1. Aval ane bia yen de nten Bya 18:46, aval avé David a nga luè Jehôva ?

 BIYONG bizing bi ne chiè tubane bindaghle bi ne ve naa éning é bo bia ndzukh, nge ki naa é mane tsen. Éde bia ve akiba amu naa bi ne dzaa avole Jehôva. Ayeghle é ndaghe mane lôr di, be nga simane bia naa Jehôva a ne é Nzame a ne tetèè, ye naa a ne nkôghan naa a vole bia. Éyong bia bele avole dèñ, da ve bia ndzi-n’nem naa « Jehôva a ne faa tetèè ! » (A lang Bya 18:46) Ve, niène a nga mane tu bifiè bité, ane David a nga luè Nzame naa « akoa dam. » Éde, dzam té da yili yè, éyong David a nga luè Nzame naa akoa dam ?

2. Za dzam bia yeghe ébe bifiè David éyong a nga dzô naa, Jehôva a ne « Akoa dam ? »

² Ayeghle di été, bia ye yen amu dzé ba luè Jehôva naa akoa, ye é dzam éfônane té da yeghle bia nfa wèñ. Bia ye fe yeghe, aval bi ne ñe yen ane akoa dèè. A sughlan, bia ye yen aval avé bi ne vu mefulu Jehôva me ne ane akoa.

AMU DZÉ JEHÔVA A NE AKOA

3. Amu dzé Bible a wôlô bo é belane éfiè « akoa »? (A daghe évaghle é ne atarga).

³ Bible a vaghane Jehôva ane « akoa » naa a vole bia a tugha wokh mefulu mèñ mézing. Biyong bizing, éyong bebo bisèñ Jehôva be mbe bé lughu Nzame akal biyeghe-yeghan mefulu mèñ, be mbe bé vaghane ñe a Bible été ane « akoa. » Éyong ôsua ba tare tu Jehôva ane akoa é ne nten Deutéronome 32:4. Meyaghlan été, Ana nge ki Anne a nga dzô naa : « Akoa éfé déé se ki ane é Nzame wèè » (1 Sam. 2:2). Habacuc ña fe, a nga luè Jehôva naa « akoa dam » (Habac. 1: 12). Ntsili Bya 73 ña fe a nga, luè Nzame naa « akoa ye n’nem wôm » (Bya 73:26). Amben Jehôva, a ñong émièn ane akoa (Esaïe 44:8). N’yeneghan mefulu melal mézing ma ve naa Jehôva a bo ane akoa, ye yeghe aval avé bi ne ve naa a bo « akoa dèè » (Deut. 32:31).

4. Aval avé Jehôva a lere naa a ne achèñ ? (Bya 94:22)

 ⁴ Jehôva a ne achèñ. Éyong môra mveng a nong, môt a ne ke sobe a nda akoa été. Aval daa fe, Jehôva a kame biè éyong bia tubane mindzukh éning dèè (A lang Bya 94:22). A vole bia naa bi yem kamane angôm dèè ye ñe, ye naa, a kiagh fe bia naa, mindzukh misese bi ne tubane mio ému, miaa ye ki bia bo aval abé da tobe mbèmbèè. A bera fe bia kiagh naa, a ye mane vèè é mam mesese ma ve bia meyep a n’nem, ye so bia mindzukh (Ézéch. 34:25, 26).

5. Aval avé Jehôva a ne bo ane akoa é ne achèñ dèè ?

⁵ Aval avoo bi ne lere naa bia bo Jehôva achèñ dèè, é ne éyong bia yaghlane ñe. Éyong bia yaghlane ñe, Jehôva a ve bia « é mvoa Nzame » da kame n’nem ya otemgha wèè (Beph. 4:6, 7). N’tamane yen éfônan Artem, é moadzang ézing be nga furu mimbokh akal mebun mèñ. Nté a mbe mimbokh, moan bizima ézing a nga sili ñe minsili abuiñ biyong, é tsible ye dzeng fe naa a si ñe. Artem a nga dzô naa : « Me mbe me bele meyep éyong ésese moan bizima té a mbe é luè ma. Me mbe [. . .] mban a yaghlane Jehôva. Me nga dzaa ñe naa, a vole ma a me tobe mvoa, ye naa a ve me fakh. Mefakh moan bizima té, méé dzi ki wulu ye ma, amu naa [. . .] ye avole Jehôva, me mbe ane me tele a nda akoa été. »

