1-2. Za minzukh besôsôe bebo bisèñ Jehôva be ne tubane mio ?

 NGE mbia dzam da boban, éning dzèè é ne sia tsen avôô. Éfônan, sôsôe moadzang ézing a too éyôla naa Luis a, be nga yen ñe aval cancer bôt baa bira ki koan. Dokira a nga dzô ñe naa, a ligheya ñe fave ayôm mengoan m’éning. Monika ba n’nôm be mbe béé bira sèhane Jehôva nsama. Môs ézing, Monika a nga yem naa, n’nôm a mbe fe mvene, a nga bo nsem achèñ tang abuiñ mimbu. Olivia, kal dzaa ézing a ne nkuèñ a nga yiène kôre é nda dzèñ amu naa môra ôkôs ô nga ye boban. Éyong a nga bulan, a nga kôane naa môra ôkôs té a mana tsam é nda dzèñ. Kaa naa be nga yane do, éning Luis, Monika ya Olivia é nga bira mane tsen. Ébe wa, ye mbia dzam ézing é nga sia wô bo ya tsen éning duè aval é nga boban ya bobedzang beté ?

² Amben bi ne besôsôe bebo bisèñ Jehôva, bia fe bia tubane minzukh ya ku minkôkoan ane môt asese. Bôt be ne fe bia tebe é ngam ayat nge ki a tsible bia amu ba vini ayong Nzame. Amben Jehôva aa kame ki bia ébe aval minzukh mité, a kiagh naa a ye bia vole (Esaïe 41:10). Y’avole dèñ, bi ne tsini naa bia tobe mevakh été, a ñong mbemba minkighan ya tobe sôsôe ya ñe, amben éyong bi tele é bôra minzukh été. Ayeghle di été, bia ye yen meval menii Jehôva a vole bia éyong bi tele metam me ne édedèè ndzukh bining biè. Bia ye fe yen é dzam bia yiène bo naa bi buan avole Jehôva a ve bia.

 JEHÔVA A YE WÔ BAGHLE

3. Za dzam é ne bia bo nzdukh naa bi bo éyong bia tubane ndzukh ézing ?

³ Ndzukh wa tubane wô. Éyong bia tubane ndzukh ézing, é ne bia bo éyèñ naa bi yen mam aval da yiène, ye ñong minkighan. Amu dzé ? Amu bi ne tobe édedèè éwiñ ye yep a n’nem. Bi ne wôrane naa bi tele ô dzibi ôsi kaa yem é vôm bi ne ke. Yeneghan é dzam bekal bèè bi va tare tu ayôp be nga wôran, nté be nga tubane ndzukh wôba. Olivia a ndzô naa : « Niène ôkôs té ô nga mane tsam é nda dzam, me mbe ane é môt a dzimeyang, kaa fe yem é dzam me mbe bo. » Nfa é dzam n’nôm a nga bo ñe, Monika a dzô naa : « Me nga wôran ane a nga dukh ma aval da neman. Me mbe ane môt a va dzii ma ôkeng a n’nem. É mbe ma ndzukh naa me bo bisèñ ma yiène bo kada môs. Méé dzi ki vaghle tem naa aval dzam té é ne me bo. » Aval avé Jehôva a kiagh naa a ye bia vole éyong ndzukh ézing wa dang bia ?

4. Aval ane bia lang de nten Bephilippien 4:6, 7, za dzam Jehôva a kiagh bia ?

⁴ É dzam Jehôva a bo. A kiagh naa a ye bia ve é dzam Bible a luè naa « é mvoa Nzame » (A lang Bephilippien 4:6, 7). Mvoa té da sili min’nem ôsi éyong bi bele mbemba élat ya Nzame. Mvoa té « da dang é dzam sese bi ne wokh » ; da yili naa, a wôrane mvoa té da dang édedèè mbeng aval bii se ki simane. Éfônan, y’éyong ézing é kuang wô naa, wa yaghan é mvoa wa wôrane niène wa mane yaghlane Jehôva ya n’nem ôse ? É dzam wa wôrane alé, a ne « é mvoa Nzame. »

5. Aval avé é mvoa Nzame da baghle mesiman ya min’nem miè ?

⁵ Éfus té évoo da dzô naa, é mvoa Nzame da « baghle » nge ki a kame « min’nem mienan ya mesiman menan. » Éfiè be nga belane de atarga akal « a baghle » a mbe nkobe bizima, ye naa, be nga belane do naa ba kobe adzô bizima bi nga baghle ye kame kisoan nfa é bôt ba kômô zu lumane de. Bôt be y’é kisoan bizima be nga baghle, be mbe béé ke ôyô a mvoa été, amu be nga yem naa bizima bia baghle añii ye kisoan. Aval té évoo, éyong é mvoa Nzame da kame min’nem ya mesiman mèè, min’nem mi bôô bia ôsi amu bia yem naa, Nzame a baghle bia (Bya 4:8). Aval ane éfônan Ana nge ki Anne, amben étéñ dèè daa tsen ki avôô, bi ne tsini naa bia wôrane mvoa (1 Sam. 1:16-18). Éyong min’nem mi bôô bia ôsi, bi ne ébubu naa bi yen mam aval da yiène ye ñong minkighan mi ne fakh.

