1. Amu dzé bi ne dzô naa ôyane Abraham ô mbe faa ôyane wa yiène ?

 JEHÔVA a nga kiagh mvuiñ dzèñ Abraham naa meyong mesese me ya si ma ye bele biboran ngalan é mvong dzèñ (Atar. 15:5 ; 22:18). Amu Abraham a mbe a bele mebun me ne ngu’u ébe Nzame, a mbe a bele ndzi-n’nem naa é ngiagh Nzame a nga bo ñe da ye dzalban. Afang bo naa, Abraham a mbe a bele 100 mimbu, ngal ñ’a mbe a bele mimbu 90, a ke kuè besôsôe minlughane mité béé be ki bele moan (Atar. 21:1-7). Ve, Biblia a dzô naa : « Amu a nga bembe ébe ôyane, [Abraham] a mbe a bele mebun naa a ye bo ésaa abuiñ meyong aval ane be nga dzô ñe de » (Bero. 4:18). Mia yem naa ôyane Abraham ô nga dzalban. A nga bo ésaa Isaac, é ndôma dzèñ a nga yane ayap. Dzé é nga tsini Abraham naa a bele ndzi-n’nem té ?

2. Amu dzé Abraham a mbe a bele ndzi-n’nem naa é ngiagh Jehôva a nga bo ñe é nga ye dzalban ?

² Amu a mbe a bele mbemba élat ye Jehôva, éde Abraham a mbe a bele « ndzi-n’nem ése naa é dzam [Nzame] a nga kiagh » da ye dzalban (Bero. 4:21). Jehôva a nga ve Abraham ayebe dèñ ye lang ñe ane sôsôe akal mebun mèñ (Jacq. 2:23). Ane ba lere de nten Beromain 4:18, mebun Abraham ye ôyane wèñ be mbe élat. Éndagha, n’fasghan é dzam ntôl Pablo nge ki Paul a nga dzô nfa ôyane, ane bia yen de abong 5 ye nten Beromain.

3. Za dzam Paul a dzô nfa ôyane ?

³ Pablo nge ki Paul a tugha bia dzô amu dzé bi ne tobe  ndzi-n’nem naa « ôyane wèè waa ve ki ôsoan » (Bero. 5:5). A vole fe bia a tugha wokh aval ôyane bekristen wèè ô ne vem. Éyong bia yen ntaane mam Pablo nge ki Paul a lere nten Beromain 5:1-5, fasghan é mam mia bebién mi yanang éning. Éyong mia bo de, mia ye yen naa, ya tam, ôyane bekristen wônan ô birayang mane bo ngu’u. É dzam bia ye tsiè alé, da ye fe lere aval mi ne ve naa ôyane wônan ô tugha bo ngu’u a dang abim é ne ému. Ôsusua, n’fasghan é môra ôyane Pablo nge ki Paul a dzô naa waa ye ki ve ôsoan.

4. Za dzam ba kobe a de nten Beromain 5:1, 2 ?

⁴ A lang Beromain 5:1, 2. Pablo nge ki Paul a nga tsili bifiè bité akal ékôan ya Roma nge ki Rome. Bobedzang ye bekal bèè be ye ô wèñ, a ke kuè be yegheyang a yem Jehôva ba Yésu, be lereyang mebun ye bo bekristen. Éde Nzame a nga « lang [be] ane besôsôe akal mebun meba », ye top be ya nsisim wèñ. Ôwé, be nga wun ôyane ô ne kaa medukh, ô too fe mbeng.

5. Za mebun minwaghane mboan mi bele ?

⁵ Ôyôm tam ôsu, Pablo nge ki Paul a nga tsili minwaghane mboan be y’Éphèse é mam ma tsinan ôyane Nzame a nga kee be. Ôyane té wa daghe « élikh minfufup » (Beéph. 1:18). Ye naa, Pablo nge ki Paul a nga kar fe Becolossien é vôm ôyane wôba ô nga ye dzalban. A nga luè wô naa, « ôyane be nga baghle akal denan a dzôp été » (Becol. 1:4, 5). Éde, ôyane bekristen be ne minwaghane, ô ne naa, be wômô akal éning é ne mbèmbèè a dzôp été, é vôm ba ye djié ya Christ—1 Beth. 4:13-17 ; Mel. 20:6.

