1. Za dzam da so wa nlô été, éyong wa simane Jehôva ?

 YE Ô dzenghang naa wa yem é dzam Jehôva a fônane do ? Éyong wa kobe ya ñe meyaghlan été, za dzam da so wa ôsiman ? Bii se ki yen Jehôva, ve, Bible a kar bia aval Jehôva a ne, ébe abuiñ meval. Ba luè Jehôva naa « nlô dzôp ya ében » ya fe « é nduan é ne ngu’u » (Bya 84:11 ; Behéb. 12:29). Ézéchiel a nga dzô naa Jehôva a ne ane akoa zafiro nge ki saphir da fèñ, ane ékèñ da fèñ ya fe ane ntutum wa fèñ (Ézéch. 1:26-28). A yen Jehôva aval té, é ne ve naa bi yen naa bii se ki dzôm ézing nge ki a wôrane naa bii se ki bo élat ya ñe.

2. Za dzam é ne ve naa, é bo bia ndzukh naa bi yir Jehôva bebéñ ?

² Amu bii se ki yen Jehôva, é ne bia bo ndzukh a bune naa a dzing bia. Bôt bézing ba tem naa, Jehôva éé se ki be vaghle dzing amu é mam be nga bo éning deba melu ô mvus. Éyong ézing bii dzi ki bele ésaa a ne édzing. Jehôva a yem é dzam bia wôrane, ye yem amu dzé é ne ndzukh naa bi yir ñe bebéñ. Éde, a belane Bible naa a vole bia naa bi yem aval môt a ne.

3. Amu dzé bia yiène tugha fas édzing Jehôva ?

³ É fulu da tugha lere aval môt Jehôva a ne, é ne édzing (1 Jean 4:8). Jehôva éñ’a ne tsîn édzing. Édzing té da name é mam mesese a bo. É ne édedèè añep ya ngu’u amu naa a lere de amben ébe é bôt baa dzing ki ñe (Mat. 5:44, 45). Ayeghle di été, bia ye tugha fas aval môt Jehôva a ne, ya aval avé a lere édzing dèñ. Nté sese bia ye tugha ke bia yeghe abuiñ mam nfa Nzame, édzing bi bele akal dèñ da ye tugha vem.

JEHÔVA A BIRA BIA DZING

4. Za dzam édzing Jehôva da ve naa mi wôran ? (A daghe fe évaghle).

⁴ « Jehôva a ne ndzalane y’édzing » (Jacq. 5:11). A Bible été, a vaghane émièn ya é ñiè a ne édzing (Esaïe 66:12, 13). Tamane simane é ñiè a baghle nkenghle moan wèñ ya édzing. A tuè ñe mebéñ mèñ été, éyong té a kobe ñe ya mbemba king. Éyong a yi, nge ki naa a wokh mintèñ vôm ézing, a dzeng naa a ve ñe é dzôm se a yi. Éyong bia dzukh, bi ne  bele ndzi-n’nem naa, Jehôva a ye bia lere édzing. Ntsili Bya a nga tsili naa : « Éngeng meyep me nga dzèñ ma a n’nem, ô nga fôlô ma ye sili ma n’nem ôsi » (Bya 94:19).

5. Za dzam édzing é ne mbèmbèè Jehôva da yili akal denan ?

⁵ Jehôva a ne sôsôe (Bya 103:8). A tsini naa a lere bia édzing amben éyong bi va bo é dzam é ne abé. Bisraélite be nga bira ve Jehôva n’nem mintèñ y’abo-dulu deba ébe abuiñ biyong, ve, éyong be nga dzôbane mbia be-mam be nga bo, ye tele naa ba bo mam meté, a nga ban bo édzing é ne mbèmbèè dèñ. Éfônan, a nga dzô be naa : « Amu ô ntoo tang nden é mis mam, be va lughu wa ye naa, ma dzing wa » (Esaïe 43:4, 5). Jehôva a ngen a bele aval édzing té akal dèè ému. Bi ngene buan édzing té. Amben bi va bo bôra bikop asu dèñ, Jehôva aa lame ki bia. Éyong bia dzôban ya bulan ébe Jehôva, bia ye yen naa a ngen a dzing bia. A kiagh naa, « a ye dzame ya n’nem ôsese » (Esaïe 55:7). Bible a kobe adzô ndzamane té ane « metam ma ve avuèñ [. . .] ma so ébe Jehôva émièn » (Bisè mintôl 3:19).

