Me nga byale 1934, é nda-bôr é nga so abeng si Suisse naa da zu tobe a Timmins, kisoan ézing ye Ontario, abeng si Canada. Étun mbu 1939, éde nane a nga sum naa a lang Ô momo ye ke bisulan Bengaa Jehôva. A mbe é ke ma ye bobedzang ye bekal bam besaman bevoo. Avitsang tam, éde a nga tobe moan Bengaa Jehôva.

Tare éé mbe ki é wokh nkighane té mvèñ, ve nane a mbe é dzing bebela ye bele nkôman ô ne ngu’u naa a tobe Jehôva sôsôe. A nga bo de, amben asumgha ye mimbu 1940, éyong be nga kîlî ésèñ minkanghle Bengaa Jehôva abeng si Canada. Tam ésese, a mbe é belane tare ye ngang ye fe mbemba fulu, amben tare a mbe é kobe ñe abé. Édedèè mbemba éfônane dèñ, é nga vole ma, ye bobedzang ye bekal bam naa bi yebe fe bebela. Édi é ne mbeng é ne naa, asughlan tare a nga ke a tsen ôtatekh, ye sum naa a belane é nda bôr dzèñ ésese ya mbemba fulu.

Ôyôn ye mbu 1950, me nga tobe é môra ésesang ékôan é nga boban a Nueva York nge ki New York. Éyong me nga mane tubane ya é bobedzang ye bekal baa be nga ke ba so mesi-mesi, ye bèè fe bintrevistas nge ki binterviews bong besikôlô be ya Galaad be nga ve, ane me nga bele nkôman ô ne ngu’u naa, me kômô bo abuiñ, ésèñ Jehôva été ! Tam té, nkômane wom ya bo ngura aval ésèñ mpwaghe mefan ô nga tugha bera vem. Ane, niène me nga bulan a nda, éde me nga dzale afep ya tobe mpwaghe mefan. Ane ntem ékôan ye Canada ô nga yalane ma ye dzô me naa, me tare duban. Éde me nga bo de é Ngoan awôm é too alu 1, ye mbu 1950. É Ngoan é mbe ôsu vaa, éde me nga tobe mpwaghe mefan ye bele nlôman ôsua wom a Kapuskasing. Kisoan té é mbe ôyap ébe abuiñ bekilómetros ye é vôm me mbe mé tobe.

 E primavera nge ki Printemps ye mbu 1951, ane ntem ékôan ô nga luè Bengaa Jehôva be mbe bé kobe fulasi naa, be dzeng naa be zu tobe kisoan da kobe fulasi abeng si ye Quebec, amu be nga yi abuiñ avole wéñ. Me nga vem mé kobe Fulasi ye Nges, éde me nga yalane nluène té, ane be nga lôme ma a Rouyn. Méé mbe ki mé yem môr wéñ. É dzôm étam me mbe me bele, a mbe é nda be nga lep ma, aval me va kobe de ôyô. Ve, mam me nga yem lôt. Marcel ye ma, bi nga bo bôra mengom ane fe me nga dzing ma sèñ ô Quebec, tang mimbu minii mi nga zu ôsu vaa, ya ke kuiñ me nga tobe ngura aval mpwaghe mefan.

Éyong me mbe ô Quebec, éde me nga bele mevakh naa ba bane ma é sikôlô Galaad nomo 26 nfa nkèñ ye Lansing, a Nueva York nge ki New York. É môs graduación nge ki remise des diplômes, é Ngoan bèè é too melu 12, ye mbu 1956, ane be nga lôm ma a Ghana, Africa ye Oeste nge ki Ouest b. Ve, kaa naa me ke, éde me nga tare bera ke lôr « ayôm besono » ô Canada, nfa ye naa me bele bekalare akal ékena té.

Asughlan, me nga yane mengoan zangbwa a Toronto naa me bele bekalare. Nté sese té, me mbe me too é nda bôr be Cripps, éñe me nga yem ngoan dzeba, Sheila, vaa. Ane bia ñe bi nga dzinghan. Éyong é nga kuiñ naa me nga zuhang ñe sili alukh, éñe bekalare bam be nga kuiñ vaa. Éde Sheila ye ma, bi nga ñong nkighane meyaghlan été naa, me tare ke é vôm be nga lôm ma. Ve bi nga ye tsini naa, bia bo bi lômane bidzango nfa ye naa, bi yen nge bi mbe lughan, nge ki éyong évé bi mbe de bo. Aa mbe ki nkighan ô mbe ébubu, ve, é nga yene naa a mbe mbemba nkighan.