6. Za dzam bi ne bo naa bi buane é mvoa Nzame ? (A daghe fe évaghle).

⁶ Za dzam bia yiène bo ? Éyong mia yep a n’nem, luèghane mbaghle, nge bi ne  de dzô aval té. Aval avé mi ne de bo ? Yaghlane yakekuiñ mia wôran é mvoa Nzame (Luc 11:9 ; 1 Beth. 5:17). Luis, éñi bi va tare tu ôyôp, a nga lere aval éñe ya ngal, Ana, be nga dang ndzukh wôba, éyong be nga dzô ñe naa a ligheyang ñe fave ayôm mengoan m’éning. A nga dzô naa : « Éyong ô tele aval étèñ té, é ne édedèè ndzukh naa ô ñong minkighane mia daghe aval wa kômô naa be sèñ wa ya mam mefe. Ve, meyaghlan me nga bo é dzam é mbe édedèè éban é nga so bia mvoa metam meté. » Luis ba ngal be nga dzô naa, be mbe béé yaghlane ya n’nem ôsese ya fe abuiñ biyong, béé dzaa Jehôva naa a ve be mvoa ya nsisim, mvoa a n’nem ya fakh ya ñong mbemba minkighan. Éde be nga wôrane naa a nga vole be. Nge mia tubane mbia ndzukh ézing, boghane mban meyaghlan été, éde mia ye bele é mvoa Jehôva da ye kame n’nem wônan ya ôsiman wônan (Bero. 12:12).

JEHÔVA A YE WÔ BIÑ NAA Ô TAA KU

7. Za dzam bi ne wôran éyong bia tubane môra ndzukh ?

⁷ Ndzukh wa tubane wô. Éyong bia tubane môra ndzukh, é mam bia wôran, mesimane ye mimboane miè, mia tsen. Bi ne yen ane é dzam bia wôrane da tsen éyong ésese. Ana, éñi bi va tare tu ôyôp, a nga dzô naa, a nga wôrane abuiñ mam éyong Luis a nga wu. A nga dzô naa : « Éyong me mbe méé worane naa me ne étam, me nga sum naa ma simane fave mamièn ya yen mamièn éngôngoo. Me nga wokh fe ôlun amu n’nôm wom a nga wu. » Biyong bife, Ana a mbe éé wôrane naa, a ne étam ye wokh abé, amu tam té, é nga kuiñ naa éñ’a nga yièneyang ñong minkighan ébe é mam n’nôm a mbe éé yem bo. Biyong bizing, a mbe éé wôrane mam ane é môt a ne a mang é ne môra ôkôs été. Aval avé Jehôva a vole bia éyong bia wôrane naa bia ñang é mam bia wôran été ?

8. Aval ane bia lang de nten Esaïe 33:6, za dzam Jehôva a ban bia ?

⁸ É dzam Jehôva a bo. A ban bia naa, a ye bia biñ naa bi taa ku (A lang Esaïe 33:6). Éyong môra ôkôs wa boban a mang été, tsimi é ne sum naa da luiban aval é ne abé minfa mise. Naa dzam té é taa boban, abuiñ betsimi be bele é dzôm da biñ bo mendzim ôsi minfa mibèñ ane mivem mikuas. Mivem mité mia ve naa tsimi é taa bira fonghan ye naa, é bôt be ne a tsimi été be tobe mvoa, ékena da wulu fe mbeng. Ve, biôm bité bia dang yem wulu mbeng éyong tsimi déé tele ki vôm mboo. Aval dèè fe, Jehôva a ye bia biñ nté sese bia tsini ôsu naa bia sèhane ñe ya sôsôe éyong bi ne minzukh été.