6. Za dzam nten Zacharie 2:8 da yeghle bia nfa Jehôva ?

⁶ A lang Zacharie 2:8. Amu a dzing bia, Jehôva a wokh é mam bia wôran ye naa, a kômô kame bia. A ne éwiñ éyong bia dzukh. Akal dzam té, bi ne bele ndzi-n’nem naa a ye yalane bia éyong bia ye yaghlane naa : « Baghle ma ane nso dzis wiè » (Bya 17:8). Dzis é ne ékila ñuu é ne ébubu a ndaman ya fe tang nden. Éde, éyong Jehôva a vaghane bia ya nso dzis wèñ, a ne ane a dzô naa, ‘É môt asese a bo mia abé, mia ayong dam, a ndaman é dzôm é ne me tang nden.’

7. Amu dzé bia yiène wône mebun bi bele ébe édzing Jehôva ?

⁷ Jehôva a kômô naa bi bele ndzi-n’nem naa, a dzing kada môt y’ébe bia. Ve, a yem naa akal é mam bi nga tubane mo melu ô mvus, bi ne sili nge a ye faa bia dzing. Nge ki naa, bia tubane mam mézing éndagha me ne tele mebun bi bele ébe édzing Jehôva meboblan été. Aval avé bi ne wône mebun bi bele ébe édzing Jehôva ? A ne éyong bia yeghe aval Jehôva a lere Yésu, minwoane mboan, ya bia besese édzing dèñ.

 AVAL JEHÔVA A LERE ÉDZING DÈÑ

8. Amu dzé Yésu a mbe a bele ndzi-n’nem ébe édzing Ésaa ?

⁸ Tang abuiñ mintet mimbu, Jehôva ba ndzidzing Moan wèñ be nga bele élat édzing é ne édedèè ngu’u. Élat deba é ne édi da dang n’nôm éning se ngura. Jehôva a nga tugha lere édzing dèñ akal Yésu, aval ane bia lang de nten Matthieu 17:5. Jehôva a mbe sia dzô naa, ‘A ne é môt ma yebe.’ Ve, a nga kômô naa bi yem nté mbé a ñeghe Yésu, éde a nga luè ñe naa « Ndôma dzam, éñi ma dzing. » Jehôva a mbe a too Yésu mebun, dang-dang amu a mbe nkoghane naa a ve éning dèñ (Beéph. 1:7). Yésu éé mbe ki é sôô naa Ésaa a ñeghe ñe. Édzing Jehôva é mbe é dzam é ne bebela aval da ve naa, Yésu a mbe de wôrane n’nem wèñ été. A mbe a bele mebun mesese naa, Ésaa a ñeghe ñe. Ébe abuiñ biyong, a nga dzô ya mebun mesese naa Ésaa a ñeghe ñe (Jean 3:35 ; 10:17 ; 17:24).

9. Za bifié bia lere édzing Jehôva a bele akal minwoane mboan ? Vakh ayilgha. (Beromain 5:5).

⁹ Jehôva a ban fe édzing dèñ akal minwoane mboan (A lang Beromain 5:5). Bilighan éfié « a chiiban. » Abakh ézing da kobe adzô bifié bité ane « é dzôm da zu bia ô ñu ane moan ôshuiñ. » Za môra éfônan da lere é môra édzing Jehôva a bele akal minwoane mboan ! Minwoane mboan ba yem naa, « Nzame a ñeghe be » (Jude 1). Ntôl Jean a nga dzô é dzam ba wôran éyong a nga tsili naa : « Daghane aval édzing Ésaa wèè a nga ve bia, naa be luè bia naa é boan Nzame ! » (1 Jean 3:1) Ye Jehôva a dzing fave minwoane mboan ? Kaa, Jehôva a nga lere kada môt y’ébe bia édzing dèñ.