Niène me nga bo ngura ngoan ékena a tren nge ki train, a cargo, ye avión été, éde me nga siène Accra, abeng si Ghana. Éñe be nga lôm me wéñ ane ndeghe bikôan. Dzam té é mbe dé yili naa, ma yiène tubane mesi melal : Ghana, Ivory Coast (éndagha Costa de Marfil nge ki Côte d’Ivoire) ye fe Togo. Ébe abuiñ tam, me mbe mé ke bikena étam ye Jeep, metua ntem ékôan ô nga ve ma. Me mbe mé bira dzing ma ke bikena bité naa me ke ma fep bobedzang !

 Memanegha mesono, me mbe mé tobe ésesang alu dèè. Bii mbe ki bi bele nda ékôan akal bisesang. Ya dzam té, bobedzang be mbe bé long bôra mindzii bé belane bisèñ naa mi kame bia ye vièn. Amu bii mbe ki bi bele é vôm bi ne baghle bidzi naa bi taa bwèñ, éde be mbe be baghle betsit tetaa naa, be wiñ be éyong bia kômô dzi.

Bisesang bité, bi nga bele abuiñ mam me nga ve bia luèñ. Môs ézing Herb Jennings c, nlômane ôfe, a mbe é ve ntun, éyong éña é nga tup é vôm é mbe ntsinan a cafetería. Éde é nga zu lôt ézizang plataforma nge ki estrade, ye é vôm bôr be mbe be too. Éde Herb a nga sim ntun, abong té éña té daa yem fe é vôm é keng. Ve, ane bobedzang benii be mbe ngu’u, be nga bo asese naa be bera ke ñe é vôm é mbe é tsii, éde é bôr bese be mbe vaa, be nga kure be mo.

Melu me mbe ézizang bisesang bité, me mbe mé lere éngengeng La Sociedad del nuevo mundo en Acción nge ki La Société du Monde Nouveau en action, é mèè me mbe bébéñ. Naa me lere éngengeng té, me mbe mé belane nfum san éto ye tsini de minkum mibèñ nge ki bilé bibèñ. Bôr be ye mèè meté, be mbe bé dzing ba yen de ! Ébe abuiñ ye été, a mbe éngengeng ôsua ba tare yen. Be nga kure mo ye abuiñ ngu’u, ye bôra mevakh éyong be nga yen ane bôr ba duban. Éngengeng té, é nga bira name é bôr be nga yen de, é nga ve naa be yem naa, bi ne faa ékôan é ne élat si ése ngura .

Niène me nga lôt mimbu mibèñ Africa, me mbe me bele mevakh naa ma ke tobe é môra ésesang da kôane mesi mese a Nueva York, mbu 1958. Za bôra mevakh a bera ke tôbane Sheila, a nga so ô Quebec, a kuane a ntoo ngura aval mpwaghe mefan. Bi mbe bi lômane bidzangô, ve, abong bi nga bera yenan di, éde me nga sili ñe alukh, ane a nga yebe. Éde me nga tsili moadzang Knorr d ye sili ñe nge Sheila a mbe ke sikôlô Galaad ye zu kuane ma Africa a kôre ye wéñ. Ane a nga yebe. Asughlan ye été, ane Sheila a nga siène ô Ghana. Bi nga ke lughan Accra, é Ngoan awôm é too melu 3, ye mbu 1959. Bi mbe bi wôrane naa, Jehôva a nga borane bia amu bi nga tele ñe ôsu éning daa.

Be nga lôm bia ô Cameroun mbu 1961. Be nga sili me naa me vole a tele nféféñ ntem ékôan,  éde me mbe me bele abuiñ ésèñ. Amu be nga lôm ma ane nféféñ ntebe ôsu ye ntem ékôan, me mbe me bele abuiñ mam ya yeghe. Éde, mbu 1965, éñe bi nga yem naa Sheila a mbe abum. Ve bebela a ne naa, é nga sili ma ôyôm tam naa me vebane ye ôsimane naa bi nga zuhang bo bebyèñ. Nté bi mbe bi ke bia yane nféféñ ayem té, ye ke bia kômane naa, bi bulane ô Canada, éde bi nga bele mbia fuèñ é nga so bia abuiñ mintèñ.