6. Amu dzé bi ne yegbe ébe Jehôva éyong ésese ? (Esaïe 26:3, 4)

⁶ Jehôva a ne é môt bi ne tobe ñe mebun. Ane akoa déé se ki foghan, Jehôva a ne tam ése ye biè. Bi ne tobe ñe mebun amu naa, a ne « akoa é ne mbèmbèè » (A lang Esaïe 26:3, 4). Bi ne bele ndzi-n’nem naa, a ye dzale mengiagh mèñ, a ye wokh meyaghlane mèè, ye naa, a ye fe bia ve avole bia yi, amu a ning mbèmbèè. Bi ne fe tobe Jehôva mebun amu naa, a lere édzing dèñ é ne kaa man ébe é bôt ba sèhane ñe (2 Sam. 22:26). Aa ye ki vuène tam ézing, ésèñ ésese bia bo akal dèñ, ye naa, a ye fe borane biè (Behéb. 6:10 ; 11:6).

7. Za dzam da ye kuiñ nge bi yeghbe ébe Jehôva ? (A daghe fe évaghle).

⁷ Bia likh naa Jehôva a bo akoa dèè, éyong ésese bia yegbe ya n’nem ôse ébe ñe. Bi bele mebun naa, éyong bia bèè ñe, amben bi tele mindzukh été, bia ye bele abuan (Esaïe 48:17, 18). Nté ésese bia ye ke bia yen aval Jehôva a so a vole bia, da ye ve naa mebun mèè ébe ñe, me tugha vem. Bi bele ndzi-n’nem naa, fave Jehôva étam éñe a ne bia vole naa, bi zômô bitsible bisese bi ne tubane bio, amben ébi bia dang ndzukh. Biyong bizing, éyong bi tele aval bitéñ biaa yen ki é môt ézing a ne bia vole, éñe bia yen vèè nté mbé Jehôva a ne é môt bi ne tôbe ñe mebun. Vladimir a nga dzô naa : « É tam me nga lôt me too nferan mimbokh, é mbe éyong é nga dang me mbeng akal élat dam ye Jehôva. Me nga yeghe a bele mebun me ne ngu’u ébe Jehôva, amu naa me mbe étam, ye naa, méé mbe ki me bele é dzam me mbe bo ye étéñ me mbe me tele. »

8. (a) Amu dzé bi ne dzô naa Jehôva a tele naa bip ? (b) Aval avé bia buane de éyong bi bele Jehôva ane akoa dèè ? (Bya 62:6, 7)

 ⁸ Jehôva aa tsen ki. Jehôva a ne ane môra akoa, nge ki ane môra nkôô, ô ne kaa fonghan, aa tsen ki. Mefulu mèñ, ye nsonghan wèñ, me ne kaa tsen (Mal. 3:6). Éyong afup Éden, Adam ba Ève be nga bo ñe melo, Jehôva éé dzé ki tsen nsonghan wèñ akal boan bebôt. Ntôl Pablo nge ki Paul, a nga tsili naa « aa vaghle ki bo bisô ye émièn » (2 Tim. 2:13). Dzam té da yili naa, kaa bis é dzam é ne kuiñ, nge ki é dzam é bôt bevoo be ne bo, Jehôva aa ye ki vaghle tsen mefulu mèñ, nsonghan wèñ ya metsin metsing mèñ. Bia yem mbeng mbeng naa, a ye bia vole éyong bi tele mindzukh été, ye naa a ye dzale mengiagh mèñ akal melu ma zu, amu naa Jehôva aa tsen ki (A lang Bya 62:6, 7).

9. Za ayeghle bia ñong ébe nlang Tatiana ?

⁹ Bia likh naa Jehôva a tobe akoa dèè, éyong bia bembe ébe aval môt a ne, éyong bia tugha baghle ôsiman mbemba nsonghan wèñ. Dzam té da ye bia vole naa, bi tobe mvoa ye sôsôe bitsible été (Bya 16:8). Dzam té éde é nga lôr ye kal dzaa ba luè naa Tatiana, éyong be nga tuè ñe e nda mimbokh ba kale bôt, kaa naa be kikh be nsang. A dzô naa : « Me mbe foo étam, déé mbe ki ébubu atarga. Me mbe méé sili mo ôsi. » Ve dèè, éyong a nga yen élat é ne ézang Jehôva ye nsonghan wèñ, ya meboblan mèñ, ane dzam té é nga ve ñe naa a tobe mvoa ye bera bele ngu’u. A nga dzô naa : « A tugha wokh amu dzé dzam té é nga kuiñ, é nga vole me naa me simane naa, a ne akal Jehôva, éde me tele de bitéñ bité été. Dzam té é nga vole me naa me sim naa, ma simane ve mamièn ».

