1. Amu dzé abuiñ bôr ba simane naa, môr ézing éé se ki vaghle ning mbèmbèè ?

 ABUIÑ bôr ba bo nkee ya é dzôm ba dzi, ye dzeng naa, be bo deporte nge ki sport mban, nfa ye naa be tobe mvoa nfa ya nsôn, ye naa be ning ôyôm ayap. Vedèè, be fiang faa dzi bidzi bia yiène, ye bo deporte, ba yem naa, dzam té daa ye ki ve naa, be taa yômbe ye wu. Éyong ézing ba simane naa, a ning mbèmbèè é ne é dzam déé se ki vaghle boban. Vedèè, Yésu a nga dzô naa, boan be-bôr be ne bele « éning é ne mbèmbèè », aval ane bia lang de nten Jean 3:16 ye abong 5:24.

2. Za dzam nten Jean abong 6 wa dzô nfa éning é ne mbèmbèè ? (Jean 6:39, 40)

² Môs ézing, ya akengha, Yésu a nga ve betoyini be-bôr nfem ya koas a. A mbe é dzam bôr baa be ki tare yen, ve, é dzam a nga dzô alu é nga berane vèè, éde é nga ye bera dang éyaghan. Mura nsama bôr ô nga béé ñe ya ke kuiñ Capernaum, bébéñ nsa mang ya Galilea, é vôm a nga dzô be naa, bôr be ne wôme ye bele éning é ne mbèmbèè (A lang Jean 6:39, 40). Mi baghle dzam té ôtemgha, simeghane memvuiñ  menan, ye bôr ye menvong me-bôr menan be maneyang wu. Bifiè Yésu bia lere naa, abuiñ ye é bôr be wuhang, be ne bera wôme ; ye naa, mina ye é bôr benan, mi ne buan éning é ne mbèmbèè. Ve dzam dèè, bifiè Yésu bia yen nten Jean abong 6 bi nga bo édedèè ndzukh a wokh akal abuiñ bôt. Ntughane fas bifiè bité.

3. Aval ane bia lang de nten Jean 6:51, za dzam Yésu a nga dzô nfa émièn ?

³ Mura nsama bôr ya Capernaum ô nga yen élar é mbe é zang nfem abong té Yésu a ndaghe be ve, ye é maná Jehôva a nga ve minvemvam mieba. A ne-ne naa, Mintsili mia luè maná té naa « nfem ya dzôp » (Bya 105:40 ; Jean 6:31). Yésu a nga belane maná ane tsîn ye é dzam a nga yeghle ôsu vèè. Afiang bo naa, maná té a nga so ya akengha ébe Nzame, é bôr be nga dzi ñe be nga sughlane fe wu (Jean 6:49). Atoo naa, Yésu a nga luè émièn naa, « ña nfem ya dzôp », « nfem Nzame », ye « nfem y’éning » (Jean 6:32, 33, 35). Yésu a nga ve nkane ô ne é zang maná ye émièn. A nga dzô naa : « Me ne nfem ô tèè ô nga so a dzôp été. Nge môr a dzi nfem té, a ye ning mbèmbèè » (A lang Jean 6:51). Bifiè bité bi nga zamane Bejudíos beté. Aval avé Yésu a mbe dzô naa, a nga so a dzôp été a ne « nfem » wa dang é maná Nzame a nga ve minvemvam mieba ya akengha ? Ane Yésu a nga dzô be naa : « Nfem ma ye ve, a ne nsôn wom. » Za dzam a nga kômô dzô vèè ? Bia yiène de kômô wokh, amu naa, éyalane ye nsili té, da lere aval bia ye é bôr bèè, bi ne bele éning é ne mbèmbèè. Ntamane yen é dzam Yésu a nga kômô dzô.

NFEM Y’ÉNING YE NSÔN WÉÑ

4. Amu dzé bifiè Yésu a nga dzô bi nga tobe bôr bézing abé ?

⁴ Éyong Yésu a nga dzô naa, a ve « nsôn wéñ akal éning y’émo », dzam té é nga tobe bôr bézing abé. Ye be nga tem naa, a nga ye be ve é ña nsôn wéñ naa be dzi ? Nge é nga boban aval té, ye dzam té déé nga ye ki bo ngura aval Canibalismo ? (Jean 6:52) Tamane bili é moan dzam ézing Yésu a nga bera koghle ñi : « Nge miaa dzi ki nsôn é Moan moan môt, ye kaa ki ñu mekî mèñ, mii bele ki éning meñuu menan » (Jean 6:53).