6. Za dzam moadzang ézing a ne n’waghan mboan a nga dzô nfa ôyane wèñ ?

⁶ Bekristen be ne minwaghane mboan, ba dzing ôyane té. Mboo y’été, moadzang Frederick Franz, a nga dzô é dzam a mbe éé wôrane nfa ôyane té aval di : « Ôyane wèè wa ye dzalban, ye naa kada môt y’ébe  bia bi ne moan nsama bôt 144 000 bia ye bele é dzam Nzame a nga kiagh bia. Ôba wèè wa ye lôt é dzam ase bi bele éndagha. » Niène a nga sèhane Nzame a sôsôe été tang abuiñ mimbu, éde mbu 1991 moadzang Franz a nga ban naa : « Ôyane té ô ngene édedèè éban akal [dèè]. [. . .] Nté sese bia yane wô, aval té fe éde bia bira dzing ôyane wèè té. A ne é dzam é ne éban naa bi yane, amben da ñong bia bizukh mimbu. Ma bira dzing ôyane wom a lôt mimbu mvus. »

7-8. Za ôyane abuiñ y’ébe bia bi bele ? (Beromain 8:20, 21)

⁷ Abuiñ y’é bôt ba sèhane Jehôva ému be bele ôyane ôfe. A ne ôyane Abraham a mbe a bele ; éning é ne mbèmbèè a si va, Édjié Nzame asi (Behéb. 11:8-10, 13). Pablo nge ki Paul a nga tsili é duma da yane é bôt be bele ôyane té (A lang Beromain 8:20, 21). Éyong mi nga wokh éyong ôsua ngiagh y’a Bible akal melu ma zu, za dzam é nga dang mina name nfa té ? Y’a mbe naa môs ézing mia ye ning kaa nsem ? Nge ki ye a yem naa é bôt be nga wu mina ba ye bera wômô a si va, éde é nga ve mia mevakh ? Dzam té é nga ve mia abuiñ mebun nfa « ôyane bi bele. »

⁸ A bo naa bia ye buane éning é ne mbèmbèè a dzôp nge ki a si va, bi bele édedèè mbemba ôyane wa ve bia mevakh. Ye naa, bi ne tugha bele ndzi-n’nem ébe ôyane té. É dzam Pablo nge ki Paul a tsili ôsu da lere aval dzam té é ne boban. N’yenan é dzam a nga tsili nfa ôyane wèè. Melepgha Paul ma ye tugha wône mebun mèè naa ôyane wèè wa ye dzalban.

9-10. Aval ane éfônane Pablo nge ki Paul da lere de, za dzam bekristen be ne yane ? (Beromain 5:3) (A daghe fe bivaghle).

⁹ A lang Beromain 5:3. Pablo nge ki Paul a nga dzô naa, minzukh mi ne ve naa mebun mèè me bo ngu’u. Bi ne yaghane dzam té. Bebela a ne naa, beyeghe Christ bese be ne tubane minzukh. N’fasghan éfônane Pablo nge ki Paul. A nga dzô bekristen  be ya Thessalonique naa : « Éyong bii mbe ébe mina, bi nga tare mia dzô naa bia ye tubane minzukh, dzam té fe éde é nga boban » (1 Beth. 3:4). A nga tsili Becorinthien naa : « Biaa ye ki mia shuale minzukh bi nga tubane mio, a bobedzang [. . .] Bi nga bira ko wong akal bining bia »—2 Becor. 1:8 ; 11:23-27.

¹⁰ Bekristen be y’ému, baa fe be ne tubane minzukh meval abuiñ (2 Tim. 3:12). Wa ki ? Ye ô tubaneyang ndzukh ézing amu wa ve mebun muè ébe Yésu ? Memvuiñ ye bôt be y’é nda-bôt duè be ne wô lere ôsama. Éyong ézing be nga ñong wa ye nget. Ye nkighane wiè ya tobe sôsôe nfa mam mese é nga ve naa be ndaghle wa ésèñ ? (Behéb. 13:18) Ye bidjié bi nga ndaghle wa akal ô nga kanghle é bôt bevoo medzô me Nzame ? A bo minzukh misese bi ne tubane mio, afang bo naa Pablo nge ki Paul a dzô naa bia yiène vakh. Amu dzé ?

