1. Nkighane nsang ôvé ô nkune boban ?

 BI NGA ning-hang é tam bura mintsenan mi nkune boban ! Yésu a nga zuang kikh é bôr besese ba ning a si va nsang. Yésu a nga dzô é mam ma ye boban éning, kaa naa a kikh de nsang. A nga ve beyeghe béñ « ndem » ye nsohane wéñ ô ne kaa yene ya mis ye édi ye « amanegha ye émo di » (Mat. 24:3). Bia kuane ndem té nten Matthieu mebong 24 ye 25 ya fe bekalare Marc abong 13 ye Luc abong 21.

2. Za dzam bia ye yen ayeghle di été, ye naa, amu dzé dzam té da ye bia vole ?

² Yésu a nga belane bifônane bilal naa a vole bia naa bi kôman. Bifônane bité bi ne fe ane mbaman akal dèè. A ne éfônane mintôma ye bikela, édi bidun bingoan bi ne nkee ye ébi bi ne kaa éyii, ye fe éfônane betalentos nge ki betalent. Éfônan ése ye été, da vole bia a tugha wokh aval, abo dulu môr da ye name nsang ba ye ñe kikh. Nté bia ye ke bia fas bifônane bité, nkulane meyeghle ye aval bi ne me dzale. Éfônan ôsua bia ye sum a de, a ne édi mintôma ye bikela.

MINTÔMA YE BIKELA

3. Éyong évé Yésu a ye zu kikh bôr minsang ?

³ Éfônane mintôma ye bikela, Yésu a nga dzô naa, a ye zu kikh bôr nsang, ye aval ba ye bo éyong ba ye wokh mbemba fuèñ ye aval be va sukh minwaghan mboan asi (Mat. 25:31-46). É tam « bitsible binen », a ye kikh nsang té ôyôm tam kaa naa aluman Armagedón é sum (Mat. 24:21). Aval ane mbaghle a kane mintôma ézizang bikela, Yésu a ye kane é bôr be va sukh minwaghan mboan mièñ ye éba béé dzi ki de bo.

4. Aval ane bia yen de nten Esaïe 11:3, 4, amu dzé bi ne tobe ndzi-n’nem naa Yésu a ye kikh boan bebôr nsang ô ne sôsôe ? (A daghe fe évaghle ).

 ⁴ Bible a dzô naa, éyong Yésu a ye kikh bôr nsang akal Jehôva, a ye de bo ye sôsôe (A lang Esaïe 11:3, 4). A tugha bili abo dulu, fulu, é mam bôr ba dzô, ye fe aval ba belane é bobeñang bèñ, minwaghane mboan (Mat. 12:36, 37 ; 25:40). Yésu a ye yem é bôr be nga sukh bobeñang, mimwaghan mboan asi, ye ésèñ deba a. Aval dèè da dang éban mintôma mia sukh bobeñang Yésu asi, é ne a vole be ésèñ minkanghle deba. É bôt ba sukh be asi nfa té, ba ye be kikh nsang naa be ne « sôsôe » ye bele maa ya ning « éning é ne mbèmbèè » a si va (Mat. 25:46 ; Mel. 7:16, 17). Za mura maa akal é bôr ba baghle é sôsôe deba ! Éyong ba tsini ôsu naa ba tobe sôsôe é tam bitsible binen ye lôr lôt, ba ye baghle biyôla bieba ntsilan « abakh ye éning » (Mel. 20:15).

5. Za ayeghle bia ñong ébe éfônane mintôma ye bikela, ye naa beza be ne buane de ?

⁵ Lereghane naa mi ne sôsôe ye tetele. Éfônane mintôma ye bikela, Yésu a dang kobe é bôr be bele ôyane ya ning a si va. Ba lere naa, be bele mebun éyong ba vole bobeñang Christ nfa ésèñ minkanghle, ye fe éyong ba béé ye tetele melepgha ma so ébe ôloo ô ne sôsôe ye nkee Yésu a nga top (Mat. 24:45). Ve, éba be bele ôyane ya ke ning a dzôp été, baa fe, be ne ñong ayeghle ye mbamane wa kuiñ éfônane té été. Amu dzé ? Amu Yésu a daghe fe abo dulu deba, mefulu meba, ya fe é mam ba dzô. Baa fe, ba yiène lere naa be ne sôsôe. Ye fe naa, Yésu a nga bera tu bifônane bibèñ bi bele mimbaman mia tsinane minwaghan mboan. Bia yen bie nten Matthieu abong 25. Abong di, n’yeneghan éfônane bidun bingoan bi ne nkee ye ébi bi ne kaa éyii.

