1-2. Za dzam môt a yiène bo kaa naa a duban ?

 MIMBU mitan mi ndaghe lôr mi, bôt a lôt ézukh, be nga duban ye bo Bengaa Jehôva. Ane Timothée, n’yeghe ye ntet mimbu ôsua, abuiñ y’été, be nga yeghe bebela « atéé y’ô mong » (2 Tim. 3:14, 15). Bevoo, be nga yem Jehôva be ntoo beñabôrô, éba bevoo ki, be ntoo min’nôm. Éé ntoo ayôm mimbu, minenga ézing a nga yeghe Bible ye Bengaa Jehôva, éde a nga duban a too mimbu 97 !

² Nge ô ne n’yeghe Bible, nge ki naa, ô nga vem é nda-bôt Bengaa été, ye wa simane naa wa duban ? A ne mbemba nsonghan ! Ve, kaa naa ô duban, wamièn wa yiène tare ve Jehôva éning duè. Ayeghle di, da ye tugha lere dzé é ne a ve Nzame éning duè. Da ye fe wô vole a yem amu dzé waa yiène ki ko wong naa wa bo de, éyong ô ntoo nkoghane naa ô duban.

DZÉ É NE A VE NZAME ÉNING DUÈ ?

3. Vakh bifônane bi ya Bible bi y’é bôt be nga ve Jehôva bining bieba.

³ A Bible été, é môt a mbe nvaane akal Jehôva, a mbe ntopban akal nfufup ésèñ. Bisraelitas nge ki Bisraélite, be mbe ayong Jehôva a nga top. Ve, abim bôt be y’été, be mbe nvaane afeng akal Jehôva nfa ya bo nfufup ésèñ. Éfônan, Aaron a mbe a beghe « nfufup ndem ye ntopban » ; ôyôm ébè kông déé fèñ é baa ntôm a mbe a beghe nlô. Moan ébè kông té, é mbe dé lere naa, a mbe nvaane akal ngum aval ésèñ, da yili naa éñ’a mbe é fara n’nen y’ayong Israel (Lév. 8:9). Benaziréen be mbe nvaan akal Jehôva,  nfa ya bo ngum aval ésèñ. Éfiè « Nazareo nge ki Naziréen » da so éfiè nazir nkobe Hébreu da yili naa, « É môt a ne nkanan » nge ki « É môt a ne nvaane. » Benazareos nge ki benaziréen be nga yiène ning béé kang bikî Atsing Moisés é nga ve be (Nla. 6:2-8).

4. (a) Éyong wa ve Jehôva éning duè, za dzam da bo édedèè éban éning duè ? (b) A « tep » émièn da yili za dzam ? (A daghe fe évaghle).

⁴ Éyong wa ve Jehôva éning duè, wa top naa wa bo n’yeghe Yésu Christ ye ve naa, nkômane Nzame éwô ô dang éban éning duè. A bo ngiagh té da sili naa ô bo za dzam ? Yésu a nga dzô naa : « Nge môt a kômô me béé, a yiène tep émièn » (Mat. 16:24) Bifiè griego nge ki grec be nga konghlane naa « a tep émièn », be ne fe bi konghlane naa « a yiène dzô émièn naa kaa. » Éyong ô vehang Jehôva éning duè, wa ye yiène dzô kaa ébe é dzam ésese é ne tebe nkômane wèñ é ngam ayat (2 Becor. 5:14, 15). Dzam té da yili naa a dzô kaa ébe « mimboan mi ya nsôn », ane nsem évakh (Begal. 5:19-21 ; 1 Becor. 6:18). Y’aval bikî bité bi ne ve naa éning duè é bo ndzukh ? Kaa, nge wa ñeghe Jehôva ye bele ndzi-n’nem naa, metsing mèñ me ne akal mbeng wiè (Bya 119:97 ; Esaïe 48:17, 18). Moadzang ézing a too éyôla naa Nicholas a lere de ye bifiè bi : « Mi ne yen metsin metsing Jehôva ane ôngôô ye nda mimbokh da kame mia naa, mi taa bo é mam mesese mia kômô bo, nge ki ane ôngôô wa kane mia ye bembwébwém nfa ya kame mia. »

5. (a) Aval avé wa ve Jehôva éning duè ? (b) Za nkane ô ne ézang a ve Nzame éning duè ye nduban ? (A daghe fe évaghle).