10. Za môra dzam Jehôva a nga bo naa a lere édzing dèñ akal denan ?

¹⁰ Za môra dzam Jehôva a nga bo naa a lere édzing dèñ ? A ne ntang, amu ngalane de Jehôva a nga lere aval édzing môt ézing aa be ki tare lere éning di ! (Jean 3:16 ; Bero. 5:8) Jehôva a nga ve é Moan wèñ a bira dzing, éé likh naa a zu wu akal boan be-bôt besese, nfa ye naa, minsem miè mi tobe ndzaman ya naa, bi bo memvuiñ mèñ (1 Jean 4:10). Éyong bia ye bira binane ntang Jehôva ba Yésu be nga yaane, aval té éde fe bia ye tugha wokh nté mbé ba dzing kada môt y’ébe bia (Begal. 2:20). Béé dzi ki yaane ntang fave amu é sôsôe Jehôva é nga sili de. A ne é das é ne mboane ya édzing. Jehôva a nga lere édzing a bele akal dèè éyong a nga ve é Moan a dang dzing, Yésu, ane atunegha. A nga likh naa é Moan wèñ a dzukh ye wu akal dèè.

11. Za dzam nten Jérémie 31:3 da yeghle bia ?

¹¹ Aval ane bi va yen do, Jehôva aa bo ki va wôran édzing akal dèè, a lere fe bia nté mbé a ñeghe bia (A lang Jérémie 31:3). Jehôva a nga dure bia ébe ñe amu a dzing bia (A vaghane ya Deutéronome 7:7, 8). Dzam ézing nge ki môt ézing éé se ki bia kane ya édzing dèñ (Bero. 8:38, 39). Édzing té da ve naa mi wôrane yè ? Langhane Bya 23, ya yen aval édzing Jehôva é nga name David ye aval é ne name bia besese.

ÉDZING JEHÔVA DA VE NAA MI WÔRANE YÈ ?

12. Za akikh bes ô ne bo ébe nten Bya 23 ?

¹² A lang Bya 23:1-6. Bya 23 a ne é za da lere mebun ébe édzing é ne mbèmbèè Jehôva. David ntsili Bya té, a lere élat é ne ngu’u é mbe ézizang éñe ya Jehôva, Mbaghle wèñ. David a mbe éé wôrane naa a ne nkaman éyong a nga likh naa Jehôva a lere ñe zen, ye yaghbe ébe ñe ya n’nem ôsese. David a mbe é yem naa Jehôva a ye ñe lere édzing dèñ nté sese a ye ning. Dzé é nga ve ñe aval mebun meté ?

13. Amu dzé David a mbe a bele ndzi-n’nem naa, Jehôva a mbe éé baghle ñe ?

 ¹³ « Maa ye ki yi dzam ézing. » David a nga wôrane naa, Jehôva a baghle ñe amu naa tam ésese a nga ve ñe é dzam a nga yi. David a nga yem naa, Jehôva a ne mvuiñ dzèñ ye naa, a bele ayebe dèñ. Akal dzam té, éde a mbe a bele ndzi-n’nem naa, amben é dzam ésese é ne biane ñe éning, Jehôva a ye tsini naa a baghle ñe ye dzale mekômgha mèñ. Amu David a mbe a bele mebun naa, Jehôva a ñeghe ñe, ye naa, a ye ñe baghle, éd’é nga vole ñe naa, a taa bera yep a n’nem, ve, naa a tsini naa a tobe mevakh été, ye yebe abim a bele (Bya 16:11).

