1. Za biboran bi nga ñong amu bi ne bôt be ye ékôan Jehôva ?

 BI BELE faa abuiñ biboran amu bi ne bôt be y’Ékôan Jehôva mbia metam ma. É ne été, éning émo dzi été, é ne va bo édedèè ndzukh, ve, Jehôva a va ve bia bobedzang ya bekal bèè naa be vole bia (Bya 133:1). A vole bia a bele é nda bôt é bele élat é ne ngu’u (Beéph. 5:33–6:1). Ye naa, a ve bia mbemba n’woghane mam ye é fakh bia yi, naa bi bele ña mvoa.

2. Za dzam bia yiène bo, amu dzé ki ?

² Ve, bia yiane sèñ ngu’u naa bi tsini ôsu naa bia sèhane Jehôva ya sôsôe. Amu dzé ? Amu naa biyong bizing bikop é bôt bevoo nge ki ébi bia bebièn, bi ne bia dzughu. É ne fe bia bo ndzukh naa bi dang bikop bia, dang-dang nge bia baalé bie abuiñ biyong. Bia yiane bo mban ésèñ bia bo Jehôva (1) éyong é kristen mboo a dzughu bia, (2) éyong é môt bia ñe bi ne nlughane a bo bia abé, ya (3) éyong bikop bia bebièn bia teghe bia. Ayeghle di, bia ye yen kada étéñ y’été. Bia ye fe yen meyeghle bi ne ñong ébe sôsôe a môt ya Biblia.

ZÔMEGHE ÉYONG É KRISTEN MBOO A BO WA ABÉ

3. Za ndzukh ayong Jehôva da tubane de ?

³ Ndzukh wa tubane wô. Bekristen bézing be bele mefulu bia vini bi tèè. Befe, be ne bia lame nge ki a ñong bia kaa fas nge ki faa ye abé n’nem. É bôt be tele ôsu ékôan été be ne bo bikop. Bitéñ bité, bi ne ve bôt bézing naa be sum sôô naa bi ne faa Ékôan Nzame été. Ndaane naa ba tsini ôsu naa ba sèhane Jehôva « nsama », ye bobeñang ye bekal beba, be ne sim naa ba tobe élat ye é bôt be va bo be abé nge ki a sim naa ba ke bisulan (Soph. 3:9). Ye mboane té ô  ne faa fakh ? Fasghan ayeghle bi ne ñong ye môt ézing ya Bible a nga tubane aval minzukh mité.

4. Za minzukh ntôl Paul a nga tubane mio ?

⁴ Éfônane ya Bible. Ntôl Paul a nga yem naa bobeñang ye bekal bèñ be mbe bôt a bikop. Éfônan, be nga dzime ñe kikh nsang ôyôm tam niène a nga sum ñii ékôan été (Bisè mintôl 9:26). Ôsu vèè, bevoo bézing be nga sua ñe nfa ya ve éyôla dèñ mvin (2 Becor. 10:10). Paul a nga yen mvene ézing é ñong mbia nkighan ô nga ve naa, é bôt bevoo be kol-ôbakh (Begal. 2: 11, 12). É moanñang wèñ mboo a mbe ñe édedèè bébéñ, Marc, a nga bo ñe é dzam é nga tobe ñe abé (Bisè mintôl 15:37, 38). Paul a mbe likh naa dzam daa y’é mam mesese a nga tubane me, me ve naa a taa bera wulu ye bôt beté. Ve, a nga tsini naa a bele mbemba ôsiman nfa bobeñang ye bekal bèñ ye tsini naa a sèhane Jehôva. Ve, dzé é nga vole naa a zôme mam mesese meté ?