10. Aval avé Jehôva a ne bo akoa dèè ému ?

¹⁰ Melu ma zu ôsu, bia ye tubane aval meboblan ma ye bia sili naa, bi yagbe ébe Jehôva, aval biaa be ki de tare bo melu mvus. Tam ékui-hang naa bi wônô é ndzi-n’nem bi bele ébe ñe, naa a ye bia ve é dzôm ésese bia yi, naa bi tobe ñe sôsôe. Aval avé bi ne de bo ? Langhane minlang mi ya Bible, ya minlang Bengaa Jehôva be ya metam mèè. Ye mbemba mefulu mèñ, bilighane aval avé Jehôva, a nga vole bebo bisèñ bèñ. A tugha binane minlang mité, da ye mina vole naa Jehôva a tobe Akoa denan.

N’VUUGHANE MEFULU JEHÔVA

11. Amu dzé bia kômô vu mefulu Jehôva ? (A daghe nkaalé «  Ngura nsonghan akal é bobedzang be ne bitong »).

¹¹ Bi yenang naa Jehôva a ne ane akoa. Éndaghe, n’yenghan aval avé bi ne vu mefulu mèñ meté. Nge bi ve mengu’u mèè mesese, naa bia vu mefulu Jehôva meté, da ye bia vole a wônô bobedzang ya bekal bèè. Éfônan, Yésu a nga yô Simon éyôla naa Céphas (ba konghlan naa Pierre), déé yili naa « éfus akoa » (Jean 1:42). Yésu a mbe é dzô vèè naa, Pierre a ye fôlô é bôt bevoo ékôan été, ye wônô fe mebun meba. Ba fônane  bemvene be ya ékôan ane « môra nda akoa ». Dzam té da yili naa, ba kame é bobedzang ye bekal bèè be ne ékôan été (Esaïe 32:2). É ne été, ékôan ngura da ñong abuan éyong bobedzang ye bekal bèè besese, ba vu mefulu Jehôva (Beéph. 5:1).

12. Aval avé bi ne bo achèñ akal é bôt bevoo ?

¹² Boghe achèñ. Biyong bizing, éyong bobedzang ye bekal bèè be va dzimle meba, nge ki naa ba yiène tup, étom minfonghan mi si, nge ki meluman, bi ne be lighe naa, be tare zu tobe ye biè. Nté mam ma ye tugha ke ma ke abé abé « melu me ye asughlan » ma, bia ye bele abuiñ mefôô, ya ve bobedzang ye bekal bèè, ébiem ba yi (2 Tim. 3:1). Bi ne fe ve bobedzang ye bekal bèè afôlô ya édzing ba yi. Aval évoo bi ne de bo, é ne éyong bia ve be naa be wôrane naa be ne mbemba nsoane a nda ékôan, amu bia yi naa be wôrane naa, ékôan é ne é vôm be ne be lere édzing, ye saghe be. Abuiñ bôt ému ba belane é bôt bevoo ya nget, dzam té éne likh bobedzang ye bekal bèè naa, be bele meyep, ye simane naa baa dzing ki be. Ye dzam té, éyong bobedzang ye bekal bèè ba so bisulan, bia sakh be, ye lere be naa bia dzing be.

13. Aval avé bemvene be ne bo achèñ akal é bôt bevoo (A daghe fe évaghle).

¹³ Bemvene ba vole bobedzang ye bekal beba metam mindzukh, nge ki éyong ba tubane meboblan. Éyong bibubua bi mam bia boban, ya éyong é dzam da ve naa be dzigha ke môt a nda-biang da boban, bemvene be wula kôan nfa ye naa be vole bobedzang ye bekal beba. Be wula fe ve avole nfa ye a nsisim. Éyong mvene a ne évuvuèñ, ye bele n’nem éngôngol, ye naa, a yem bèè, da ve naa bobedzang ye bekal bèñ naa be bira ñe yir bébéñ. Aval mbemba mefulu meté ma ve naa é bôt bevoo be wôrane naa a bis be. Ye dzam té, é ne be ébubu  naa be bèè melepgha ma so a Biblia été, mvene té a ne be ve (1 Beth. 2:7, 8, 11).

