Tare ye nane, be mbe becatólicos ba dzale metsing me ye n’yebe wôba. Ve, éyong be nga yeghe a Biblia été naa, éyôla Nzame é ne Jehôva, éde be nga bo Bengaa Jehôva be ne ayông. Tare a nga tele naa a bo bivaghle bi Yésu. Ndaane de, a nga sum belan ésèñ capina dèñ naa, a tsen nfa ye nda dzaa ô mbe asi, naa ô bo é Nda ékôan ôsua ye San Juan del Monte, moan kisoan a too bébéñ capital ye Filipinas.

Niène me nga byale mbu 1952, éde bebyèñ bam be nga sum naa ba yeghle ma é mam ma tsinane Jehôva, aval be nga bo de ya é bobeñang benii bam ye bekal belal bam, be mbe ma beñabôrô. Éyong me nga ke ma vem, éde ésaa wom a nga saghe me naa, me bo mé lang abong ya Biblia évoo, kada môs. A nga yeghe fe abuiñ mebakh me y’Ékôan ye ma. Biyong bizing, bebyèñ bam be mbe bé bane bedeghe bikôan, ye fe minlômane mi ye ntem ékôan, naa be zu tobe a nda. É mam be mbe bé kane bia, me nga ve é nda-bôr dzaa abuiñ mevakh ye saghe fe bia. Bifônane bobedzang beté bi nga tsini bia besese naa, a sèhane Jehôva, éde é tebe ôsu bining bia.

Me nga bira yeghe ya é mbemba éfônane bebyèñ bam be mbe be bele mebun me ne édedaa ngu’u ébe Jehôva. Éyong é nane me mbe mé bira dzing a nga wu ôkoan ézing, éde bia tare bi nga sum ésèñ mpwaghe mefan nsama, mbu 1971. Ve, mbu 1973, éyong me mbe me bele mimbu 20, éde tare a nga wu. A dzimle bebyèñ bam bebèñ, é nga ve naa, me wôrane naa, me mbe kaa dzôm, ye naa, me mbe étam. Ve, ôyane « ô ne bebela, ô tele fe naa bip » bia kuan a Biblia été, ô nga vole me naa, me ke ôsu ye bele mbemba mesiman, ndaane naa me bira tobe éwiñ. Ô nga vole fe me naa, me ke ôsu ye tobe Jehôva bébéñ (Behéb. 6:19). Avitsang tam ôsu, niène tare a nga wu, éde me nga yebe naa ma ke ane ngura aval mpwaghe mefan ékôr-mang ya Coron, éñi a tele étam, a provincia ya Palawan.

Me mbe me bele mimbu 21 éyong me nga siène a Coron. Amu me nga so ma ning bura bekisoan, éde me nga bira kame naa, ékôr-mang té été, menda me  mbe me bele bilam, ya mendzim ma kuiñ apom, me mbe édedèè avitsang. Ye naa, bemetua ye atôtôô baa fe, béé mbe ki abuiñ. Amben ôyôm abekh bobedzang ô mbe wéñ, méé mbe ki me bele é moadzang bia ñe bia bo ésèñ mpwaghe mefan nsama. Ya dzam té, me nga dzia bo mé kuiñ minkanghle étam. É ngoan me nga siène, me mbe mé bira kômô yen bôr be ye é nda-bôr dzam, ye fe bemvuiñ bam. Alu, me mbe mé daghe atétéñ a dzôp été, mighe mé dzèñ ma ô mis ye asu. Me mbe mé wôran ane ma ye likh ayem té ye bulane a nda.

Biyong bité, me mbe wiè Jehôva n’nem wom, ye kare ñe aval me mbe mé tem ye wôran. Me mbe mé simane bifiè bizing bi ya Biblia, ye fe mebakh maa, bia saghe. Nten Bya 19:14, ô nga bira bo wé so ma ôsiman. Me nga wokh naa, Jehôva a mbe bo « Akoa dam ye nkôre wom » nge me mbe mé binan ébe é mam ma ve ñe n’nem mbeng ane avele dèñ ye mefulu mèñ. La Atalaya nge ki La Tour de garde a too nlô-adzô naa, « Usted nunca está solo nge ki Vous n’êtes jamais seul a », é nga bira me vole. Me nga dzia bo mé lang de. Me ne dzô naa, metam meté, me mbe étam ya Jehôva. Metam meté me nga ve ma éyong naa, me yaghlan, me yeghe ye binan.