⁵ Aval avé wa ve Jehôva éning duè ? Wa bo de, éyong wa bo ñe ngiagh meyaghlan été naa, wa ye kang fave ñe, ye naa, wa ye  tele nkômane wèñ ôsu éning duè. Éde, wa kiagh Jehôva naa, wa ye k’ôsu ye ñeghe ñe « ye n’nem wiè ôse, é ñuu duè ése, ôsimane wiè ôse ye é ngu’u duè ése » (Marc 12:30). Nvaane éning duè da boban fave ézizang wa ye Jehôva. Atoo naa, nduban wa boban a bôt été ; da lere é bôt besese be ne vèè naa, ô vehang Nzame éning duè. Nvaane éning duè ô se ki zeze ngiagh, ye naa, Jehôva a yane naa, ô ning wéé kang ngiagh té, aval wamièn wa kômô fe de (Eccl. 5:4, 5).

AMU DZÉ WA VE JEHÔVA ÉNING DUÈ ?

6. Dzé da tsini môt naa a ve Jehôva éning dèñ ?

⁶ Akalgha da dang éban da ve naa, ô ve Jehôva éning duè, é ne amu wa ñeghe ñe. Édzing daa so ki fave ébe é dzam étam wa wôran. Ve, da so fe ébe é « ña n’yeman » ye « mbemba n’woghane nsisim » y’é mam ô va yeghe nfa Jehôva, me nga ve naa, édzing ô bele akal dèñ é vem (Becol. 1:9). Ayeghe Bible duè, é nga ve wa ndzi-n’nem naa, (1) Jehôva a ne faa ña môt, (2) naa Bible a ne Nkobe wèñ, ye (3) naa a belan Ékôan dèñ nfa ya dzale nkômane wèñ.

7. Za dzam bia yiène bo kaa naa bi ve Nzame éning dèè ?

⁷ É bôt ba ve Jehôva éning deba, ba yiène yem meyeghle me ne tsîn ye Nkobe Nzame ye ning béé kang metsin metsing mèñ. Ba ve mengu’u mesese meba nfa ya kanghle é bôt bevoo é mam mesese ba yeghe aval étéñ deba da likh be de (Mat. 28:19, 20). Édzing deba akal Jehôva é vemang, ye naa, be mbele nkômane ya ve ñe éning deba nfa ya sèhane fave ñe. K’éde fe wa kômô bo nga ? Nge wa ñeghe Jehôva ye n’nem wiè ôse, waa ye ki ñe ve  éning duè ye duban fave amu wa kômô ve n’yeghle wiè, nge ki bebyèñ buè n’nem mevakh ; nge ki faa, amu wa kômô bo ane memvuiñ muè.

8. Aval avé a yem mbeng é ne éban nfa nkighane wa ñong naa wa ve Jehôva éning duè ? (Bya 116:12-14)

⁸ Éyong wa siman é mam mesese Jehôva a bohang akal duè, wa ye yem mbeng akal é mam mesese a bohang wa, éde da ye wô tsini naa ô kômô ñe ve éning duè (A lang Bya 116:12-14). Bible a luè Jehôva naa, é Môt a ve « bedas besese be ne mbeng, ye minvehane misese mi ne kaa ékop » (Jacq. 1:17). É das da dang bedas besese a nga ve, a ne atunegha é Moan wèñ, Yésu. Simeghane nté mbé das té é ne mbeng ! Ntang ô nga ve naa, ô bele mbemba élat ye Jehôva. Ye ve wô maa ya ning mbèmbèè (1 Jean 4:9, 10, 19). A ve Jehôva éning duè, é ne aval da dang mbeng ô ne ñe lere naa, wa yem mbeng a nga bo wa nfa é môra nleran édzing daa be ki tare boban, ye biboran bisese Jehôva a nga ve wa (Deut. 16:17 ; 2 Becor. 5:15) N’yemane mbeng té da tugha kuiñ ayeghle 46, atoan 4, y’abakh Beleghane éning é ne mbembèè !, é bele éngengeng da bem bibuk bilal é too nlô-adzô naa, Lo que podemos regalarle a Dios nge ki Offrons des cadeaux à Dieu.

Y’Ô NTOO NKOGHAN AKAL A VE NZAME ÉNING DUÈ YE DUBAN ?