Abum é nga kuiñ Sheila atan. Dokira a nga dzô bia naa, é moan a nga ye byale, a mbe moan fam. Ave dzam té é bo, mimbu 50 mi lôrang, ve daa, bii be ki de vaghle vuèn. Amben dzam té é nga so bia abuiñ mintèñ, bi nga lighe é vôm be nga lôm bia amu bi nga bira wô dzing.

Ô Cameroun, be mbe bé bira tsible bobedzang amu béé mbe ki bé ñong ngap nfa mam me politik. Dzam té dé mbe dé dang-dang metam mevôt me mbe. Éde é dzam bi mbe bi bira ko wong é nga dzalban é Ngoan tan é too melu 13, ye mbu 1970, éyong be nga kîlî ésèñ minkanghle Bengaa Jehôva, si té ngura. Éde édjié é nga ñong ya ngu’u minféféñ menda me ye ntem ékôan a ke kuane bi ndaghe long atoo naa abong té bi bohang fave mengoan metan été. Ébe ngura sono, minlômane misese, a lang été Sheila ye ma, be nga tsirane bia si té. É mbe édedèè ndzukh naa bi likh bobedzang ye bekal bèè, amu bi mbe bi bele meyep akal deba, ye naa, bii mbe ki bi yem aval mam me nga ye kômban akal deba, melu me nga berane vèè.

Mengoan mesaman me nga zu ôsu vaa, bi nga lôr me ntem ékôan ye Fala. Me nga tsini naa ma bo é dzam ése me mbe bo, naa me dzale mekômgha bobedzang ye bekal baa be ye Cameroun. É Ngoan awôm-a-bèè ye mbu té, ane be nga lôm bia ntem ékôan ye Nigeria, éwi ô nga sum, ye tsini naa wa bo bisèñ bi ye ntem ékôan ye Cameroun. Bobedzang ye bekal baa be ye Nigeria, be nga ñong bia ye bura mevakh, éde fe bi nga bele môra maa naa, bia sèñ ye be tang abuiñ mimbu.

Mbu 1973, bi nga ñong nkighan ô mbe édedèè ndzukh. Sheila a mbe é bira koan. Atoo naa bi mbe a Nueva York akal ésesang melu melal, éde a nga laghe ébii ye dzô me naa : « Me se ki fe tsini ôsu ! Me vuarang ye koan éyong ésese. » Bia ñe bi nga sèñ nsama África occidental, a lôr mimbu 14. Me mbe mé bira ñe yen n’nem mbeng akal sôsôe ngu’u ésèñ a nga bo, ve daa, bi nga yiène tsen ayôm mam mézing. Niène bi nga mane tsiè adzô té ye yaghlan nsama ayap, éde bi nga ñong nkighane naa, bia ye bulane ô Canada, é vôm be mbe ñe yeme séñ. A kôre ésèñ nlômane, ye ngura aval ésèñ mpwaghe mefan daa, a mbe minkighane mi mbe édedèè ndzukh a ñong, ye fe émi mi nga dang so bia abuiñ mintèñ.

Niène bi nga siène ô Canada, ane me nga yen ésèñ ébe n’nôm mvuiñ dzam ézing a mbe a bele mbanegha bemetua, kisoan ézing ye ôkuiñ, nfa Toronto. Bi nga sum éning dèè é nda ézing bi nga len, a sôm ayôm biôm bizing bi ya nda, ye ke tobe été kaa naa bia ñong memvôla. Bi mbe bi kômô ning moan éning, bi bele ôsimane naa môs ézing, bi ne bera bulane ngura aval ésèñ mpwaghe mefan. Kaa naa bi nga yane de, ane dzam té é nga dzalban édedèè avôô.

 Ane me nga sum naa ma ke vole kada môs saman ya sono, bisèñ melong bi ye nféfèñ nda ékôan ye Norval a Ontario. Ya tam, ane be nga sili me naa me sèñ akal nda bisesang bi ye ékôan. Amu naa Sheila a nga ke a wôrane ñuu mbeng ôtetakh-ôtetakh, éde bi nga yebe nféféñ ayem té. Bi nga ke tobe é nda ékôan té été, é Ngoan saman ye mbu 1974. Bi mbe édedéé mevakh naa bia bera bulane ngura aval ésèñ mpwaghe mefan !

