1-2. Amu dzé é ne mbeng naa bi yeghe nlang Samson ?

 DZAM avé da so mia ôsiman éyong mia wokh éyôla Samson ? Éyong ézing mia siman é môt a mbe édedèè ngu’u. Ôwé, a mbe faa édedèè ngu’u. Ve, Samson a nga ñong mbia nkighan ô nga so ñe abuiñ minzukh. Amben aval té, Jehôva a nga bembe ébe é mam mesese Samson a nga bo naa a sèhane ñe, éde A nga ve naa be furu éfônan sôsôe Samson a Bible été, naa bi ñong ayeghle ébe éfônan dèñ.

² Jehôva a nga belane Samson naa a bo bura be-mam nfa y’avole ayong A nga top, Israel. Mintet mimbu a ke kuè naa Samson a wu-hang, Jehôva a nga ve ntôl Pablo nge ki Paul nsisim wèñ, naa a tu éyôla dèñ nsama é bôt be mbe be bele bura mebun (Behéb. 11:32-34). Éfônan Samson é ne bia saghe. A nga bele mebun ébe Jehôva, amben éyong a mbe a tele bitéñ bi ne ndzukh. N’yenane meyeghle bi ne ñong y’éfônane dèñ, y’aval é ne bia saghe.

3. Za ayem Samson a nga bele ?

³ Éyong Samson a nga byale, be Filisteos nge ki Bephilistin ébe be nga djié ayong Israel ye tsible be (Bekô. 13:1). Be Israelitas nge ki Bisraélite, be nga bira dzukh amu be Filisteos be mbe édedèè nget. Jehôva a nga top Samson naa « a tebe ôsu nfa ya kôre Israel é mo be Filisteos » (Bekô. 13:5). Za ndzukh ésèñ ! Naa a dzale ayem dèñ é mbe ndzukh alé, Samson a nga yiène ve mebun mèñ ébe Jehôva.

4. Aval avé Jehôva a nga vole Samson naa a kôre émièn é mo Bephilistin ? (Bekôre 15:14-16)

 ⁴ N’yenan éfônane da lere aval Samson a nga bele mebun ébe Jehôva ye daghe ébe ñe naa a vole ñe. Éyong ézing, nsama bizima Bephilistin ô nga zu biñ Samson a Léhi, ngeng ézing kisoan ya Juda. Bôt be ya Juda be mbe béé ko wong, éde be nga ñong nkighane naa ba kuane Samson ébe nzizing wèñ. Ayong Samson é nga mane ñe ka ya ngu’u ye minféféñ minkoo mibèñ ye kee ñe ébe Bephilistin (Bekô. 15:9-13). Ve, « nsisim Jehôva ô nga ve ñe ngu’u », ane émièn a nga mane téñ minkoo. Ane a « nga yen é ngak édzakas a ke kuè é ndaghe wu », a toa de, ye belane de naa a wiñ 1 000 Bephilistin !—A lang Bekôre 15:14-16.

5. Samson a nga belan é ngak édzakas, dzam té da yeghle bia dzé nfa mebun a mbe a bele ébe Jehôva ?

⁵ Amu dzé Samson a nga belan é ngak édzakas ? K’évole akal alumane té da selane ya bivole bivoo nga ! Kaa bisô, Samson a mbe éé yem naa, Jehôva éñ’a ye ñe vole a wun Bephilistin, se ki évole a ye belane de. Ôwé, môt a mebun té, a nga belan é dzôm é mbe ñe bebéñ naa a dzale nkômane Jehôva. Bebela a ne naa, Samson a nga wun bôt besese beté, amu a nga ve mebun mèñ ébe Jehôva.

6. Éyong bia dzale meyem mèè me y’ékôan, za ayeghle bi ne ñong ébe Samson ?

⁶ Jehôva a ye fe bia ve é ngu’u bia yi naa bi dzale é dzam sese a sili bia naa bi bo, amben ésèñ té da yene ane é dzam bii se ki bo. Éde, Nzame a ne bia vole aval biaa simane ki naa é ne boban. A bele mebun naa Jehôva a ye bia ve ngu’u, aval a nga bo de ébe Samson, da ye bia vole naa bi bo nkômane Wèñ, nté sese bia yegbe ébe Ñe naa bi bele avole—Mink. 16:3.