5. Amu dzé bi ne tobe ndzi-n’nem naa, Yésu éé dzi ki kômô dzô naa, bôr ba yiène ñu é ña mekî mèñ ?

⁵ Metam Noé, Nzame a nga kîlî boan be-bôr naa, be ñu mekî (Atar. 9:3, 4). Jehôva a nga bera baghle ékî té Atsing a nga kee Israel. É môr asese a nga ye dzi mekî, be nga yiène ñe « wiñ » (Lév. 7:27). Yésu a nga ban Atsing té (Mat. 5:17-19). Éde éé nga ye ki vaghle sili Bejudíos naa be dzi é ña nsôn wéñ nge ki a ñu é ña mekî mèñ. Éyong a nga belane biyeyaghane bifiè bité, Yésu a mbe é kômô yeghle bôr aval be ne bele éning, « éning é ne mbèmbèè » (Jean 6:54).

6. Aval évé bia yiène wokh bifiè Yésu nfa a dzi nsôn wéñ ye ñu mekî mèñ ?

⁶ Ôsimane Yésu ô mbe ya ? Da yene naa, Yésu a mbe é belan évaghle éyong a nga kobe mura nsama bôt. Yésu a nga belane fe évaghle éyong a nga dzô minenga Samaritana naa : « É môr a ñu mendzim ma ye ñe ve, aa ye ki vaghle bera wokh évéé. Ve, mendzim ma ye ñe ve, ma ye venghane ôtông é ñu dzèñ été, naa me ve éning é ne mbèmbèè b » (Jean 4:7, 14). Yésu éé mbe ki é dzô minenga Samaritana naa, a ye bele éning é ne mbèmbèè nge a ñu ña mendzim. Aval dèè fe, éé mbe ki é dzô é bura minsama mi-bôr a mbe é kobe mie  a Capernaum naa, ba ye bele éning é ne mbèmbèè nge ba dzi é ña nsôn wéñ ye ñu é ña mekî mèñ.

ÉYONG ÉFE YÉSU A NGA BELAN AVAL BIFIÈ BITÉ

7. Za dzam bôr bézing ba dzô nfa bifiè Yésu bia yen nten Jean 6:53 ?

⁷ Betebe-ôsu be ye menda menzame mézing, ba dzô naa, bifiè Yésu bia yen nten Jean 6:53, bia daghe adzô ya dzi nsôn wéñ ye ñu mekî mèñ, bi ne éfônan ye Ésesang ndziane Nti, amu tam té, a nga belane bifiè bia fônane bile bité (Mat. 26:26-28). Ba ban naa, é bôr besese ba tobe Ésesang ndziane Nti, ba yiène dzi nfem ye ñu vino. Ye éñe dzam té é ne nèè ? É ne édedèè éban naa, bi yem nge é mam ba dzô alé me ne bebela nge ki kaa. Amu naa kada mbu, bakuru be-bôr ba kôane ye bia, akal ésesang té. Bia ye yen naa, abuiñ minselane mi ne é zang é dzam Yésu a nga dzô nten Jean 6:53 ya é dzam a nga dzô éyong a nga tele Ésesang ndziane Nti.