5. Dzé é nga vole Paul naa a taa lame bobeñang ye bekal bèñ ? (Becolossien 3:13, 14) (A daghe fe bivaghle).

⁵ Paul a mbe éé ñeghe bobeñang ye bekal bèñ. Éñeghe Paul a mbe a bele akal é bôt bevoo, é nga vole ñe naa a bembe, se ki ébe bikop bieba, ve ébe é mbemba mefulu meba. Éñeghe é nga vole Paul naa, a bo é dzam émién a nga tsili, ane bia lang de nten Becolossien 3:13, 14 (A lang). Baghlan aval Paul a nga belane Marc. Amben Marc a nga lame Paul ékena minlômane ôsua dèñ, Paul éé dzi ki tsini naa a wokh abé. Ôsu vèè, éyong Paul a nga tsili mbemba kalare akal ékôan ya Colosse, a nga belane mbemba bifiè akal Marc, ane é môt ba ñe be nga sèñ, ane « éñi a nga bira ñe ve ngu’u » (Becol. 4:10, 11). Éyong ki Paul a mbe mbokh a Rome, a nga sili naa Marc éñe a zu ñe vole (2 Tim. 4:11). Bebela a ne naa, Paul é dzi ki lame bobeñang. Za ayeghle bi ne ñong ye éfônane Paul ?

6-7. Aval avé bi ne tsini naa bia dzing bobedzang ye bekal baa, be fiang bele bikop ? (1 Jean 4:7)

⁶ Ayeghle. Jehôva a kômô naa bi tsini naa bia lere bobedzang ye bekal bèè édzing (A lang 1 Jean 4:7). Éyong bobedzang ye bekal bèè baa ñong ki bia aval ane môan kristen a yiène de bo, bi ne tobe ndzi-n’nem naa béé dzi ki de bo amu ba vang de, ve ye naa ba dzeng naa ba bo é dzam Jehôva a yen sôsôe (Mink. 12:18). Nzame a ñeghe besôsôe bebo bisèñ bèñ be fiang bele bikop. Aa sim ki naa a kobe  bia éyong bia bo bikop ; zing daa a baghle ki bia (Bya 103:9). Bi ne édedèè mevakh naa Jehôva a dzame bia, éde bia yiène ñe vu bii dzame fe é bôt bevoo ! (Beéph. 4:32–5:1).

⁷ Simghane fe naa, é tam bi nga yir-hang amangha di, bia yiène tsini naa bia tobe élat ye bobedzang ye bekal bèè. Bia yem naa bitsible bia ye tugha vem. Be ne fe bia wua mbokh akal mebun maa. Nge dzam té da boban, bia ye bira yi avole bobedzang ye bekal bèè (Mink. 17:17). Yeneghan é dzam é nga biane moadzang Joseph a, mvene ézing ya Paña. Éñe ye bobedzang befe, be nga wua be mimbokh amu béé dzi ki ñong ngap nfa mam bizima. A dzô naa : « A mbokh, amu bi mbe bi too nsama, é mbe kuiñ naa é moan kristen mboo a ve wa ôlun. Éde bi nga yiène zômane ye dzaman bevoo ye éba bevoo, ye n’nem ôse. Dzam été é nga baghle bia élat ye nkaman. Mbokh, bi mbe nsama ye é bôt baa sèhane ki a Jehôva. Éyong ézing me nga dzukh, méé mbe ki foghe énam dam, éde é mbe me ndzukh naa ma bo mam m’ézing mamién. Ve moadzang mboo ézing a nga sôp bitôp biam, ye bo me mam mefe me mbe ma éban. Me nga buane ña édzing é tam me nga dang de yi. » Za mbemba mekalgha bi bele, naa bi kôm mintsiè bi bele ye bobedzang atéé ye ému !