Be nga tele me mvene, kaa naa me lôr abuiñ tam a Coron. Me nga sum naa, ma wulu bisulan bi ya sono : Escuela del Ministerio Teocrático, Reunión de Servicio, Estudio de libro de congregación, nge ki, École du ministère théocratique, Réunion de service, Étude de livre de la congrégation, ye fe ayeghe ye Ô momo. Me mbe fe mé tebe ntun ya Biblia akal môr ase kada sono. Dzam évoo é mbe bebela : méé dzi ki bera bele éyong ya wôrane naa, me mbe étam !

Ésèñ minkanghle dam a Coron é nga wum mbemba bibuma, amu naa, beyeghe Biblia bam bevoo be nga duban. Ve, me nga tubane fe mindzukh wéñ. Biyong bizing, me nga yiène wulu étun môs naa me kuiñ é vôm ma ke kanghle, me too fe kaa yem é vôm me nga ye ke dzoghbe wéñ. Abeng minkanghle ye ékôan daa, é mbe é bele abuiñ bikôr bi mang bife bia dang avitsang. Me nga dzia bo mé ke wéñ a biè a bele éngini, mang mé yèè, amben mé nga yem ki dzua ! Vedaa, mindzukh misese mité été, Jehôva a nga baghle ma ye sukh ma asi. Ôsu, éde me nga wokh naa, Jehôva a mbe é kômane ma akal mindzukh mife mia dang me nga ye tubane mie nféféñ afôô be nga lôm ma.

Mbu 1978, éde be nga lôm ma a Papúa Nueva Guinea, ôkuiñ ya Australia. Papúa Nueva Guinea a ne si minkôô, a too fe bébéñ abim évoo ya éfus si Paña. Me nga bira de kam naa, bôr bébéñ bakuru belal, ba kobe a lôr minkobe 800. É maa me nga bele é mbe naa, abuiñ bôr ba kobe Pidgin Melanesio, éñi ba dang luè naa Tok Pisin.

Be nga tare me lôm ôyôm tam ékôan é ne nkobe Nges a capital, Port Moresby. A kôrô ye vaa, ane be nga lôm ma, ékôan da kobe Tok Pisin, éde me nga sum ñe yeghe. Minkanghle, me mbe mé belan é mam me mbe mé yeghe abaa sikôlô. Dzam té é nga vole me naa, me yeghe nkobe édedaa avôô. Déé dzi ki bem, éde me nga kuiñ naa, me ntoo tebe mintun akal môr ase, mé kobe Tok Pisin. A kuane me boyang ve mbu ôvoo ave me siène a Papúa Nueva Guinea, tamane siman abim me nga kam de, éyong be nga lôm ma ane ndeghe bikôan, akal bikôan bia kobe Tok Pisin ébe abuiñ beprovincias.

 Amu naa, bikôan bité bi mbe édedaa ôyap bivoo ya ébi bivoo, éde me nga yiène kôman abuiñ bisesang melu mebèñ ye bira ke bikena. Ôsusua, me nga bira wôrane naa me ne étam, é vôm me mbe kaa yem môr, nféféñ si, nféféñ nkobe, ye nféféñ mboane mam. Méé mbe ki ke bikena bité metua, amu bisala bii mbe ki minkôô été ye bikôndôm. Éde, me mbe mé ñong ônoan bikèñ kada sono naa me ke ékena. Biyong bizing, me mbe é môr étam ba ke ye ñe ônuan bikèñ ô mbe ô bele niène ve éngini mboo. Me mbe me bele édedaa abuiñ meyep fave ane éyong me mbe mé ke bikena a biè été !

Amu naa, avitsang bôr éde é mbe é bele beteléfonos, éde me mbe mé kobe ya bikôan ngalane bidzango. Abuiñ biyong, me mbe mé tare siène kaa naa, bidzango me nga lôm bi siène. Dzam té é mbe dé ve naa, me ke ma sili bôr minsili nfa ye naa, me yem é vôm bekare fuèñ be mbe be too. Éyong ése me mbe mé yen bobedzang, be mbe bé ve ma mbemba nsohane ya abuiñ mevakh aval é mbe dé ve naa, maa fe, me tobe mevakh akal mengu’u mesese me nga ve. Me nga yen avole Jehôva abuiñ mevaI, éde fe élar dam ye ñe, é nga bira vem.

Ésulan ôsua me nga tobe a Bougainville, ékôr-mang ézing é ne nsa mang, minlughane mizing mi nga yir ma bébéñ ye sili ma, bé wuèñ naa : « Ye wa simane faa bia ? » Ma simane naa, me nga kanghle minlughane mité éyong ôsua me nga siène a Port Moresby. Me nga sum yeghe Biblia ye be, éde me nga ve moadzang ye wéñ naa, a tsini ayeghle ye be. Éndagha, a kuane naa bebèñ besese be dubaneyang ! Dzam té é mbe éboran évoo ye abuiñ biboran me nga bele mimbu milal me nga tobe a Papúa Nueva Guinea.