BIDUN BINGOAN BI NE NKEE YE ÉBI BI NE KAA ÉYII

6. Aval avé bidun bengoan betan be nga lere naa be ne nkee ? (Matthieu 25:6-10)

⁶ Éfônane bidun bingoan, Yésu a nga kobe adzô awôm bidun bingoan bi nga ke tuban é môr a lughan (Mat. 25:1-4). Bisese bi mbe bi bele nkômane naa, ba ye ke lerane môr té ésesang. Éde, Yésu a kobe a betan be ye été ane « nkee », betan bevoo ki ane « kaa éyii. » Bidun bingoan bi mbe nkee, bi nga kômane ye tobe évévéñ. Be mbe nkoghane naa ba yane é môr a lughane, a bo é tam ésese da ye sili, amben a so édedèè mezang m’alu. Akal té, éde be nga so mboan akal belam nfa ye naa be bele éyèè ô dzibe si. Bi nga soso fe mboan mebôna été nfa ye naa be belane wô nge é môr a lughan a bem. Ya dzam té, be nga kômane naa, belam beba be yông ayap (A lang Matthieu 25:6-10). Éyong é môr a lughan a nga sièn, bidun bingoan bi mbe nkee bi nga ñii ye ñe ésesang alughan. Aval dèè fe, bekristen be ne minwaghan mboan be nga lere naa be ne nkoghane bé tsini naa ba tobe nkee ye sôsôe ya ke kuiñ éyong Yésu a ye so, ba ye ñong ôba wôba ya ke tubane nlughan, Yésu, Édjié Nzame é ne a dzôp été b (Mel. 7:1-3). A ne ki yè nfa bidun bingoan bi ne kaa éyii ?

7. Za dzam é nga biane bidun bingoan bi mbe kaa éyii, amu dzé ki ?

⁷ Éyong é môr a lughan a nga sièn,  bidun bingoan bi mbe kaa éyii bii mbe ki nkoghan ane ébi bi mbe nkee. A kuane naa, belam beba be nga zuang dzim ye naa, béé dzi ki so mboan ôfe naa be fure wô belam été. Éyong be nga wokh naa é môr a lughan a nga zuang sièn, tam té éde be nga vane ke kus mboan. A ke kuène naa baa be ki bulan éyong é môr a lughan a nga sièn. Éyong té, « bidun bingoan bi mbe nkoghan, bi nga ñii ésesang alughan ye ñe, ane be nga fer mbéñ ô mvus » (Mat. 25:10). Ôyôm tam ôsu, éyong bidun bingoan bi ne kaa éyii bi nga bulan ô mvus ye kômô ñii, ane é môr a lughan a nga yalane be naa : « Maa yem ki miè » (Mat. 25:11, 12). Bidun bingoan bité, bii mbe ki nkoghane naa ba yane é môr a lughan, a bo é tam ésese é nga ye sili. Za ayeghle minwaghan mboan mi ne ñong ?

8-9. Za ayeghle bekristen be ne minwaghan mboan be ne ñong ye éfônane bidun bingoan ? (A daghe fe évaghle).

⁸ Lereghane naa mi ne nkoghane ye évévéñ. Yésu éé mbe ki é dzô naa minsama minwaghan mboan mibèñ mia ye bo ; naa mboo wa ye tobe nkoghan, wé yane ya ke kuiñ amanegha ye émo di da so, ye naa éwi voo waa ye ki tobe nkoghan. Ve, a nga kômô lere é dzam é mbe biane minwaghan mboan, nge béé mbe ki nkoghan a zôme ye sôsôe, ya ke kuiñ amanegha. Nge é ne aval té, baa ye ki ñong ôba wôba (Jean 14:3, 4). Dzam té da ve naa bi fas ! A bo naa bi bele ngiagh ya ke ning a dzôp été nge ki a ning a si va, bia besese bia yiène ñong ye n’nem ôse mbamane wa kuiñ éfônane bidun bingoan. Môr asese ye ébe bia, a yiène tobe nkoghane naa a zôme ya ke kuiñ amanegha (Mat. 24:13).

⁹ Niène a nga mane ve éfônane bidun bingoan naa a ngône éban é ne naa bi tobe nkee ye tobe évévéñ, Yésu a nga bera ve éfônan betalentos nge ki betalent. Éfônane té da ngône ôsimane ye naa, bi bo é bôr ba sèñ ngu’u.