14. Aval avé Jehôva a ne bia baghle ya édzing ?

¹⁴ Jehôva a baghle bia ya édzing dang-dang éyong mbia be-mam ma boban éning dèè. Claire a, éñi a nga sèñ a Bethel a lôt mimbu 20, éé mbe ki éé yem aval a ne vole é nda-bôt dzéñ, éyong be nga tubane abuiñ minzukh. Ésaa a nga bele derame cerebral nge ki accident vasculaire cerebral, moanñang mboo wèñ be tele ñe afeng ékôan été, ya naa, é nda bôt dzéñ é nga dzimlé é moan mbanegha wôba y’é nda dzeba. Aval avé Jehôva a nga lere bo naa a baghle bo ya édzing ? Claire a dzô naa : « Jehôva a nga ve naa ma, y’é nda-bôt dzam bi bele é dzam ésese bi nga yi kada môs. Ébe abuiñ biyong, é dzam Jehôva a nga ve bia, é nga lôt é dzam me mbe simane ! A bira simane meval Jehôva a nga so a vole bia, é nga vole ma a tsini naa ma sèhane Jehôva ya mevakh éyong me nga tubane minzukh mife éning dam. »

15. Amu dzé David a nga wôrane naa Nzame a nga koghle ñe ngu’u ? (A daghe fe évaghle).

¹⁵ « A koghle me ngu’u. »  Biyong bizing,  David a nga yep a n’nem amu minzukh ya meboblan mesese a nga tubane mio (Bya 18:4-6). Ve, aval Jehôva a nga lere ñe édzing ye baghle ñe, é nga koghle ñe ngu’u. Jehôva a nga ke mvuiñ dzèñ é mbe mvoaran « mevôm me mbe abuiñ biloa » ya « mevôm me awèèghan me mbe abuiñ mendzim. » Dzam té é nga ve naa, David a bera bele ngu’u ya tsini naa a sèhane Jehôva ya mevakh (Bya 18:28-32).

16. Aval avé édzing Jehôva é nga koghle wô ngu’u ?

¹⁶ Aval dèè fe ému, « a ne amu édzing é ne mbèmbèè Jehôva éde bii dzi ki mane dzang » éyong bi nga tubane meboblan ya minzukh mi y’éning (Min. 3:22 ; Becol. 1:11). N’ñonghan éfônan Raquel nge ki Rachel. A nga bira wokh n’nem mintèñ éyong n’nôm a nga kôre Jehôva ya fe éñe, é tam môra ôkoan COVID-19. Za dzam Jehôva a nga bo akal dèñ ? A dzô naa : « Jehôva a nga ve naa me wôrane naa ba dzing ma. A nga dzale ma y’abuiñ memvuiñ be nga lôt abuiñ tam ya ma, be nga zu me ve bidzi, be nga lôm ma be mensaje nge ki be message ye tsili ma mbemba bifus bi ya Bible, be mbe béé wèñ ya ma, ye simane ma éyong ésese nté mbé Jehôva a mbe é baghle ma. Ma ve Jehôva akiba éyong ésese akal a nga ve ma é môra nda bôt é ne édzing. »

17. Amu dzé David « éé nga ko ki dzam ézing wong » ?

¹⁷ « Maa ko ki dzam ézing wong amu ô ne ya ma. » Ébe abuiñ biyong, David a mbe dzimlé éning dèñ, ye naa, a bem a bele abuiñ minzizing mi mbe édedèè ngu’u. Ve dèè, édzing Jehôva é nga ve naa a wôrane mvoa ya naa a ne nkaman. David a mbe é wôrane naa, Jehôva a mbe ya ñe bitéñ bisese, dzam té é nga sili ñe n’nem ôsi. Akal dzam té éde a mbe yiè naa : « [Jehôva] a nga kôre ma ébe é mam mesese me nga ve me wong » (Bya 34:4). É mam David a mbe é ko wong me mbe bebela, ve, édzing Jehôva é mbe ngu’u a dang é mam a mbe é ko wong.

