1. Kanghle é dzam é nga boban éyong Yésu a nga bo akengha ôsua dèñ.

 SIMGHANE é dzam é nga boban éyong Yésu a nga sum ésèñ minkanghle dèñ, amangha ye mbu 29 ye melu mèè. María ñia Yésu, Yésu émièn ya beyeghe bèñ bézing, ba ke alughane be nga bane bo a Canaan, kisoan ézing ya norte nge ki nord, bebéñ Nazareth, é kisoan Yésu a nga byale. María a ne mvuiñ é nda bôt é bele ésesang, a vole fe be a belane beyeng be va so. Ve, nté ésesang da lôt, ane vino a man. Dzam té é ne ve é bôt ba lughan ya é nda-bôt dzeba ôsoan. Éyong ézing abim bôt é nga zu ésesang da lôt abim bôt be nga yane b. Avôô-avôô, María a daghe ndôma dzèñ ye dzô ñe naa : « Béé bele ki fe vino » (Jean 2:1-3). Za dzam Yésu a bo ? A bo môra éyaghan dzam. Ye akengha, a venghane mendzim « mbemba vino »—Jean 2:9, 10.

2-3. (a) Aval avé Yésu a nga belane é ngu’u a mbe a bele naa, a bo mekengha ? (b) Aval avé bi ne ñong abuan éyong bia fas mekengha Yésu ?

² Yésu a nga bo mekengha mefe nté a nga bo minkanghle c. A nga belane é ngu’u y’a bo mekengha dèñ naa, a vole mewôm betoyini be-bôt. Éfônan, ébe mekengha mebèñ Yésu a nga bo, a nga ve befam 5 000 bidzi, ôsu vèè befam 4 000. Éde, nge bi lang é binenga ya boan be mbe vèè metam  meté, bi ne ke kuiñ bôt tang 27 000 (Mat. 14:15-21 ; 15:32-38). Biyong bité bibèñ, Yésu a nga séñ fe minkôkoan (Mat. 14:14 ; 15:30, 31). Tame simane nté mbé minsama mi-bôt mi nga kam naa, Yésu a séñ be, ya ve be bidzi ya akengha !

³ Mekengha Yésu me bele môra ayilgha akal dèè ému. Ayeghle di été, bia ye fas meyeghle mézing ma wône mebun mèè ébe mekengha meté, ya é dzam me ne bia yeghle. Ôsu vèè, bia ye fe fas aval avé bi ne vu asili ñuu ya n’nem éngôngoo Yésu a nga lere, éyong a nga bo mekengha.

4. Meyeghle ma so mekengha Yésu, ma wône mebun mèè ébe za ?

⁴ Mekengha Yésu ma ve bia meyeghle ma wône mebun mèè se fave ébe ñe, ve ya fe ébe Ésaa. É ne aval té amu naa, Jehôva éñe a mbe ña Tsîn y’é ngu’u é nga ve naa mekengha meté me boban. Bisè mintôl 10:38 da dzô bia naa : « Nzame a nga top ñe [Yésu] ya nsisim wèñ ya ngu’u, éde a nga tubane si ése, éé bo mbeng ye séñ é bôt besese Debele a nga tsible, amu Nzame a mbe ya ñe. » Simane fe naa, ébe é mam mese Yésu a nga dzô ye bo, a lang été, mekengha a nga bo, ma tugha lere ôsiman ya awôran Ésaa (Jean 14:9). N’yeneghan meyeghle melal bi ne ñong ya mekengha Yésu.

5. Dzé é nga tsini Yésu naa, a bo mekengha ? (Matthieu 20:30-34)

⁵ Ôsusua, Yésu ba Ésaa ba bira bia dzing. Éyong a mbe a si, Yésu a nga lere é môra édzing a bele akal boan be-bôt, éé belane é ngu’u dèñ y’a bo mekengha naa, a vole é bôt be nga dzukh. Éyong ézing mindzidzim mibèñ mi nga dzaa ñe avole (A lang Matthieu 20:30-34). Baghle naa, Yésu a nga « yen be éngôngoo, » éde a nga séñ be. Ane ba belane de va, éfiè Griego ba konghlane naa, « a yen éngôngoo » da kobe adzô n’nem éngôngoo é ne ngu’u, môt a wôrane. N’nem éngôngoo té, é ne fe n’lerane édzing, éwô fe ô nga tsini Yésu naa, a ve é bôt be nga wokh zèñ bidzi, ya séñ nkôkoan nzam (Mat. 15:32 ; Marc 1:41). Bi ne tobe ndzi-n’nem naa Jehôva, Nzame ye « n’nem éngôngoo, » ya é Moan wèñ, ba bira bia dzing, ya wokh mintèñ akal minzukh miè (Luc 1:78 ; 1 Pierre 5:7). Bebela a ne naa, be nga kômôyang vèè minzukh boan be-bôt besese ba tubane mie !