Ô TAA SILI MO ÔSI ÉYONG ÑU-N’NÔM NGE KI ÑU-NGAL A BO WA É DZAM É NE ABÉ

8. Za ndzukh minlughan mia tubane wô ?

⁸ Ndzukh wa tubane wô. Melukh mesese ma tubane minzukh. Bible a yeghle naa é bôt be ne minlughan ba ye bele « bitsible nfa ye nsôn » (1 Becor. 7:28). Amu dzé ? Amu naa alukh da lat é bôt bebèñ be ne bôt a minsem ye naa, kada môt a bele mefulu mèñ, é mam a ñeghe ye é mam a vini. É bôt be ne minlughan be bele metum ma selan nge ki ba so mevôm mevôm. Ya tam, be ne sum lere mefulu me mbe ndzukh a yen kaa naa be lughan. Kada fulu ye été é ne so mintsiè. Ndaane naa kada môt a yebe bidzô bièñ ye dzeng aval a ne kôm ntsiè, be ne vane sum naa ba vehane bidzô. Be ne fe sum simane naa nkanane nge ki nvasane éde da ye kôm minstiè mieba. Ve, ye a tsam alukh, éde da ye kôm mintsiè mieba b ? Ntamane yen éfônane sôsôe minenga ézing a Bible été, a nga tsini naa a sèhane a Jehôva amben n’nôm a nga bira ñe daghle.

9. Za ndzukh Abigail a nga yiène dang ?

⁹ Éfônane ya Bible. Abigail a mbe nlughan ye Nabal, éñi Bible a dzô naa a mbe alet ye bele mbia abo dulu (1 Sam. 25:3). É nga yiène bo Abigail édedèè ndzukh naa a ning ye aval môt té. Ye Abigail a mbe a bele mekalgha naa a tsam alukh dèñ ? Ôwé. A mbe de bo éyong David, é môt a nga ye bo kéza ye Israel, a nga zu naa a zu wiñ n’nôm amu a nga tè ñe ye é bôt bèñ (1 Sam. 25:9-13). Abigail a mbe tup ye likh naa David a bo é dzam a nga kômô bo. Ve, a nga bo dzam ye tsini David naa a taa wiñ Nabal (1 Sam. 25:23-27). Amu dzé a nga bo dzam té ?

10. Dzé é mbe tsini Abigail naa a tsini naa a tobe alukh dèñ été amben minzukh a nga tubane mie ?

¹⁰ Abigail a mbe éé dzing Jehôva ye kang metsin metsing mèñ nfa alukh. Kaa  bisô naa, a mbe é yem é dzam Jehôva a nga dzô Adam ba Ève éyong a nga kôm alukh deba (Atar. 2:24). Abigail a mbe é yem naa alukh é ne nfufup asu Jehôva, a mbe é kômô ve Nzame n’nem mbeng, éde, é nga yiène ñe tsini naa a bo é dzam ésese a mbe bo naa a kôrô é nda bôt dzèñ ye fe n’nôm. A nga bo mam avôô naa David a taa wiñ Nabal. A mbe fe nkoghan naa a dzaa bidjiigha akal abé éé dzi ki bo. Bebela a ne naa, Jehôva a mbe é dzing minenga té akal ayokh dèñ ye édzing dèñ daa yane ki dzam ayat. Za ayeghle beyèè ye beyôm be ne ñong ye éfônan Abigail ?

11. (a) Za dzam Jehôva a yane naa minlughan mi bo ? (Beéphésien 5:33) (b) Za ayeghle mi va ñong ye aval Carmen a nga sèñ ngu’u naa a kôm alukh dèñ ? (A daghe fe évaghle).