7. Za éfônan da lere naa é ne éban naa bi dzeng Jehôva nfa ya lere bia zen ?

⁷ Abuiñ bobedzang ye bekal bèè ba bo bisèñ melong me y’ékôan, be nga ve mebun meba ébe Jehôva. Melu mvus, abuiñ bobedzang be mbe béé vaghle ye long minféféñ Menda bikôan ya menda mefe.  Ve, amu abuiñ bôt ba duban éndagha, éde Ékôan Jehôva da yiène tsen mam mézing. É bobedzang be tele bia ôsu, be nga dzeng avole Jehôva ye vak minféféñ mefekh ane, a kus menda mee ntoo minlonghan ye bera me mane kôm. Moadzang Robert, éñi a nga sèñ mimbu mi ndaghe lôt mi, abuiñ bisèñ melong bi y’ékôan ébe abuiñ mesi a dzô naa : « Atarga, déé mbe ki ébubu ébe bôt bézing naa be yebe nféféñ mboane té. » A koghle naa : « Nféféñ mboane té, ô nga selan y’é mam bia so bia bo mimbu mvus. Ve, bobedzang be mbe nkoghane naa ba vebane naa ba bo de, éde, é nga yene naa Jehôva a nga borane mintsenane mité. » A ne fave éfônane daa y’aval Jehôva a wule ayong dèñ nfa ya dzale nkômane wèñ. Biyong bizing é ne mbeng naa bi sili bia bebién naa, ‘Ye ma dzeng faa naa Jehôva a lere me zen ye tobe nkoghane naa me vebane minféféñ mi-mam ésèñ ma bo akal dèñ ?’

8. Éyong ézing Samson a nga wokh édedèè évéé, za dzam a nga bo ?

⁸ Éyong ézing, mia simane mam mefe mi va lang ébe biyaghane bi-mam bife Samson a nga bo. Émièn étam a nga wiñ mbuémbuém, ôsu vèè a wiñ befam Bephilistin 30 a kisoan Asquelón (Bekô. 14:5, 6, 19). Samson a mbe éé yem naa éé mbe ki mane bo mam meté mesese nge se y’avole Jehôva. Dzam té é nga lereban, éyong ézing a nga bira wokh évéé niène a nga mane wiñ 1 000 Bephilistin. Za dzam a nga bo ? Ndaane naa a bembe ébe é ngu’u dzèñ émièn nfa ya sulu évéé a mbe éé wokh, a nga dzaa Jehôva avole—Bekô. 15:18.

9. Aval avé Jehôva a nga yalane avole Samson a nga dzaa ñe ? (Bekôre 15:19 ye atoan)

⁹ Jehôva a nga yalane Samson akal avole a nga dzaa ñe, éé belane akengha naa a kule ôtông mendzim. Éyong Samson a nga ñu mendzim me y’ôtông té, « é ngu’u dzèñ é nga bera so, ye bele ayokh » (A lang Bekôre 15:19 ye atoan). A ne kuiñ naa, nféféñ ôtông mendzim té, ô nga bem abuiñ mimbu ôsu ye kuiñ é tam nkule medzô Samuel ye nsisim Nzame, a nga tsili abakh Bekôre. Bisraélite be nga yen ane mendzim ma kuiñ ôtông té, be mbe simane naa, nge besôsôe be-bo bisèñ Jehôva ba ve mebun meba ébe ñe, a ye be vole é tam ba ye de yi.

10. Za dzam bia yiène bo naa bi bele avole Jehôva ? (A daghe fe évaghle).

¹⁰ Bia fe, bia yiène yegbe ébe Jehôva nfa ya bele avole, amben mekeng mesese bi ne bele nge ki é mam mesese bi bohang ésèñ dèñ été. Y’asili ñuu bia yiène yebe naa, mam me ne bia wule mbeng, fave nge bia yegbe ébe Jehôva. Aval ane Samson a nga bera bele ngu’u éyong a nga ñu mendzim Jehôva a nga ve ñe, bia fe, bia ye bele ngu’u nfa ya nsisim éyong bia ye buane mintaane mi-mam misese Jehôva a kôman akal dèè—Mat. 11:28.