6. Za ngu’u Nzame a nga ve Yésu ?

⁶ Édi bèè, Nzame a nga ve Yésu ngu’u y’a mane kôm minzukh misese boan be-bôt. Éyong Yésu a nga bo mekengha, a nga lere naa, a ne mane kôm minzukh bia bebièn bii se ki kôm. Éfônan, a bele ngu’u y’a kôre bia ébe tsîn ye minzukh boan be-bôt besese ba tubane mie, nsem ya é mam ma wulu ya de, da yili naa, ôkoan ya awu (Mat. 9:1-6 ; Bero. 5:12, 18, 19). Mekengha mèñ me nga lere naa, a ne séñ « meval me akoan mesese » ya wômô minwuan (Mat. 4:23 ; Jean 11:43, 44). A bele fe ngu’u ya djié bôra b’akôs ye vèè bôt mbimbia minsisim (Marc 4:37-39 ; Luc 8:2). A yem naa, Jehôva a vehang é Moan wèñ é ngu’u dzèñ, ke da sili bia min’nem ôsi nga !

7-8. (a) Mekengha Yésu ma ve naa, bi bele za ndzi-n’nem ? (b) Za akengha wa dang yane nféféñ éning da zu ?

⁷ Édi lal, bi ne bele ndzi-n’nem naa, mengiagh ma daghe é mbemba be-mam Édjiè Nzame da ye so de, ma ye dzalban. Ayôm  mekengha Yésu a nga bo a si va, ma yeghle bia é bôra be-mam a ye bo Édjié Nzame asi. Fasghe é dzam bii nkune buane de édjié Christ asi. Bia ye buane mvoa ya nsôn, amu naa, a ye mane vèè akoan asese ya biyem bisese bia ndaghle boan be-bôt (Esaïe 33:24 ; 35:5, 6 ; Mel. 21:3, 4). Biaa ye bera dzukh ya zèñ nge ki akal bibubua bi-mam bia boban asi (Esaïe 25:6 ; Marc 4:41). Bia ye bele bôra mevakh ya ve é bôt bia dzing, ba so « mesong ôsi » mbemba nsoan (Jean 5:28, 29). Za akengha wa dang yane nféféñ éning da zu ?

⁸ Éyong a nga bo mekengha, Yésu a nga lere môra asili ñuu ya n’nem éngôngoo, mefulu ma dang mbeng naa bi vu. N’fasghane bifônan bibèñ. Bia ye sum ya nlang ya alughan é nga bo a Canaan.

9. Za dzam Yésu a nga bo ésesang alughan ? (Jean 2:6-10)

⁹ A lang Jean 2:6-10. Éyong vino a nga man ésesang alughan, ye é mbe si baa mekôm naa, Yésu a bo dzam ézing ? Momo. Nkulan adzô ézing wéé nga dzô ki naa, Mesías a yiène bo akengha vino. Ve, tam simane aval ô mbe wôrane nge meyua ma man alughan duè. Éyong ézing, Yésu a nga wôrane n’nem éngôngoo akal nda-bôt, a dang-dang akal é bôt be nga lughane, éde a nga kômô ve naa, be taa wokh ôsoan. Éde, ane be va  dzô de atarga, a nga bo akengha. A nga venghane mendzim é vino a dang mbeng tang be litros 390. Éyong ézing, a nga bo abuiñ vino aval é mbe ve naa, bôt be lighi y’abim, nfa ye a belane de melu ma zu. Nge ki, a kuane de akal a vole minféféñ minlughan. Ke minféféñ minlughane mité, mi nga yiène bira ve akiba nga !

