهات میتواند طولانیتر از مواقع دیگر باشد. امّا اگر گفتار تو بخشی از سمپوزیوم یا قسمتی از جلسهٔ خدمت است، در آنصورت مقدمهات باید مختصر و مفید باشد، زیرا گفتار تو بخشی از کلّ گفتارهایی است که وابسته به یکدیگر میباشند و قبلاً معرفی شده است. با مقدمههای طولانی و پیچیده زمان زیادی بیجهت تلف میشود. در حقیقت متن گفتار است که باید افکار تو را به حضار منتقل کند.
۱۶ به طور خلاصه، مقدمهات فقط برای برقراری تماس، برانگیختن علاقه و هدایت به موضوعی که مورد بحث قرار خواهی داد، است. این کار را به بهترین و سریعترین نحو ممکن انجام بده و سپس وارد اصل موضوع بشو.
[سؤالات مقالهٔ مطالعهای]