Kaa naa me kôrô a Coron mbu 1978, éde me nga yem kal dzaa ézing é too mbeng, dé ve fe abuiñ mengu’u, a too éyôla naa, Adel. A mbe mpwaghe mefan, é yale é boan bebèñ bèñ, Samuel ba Shirley. A mbe fe é kale ñiè wèñ a mbe n’nôm. É Ngoan tan ye mbu 1981, éde me nga bulan a Filipinas naa ma ke lukh Adel. Niène bi nga mane lughan, éde bi nga bo ésèñ mpwaghe-mefan nsama ye kale fe é nda-bôr dzaa.

Amben me mbe me bele nda-bôr, mbu 1983, ane be nga bera me lôm ane ngura aval mpwaghe mefan ékôr mang ye Linapacan a provincia ye Palawan. Nda-bôr ngura, bi nga ke é vôm ô mbe étam té, ô too fe kaa Bengaa Jehôva. Ñiè Adel a nga wu a kuane naa bi tobeyang wéñ a lôr ngura mbu. Amben bi nga dzimle é môr bia dzing, bi nga tsini naa bia bele abuiñ ésèñ ye a bo minkanghle. Dzam té é nga vole bia naa, bi zômô mintéñ bi mbe bi wokh. Bi nga sum abuiñ mbemba meyeghle me ya Biblia a Linapacan, aval é nga ve naa, bi dzigha dzeng naa, bi bele moan Nda ékôan. Ane, bia bebién bi nga long faa de. Fave mimbu milal niène bi nga siène, éde bôr 110 be nga so Ésesang ôsiman awu Yésu, ye fe naa abuiñ be y’été, be nga vem a nsisim, ya ke kuiñ be nga duban, a kuane bii se ki fe wéñ.

Mbu 1986, éwô be nga lôm ma ékôr mang ya Culion, é vôm é bôr ba koan zam be mbe be too. A kôre ye vaa, éde be nga ve Adel naa, ñe fe a bo ngura aval mpwaghe mefan. Atarga, é mbe dé ve bia meyep naa, bi kanghle é bôr ôkoan zam ô nga mane  ndamane mesu. Ve, é bobedzang be mbe bé kanghle vaa, be nga dzô bia naa bii mbe ki ébubu a kôp zam amu naa, be nga ve minkôkoan mité mebiang. Minkôkoan mivoo mi y’été, mi mbe mi so bisulan bi mbe bi bo é nda kal dzaa ézing. Avôô-avôô, bi nga vebane naa, bia kanghle bôr beté. Éde fe, bi nga ñong abuiñ abuan, a kap ye be é mbemba ôyane Biblia a ve é bôr ba wôrane naa, Nzame ye fe émo, be tep-yang bo. É mbe édedaa mvèñ, a yen ane é bôr be mbe bé bira koan, be bele abuiñ mevakh amu be va yeghe naa môs ézing, ba ye bele ña mvoa minsôn (Luc 5:12, 13).

Za aval é boan baa, be nga songhane bining bieba a Culion ? Bia Adel, bi nga bane bitong bekal baa bebèñ be ya Coron nfa ye naa, é boan baa be bele mbemba mengom. Samuel, Shirley, ye bitong bekal bebèñ beté, be nga bira buane minkanghle mia wum mbemba bibuma, bé yeghe ye abuiñ bong nfa wôba, nté ma ye Adel, bi mbe bi yeghe ya bebyèñ bong beté. Bi nga kuiñ tam ézing naa, bia yeghe ye menda-mebôr 11. Avôô-avôô, éde bi nga bele abuiñ meyeghle ma wulu mbeng. Aval é mbe ve naa, bi bele nféféñ ékôan !

Atarga, me mbe mvene étam vôm té. Éde, ntem ékôan ô nga sili me naa me wulu a bisulan bi ya sono akal bekare fuèñ muom be ya Culion, ye naa, me wulu fe bisulan akal bekare fuèñ ébuu be ye é dzaa ba luè naa Marily. É mbe dé sili mewala melal a biè été naa môr a kuiñ wéñ. Amanegha bisulan bi ye wéñ, é nda-bôr dzaa, bi mbe bi wulu ô si, minkôô été, tang abuiñ mewala naa, bi ke bo meyeghle me ya Biblia é dzaa ézing ba luè naa Halsey.

Bôr abuiñ be nga yebe bebela a Marily ye fe a Halsey, aval é nga ve naa, bi long Nda ékôan kada vôm ye été. Aval ane a Linapacan, bobedzang ye é bôr be mbe bé yeghe, ébe be nga dang ve é biôm bi nga yi akal melong, bé sèñ fe akal melong meté. Nda ékôan ya Marily é mbe ñong bôr 200, be mbe fe de veme. Dzam té é nga ve naa, bi bo bisesang wéñ.