18. Aval avé a bele ndzi-n’nem ébe édzing Jehôva é ne bia ve ngu’u éyong bia ko wong ?

¹⁸ Aval avé a bele ndzi-n’nem ébe édzing Jehôva é ne bia ve ngu’u éyong bia tubane bikowong bimam ? Mpwaghe mefan ézing a too ayôla naa Susi a dzô é dzam n’nôm ya éñe be nga wôran éyong é moan wôba a nga wiñ émièn : « Éyong aval mbia dzam té da boban éning duè, ô ne ko wong naa mbia be-mam mefe me bera biane wa. Ve, édzing Jehôva da ve naa bi wôrane mvoa ya naa bi ne nkamane. » Raquel nge ki Rachel, éñi bi va tare tu ôyô, a simane é dzam  di : « Alu ézing, éyong me mbe édedèè éwiñ ya naa, me nga yep a n’nem ya bira ko wong, me nga bira yaghlane Jehôva méé yi. Étéñ té bièn, me nga wôrane ane Jehôva a sili ma n’nem ôsi ya fôlô ma, ane ñiè a bo do y’é moan wèñ, éde me nga ke ôyô. Maa ye ki vaghle vuène tam té. » Mvene ézing a too éyôla naa Tasos, a nga lôt mimbu minii a mbokh amu a nga tep naa a ñii nsama bizima. Aval avé a nga wôrane édzing Jehôva ya aval a nga baghle ñe ? A dzô naa : « Jehôva a nga dzale mekômgha mam a lôt abim me nga siman. Dzam té, é nga wône é ndzi-n’nem me bele naa, me ne ve mebun mam mesese ébe ñe, ya fe naa, Jehôva a nga ve naa me tobe mevakh été amben me mbe a mbokh, é vôm ô nga bira so bôt meyep a n’nem. Dzam té, é nga vole ma a yen naa, nté sese me nga bira sèhane Jehôva, nté sese té, éde a nga bira borane ma. Éde me nga sum naa ma sèhane ñe ane mpwaghe mefan nté me mbe a mbokh. »

YIRGHE NDZIDZING NZAME WIÈ BEBÉÑ

19. (a) Aval avé a yem naa Nzame a ñeghe bia, é ne name é mam bia dzô meyaghlane mèè été ? (b) Za nfa y’édzing Jehôva da bira wo name ? (A daghe nkaalé «  Bifiè bia vole bia a wôran édzing Jehôva. »)

¹⁹ Bifônane bisese bi va yen, bi va lere bia naa, Jehôva, « é Nzame a ne édzing » a ne ya bia ! (2 Becor. 13:11) A bis kada môt y’ébe bia. Bi bele ndzi-n’nem naa, bi ne « ndzalane y’édzing é ne mbèmbèè dèñ » (Bya 32:10). Nté sese bia binan ébe aval a nga lere bia édzing dèñ, nté sese té, bia ye bele mebun naa, Jehôva a ne faa, bia ye fe wôrane naa bi ne ñe bebéñ. Bi ne yaghlane ñe kaa ko wong ye dzô ñe nté mbé bia yi édzing dèñ. Bi ne ñe dzô é mam mesese ma ve bia meyep a n’nem, amu bi bele mebun naa a wokh bia, ye naa, a kômô bia vole (Bya 145:18, 19).

20. Aval avé édzing Jehôva da ve naa bi yir ñe bebéñ ?

²⁰ Aval ane bia kômô ke tobe a nduane nfeng é mos ô ne avep, aval té fe, édzing Jehôva da ve naa bi kômô ñe yir bebéñ. Édzing Jehôva é ne édedèè ngu’u, é too fe avuèñ. Éde tobeghane mevakh amu Jehôva a dzing mina. Éyong té éde bia besese bia ye yebe édzing dèñ bi dzô naa : « Ma dzing Jehôva ! » (Bya 116:1).