11. Aval avé bi ne yegbe ébe Jehôva nfa ya bele avole ? Vakh éfônan.

¹¹ N’yenan éfônane Aleksey, moadzang mboo ye bobedzang be ya Rusia a nga tubane bôra bitsible. Dzé é nga vole ñe naa a tobe sôsôe mbia bitèñ bisese bité ? Éñe ya ngal be nga tugha yem ta mam nfa ya nsisim. A dzô naa : « Ma dzeng naa me lang ye yeghe Bible éyong ésese ma yiène de bo. Kada kikiri, ma ye ngal wom bia lèè minlang ébe éfus ye môs ye yaghlane Jehôva nsama. » Za ayeghle bia ñong y’éfônane deba ? Ndaane naa bi yegbe ébe bia  bebién, bia yiène yegbe ébe Jehôva. Aval avé ? Bi ne de bo éyong bia wône mebun mèè ngalane ayeghe Bible dèè, ye bo bisèñ bife bia tsinane Ékôan Jehôva. Nfa wèñ, Jehôva a ye borane mengu’u bia ve nfa ya sèhane ñe. A nga ve Samson ngu’u, éde bebela a ne naa, A ne fe bia ve ngu’u.

12. Za mbia nkighane Samson a nga ñong, amu dzé ki élat dèñ ya Dalila é nga selane ya bilat bivoo ?

¹² Samson a mbe môt a minsem ane bia, éde, biyong bizing a nga ñong mbia minkighan. Nkighan ézing a nga ñong, ô nga so ñe abuiñ minzukh. Niène Samson a nga sèñ ane nkôre tang ôyôm tam, a « nga dzing minenga ézing a nga ning a yee ya Sorek a mbe éyôla naa Dalila » (Bekô. 16:4). Mimbu mvus, Samson a nga kômô lukh minenga Philistine, ve, élat té « é nga so ébe Jehôva », amu a « nga dzeng tam ya lumane Bephilistin. » Ôsu vèè, Samson a nga tobe é nda minenga bidzabô ye Gaza, a kisoan Bephilistin. Tam té, Nzame a nga ve Samson ngu’u naa a téñ mimbéñ mi ye kisoan ye kee mio, éé ve naa kisoan é dzimle é ngu’u dzèñ (Bekô. 14:1-4 ; 16:1-3). Ve, éyong ézing élat ba Dalila é nga selan amu é mbe bo naa a mbe ngoan Israélite.

13. Za dzam Dalila a nga bo naa Samson a tebe mbimbia étéñ ?

¹³ Dalila a nga yebe abuiñ mono Bephilistin be nga kee ñe naa a kong Samson. Éyong ézing Samson a nga bira ñe dzing aval é nga ve naa, éé mbe ki yen é dzam Dalila a nga kômô bo ? Aval sese éé mbe bo, ébe abuiñ biyong, Dalila a nga yemle ñe naa a dzô ñe tsîn y’é ngu’u dzèñ, an’a nga yebe naa a dzô ñe de. Édi é ne  éngôngoo é ne naa, Samson a nga likh naa be tele ñe aval étéñ é nga ve naa a dzimle é ngu’u dzèñ ye dzimle ayebe Jehôva tang ôyôm tam—Bekô. 16:16-20.

14. Mindzukh mivé mi nga biane Samson amu a nga bune Dalila ?

¹⁴ Samson a nga bele abuiñ minzukh amu a nga bele mebun ébe Dalila ndaane ébe Jehôva. Bephilistin be nga biñ Samson ye tup ñe mis. Be nga ve ñe mimbokh a Gaza, é vôm a nga fam mimbèñ mi ye kisoan. Ane be nga venghane ñe nkôm a kua mefes. Éde Bephilistin be nga k’a Samson é fet be nga bo. Be nga ve Dagon évus nzame wôba môra atunegha, amu be nga bune naa, éñe a nga vole naa be biñ Samson. Be nga kule Samson mimbokh ye k’a ñe é fet dzeba nfa ya bo « ayôm bivuiñ », naa be poghe ñe—Bekô. 16:21-25.