Mbemba dzam a mbe fe naa, Sheila a nga bera tsini naa a wôrane mvoa. Mimbu mibèñ ôsu, éde bi nga yebe naa bi bera sum sèñ ane ndeghe bikôan. Mevôm bi nga yiène ke, me mbe a Manitoba, kisoan ye abeng si Canada, ba yem naa avep é ne édedèè abuiñ wéñ. Ve, bi nga bira dzing ayông bobedzang ye bekal baa be ye wéñ. Bi nga wokh naa, se ki é vôm bia sèñ éwô wa dang éban, ve, é dzam da dang éban é ne naa, bi tsini naa bia sèhane Jehôva é vôm ôsese bi ne.

Niène bi nga bo abuiñ mimbu bi sèñ ane ndeghe bikôan, ane be nga bane bia ô Bethel ye Canada mbu 1978. Ôyôm mimbu ôsu vaa, me nga ñong ayeghle é nga bo ma mintèñ, ve, é too éban. Be nga sili me naa, me ke ve ntun wa yiène bem ngura awala nkuala ya étun a Fulasi, é tam ngura aval ésulan é nga boban a Montreal. Ve, é dzam é mbe éngôngoo é ne naa, ntun me nga ve, ôô dzi ki name bebèè, ye naa, é moadzang a sèñ a Departamento a tsiè adzô ésèñ minkanghle, a nga ve ma melepgha nfa té. Bebela ane naa, me nga yiène wokh tam té naa, aval me nga so ma bo de, méé mbe ki ntebe ntun a dang akeng. Ve daa, méé dzi ki yem a ñong melepgha meté. Mefulu maa, me mbe mé yene ane ma selan, éde me mbe mé wôrane naa, a mbe é kobe ma abé, kaa ki me kômô saghe. É dzam me nga dzime bo é mbe naa, me taa yem ñong melepgha akal é môr a nga ve me mo. Ndaane de, me nga yiène bembe ébe éban melepgha meté me mbe akal dam.

Ayôm melu ôsu vaa, éde moadzang ézing ye mbu fekh ye ntem ékôan a nga tsiè ma adzô té. Ane me nga yebe naa, méé ndzi ki yem a ñong melepgha meté ye lere naa ma dzôban. Ôsu vaa, éde me nga ke kobe ye é moadzang a nga ve ma melepgha. Ane a nga yebe ye n’nem ôsese, bidjiigha me nga sili ñe. Nlang té ô nga ve ma édedèè môra ayeghle nfa asili ñuu, maa ye ki vaghle vuène môs ézing (Mink. 16:18). Me nga yaghlane Jehôva abuiñ biyong akal dzam té, éde me nga ñong nkighane naa, maa ye ki vaghle bera ñong melepgha abé.

Me ne Bethel ye Canada é ntoo a lôt mimbu 40, ye naa, atéé ye mbu 1985, me bele mura maa naa, ma sèñ ye mbu fekh ye ntem ékôan. É Ngoan bèè ye mbu 2021, éwô ndzindzing minenga wom, Sheila, a nga wu. Atoo naa, ma zôme mintèñ ye naa me nga dzimle ñe, akoan daa da bira fe me ndaghle. Ve, ésèñ ma bo Jehôva da ñong ma abuiñ tam, ye ve ma bura mevakh aval da ve naa « maa yen ki fe ane melu ma lôt » (Eccl. 5:20). Amben me nga tôbane ayôm mindzukh éning dam, ve, mevakh éme ma dang abuiñ été. A tele ésèñ Jehôva ôsu éning dam, ye buane mimbu 70 ngura aval ésèñ mpwaghe mefan, é ne môra maa. Ma yaghlan akal bitong bi bobedzang ye bekal baa, naa be ke ôsu ye tele ésèñ Jehôva ôsu bining bieba, amu me bele ndzi-n’nem naa, baa fe, ba ye bele bining bi ne ndzalan ya abuiñ mevakh, aval bining bi ne bele fave nge bia sèhane Jehôva.