¹¹ Ayeghle. Jehôva a kômô naa n’nôm baa ngal be tsini naa ba tobe nsama amben éyong mboo ye été a ne ndzukh a ning ye ñe. Za mevakh Nzame a ne wôran éyong a yen naa minlughan mia sèñ ngu’u naa be kôm mintsiè mieba ye leran édzing ye ngang (A lang Beéphésien 5:33). N’yenghan éfônane Carmen. Mimbu mi saman niène be nga lughan, ane Carmen a nga sum naa a yeghe Bible ye Bengaa Jehôva, ye duban ôyôm tam ôsu vèè. A dzô naa : « N’nôm wom éé dzi ki de yem ñong, amu a mbe é yen Jehôva zoa. A mbe é tè ma, ye si ma naa a ye ma kôre. » Amben aval té, Carmen éé dzi ki tsam alukh dèñ. Ébe mimbu 50 a nga tobe nlughan, Carmen a nga sèñ ngu’u naa a baghle alukh dèñ ye édzing ye ngang a mbe éé lere n’nôm. A dzô naa : « Aval ane mimbu mi nga ke mia lôt, me nga yeghe a wokh ñe ye kobe n’nôm wom ye akeng. Amu me nga yem naa alukh é ne nfufup asu Jehôva, me nga bo é dzam ésese me mbe bo naa me baghle alukh dam. Méé dzi ki vaghle lame alukh dam, amu me mbe méé dzing Jehôva c. » Nge aval minzukh mité mia sia so alukh denan été, beleghan ndzi-n’nem naa Jehôva a ye mia sukh asi ye vole mia a zôme.

Ô TAA SILI MO ÔSI NGE WA BO BIKOP

12. Za ndzukh bi ne tubane wô éyong bi va bo nsem ônen ?

¹² Ndzukh wa tubane wô. Bi ne bele nkôman ya sili mo ôsi éyong bi va bo nsem ônen. Bible a yebe naa minsem mia mi ne ve naa bi wôrane naa bi ne « n’tsaan ye nkôan » (Bya 51:17). Moadzang ézing a too éyôla naa Robert a nga sèñ ngu’u tang mimbu naa a tobe amvene. Ve, a nga bo nsem ônen ô nga ve ñe naa a wôrane naa  a nga dukh Jehôva. A dzô naa : « É dzidzi wom a nga buale ma ane ba bere ma môra angôs mekok nlô ayôp. Ôsu vèè, me nga wokh abum mintéñ. Ane me nga sum yi ye yaghlan Jehôva. Me nga simane naa tam té, Jehôva aa ye ki me veghle bèè. Amu dzé a ye de bo ? Atoo naa me nga lame ñe. » Nge bi bo nsem ônen, bi ne bele nkôman ya sili mo ôsi amu n’nem wèè ô ne n’tsaane, wa bune naa Jehôva a lameya bia (Bya 38:4). Nge aval dzam té éde wa wôran, simghan é sôsôe mbo ésèñ Jehôva ézing a Bible été, a nga tsini naa a sèhane ñe afiang bo naa a nga ku nsem ônen été.

13. Za nsem ônen ntôl Pierre a nga bo, ye naa, za bikop bife a nga bo kaa naa a bo nsem ônen té ?

¹³ Éfônane ya Bible. Alu kaa naa be wiñ Yésu, ntôl Pierre a nga bo abuiñ boan bikop, éde étom boan bikop bité a nga bo nsem ônen. Ôsusua, Pierre a nga lere naa, a dang tobe émièn mebun éyong a nga dzô naa a ye tobe sôsôe amben é bôt bevoo besese ba mane lame Yésu (Marc 14:27-29). Ôsu vèè, éyong be mbe afup Gethsemané, ébe abuiñ biyong, Pierre éé dzi ki tobe vevee atoo naa be nga sili ñe de (Marc 14:32, 37-41). A kôre ye vèè, ane Pierre a nga lame Yésu a bôt été (Marc 14:50). Asughlan, Pierre a nga dzô naa aa yem ki Yésu ébe biyong bilal, éé kane-kane fe bindang naa aa yem ki ñe (Marc 14:66-71). Pierre a nga bo yè éyong a nga yem naa a bo-hang nsem ônen ? Éyong a nga yen naa a bo-hang nsem ônen, a nga mane sulu ye tobe naa a bira yi, amu a mbe éé ve émièn mbia bidzô (Marc 14:72). Tame siman meyep Pierre a nga wôran éyong ôyôm mewala ôsu vèè, be nga wiñ Yésu mvuiñ dzèñ. Pierre a nga yiène wôran naa éé se ki éban !