15. Aval avé Samson a nga lere naa a bera yegbe ébe Jehôva ? (Bekôre 16:28-30) (A daghe fôrô ye atarga).

¹⁵ Samson a nga bo mbimbia ékop, ve, éé dzi ki sili mo ôsi. A nga dzeng é dzôm é ne ñe ve naa a lumane Bephilistin amu a mbe é dzam Jehôva a nga kômô naa a bo (A lang Bekôre 16:28-30). Samson a nga dzaa Jehôva naa : « Lighe me naa me kun mamyèn asu Bephilistin. » Ña Nzame a nga yebe meyaghlane Samson a nga bo, ye bera ñe ve é ngu’u dzèñ. Asughlan, Samson a nga wiñ abuiñ Bephilistin tam té a lôt metam ô mvus.

16. Za ayeghle bi ne ñong ya ékop Samson ?

¹⁶ Amben Samson a nga tubane bura minzukh akal bikop bièñ, éé dzi ki tele naa a dzeng naa a dzale nkômane Jehôva. Amben bia bo ékop da ve naa be ve bia akira nge ki a vèè bia ayem dèè, biaa yiène ki sili mo ôsi. Simghane naa, Jehôva a ne koghane naa a dzame bia (Bya 103:8-10). Afang bo naa bia bo bikop, Jehôva a ne bia ve ngu’u ya dzale nkômane wèñ, aval a nga bo de ya Samson.

17-18. Amu dzé éfônane Michael da saghe wa ? (A daghe fe évaghle).

¹⁷ N’yenan éfônan étong moadzang a too éyôla naa Michael. A mbe a bele abuiñ ésèñ ékôan été, éé sèñ ane amvene ya mpwaghe mefan. É dzam é ne éngôngoo é ne naa, a nga bo aval ékop é nga ve naa a dzimle meyem a mbe a bele ékôan été. A dzô naa : « Ya zu kuiñ tam té, me mbe me bele abuiñ ésèñ ya bo ékôan Jehôva été. Éde, kaa naa me mbe me bôô de, me nga  wôrane naa, méé mbe ki fe bo dzam ézing akal Jehôva. Méé dzi vaghle tem naa, Jehôva a ye me lame, ve, me nga sili ng’élat dam ya ñe da ye bera bo aval éé mbe melu mvus, nge ki nge ma ye bera bele abuiñ ésèñ ékôan été aval me nga so ma bo de melu mvus. »

¹⁸ É dzam da saghe bia é ne naa, Michael éé dzi ki sili mo ôsi. A koghle naa : « Me nga bembe ébe a bera ve naa élat dam ya Jehôva é bo mbeng, me too mban a yaghlane ñe ya n’nem ôse, a yeghe ye binan. » Ya tam, Michael a nga bera bele meyem mèñ ékôan été. Éndagha, a sèñ ane mvene ya mpwaghe mefan. A dzô naa : « Aval be nga sukh ye saghe ma ékôan été, dang-dang bemvene, é nga vole m’a wokh naa, Jehôva a ngen a dzing ma. Éndagha, me ntoo bera sèhane ékôan y’é dzidzii a ne nfuban. É dzam é nga biane ma é nga yeghe me naa, Jehôva a ne dzame é môt asese a dzôban ya n’nem ôse. » Bi ne tobe ndzi-n’nem naa, Jehôva a ye belane bia ye borane bia, amben bi nga bo bikop, éyong sese bia ve mengu’u naa bi songhane mbia mefulu mèè ye k’ôsu ye yegbe ébe ñe—Bya 86:5 ; Mink. 28:13.

19. Aval avé éfônane Samson é va ve mina ngu’u ?

¹⁹ Ayeghle di été, bi va yen bitua bi-mam bizing bi nga boban éning Samson. Éé mbe ki kaa nsem, ve, éé dzi ki sili mo ôsi nfa mengu’u a nga ve naa a sèhane Jehôva, amben niène a nga bo ékop ye Dalila. Éde Jehôva a nga tsini naa a belane Samson. Nzame a nga bera belane Samson ngum aval éfe. A ke kué Jehôva a ngen a yen ñe ane é môt a bele bura mebun, éé lang ñe nlong besôsôe be-bôt bia yen nten Behébreu abong 11. A yem naa bia sèhane n’dzidzing Ésaa wèè a ne a dzôp été, éñi a ne nkoghane naa a wône bia dang-dang éyong bia tubane minzukh ye yi avole dèñ, ke da saghe bia nga ! Éde, ane Samson, n’dzaaghane Jehôva naa : « Simghane ma, éngôngoo ye ve me ngu’u »—Bekô. 16:28.