8. Za minselane mi ne é zang biyong bibèñ bité ? (A daghe fe bivaghle).

⁸ N’yeneghane minselane mibèñ ébe biyong bibèñ bité. Ôsusua, éyong évé ye vôm ô mbé Yésu a nga kobe bifiè bia yen nten Jean 6:53-56 ? A nga kule bifiè bité éyong a nga kobe mura nsama Bejudíos a Galilea mbu 32 ye metam mèè. A mbe bébéñ mbu mboo ô mvus, kaa naa a tele Ésesang ndziane Nti a Jerusalén. Édi bèè, beza a nga  dzô bifiè bité ? Môra ngap ye é bôr be nga bèè ñe a Galilea, be mbe bé kômô dang dzale mekômgha me ya nsôn meba a lôr émi mi ya nsisim (Jean 6:26). Bebela a ne naa, éyong Yésu a nga dzô é dzam ézing béé dzi ki tugha wokh, avôô-avôô, be nga dzimle mebun meba ébe ñe. Amben bevoo bézing be ye beyeghe bèñ, be nga sim naa ba béé ñe (Jean 6:14, 36, 42, 60, 64, 66). Ntamane vaghane dzam té ye édi é nga boban mbu mboo ôsu vèè, mbu 33 ye metam mèè, éyong Yésu a nga tele Ésesang ndziane Nti. Tam té, besôsôe mintôô 11 miéñ be nga tobe ye ñe amben béé dzi ki mane wokh é dzam a mbe é yeghle be. Afiang bo aval té, besôsôe mintôô Yésu béé dzi ki bo ane môra ngap ye é bôr be mbe a Galilea. Besôsôe mintôô mité, mi mbe mi bele ndzi-n’nem naa, Yésu éñe a mbe é Moan Nzame a nga so a dzôp été (Mat. 16:16). A nga saghe be naa : « Mi ne é bôr be va tobe ye ma éyong ésese, mindzukh miam été » (Luc 22:28). Minselane mibèñ mité étam, mia lere naa nten Jean 6:53 été, Yésu éé mbe ki é dzeng naa a ve ayilgha ye é dzam é nga boban Ésesang ndziane Nti. Ve, abuiñ minselane mife mi ne é zang biyong bibèñ bité.

É DZAM BIFIÈ YÉSU BIA YILI AKAL DUÈ

9. Nsama bôr ôvé bifiè Yésu a nga dzô Ésesang ndziane Nti bia daghe ?

⁹ Ésesang ndziane Nti, Yésu a nga ve mintôô miéñ nfem ô ne kaa levadura, é dzô be naa, a ne éfônane ye é ñuu dzèñ. Éyong té a nga ve fe be vino ye dzô naa, vino té a ne éfônane ye « mekî me ye élat » (Marc 14:22-25 ; Luc 22:20 ; 1 Becor. 11:24). É dzam a nga dzô nfa élat, é ne édedèè éban. A nga luè de naa, « nféféñ élat » ye naa, fave é bôr ba ye djié ya Yésu « Édjié Nzame » été, ébe be ne élar té été, se ki boan be-bôr besese (Behéb. 8:6, 10 ; 9:15). Tam té, mintôô mii dzi ki wokh dzam té, ve a ke kuane naa, be nga zuhang bo minwoane mboan ya nfufup nsisim, ye ñii nféféñ élar été naa be bele ngap ye Yésu a dzôp été (Jean 14:2, 3).

10. Nfa mbé, é dzam Yésu a nga dzô a Galilea, é mbe dé selan ya édi a nga dzô Ésesang ndziane Nti ? (A daghe fe évaghle).

¹⁰ Tughane bili naa, Ésesang ndziane Nti, Yésu a nga bembe ébe « moan nsama. » Moan ngap bôr té, a nga tare ya besôsôe mintôô mi mbe ye ñe édzina té été (Luc 12:32). Be mbe bé yane naa, ébe ye bôr befe, ba ye bo bôr be ye nsama té, be bele ngap ébe nfem ye vino. Bôr beté, ébe ba ye bele éto ya Yésu a dzôp été. É dzam a nga dzô mintôô mièñ tam té, da selane faa ye édi a nga dzô mura nsama bôr a Galilea, é vôm a mbe é kobe vèè, abuiñ bôt. A ne nselan ôfe ye é dzam é nga boban a Galilea ye édi é nga boban ésesang Ésesang ndziane Nti. É dzam Yésu a nga dzô Ésesang ndziane Nti, é mbe dé daghe fave moan ngap bôt. Bifiè bité bia daghe môra ngap bôt.

11. Za dzam Yésu a nga dzô a Galilea da lere naa, éé mbe ki é kobe moan nsama bôt ?

¹¹ Éyong Yésu a mbe a Galilea mbu 32 ye metam mèè, a nga dang kobe Bejudíos be mbe bé kômô naa a ve be nfem. Ve, a nga duru ôsimane wôba ébe é dzam ézing da dang éban a lôr ña bidzi. A nga lere ntaane mam ézing ô mbe be ve naa, be bele éning é ne mbèmbèè. Éde Yésu a nga dzô naa, é bôr be nga wu, be mbe wôme melu me ye asughlan, ye ning mbèmbèè. Éé mbe ki é kobe vèè, moan ngap bôt, aval a nga bo de ôsu vèè, Ésesang ndziane Nti. Ndaane de, a Galilea a nga bembe ébe éboran bôr besese be mbe buane de. Éde a nga dzô naa : « Nge môr a dzi nfem té, a ye ning mbèmbèè ; [. . .] Nfem ma ye ve, a ne  nsôn wom akal éning ye émo c » (Jean 6:51).