9. Aval avé bivol mindzeng bi y’Ékôan bi ne bia vole a yen mam aval da yiène ? (A daghe fe évaghle).

 ⁹ É dzam bia yiène bo. Éyong ô bele mbia mesiman vakh mengu’u naa, ô tsini naa wa bo mam me ya nsisim. Bebela a ne naa, biyong bizing, waa ye ki fe bo abim mam ô mbaa wéé bo melu ô mvus, éde simghane naa Jehôva aa ye ki wô sili naa ô bo abim a yem naa wéé se ki bo (A vaghane ya nten Luc 21:1-4). Éyong wa ye tsini naa wa bo é mam me ya nsisim muè, boghe wéé baghle tam akal ayeghe duè, ya fe akal a binan. Amu dzé wa yiène de bo ? Jehôva, ngalane Ékôan dèñ, a ve bia mbemba melepgha naa bi taa sili mo ôsi éyong bi tele mbia étéñ ézing été. Naa mi yen é mam me ne mina éban, mi ne belane bivol mindzeng bi ne nkobe wônan, a ne évole JW Library^®, Indice de las publicaciones Watch Tower, ya Guía de estudio para los testigos de Jehová nge ki Index des publications Watch Tower, ya Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah. Monika, éñi bi va tu ôyôp, a nga dzô naa, a nga belane bivol akal mindzeng nfa ya yen melepgha me ne ñe vole éyong a mbe éé yen naa mbia mesiman me nga zuang. Éfônan, a nga dzeng ayilgha y’éfiè « ôlun. » Biyong bivoo, a nga dzeng éfiè « medukh » nge ki « sôsôe. » Éyong té, a mbe éé lang é mam mesese ma larane bifiè bité yakekuiñ a wôrane mvoa. A nga dzô naa : « Éyong me nga sum mindzeng mité, me mbe me bele abuiñ meyep, ve, nté sese me va tsini naa ma lang, me va wôran ane Jehôva a wubane ma. Me nga yen naa, Jehôva a mbe éé wokh ma, ye naa, a mbe fe éé vole ma. » Avole Jehôva té, é ne fe mia vole naa mi djié mesiman yakekuiñ mia ye wôrane mvoa (Bya 119:143, 144).

JEHÔVA A YE WÔ SUKH ASI

10. Bi ne wôran yè éyong bi ndaghe mane tubane mbimbia dzam ézing ?

¹⁰ Ndzukh wa tubane wô. Éyong mbia dzam ézing da boban biè, é ne kuiñ naa bia wôrane atakh nfa ya nsôn nge ki nfa mesiman. bi ne wôrane ane é môt a mbaa é mare mbii, éyong té a ku ye dzukh, a kôre ye vèè a nga fighi. Akele té, é ntoo bia bo ndzukh naa bi yem bo bisèñ bizing bi mbe bia ébubu a bo melu ô mvus. Nge ki faa naa, bi ne bo kaa fe bele nkômane ya bo bisèñ bi nga dzing bia bo melu ô mvus. Ane Elías nge Élie, bi ne wôran édedèè mvoaran. É dzam étam bia kômô bo é ne a ke ôyô (1 Bed. 19:5-7). Éyong bia wôrane naa  bi ne mvoaran, za dzam Jehôva a kiagh bia naa a ye bo ?

11. Aval avé afe Jehôva a vole biè ? (Bya 94:18).

¹¹ É dzam Jehôva a bo. A kiagh naa, a ye bia sukh asi (A lang Bya 94:18). Aval ane é môt a va dzukh a yi naa be sukh ñe asi naa a wulu, éde bi ne yi avole naa bi ke ôsu ye sèhane Jehôva. Metam meté, Jehôva a ban bia naa : « Ma, Jehôva é Nzame wiè, ma biñ é wo meyôm wiè, é Môt a dzô wô naa ‘Ô taa ko wong. Ma ye wô vole’ » (Esaïe 41:13). Kéza David a nga buane avole té. Éyong a mbe a tele minzukh été, ye naa, minzizing mièñ mi nga dzeng ñe, a nga dzô Jehôva naa : « É wo meyôm wiè wa sukh ma asi » (Bya 18:35). Éde, aval avé Jehôva a sukh bia asi ?

12. Jehôva a ne belane za naa a vole bia éyong bia wôran atakh ô ñuu ?

¹² Jehôva a sukh bia asi, éyong a tsini bôt befe naa be vole bia. Éyong David a mbe éé wokh atakh ô ñuu, angom dèñ Jonathan a nga ke ñe fep naa a sukh ñe asi, ye dzô ñe bifiè bia ve ñe ngu’u (1 Sam. 23:16, 17). Aval daa fe, Jehôva a nga top Eliseo naa a ke vole Elías (1 Bed. 19:16, 21 ; 2 Bed. 2:2). Ému wi, Jehôva a ne belan é nda bôt dèè, memvuiñ mèè nge ki bemvene, naa a sukh bia asi. Éyong n’nem ô ne bia mintèñ, bii wôla ki kômô tobe ya é bôt bevoo. Biaa kômô ki naa môt a ndaghle bia. Bia wokh awôrane té. Za dzam bi ne bo naa Jehôva a sukh bia asi ?