BETALENTOS NGE KI BETALENT

10. Aval avé bebo bisèñ bebèñ be nga lere naa be ne sôsôe ? (Matthieu 25:19-23)

¹⁰ Éfônane betalentos nge ki betalent,  Yésu a kobe adzô, bebo bisèñ bebèñ be mbe sôsôe ya é masa wôba, ye mbo ésèñ mboo éé mbe ki sôsôe ye ñe (Mat. 25:14-18). Bebo bisèñ bebèñ be nga lere naa be ne sôsôe, amu be nga sèñ ngu’u bé veme akum é masa wôba. Kaa naa a ke ékena si fe, a nga kee kada môr ye été betalentos, da yili naa abuiñ mono. Bebo bisèñ bebèñ be mbe sôsôe, be nga sèñ ngu’u ye belan é mono be nga ke be aval da yiène. Asughlan é mbe yè ? Éyong é masa wôba a nga bulan, a nga kuane naa kada mbo ésèñ ye été, a nga koghle ébe ngap ébèñ abim mono a nga likh be. Ane masa a nga kure be fuas, éde « be nga ñii mevakh é masa [wôba] été » (A lang Matthieu 25:19-23). Ane ki yè ye mbo ésèñ lal ? A nga bo yè ye é mono é masa wèñ a nga kee ñe ?

11. Za dzam é nga biane mbo ésèñ a mbe « éles », amu dzé ki ?

¹¹ Be nga kee mbo ésèñ lal talento mboo, ve, a mbe « éles. É masa wéñ a mbe é yane naa a belane ñe aval da yiène. Ndaane de, a nga ke ñe ñiè a si été. Éyong é masa wéñ a soang ékena, mbo ésèñ té éé mbe ki a bele dzôm ya kee ñe, éé mbe ki mbemba fulu. Ndaane naa a dzaa bidzamgha naa éé dzi ki wun mono nfe akal é masa wèñ, mbo ésèñ té a nga vane kobe ñe abé, é dzô é masa wéñ naa, a ne « é môr a dang sili abuiñ. » Mbo ésèñ té éé dzi ki bele ayebe é masa wéñ, be nga vane ñe dure é talento be nga kee ñe, ye tsirane ñe é nda é masa wèñ (Mat. 25:24, 26-30).

12. Ému wi, beza be ne éfônane bebo bisèñ bebèñ be ne sôsôe ?

¹² Bebo bisèñ bebèñ be ne sôsôe be ne éfônane bekristen be ne minwaghan mboan be ne sôsôe. Masa, Yésu, a luè be naa be « ñii mevakh é masa [wôba] été. » Ba ñong ôba wôba ya dzôp ngalane awôme bewu ôsua (Mat. 25:21, 23 ; Mel. 20:5b). Nfa mboo ki, mbia éfônane ye mbo ésèñ a ne éles, da ve môra mbaman akal minwaghan mboan. Amu dzé bia dzô de ?

13-14. Za ayeghle minwaghan mboan be ne ñong ye éfônane betalentos nge ki be talent ? (A daghe fe évaghle).

¹³ Lereghane naa mi ne é bôr ba sèñ  ngu’u ye yem bo ésèñ. Éfônane betalentos, ane édi bidun bingoan été, Yésu éé mbe ki é dzô naa minwaghan mboan mia ye bo éles. Ndaane de, a nga lere é dzam é ne biane be nge be dzimle ayông deba. Be nga ye ve bebién naa be taa wun « akal [bebién] nluèn, ye ntopbane wôba », ye naa, béé nga ye ki be likh naa be ñii Édjié Nzame é ne a dzôp été (2 Pierre 1:10).

¹⁴ Bifônan Yésu, bia tsinane bidun bingoan ye betalentos, bia tugha lere naa, bekristen be ne minwaghan mboan, ba yiène tobe nkoghane ye évévéñ, ye naa, ba yiène sèñ ngu’u ye yem bo ésèñ deba. Ve daa, ye Yésu a nga dzô dzam afe é too ane mbaman akal minwaghan mboan ? Ôwé a nga dzô dzam afe ! Bifiè Yésu bia yen nten Matthieu 24:40, 41 bia tsinane fe nkighane nsang wa sughlan akal minwaghan mboan.

É ZA « BA YE KE ÑE » ?

15-16. Aval avé nten Matthieu 24:40, 41 wa lere éban é ne naa minwaghan mboan mi tobe évévéñ ?

¹⁵ Kaa naa a ve bifônan bilal bité, Yésu a nga lere nsang ba ye sughlane kikh nwaghan mboan aa ye ki bele ayebe dèñ. A nga kanghle éfônane befam bebèñ be mbe béé sèñ afup, ye édi binenga bebèñ be mbe bé koa mefes. Ane bo naa, befam bebèñ beté ba bo ésèñ évoo, binenga baa fe, ba bo ésèñ évoo, ve, Yésu a nga dzô naa, ba ye « ñong mboo, be likh ki éñi mboo » ébe kada nsama y’été (A lang Matthieu 24:40, 41). Ane a nga saghe beyeghe bèñ ye bifiè bi : « Éde, tobeghane évévéñ, amu miaa yem ki ému Nti wônan a ye so » (Mat. 24:42). Yésu a nga dzô fe dzam afe déé fônane dil té, niène a nga mane kanghle éfônane bidun bingoan (Mat. 25:13). Ye mam mebèñ meté me ne élat ? É ne bo naa éñe é ne nèè. Fave ña minwaghan mboan, mi too fe sôsôe, émi ba ye « ke mio », éyong té Yésu a ye belane be Édjié Nzame é ne a dzôp été (Jean 14:3).