12. Za dzam é ne éban môr a yiène bo naa a bele éning é ne mbèmbèè Yésu a nga kobe de ?

¹² Ye Yésu a nga kômô dzô naa, é môr asese a nga ning a si va éñe a ye bele éning é ne mbèmbèè ? Kaa. Fave é bôr ba ‘dzi nfem té’ da yili naa éba ba lere mebun ébe Yésu, ébe ba ye bele éning é ne mbèmbèè. Abuiñ bôr be ne bekristen fave éyôla-éyôla, ba tem naa ba ye tobe nkôran nge be bo fave a « bunu [Yésu] » ye ñong ñe ane nkôre wôba (Jean 6:29, King James Version). Atoo naa, abuiñ bôr be ye mura nsama Yésu a nga kobe wô, be nga bunu ñe atarga, ve ane ôsu vèè, be nga lame ñe. Amu dzé ?

13. A lere mebun ébe Yésu da yili faa dzé ?

¹³ Abuiñ bôr be ye mura nsama bôr ô nga béé Yésu, be nga béé ñe fave amu a nga ve be é dzam be mbe bé kômô. Be mbe bé kômô naa, a lerre be, a ve be bidzi fili, ye dzô be é mam be mbe bé dzing ba wokh. Ve, Yésu a nga lere naa, beña beyeghe bèñ be nga yiène bo abuiñ mam mefe. Éé dzi ki so a si va fave naa, a zu dzale mekômgha me ya nsôn boan be-bôt. A nga so naa a zu be yeghle é dzam ba yiène bo naa be bo beña beyeghe bèñ. Be nga yiène « zu ébe » ñe, da yili naa, a bèè ñe, ye bo mewokh ébe é mam mesese a nga yeghle be (Jean 5:40 ; 6:44).

14. Za dzam bia yiène bo naa bi buane nsôn ye mekî Yésu ?

¹⁴ Yésu a nga yeghle be naa, éyong a ye ve nsôn ye mekî mèñ ane atunegha, a ye be likh naa be ning mbèmbèè. Éde,  be nga yiène lere mebun ébe bebela té. A bele aval mebun meté é mbe édedèè éban akal Bejudíos beté, é ngene fe éban ému (Jean 6:40). Ôwé, naa bi buane nsôn ye mekî Yésu aval ane bia lang de nten Jean 6:53, bia yiène lere mebun ébe ntang. Abuiñ bôr be ne buan éborane té (Beéph. 1:7).

15-16. Za mam me ne éban bi va yeghe nten Jean abong 6 ?

¹⁵ Bi va yeghe é mam me ne édedèè éban nten Jean abong 6 me va saghe bia besese. Bi va yeghe naa, Yésu a bira bis bôt. Éyong a mbe a Galilea, a nga lerre minkôkoan, a yeghle bôr é mam ma daghe Édjié Nzame, ye ve fe bôr bidzi éyong be nga yi de (Luc 9:11 ; Jean 6:2, 11, 12). Ve, é dzam da dang éban é ne naa, a nga yeghle be naa éñe a ne « nfem y’éning » (Jean 6:35, 48).

¹⁶ É bôr a kobe be ane « mintôma mivoo », baa ñong ki ngap ya nfem ye vino Ésesang ndziane Nti da boban kada mbu (Jean 10:16). Afiang bo aval té, ba buane nsôn ye mekî Yésu Krist. Ba bo de, éyong ba lere mebun ébe ntang Yésu a nga ve, ye fe ébe é mbemba be-mam wa ve naa bi bele (Jean 6:53). Nfa mboo ki, é bôr ba yiène dzi nfem ye ñu vino, ba lere naa, be ne bôr be ye nféféñ élat, ye naa, be bele ôyane ye a ke djié ye Yésu Krist, a dzôp été. Éde, a bo naa bi ne minwoane mboan nge ki bôr be ye mintôma mivoo, nlang bia yen nten Jean abong 6 ô ne édedèè éban akal bia besese. Wa ngônô éban é ne naa, bi lere mebun ye bele éning é ne mbèmbèè.