11. Amu dzé bia yiène ñong nkighane naa bia zôme ndzukh ôse ô ne so ?

¹¹ Bi ne bele mevakh amben éyong bia dzukh, amu bia yem naa é ne bia vole a bele é fulu é ne éban. Ane nten Beromain 5:3 wa dzô de, « minzukh mia ve azôme. » Bekristen besese ba ye tubane minzukh, éde besese ba yiène bele azôme. Bia yiène ñong nkighane naa bia zôme ndzukh ôsese bi ne tubane wô. Fave aval té, éde bia ye yen ôyane wèè wa dzalban. Biaa kômô ki fônan é bôt Yésu a mbe éé siman éyong a nga kobe adzô mefes me nga ku é si é bele mekoa été. Ôsusua, be nga yebe medzô me Nzame ya mevakh ve, « niène minzukh nge ki bitsible » bi nga so, ane be nga kol ôba (Mat. 13:5, 6, 20, 21). É ne bebela naa, éyong ba tebe bia é ngam ayat, nge ki naa bia tubane ndzukh ézing daa ve ki mevakh, ve bia ñong abuan éyong bia zôme mio ye tsini naa bia sèhane Jehôva. Aval avé ?

12. Za abuane bia ñong éyong bia zôme bitsible ?

¹² N’yeghe Santiago nge ki Jacques a nga ngône abuan da so éyong bia zôme minzukh. A nga tsili naa : « Lighane naa azôme é mane dzale ésèñ dèñ, naa mi bo ndzalane ye kaa bikop ébe mam mese, kaa naa dzôm ézing da dzengban » (Jacq. 1:2-4). Jacques a lere azôme ane é dzôm é bele ayem, ésèñ ya bo. Ésèñ évé azôme da yiène dzale ? É ne wô vole a bira dzibi, a bele mebun me ne ngu’u, ye bira yagbe ébe Nzame. Ve, bia ñong abuan éfe é ne éban éyong bia zôme minzukh.

13-14. Za dzam azôme da so de, ye naa, aval avé dzam té é ne name ôyane wèè ? (Beromain 5:4)

¹³ A lang Beromain 5:4. Pablo nge ki Paul a dzô naa azôme da ve « ayebe. » Éde, éyong wa zôme, ô bele ayebe Jehôva. Dzam té daa yili ki naa Jehôva a ne mevakh amu wa tubane minzukh nge ki bindaghle. Ndaane de, a ne mevakh amu wa zôme ya sôsôe. É ne édedèè éban a yem naa, éyong bia zôme bia ve Jehôva n’nem mbeng. Za môra éboran !—Bya 5:12.

¹⁴ Simaneye naa Abraham a nga zôme meboblan ane a nga bele ayebe Nzame. Jehôva a nga yen ñe ane mvuiñ Dzèñ ye ñong ñe ane sôsôe a môt (Atar. 15:6 ; Bero. 4:13, 22). Dzam té é ne fe bo bebela akal dèè. Nzame aa ve ki bia ayebe dèñ akal abim ésèñ bia bo akal dèñ nge ki abim meyem bi bele ékôan dèñ été. Jehôva a ve bia ayebe dèñ éyong bia tobe sôsôe amben minzukh été. Kaa bis abim mimbu bii mbele, étéñ bi tele nge ki abim mam bi ne bo, bia besese bi ne zôme. Y’éndagha wa zôme ndzukh ézing ye tsini naa wa  tobe sôsôe ya Jehôva ? Nge é ne aval té, simghane naa wa ve Nzame n’nem mbeng. A yen naa bi bele ayebe Nzame, é ne bia ve ngu’u. É ne wône ôyane wèè.

15. Za dzam afe Pablo nge ki Paul a tsiè, ye naa, amu dzé dzam té é ne zamane bôt bézing ?

¹⁵ Aval ane Pablo nge ki Paul a nga lere de, bi ne bele ayebe Jehôva éyong bia zôme minzukh bia tubane mio. Bilighe é dzam Pablo nge ki Paul a nga dzô ôsu : « Ayebe daa, [da so] ôyane, éde, ôyane wa, waa ve ki ôsoan » (Bero. 5:4, 5). Dzam té, é ne zamane bôt bézing. Amu dzé ? Amu naa, melu ô mvus aval ane bia yen de nten Beromain 5:2, Pablo nge ki Paul a nga lere naa bekristen be ya Rome a ke kuè be mbele ôyane, « ôyane y’é duma Nzame. » Éde, môt ézing a ne sili naa, ‘Éde, nge a ke kuè bekristen beté be mbele ôyane, amu dzé Paul a nga bera tu ôyane ôsu vèè, ntun wèñ été ?’