14. Aval avé bi ne lere naa bi ne bo é bôt ba tobe be mebun ?

¹⁴ Boghe é môt ba tobe ñe mebun. Bia kômô naa é bôt bevoo be tobe bia mebun, dang-dang éyong ba tubane mindzukh (Mink. 17:17). Dzé bi ne bo naa bi bele éwôra ye aval môt be ne tobe ñe mebun ? Bia ve mengu’u naa bi vu mefulu Jehôva melu mesese, bii dzale mengiagh bia bo, ye bo fe mam, ya awala (Mat. 5:37). Éyong da sili de, bi ne fe ve avole da yiène. Ye fe naa, bia dzeng naa bi dzale meyem be va kee biè, bii bo de avale be va lere biè de.

15. Za abuan ékôan da ñong, éyong bemvene be ne é bôt ba tobe be mebun ?

¹⁵ Bemvene be ne tobe be mebun be ne abuan akal ékôan. Aval avé ? Bekare fuèñ ba ñong abuan, éyong é ne be ébubu a luè é mvene ba bebe be ne angôs minkanghle. Bekare fuèñ ba wôrane fe naa ba dzing be, éyong ba yem naa bemvene be ne nkoghan a vole be. Éyong bemvene ba ñong melepga  meba a Biblia été, ya fe mebakh ôloo ô ne sôsôe ya nkee, da ve naa é bobeñang beba be tugha tobe be mebun. Bemvene be ne kaa kane éya mam, ba dzale é mam ba kiagh bôt, ba ve naa bobedzang be tobe be mebun.

16. Aval avé é bôt bevoo ya bia bebièn bia buane, éyong bia tebe naa bip ?

¹⁶ Tebeghe naa bip. Nge bi boo Jehôva mewokh ébe mam mesese, ye ñong minkighan mi bele tsin a Biblia été, bia ye tobe mbemba éfônan akal é bôt bevoo. Éyong bia yeghe Bible, ye wônô mebun mèè ébe Jehôva, bia tobe ñe sôsôe ye tsini naa bia kang metsin metsing mèñ. É ne ébubu naa bi yem meyeghle, ye mesiman me ne bivus, ma selan ye mesiman Jehôva, ye naa, biaa ye ki likh naa mesiman meté, me sanghle biè (Beéph. 4:14 ; Jacq. 1:6-8). Mebun bi bele ébe Jehôva, ya fe ébe mengiagh mèñ, ma ve naa bi tobe mvoa éyong bia wokh mbimbia mefuèñ (Bya 112:7, 8). Éne fe bia likh naa bi vole é bôt bevoo éyong ba tubane meboblan (1 Beth. 3:2, 3).

17. Aval avé é mbemba éfônan bemvene, da vole é bôt bevoo naa be tebe naa bip ?

¹⁷ Bemvene ba yiène bele meñiè nfa é mam ba bo, mbemba mesiman, a bo tetele ye bele mbemba n’yenan mam. Bôt beté ba vole é bôt bevoo naa be tobe mvoa ye « bele mebun me ne ngu’u » ébe Jehôva (Tite 1:9 ; 1 Tim. 3:1-3). Ngalane éfônan ya é mbemba abo dulu deba, bemvene ba vole bekare fuèñ naa, be tobe mban a so bisulan, a ke minkanghle ye a bele ayeghle môt émièn. Éyong bobedzang ye bekal bèè ba tubane mindzukh mia ve be meyep a n’nem, bemvene ba simane be naa be yegbe ébe Jehôva, ye bembe ébe mengiagh mèñ.

18. Amu dzé bia kômô lughu Jehôva, ye dang ñe bera yir bébéñ ? (A daghe fe nkaalé «  Avale ô ne tugha bera yir Jehôva bébéñ »).

¹⁸ Éyong bi manang binane é mbemba mefulu Jehôva ma, biè fe, bi ne dzô aval Kéza David a nga dzô, naa : « Ôlughu ya Jehôva akoa dam » (Bya 144:1). Jehôva a ye bo éyong ésese é Nzame bi ne tobe ñe mebun. Nté sese bia ye ning, amben éyong bia ye ke n’nôm, bi bele abuiñ mekalgha ya dzô naa : « A ne Akoa dam », bi bele ndzi-n’nem naa a ye biè vole tam ésese, naa bi vem a nsisim (Bya 92:14, 15).