10. Za mam mefe me ne éban bia yen nlang wa kuiñ nten Jean abong 2 ? (A daghe fe évaghle).

¹⁰ Fasghe é mam mefe me ne éban ma kuiñ nlang Jean abong 2. Ye ô va yen naa, se Yésu émièn éñe a nga dzale mendakh mekoa ya mendzim ? Ndaane a ve naa, môt asese a yen ñe, a nga sili be-bo bisèñ naa, ébe be dzale mendakh (Bifus 6, 7). Éde, niène a nga venghane mendzim vino, se Yésu émièn éñe ki a nga ke kee é môt a nga wulu ésesang vino té. Ndaane de, a nga dzô be-bo bisèñ naa, ébe be bo de (Éfus 8). Bebela a ne naa, Yésu éé dzi ki toa élas vino, a lere de beyeng besese, éé bo meviokh ye dzô naa, ‘Tamane kiakh ôyôm vino me ndaghe bo !’

11. Za dzam bi ne yeghe ébe akengha Yésu ?

¹¹ Za dzam bi ne yeghe ébe akengha Yésu a nga bo naa, a venghane mendzim vino ? Bia yeghe asili ñuu. Yésu aa dzi ki belane akengha té naa, a bo meviokh. Ya dzam té, aa dzi ki vaghle vioghe ya é mam a nga bo. Ndaane de, ya asili ñuu, ébe abuiñ biyong, a nga ve Ésaa duma ye ôlughu y’é mam mesese a nga bo (Jean 5:19, 30 ; 8:28). Nge bi vu Yésu, bii yen bia bebièn ya asili ñuu, biaa ye ki bo meviokh ébe é mam bia bo. Kaa bis é mam mesese bi ne bo ésèñ Jehôva été, mboane meviokh se ki ébe bia bebièn, ve, ébe é maa bi bele naa, bia sèhane é mbemba Nzame wèè (Jér. 9:23, 24). N’vaane ñe é duma a yiène de. Asughlan, bii se ki bo dzam ézing nge se ye avole Jehôva—1 Becor. 1:26-31.

12. Aval avé éfe bi ne vu asili ñuu Yésu ? Vakh éfônan.

¹² Fasghe aval éfe ô ne vu asili ñuu Yésu. Tame simane é dzam di : Mvene ézing a lôt abuiñ tam éé vole étong amvene a kôman akal ntun ôsua wèñ. Asughlane y’été, étong moadzang té, da ve é mbemba ntun ékôan ésese da bira dzing. Niène ésulan da man, ane môt a yit mvene té bebéñ ye dzô ñe naa : ‘Moadzang ézing a va ve mbemba ntun, nga ?’ Ye mvene té a yiène yalane naa : ‘Ôwé, ve me va lôt abuiñ tam méé vole ñe’ ? Nge ki naa, ya asili ñuu a ne dzô naa : ‘Ôwé, a yem de bo’ ? Éyong bi ne asili ñuu, biaa yiène ki ñong duma akal é mbemba be-mam bi va bo akal é bôt bevoo. Bi ne mesan ya yem naa, Jehôva a yen ye dzing é dzam bia bo (A vaghane Matthieu 6:2-4 ; Behéb. 13:16). Bebela a ne naa, bia ve Jehôva n’nem mbeng éyong bia vu Yésu, bii lere asili ñuu—1 Pierre 5:6.

13. Za dzam Yésu a nga yen bebéñ kisoan Nain, za dzam ki a nga bo ? (Luc 7:11-15)

¹³ A lang Luc 7:11-15. Tame simane é dzam é nga boban ézizang ésèñ minkanghle Yésu. A nga ke ékena a Nain, kisoan ya Galilea, bebéñ Sunem, é vôm nkulu medzô Eliseo a nga wômô é moan nkus minenga mimbu 900 ô mvus (2 Bed. 4:32-37). Éyong Yésu a yit mbèñ ya kisoan bebéñ, a yen nsama bôt ba lerane mbim, béé kuiñ kisoan té. Dzam té é ne édedèè éwiñ. É minenga a nga dzimle é moan mboo a mbe a bele. Ve, ñia té  aa se ki étam, môra nsama bôt be ya kisoan ba lerane ñe. Yésu a sim nsama té, ane a bo môra éyaghane dzam akal é ñia a va dzimle é moan wèñ. A wômô é moan wèñ ! A ne awômô ôsua ye émi milal Yésu a nga bo, bia yen bivangelios été.