14. Dzé é nga vole Pierre naa a tsini naa a sèhane Jehôva ? (A daghe fôrô ).

¹⁴ Abuiñ mekalgha me nga vole Pierre naa a tsini ôsu naa a sèhane Jehôva. Éé dzi ki tobe étam ; a nga ke yen bobeñang be ya nsisim bèñ, éde bebela ane naa, be nga fôlô ñe (Luc 24:33). Ye fe naa, éyong Yésu a nga wômô, a nga lereban ébe Pierre ye saghe ñe (Luc 24:34 ; 1 Becor. 15:5). Ôsu vèè, ndaane naa a yèè Pierre étom bikop bièñ, Yésu a nga dzô mvuiñ dzèñ naa, a ye ñe ve abuiñ meyem mefe (Jean 21:15-17). Pierre a nga yem naa a nga bo nsem ônen, ve éé dzi ki sili mo ôsi. Amu dzé ? Pierrre a mbe a bele ndzi-n’nem naa, Yésu, n’yeghle wèñ, éé dzi ki ñe lame.  Ya fe naa, bobeñang be ye nsisim be nga tsini naa ba sukh ñe asi. Za ayeghle bi ne ñong ye éfônane Pierre ?

15. Za dzam Jehôva a kômô naa bi tobe de ndzi-n’nem ? (Bya 86:5 ; Beromain 8:38, 39) (A daghe fe évaghle).

¹⁵ Ayeghle. Jehôva a kômô naa bi tobe ndzi-n’nem naa a dzing bia ye naa a dzame bia (A lang Bya 86:5 ; Beromain 8:38, 39). Éyong bia bo nsem, bi wôla ve bia bebièn bidzô. É wôla boban, da yiène fe. Ve, biaa yiène ki simane naa, bii se ki é môt be ne ñeghe ye dzame. Ndaane de, bia yiène dzigha dzeng avole. Robert, éñi bi va tare tu ôyôp, a dzô naa : « Me nga ku nsem ônen été amu me mbe méé bira bunu mamièn nfa ya dang meboblan. » A nga yen naa a yiène kobe ye bemvene. A dzô naa : « Niène me nga kobe ye bemvene, me nga wôran édzing Jehôva ngalane be. Bemvene béé dzi ki me lame. Be nga vole ma a bunu naa, Jehôva ña fe éé dzi ki me lame. » Bia fe, bi ne bele ndzi-n’nem naa, Jehôva ña fe a bira bia ñeghe ye naa, a dzame bia nge bia dzôban minsem mia, bia dzeng avole da yiène, ye ve mengu’u mesese mèè naa bi taa bera baalé bikop biè (1 Jean 1:8, 9). Mebun meté ma ye bia ve naa, bi taa sili mo ôsi éyong bia kop nge ki naa bia bo nsem.

16. Amu dzé mi ne bele nkôman ô ne ngu’u naa mia tsini naa mia sèhane Jehôva ?

¹⁶ Jehôva a bira dzing mengu’u bia ve naa bia sèhane ñe melu me ne ndzukh me ye asughlan ma. Ye avole Jehôva, bi ne tsini naa bia sèhane ñe ya sôsôe éyong n’nem wa bo bia mintèñ akal bikop bia, nge ki ébi é bôt bevoo. Bi ne tsini naa bia dzing bobedzang ye bekal bèè, ye dzame be, amben éyong ba bo bia abé. Bi ne lere é mura édzing bi bele akal Nzame, ye é ngang bi bele akal é bura mintaane mi mam mièñ, éyong bia bo é dzam ésese bi ne bo naa bi kôm mintsiè mi ne so alukh dèè été. Ye naa, nge bi bo nsem ônen, bi ne dzaa Jehôva avole, a yebe édzing ye ndzamane wèñ, ye fe tsini naa bia sèhane ñe. Bi ne tobe ndzi-n’nem naa bia ye ñong abuiñ biboran nge « biaa sili ki mo ôsi, nfa ya bo é dzam é ne mbeng » (Begal. 6:9).