13. Za dzam bia yiène bo nfa ye naa bi buan aval Jehôva a sukh bia asi ? (A daghe fe évaghle).

¹³ É dzam bia yiène bo. Vakh mengu’u naa ô taa bera tobe étam. Éyong bia tobe étam, biaa yen ki fe mam aval da yiène, bia sum fe naa bia simane fave bia bebién ya minzukh bia tubane mio. Aval mesiman meté, me ne name minkighan bia ñong (Mink. 18:1). Ve, bebela a ne naa, biyong bizing bi ne yi metam bia tobe étam, dang-dang éyong bia tubane mbia ndzukh ézing. Ve, nge a kui naa, bia tobe étam ayap, bi ne vane sum naa bia tep meval Jehôva a kômô bia sukh asi. Éde, amben ndzukh wa tubane wô ô ne édedèè ayèñ a zômô, yebeghe avole é nda-bôt duè, memvuiñ muè, y’édi bemvene ba ve wa. Yeneghe be ane meval Jehôva a sukh wa asi (Mink. 17:17 ; Esaïe 32:1, 2).

JEHÔVA A YE WÔ FÔLÔ

14. Za mam me ne ve naa bi ko wong ?

¹⁴ Ndzukh wa tubane wô. Bi ne tebe bitéñ bi ne ve naa bi ko wong. A Bible été, besôsôe bebo bisèñ Nzame ba kobe metam be  mbe béé yep a n’nem ya fonghane beñeñèè akal minzizing mieba nge ki mam mefe (Bya. 18:4 ; 55:1, 5). Aval dèè fe, bi ne tubane bitsible a sikôlô, ésèñ, é nda-bôt dzèè été, nge ki nfa édjié. Ya fe naa, akoan ézing é ne ve naa bi ko wong naa bi ne wu. Éyong bi tele aval bitéñ bité, bi ne wôrane naa bii bele ki ngu’u ane ô mômong. Aval avé Jehôva a vole bia éyong bi tele aval bitéñ bité ?

15. Za ndzi-n’nem nten Bya 94:19 wa ve bia ?

¹⁵ É dzam Jehôva a bo. A fôlô bia ye sulu bia min’nem (A lang Bya 94:19). Nten Bya té, wa ve naa bi simane é moan mong a ko wong, ye naa, éé se ki ke ôyô amu môra ôkôs wa boban. Bi ne simane ésaa éé ñii édzina dèñ été, a wubane ñe, ye baghle ñe é mo mèñ été, yakekuiñ a ke ôyô. Afang bo naa môra ôkôs té a ngen a boban, aval ésaa a wubane ñe, da sili ñe n’nem ôsi naa dzam déé se ki ñe bo. Éyong bia tubane mbia ndzukh da ve bia wong, éyong ézing bi ne yi naa, Ésaa wèè a ne a dzôp été, a wubane bia ane ésaa té, yakekuiñ a ne mbia mesiman ma mane dzang. Aval avé bi ne bele aval afôlô té ébe Jehôva ?

16. Za dzam bi ne bo naa bi buan afôlô Jehôva ? (A daghe fe évaghle).

¹⁶ É dzam bia yiène bo. N’lôreghan abuiñ tam ya Jehôva, bii yaghlan ye lang Nkobe wèñ (Bya 77:1, 12-14). Nge mi bele fulu té, éyong ézing é dzam ôsua mia ye simane naa mi bo éyong mia tuban é mam ma ve mina meyep a n’nem, da ye bo, a dzaa Ésaa wônan a ne a dzôp été, avole. Dzôghane Jehôva é dzam da ve mia wong ya meyep a n’nem. Éde, bèèghane ñe mii lang Nkobe wèñ, éyong té mia ye yen aval a fôlô mina (Bya 119:28). Mia ye yen naa, bifus bizing bi ya Bible bi ne mina bira fôlô éyong mia ko wong. Éfônan, mi ne bele afôlô éyong mia lang mebakh Job, Bya, Minkana ya fe bifié Yésu bia yen nten Matthieu 6. Éyong mia yaghlane Jehôva ya lang Nkobe wèñ, mia ye wôran afôlô dèñ.

17. Za ndzi-n’nem bi ne bele ?

¹⁷ Bi ne bele ndzi-n’nem naa, Jehôva a ye bia vole éyong ésese mbia be-mam ma boban éning dèè. Biaa ye ki tobe étam môs ézing (Bya 23:4 ; 94:14). Jehôva a kiagh naa, a ye bia baghle, a biñ biè, a sukh bia asi, ye fôlô bia. Édi da daghe Jehôva, nten Esaïe 26:3 da dzô naa : « Wa ye kame é bôt besese ba yaghbe ébe wa ya n’nem ôse ; wa ye be ve é mvoa daa mane ki, amu ba ve mebun meba ébe wa. » Éde, vaane mebun menan mese ébe Jehôva, mii belane meval mesese a belane me naa a vole mina. Nge mi bo do, mia ye bele ngu’u amben é tam mia ye tubane minzukh.