14. Za mam mézing me ne édedèè éban bia yen nten Luc abong 7 ? (A daghe fe évaghle).

¹⁴ Fasghe é mam mézing me ne édedèè éban bia yen nten Luc abong 7. Y’ô va yen naa, Yésu « a nga yen » é ñia a nga dzukh akal awu é moan wèñ, ane « a nga kuè ñe éngôngoo » ? (Éfus 13) Éde, é dzam a nga yen, éyong ézing ébii dèñ nté a nga kaa lerane mbim é moan wèñ, éde é nga ve ñe naa, a kuè ñe éngôngoo. Éé dzi ki sughu naa, a wôrane n’nem éngôngoo akal minenga té. A nga lere fe ñe n’nem éngôngoo. A nga kobe ñe ya mbemba king, ye dzô ñe naa : « Ô taa bera yi. » Ane é nga ve ñe naa, a bo éyaghan dzam. A nga wômô é moan wèñ « ye kee ñe ñia »—Bifus 14, 15.

15. Za dzam bi ne yeghe ébe akengha Yésu ?

¹⁵ Yésu a nga wômô é moan nkus minenga. Za dzam bi ne yeghe ébe akengha té ? Bia yeghe naa, bia yiène lere é bôt be va dzimle môt n’nem éngôngoo. Bebela a ne naa, biaa ye ki wômô bewu aval ane Yésu a nga bo de. Ve, ane Yésu, bi ne lere n’nem éngôngoo akal é bôt be va dzimle môt. Bii dzô ye bo é dzam sese bi ne bo nfa ye naa, bi vole ye fong be d (Mink. 17:17 ; 2 Becor. 1:3, 4 ; 1 Pierre 3:8). Amben boan bifiè ya boan be-mam me ne bira vole.

16. Aval ane bia yen de a fôrô été, Za ayeghle bi ne ñong ya é ñia moan a nga awu ?

¹⁶ Fasghe nlang wi. É ntoo ayôm mimbu, nté be mbe ékôan béé yiè za, kal dzèè é nga yen ñia ézing a too nfa mboo éé yi. É za be nga yiè, é nga kobe adzô awômô bewu, a too naa, ñia té a ke kuè ngoan dzèñ é ndaghe wu. Éé yem de, ane étéñ té ébièn, kal dzèè a nga yit ñia té bebéñ, a wubane ñe, ane be nga mane  yiè za té nsama. Ôsu vèè, ñia té a nga dzô naa : « Me nga wôran abuiñ édzing akal bobedzang ya bekal bèè. » A nga bira yen n’nem mbeng akal naa, a mbe ésulan môs té. A nga dzô naa : « É ne bi ne bele avole a nda ékôan. » Bi ne bele ndzi-n’nem naa, Jehôva a yen ye dzing, amben é boan be-mam bia bo nfa ye naa, bi lere é bôt be va dzimle môt n’nem éngôngoo, « éba min’nem mia dzukh »—Bya 34:18.

17. Za mam bi va yeghe ayeghle di été ?

¹⁷ Bi ne belane minlang mia so bivangelios été mia daghe mekengha Yésu a nga bo naa, bi bo n‘taane mam akal ayeghe da wône bia mebun. Mia yeghle bia naa, Jehôva ba Yésu ba dzing bia édedèè abuiñ, ye naa, Yésu a bele ngu’u ya vèè minzukh mise boan be-bôt ba tubane mie a si va, ya fe naa, bi ne bele ndzi-n’nem ébe é mbemba mengiagh mesese akal melu ma zu me nkune dzalban, éyong Édjié Nzame da ye djié si. Éyong bia fas minlang mité, bi ne binan ébe meval bi ne vu mefulu Yésu. Ngeng ézing mi ne taa mam akal ayeghe denan mina bebièn nge ki akal é nda bôt denan, da bembe ébe mekengha mefe Yésu. Yeneghan meyeghle mi ne ñong, éyong té, mi ne kap ya é bôt bevoo é mam mia yeghe. Yeneghan é mbemba minlang mi ne lèè !—Bero. 1:11, 12.

18. Za dzam bia ye fas ayeghle da zu di ?

¹⁸ Éyong a nga bo naa, a nga zua man ésèñ minkanghle dèñ, Yésu a nga bo akengha lal ye mekengha melal ma daghe awômô bewu ba tu. Ve, akengha té, déé mbe ki ane éma mevoo. A nga wômô ndzidzing mvuiñ dzèñ, a ke kué naa, é ntoo melu menii a ve a wu. Za meyeghle bi ne ñong ébe nlang évangelio da daghe akengha té ? Aval avé ki bi ne wône mebun mèè ébe ôyane ye awômô bewu ? Ayeghle da zu di, da ye yalane minsili mité.