9. Amu dzé môt aa yiène ki wôrane naa ba yemle ñe nfa y’a ve Nzame éning dèñ ?

⁹ Éyong ézing wa wôrane naa, wéé be ki nkoghane akal a ve Nzame éning duè ye duban. Ngeng ézing wa yiène tsen mam mézing éning duè naa, ô dzale metsin metsing Jehôva, nge ki faa naa, wa yi abuiñ tam naa ô wône mebun muè (Becol. 2:6, 7). Beyeghe Bible besese baa vem ki aval dèè, ye naa, bong besese béé se ki nkoghane naa be ve Jehôva éning deba ye duban, éyong be bele mimbu mivoo. Dzenghe naa ô tugha wokh é mam wa yiène tsen, y’é dzam ô ne bo, ve, kaa vaghle dzeng naa wa vaghane ye môt nfe (Begal. 6:4, 5).

10. Za dzam ô ne bo nge wa simane naa wéé be ki nkoghane naa wa ve Nzame éning duè ye duban ? (A daghe fe nkaalé «  Akal bitong bi nga vem a bebela été. »)

¹⁰ Amben wa simane naa, wéé be ki nkoghane naa wa ve Jehôva éning duè, tsinighe naa wa song dzam té. Yaghlane Jehôva naa a borane mengu’u wa ve nfa ya tsen é mam ma yiène (Beph. 2:13 ; 3:16). Ô ne bele ndzi-n’nem naa, a ye bèè meyaghlane muè ye yalane me (1 Jean 5:14).

AMU DZÉ BÔT BÉZING BA KO WONG NAA BE DANG BITÉÑ BITÉ

11. Aval avé Jehôva a ye bia vole naa bi tobe ñe sôsôe ?

¹¹ Bôt bézing be ntoo nkoghane naa ba ve Jehôva bining bieba ye duban, ve ba ko wong. Be ne sili bebièn naa, ‘za dzam da ye boban nge da sia kuiñ naa ma bo nsem ônen, ye naa, ba tele ma afeng ékôan été ?’ Nge aval wong té éde ô bele, tobe ndzi-n’nem naa, Jehôva a ye wô ve é dzam sese wa yi naa « ô tsini naa wa wule aval da yiène ye [ñe] nfa ya ve ñe n’nem mbeng » (Becol. 1:10). A ye fe wô ve ngu’u ya bo é dzam é ne sôsôe. A lereyang naa, a ne de bo y’aval a nga belane abuiñ bôt befe (1 Becor. 10:13). A ne amu akalgha avoo y’été, éde baa dang ki tele abuiñ bôt afeng ékôan été. Jehôva a vole ayong dèñ naa é tsini naa da tobe ñe sôsôe.

12. Aval avé bi ne saalé nsem ônen ?

 ¹² É wôla kuiñ naa, boan be-bôt a minsem besese be ne kômô bo é dzam é ne abé (Jacq. 1:14). Ve, ô ne top é dzam wa ye bo éyong nkômane té wa ye so. Bebela a ne naa, wa, wa top aval wa ye ning. Amben abuiñ bôt ba dzô naa, môt ézing éé se ki djié é dzam a wôran nge ki a bo, ve, é ne minèè. Ô ne yeghe a djié mbimbia minkômane muè. Amben mbia nkômane té wa so wa, ô ne top naa, waa bo ki é dzam é ne abé. Naa ô bo de, wa yiène yaghlane melu mesese. A baghle mbemba mefulu me ya nsisim nfa ya yeghe Nkobe Nzame. A ke bisulan éyong ésese. A kanghle é bôt bevoo é mam wa yeghe. A béé bitéñ bité, da ye wô ve ngu’u naa ô ning wéé kang é ngiagh ô nga bo. Éde, ô taa vaghle vuène naa, Jehôva a ye wô vole naa ô bo de (Begal. 5:16).

13. Za mbemba éfônane José nge ki Joseph a ve bia ?

¹³ Da ye wô bo ébubu naa, ô tobe sôsôe ya Jehôva nge wa tare kikh é dzam wa ye bo éyong wa ye tubane meboblan. Bible a kobe adzô é bôt be nga bo de, amben be mbe bebo minsem. Éfônan, é minenga Potifar a nga yemle José nge ki Joseph abuiñ biyong naa a ke binong ye ñe. Ve, abong té a nga yemang é dzam a yiène bo. Bible a dzô bia naa, « a nga tep », éde a nga dzô naa : « Amu dzé ma ye bo aval mbia dzam té, ye bo nsem asu Nzame ? » (Atar. 39:8-10) Bebela a ne naa, abong té José nge ki Joseph a nga yemang é dzam a yiène bo kaa naa minenga té a bobele ñe. Dzam té é nga ve naa é bo ñe ébubu a bo é dzam é ne sôsôe éyong a nga tebe meboblan été.

