Bible aa dzô ki bia de. Ve, dzam té da lere bia boan be-mam mefe ma ve bia ayilgha y’amu dzé béé dzi ki top naa, ba ke a Nazaret tam té.

Angele a nga dzô María naa, a ye ñong abum ye byèñ. Éyong angele a nga kobe be, José ba María be mbe béé ning a Nazaret, kisoan ya Galilea (Luc 1:26-31 ; 2:4). Ôsu vèè, niène be nga kôre Egipto, éde be nga bulan a Nazaret. Vôm té, éwô Yésu a nga vem, ane a nga tobe môt ya Nazaret (Mat. 2:19-23). Éde, bi ne dzô naa belal beté, Yésu, José ya María be mbe be too a Nazaret.

María a mbe a bele avumane é nga ning a Judá, a too éyôla naa Elísabet. Elísabet mbe ngal fara Zacarías ye bo ñia Jean ndu-bôt (Luc 1:5, 9, 13, 36). María a nga ke fep Elísabet ye tobe ya ñe tang ngoan élal a Judá, ane María a nga bulan a Nazaret (Luc 1:39, 40, 56). Dzam té éde é nga ve naa, María a yem vôm té.

Niène tam é nga lôt, José a nga béé é dzam atsing ngoman é nga dzô, a « nga ke tsili moan. » Éde José a nga bo ékena atéé ya Nazaret ya ke kuiñ Belén nge ki Bethléhem, éñi a mbe é « kisoan David, » bekule medzô be nga kiagh naa, Mesías a ye byale (Luc 2:3, 4 ; 1 Sam. 17:15 ; 20:6 ; Michée 5:2). Niène María a nga byèñ Yésu, éé mbe ki é bunu naa, be ne bo môra ékena té, a Nazaret ya nkenghe moan. Be nga tobe a Belén, éñi a mbe a bele be kilómetros ébuu ya ke kuiñ a Jerusalén. É mbe be ayèñ naa be ke ya moan a templo ye ve atunegha Nzame a nga sili ñe—Lév. 12:2, 6-8 ; Luc 2:22-24.

Angele Nzame a nga tugha dzô María naa, ndôma dzèñ da ye ñong « édjiè David » ye « tobe Kéza ». Ye José nge ki Joseph ba María be nga yiène yen naa, é ne éyaghane dzam naa Yésu a byale é kisoan David ? (Luc 1:32, 33 ; 2:11, 17) Éyong ézing, be nga yiène simane naa, a tobe vèè nté ba yane é dzam Nzame a ye be dzô naa be bo é ne fakh.

Biaa yem ki abim tam be nga lôt a Belén nge ki Bethléhem éyong abim b’astrólogos be nga zu kôane be. Tam té, be mbe béé ning nda ézing été, ye naa, ndôma dzeba a mbe « étum moan, » se ki fe nkenghe moan (Mat. 2:11). Ngeng ézing éyong be nga yiène bulan a Nazaret be nga yiène lôt abuiñ tam naa, ba tobe a Belén nge ki Bethléhem.

Herodes a nga kikh naa, « be wiñ é boan befam besese be ne a Belén, [. . .] éba be ndaghe byale ya ke kuiñ éba be bele mimbu mibèñ » (Mat. 2:16). Ngalane nsisim Nzame, José nge ki Joseph ba María be nga tup Egipto ya Yésu, ane be nga tobe wèñ ya ke kuiñ Herodes a nga wu. Ôsu vèè, Jose nge ki Joseph a nge ya é nda bôt dzèñ a Nazaret. Amu dzé béé ndzi ki bera bulan a Belén nge ki Bethléhem ? Amu tam té, é moan Herodes, Arquelao nge ki Archélaüs, éñe a nga djiè a Judá, ye naa a mbe nget. Ya fe naa, angele a nga bera bame José naa, a kôre vôm té. A Nazaret, José a mbe yeme yale Yésu kaa ko dzôm ézing wong ane ña mbo ésèñ Nzame—Mat. 2:19-22 ; 13:55 ; Luc 2:39, 52.

Bi ne dzô naa, José a nga wu kaa naa Yésu a yoo zen ya dzôp. Éde José nge ki Joseph a ye wômô a si va. Abuiñ bôt ba ye ñe yen, ya sili ñe naa, a tugha be kat mekalgha me nga ve be naa, éñe ya María be lighi a Belén nge ki Bethléhem niène Yésu a nga byale.