¹⁶ Lereghane naa mi ne nkee. Minwaghan mboan misese mii se ki évévéñ nfa ya nsisim, baa ye ki mi kôan ye « émi mi ne mintopban » (Mat. 24:31). Ye dzam té, é bôr besese be bele ngiagh ya ning a si vana, baa fe, ba yiène tobe nkee ye sôsôe.

17. Amu dzé biaa yiène ki wokh abé nge Jehôva a top bôr bézing ane minwaghan mboan metam mèè ma ?

¹⁷ Bi bele mebun naa, é dzam ésese Jehôva a bo é ne sôsôe. Éde, biaa yiène ki wokh abé nge Jehôva a va top besôsôe bebôr bézing ane minwaghan mboan mimbu mi ndaghe lôr mi c. N’simghane fe é dzam Yésu a nga dzô, dé tsinane bebo bisèñ be ye awala 11, éyong a nga ve éfônane ye afup vino (Mat. 20:1-16). É bôr be nga luè naa be zu sèñ afup vino été ngogho ase, ba ye ñong ôba mboo-mboo ane éba be va sum sèñ ékuna kikiri. Aval dèè fe, a bo é tam ésese be va top minwaghan mboan, besese ba ye ñong ôba mboo-mboo a dzôp été, ye kikh be nsang naa be ne sôsôe.

BÈÈGHANE MIMBAMAN

18-19. Za meyeghle, ye za mimbaman bi va yen ayeghle di été ?

¹⁸ Za dzam bi va yen ? Nfa é bôr be bele ôyane ya ning mbèmbèè a si va, éfônane mintôma ye bikela é va ngône éban é ne naa be tobe sôsôe ya tetele asu Jehôva, éndagha ye é tam bitsible binen bia zu. Ôyôm tam kaa naa Armagedón a sum, Yésu a ye kikh é bôr be ne sôsôe naa ba yiène « éning é ne mbèmbèè » (Mat. 25:46).

 ¹⁹ Bi va yen fe bifônane bibèñ bi va ve mbaman akal minwaghan mboan. Éfônane bidun bingoan bi ne nkee, ye ébi bi ne kaa éyii, betan be y’été be nga lere naa be ne fakh. Bi mbe nkôman ye évévéñ, nkoghane naa ba yane é môr a lughan abim tam ésese é ne sili. Ve, ébi bi mbe kaa éyii bii mbe ki nkôman. Ye dzam té, éde é môr a lughan a nga tep naa bi ñii ésesang alughan. Bia fe, bia yiène tobe nkoghane naa bia yane, amben é tam ésese é ne sili ya ke kuiñ Yésu a ye so, ye amanegha ye émo di. Ye fe naa, éfônane betalentos, bi va yen bebo bisèñ bebèñ be mbaa sôsôe be va sèñ ngu’u ye yem bo ésèñ dzeba. Be nga sèñ ngu’u akal é masa wôba ye wun ayebe dèñ. Ve dèè, be nga tsiran éñi a mbe éles. Ayeghle é ne yè ? Bia yiène bele abuiñ mam ya bo akal Jehôva ya ke kuiñ amanegha. Asughlan, bi va yen aval minwaghan mboan mi ne tobe nkee nfa ye naa Yésu a kee be ôba wôba a dzôp été. Be nga febang a n’nem naa be yen é tam ba yiène ke « kôane nsama » ya Yésu a dzôp été. Niène alumane Armagedón da ye lôt, ba ye bele ngap ane beyèè Yésu ésesang alughan moan Ntôma (2 Beth. 2:1 ; Mel. 19:9).

20. Za dzam Jehôva a ye bo nfa é bôr ba bèè mimbamane mièñ ?

²⁰ Afang faa bo naa, é tam Yésu a ye kikh bôr nsang é ntoo édedèè bébéñ, ve dèè, biaa yiène ki ko wong. Nge bi tobe sôsôe, ndzidzing Ésaa wèè a ne a dzôp, a ye bia ve « é ngu’u da dang édi da yiène » nfa ye naa bi « wun [. . .] ye naa bi tebe tetele asu é Moan moan môt » (2 Becor. 4:7 ; Luc 21:36). A bo naa, bi bele ngiagh ya ke ning a dzôp été nge ki a si va, bia ye bele ayebe Jehôva nge bi tsini naa bia bèè mimbamane bia so bifônane Yésu a nga belane bio. Ye é môra mvam Jehôva, biyôla bia, bia ye « tobe ntsilane abakh » y’éning été (Dan. 12:1 ; Mel. 3:5).