14. Aval avé bi ne yeghe a dzô kaa ébe mbia mimboan ?

¹⁴ Aval avé ô ne vu José nge ki Joseph ye tobe sôsôe ya Nzame éyong ô tele meboblan été ? Ô ne de bo éyong wa kikh éndagha é dzam wa ye bo éyong wa ye tebe meboblan été. Tepghe é mam mesese Jehôva a vini, amben ôsiman ya bo mam meté (Bya 97:10 ; 119:165). Nge ô bo de, waa ye ki bo nsem éyong wa ye tebe meboblan été. Amu a kuane naa ô tareya kôman é dzam wa ye bo.

15. Aval avé môt a ne lere naa a dzeng Jehôva « ya n’nem ôse » ? (Behébreu 11:6)

¹⁵ Nfa wiè, éyong ézing wa yem naa, ô  yenang bebela, ye naa, wa kômô sèhane Jehôva ya n’nem ôse wiè, ve dzam ézing é ngen da biñ wa naa ô ve ñe éning duè ye duban. Ô ne bo é dzam kéza David a nga bo di. Ô ne dzaa Jehôva naa : « Dzenghe ma a n’nem été, a Nzame, ye yem aval ô ne été. Fasghe ma, ye yem é mam ma ve ma meyep. Yeneghe nge é mam me ne abé me ne ma a n’nem été, ye wule ma é zen ya mbèmbèè » (Bya 139:23, 24). Jehôva a bôran é bôt besese ba « dzeng ñe ya n’nem ôsese. » Mengu’u wa ve naa ô dzale nsonghane ya ve ñe éning duè ye duban, ma lere ñe naa wa kômô faa de bo (A lang Behébreu 11:6).

TSINIGHE NAA WA YIR JEHÔVA BEBÉÑ

16-17. Aval avé Jehôva a dure é bôt be nga vem a bebela été ? (Jean 6:44)

¹⁶ Yésu a nga dzô naa, Jehôva éñ’a duru beyeghe bèñ (A lang Jean 6:44). Simeghane nté mbé ôsimane té ô ne édokh, y’aval da name wa. Jehôva a yen mbeng ébe kada môt, éyong té a duru ñe ébe ñe. A yen kada môt ane « é dzôm dèñ émièn » nge ki ane « é dzôm é ne ñe tang nden » (Deut. 7:6 ; atoan). Éñe fe a yen wa aval té.

¹⁷ Ve, é ne kuiñ naa, ô va vem a bebela été. Ô ne wôrane naa, wa sèhane Jehôva fave amu bebyèñ buè ba bo de, ye naa, se ki Jehôva éñ’a va dure wa ébe ñe. Ve dèè, Bible a dzô naa : « Yirghane Nzame bebéñ, éyong té a ye mia yir bebéñ » (Jacq. 4:8 ; 1 Mila. 28:9). Éyong wa tebe ôsu naa wa yir Jehôva bebéñ, ñ’a yalane wa éé yir fe wô bebéñ. Jehôva aa yen ki wa fave ane ngap ye môra nsama bôt. A duru kada môt ; da daghe fe é bôt be nga vem a bebela été. Éyong môt a tebe ôsu nfa y’a yir Jehôva bebéñ, A yalane ñe, aval bi va lang de nten Jacques 4:8 (A vaghane ya 2 Bethessalonicien 2:13).

18. Za dzam bia ye yen ayeghle da zu di ? (Bya 40:8)

¹⁸ Éyong wa ve Jehôva éning duè ye duban, wa vu Yésu. Émièn a nga yebe naa, a ve Ésaa é ñuu dzèñ nfa ya bo é dzam ésese a nga sili ñe (A lang Bya 40:8 ; Behéb. 10:7). Ayeghle da zu, bia ye yen é dzam da ye wô vole naa, ô tsini naa wa sèhane Jehôva a sôsôe été niène wa duban.