Mbu 1993 éyong bong be nga mane vem, éde bia Adel bi nga sum ésèñ bedeghe bikôan a Filipinas. Mbu 2000, éde me nga tobe Escuela de Entrenamiento Ministerial nge ki École de formation ministérielle nfa ye naa, me bo n’yeghle ye sikôlô té. Méé mbe ki mé wôrane naa, ma yiène ayem té, ve, Adel a mbe é saghe ma éyong ésese. A nga simane  me naa, Jehôva a nga ye me ve ngu’u naa me dzale nféféñ ayem té (Beph. 4:13). Adel a mbe é yem é dzam a dzô, amu naa émién, a mbe é dzale ayem dèñ é bira fe koan.

Mbu 2006 me mbe n’yeghle, éde be nga yen naa, Adel a bele ôkoan ba luè naa Parkinson. É nga bira bia name ! Éyong me nga dzô ñe naa, bi tele ayem daa, nfa ye naa me kale ñe, éde Adel a nga yalane me naa : « Éngôngoo, dzenghe é dokira a ne ma vole ya ôkoan wom, ma yem fe naa Jehôva a ye bia vole a baghe mbaghe té ». Mimbu misaman mi nga zu ôsu vaa, Adel a nga tsini naa, a sèhane Jehôva, kaa ki ka. Éyong éé mbe ki fe wulu, éde a nga sum kanghle a too, éto mimbômbokh été. Éyong é nga bo ñe ndzukh a kobe, bisulan, a nga sum ve biyalane bi mbe éfiè évoo nge ki bifiè bibèñ. Kaa naa a wu mbu 2013, be nga dzia bo bé lôm Adel bemensajes ba saghe ñe akal é mbemba éfônan a mbe é lere nfa ye a zômô ôkôan wèñ. Me nga lôr mimbu 30 ya Adel, ndzindzing ye sôsôe minenga wom, ya dzam té éyong a nga wu, ma dzia bo mé wokh mintéñ ye wôrane naa me ne étam.

Adel a mbe é kômô naa, me tsini ôsu ye dzale ayem dam. Dzam té faa me nga bo. A tsini naa ma bele abuiñ mam ye a bo, éde faa é nga vole ma, a bo kaa bera wôrane naa, me ne étam. Atéé ye mbu 2014 ya ke kuiñ mbu 2017, éde be nga lôm ma naa, me ke ma fep bikôan bia kobe Tagalog, mesi be mbe bé kîlî ésèñ minkanghe daa. A kôrô ye vaa, me nga fep bikôan bia kobe Tagalog a Taiwan, Estados Unidos, ye fe a Canada. Mbu 2019, me nga yeghle nkobe Nges, abuiñ meba ye Sikôlô bekare fuèñ be y’Édjié a India ye fe a Tailandia. Me nga bele abuiñ mevakh meyem mesese meté. Ma dang mevakh éyong ma bembe ngura, ésèñ Jehôva été.

Nféféñ vôm ôse be nga lôm ma, me nga kuiñ naa me dzing bobedzang ye bekal bam, aval é mbe dé ve naa, a likh bo, déé mbe ki évaghle ébubu. Aval metam meté, me nga yeghe naa ma tobe Jehôva mebun ya n’nem wom ôse. Me va dzia bo mé yen ane a sukh ma asi, ye naa, dzam té é va vole ma, a yebe ya n’nem wom ôse, ntsenan ôsese ô ne so. Éndagha, me ne ngura aval mpwaghe mefan a Filipinas. Me vebaneyang nféféñ ékôan dam été, édi é ntoo é nda-bôr da sukh ma asi, ye lere ma édzing. Me ne fe mesan, éyong ma yen ane Samuel ba Shirley, ba vu é sôsôe éfônane ñiè wôba (3 Jean 4).

Ôwé, me va tuban abuiñ meboblan éning dzam, été, a yen ane ndzindzing minenga wom a dzukh ye wu amu mbia ôkoan ô va ke wa ve ñuu atekh. Me va yiène fe vebane ya abuiñ minféféñ bitéñ me va tebe. Amben aval té, me va yen naa, Jehôva « éé se ki évaghle ôyap ya kada môr ye be bia » (Bisè mintôl 17:27). É wo Jehôva, « wéé se ki édedaa étun » naa a vole, ye wône bebo-bisèñ bèñ amben éba be ne étam mevôm me ne ôyap (Esaïe 59:1). Jehôva, Akoa dam, a va tobe ye ma, éning ésese dam, éde ma ve ñe abuiñ akiba akal té. Méé dzi ki vaghle bo étam.