16. Aval avé ôyane môt wa sum naa wa vem ? (A daghe fe bivaghle).

¹⁶ Bi ne tugha wokh é dzam Pablo nge ki Paul a nga kômô dzô éyong bia baghle ôsimane naa, ôyane ô ne é dzôm da vem. Naa bi ve éfônan : Ye wa siman éyong ôsua ô nga wokh é mbemba ôyane ô ne Nkobe Nzame été ? Tam té, y’éyong ézing ô nga tem naa, ôsimane y’a ning é si é venghaneya Paradis ô ne faa édedèè mbemba dzam, ve déé se ki boban. Ve, nté sese ô nga tugha ke wa yem Jehôva ye mengiagh me ne a Bible été, ô nga tugha bele ndzi-n’nem naa ôyane wiè wa ye dzalban.

17. Aval avé ôyane wa tsini naa wa vem niène wa ve Jehôva éning duè ye duban ?

¹⁷ Amben niène ô nga ve Jehôva éning duè ye duban, ôyane wiè ô nga tsini naa wa vem, nté sese ô nga tugha ke wa yeghe ye tsikh nfa ya nsisim (Behéb. 5:13–6:1). Éyong ézing ô yenang ane bifiè bia kuiñ nten Beromain 5:2-4 bia dzalban éning duè. Ô nga tubane bitsible meval abuiñ,  ve ô nga zôme mio ye wôrane naa ô bele ayebe Nzame. Amu wa yem naa Nzame a ñeghe wa, ye naa a ve wa ayebe dèñ, éde da ve wa môra akalgha éndagha naa wa ye bele é mam a nga kiagh. Ôyane wiè ô subaneyang bo édedèè ngu’u a lôt éwi ô mbe ô bele atarga. É tugheya bo bebela akal duè, ye naa, ô nga yenang de ane é dzam duè wamièn. Da bira name minfa misese mi y’éning duè ye tsen aval wa belan é nda-bôt duè, aval wa ñong minkighan, ya fe aval wa belan é tam duè.

18. Za dzam Jehôva a kiagh bia ?

¹⁸ Ntôl Paul a bera kobe dzam ézing da dang édedèè éban da daghe ôyane mi bele niène mia bele ayebe Nzame. A ban wô naa, ôyane wiè wa ye dzalban. Amu dzé ô ne bele ndzi-n’nem ébe dzam té ? Pablo nge ki Paul a koghle é dzam Nzame a ban bekristen aval di : « Ôyane waa ve ki ôsoan ; amu naa ôyane Nzame ô shuibaneyang min’nem miè été ngalane nfufup nsisim, éwi be nga ve bia » (Bero. 5:5). Ô bele mekalgha mesese naa ô bele ndzi-n’nem ébe ôyane té, ôyane wiè.

19. Za dzam ô ne tobe de ndzi-n’nem nfa ôyane wiè ?

¹⁹ Fasghe é ngiagh Jehôva a nga bo Abraham ye aval a nga ve ñe ayebe dèñ ye ñong ñe ane mvuiñ Dzèñ. É dzam Abraham a nga yane é nga dzalban. Bible a dzô naa : « Niène Abraham a nga lere ôdzibi, a nga ñong ngiagh té » (Behéb. 6:15 ; 11:9, 18 ; Bero. 4:20-22). Bebela a ne naa, ôyane wèñ wéé dzi ki ñe ve ôsoan. Wa fe, ô ne bele ndzi-n’nem naa, nge wa tobe sôsôe, ôyane wiè wa ye bele maane. Ôyane wiè ô ne bebela ; a ne é dzam é ne so wa mevakh, waa ye ki wô ve ôsoan ! (Bero. 12:12) Pablo nge ki Paul a nga tsili naa : « É Nzame a ve ôyane, a dzalghe mina ya mevakh ya mvoa akal mebun mia ve ébe ñe, a bo naa mine dzèñ y’ôyane ngalane nfufup nsisim »—Bero. 15:13.