1-2. Aval avé moan kristen a ne ane môra nda é ne édedèè ôyap yôp ? (1 Becorinthien 15:58)

 MBU 1970, be nga long é môra nda é bele be pisos nge ki bitage 60 a Tokyo, Japón. É bôt be nga yen de, be nga sili aval môra nda té é ne tsini naa da tebe y’abuiñ minfoghane mi si mia boban kisoan té. Za dzam beyem mam nfa melong be nga bo naa, môra nda té é taa mane sulan ya minfoghane mi si mia boban vôm té ? Be nga long nda té naa, é bo édedèè ngu’u ye bo déé ñuèban éyong minfoghane mi si mia boban. Bekristen be ne ane môra nda té. Aval avé ?

² Moan kristen a yiène yem baghle ébe étéñ dèè, fulu ya tebe naa bip, kaa teng ya bo é môt a ne ébubu a ñuèban. A yiène tobe ngu’u kaa teng éyong ba tsiè adzô ya kame metsing ya metsin metsing Jehôva (A lang 1 Becorinthien 15:58). A ne « nkoghane naa a bo mewokh » kaa kè. Nfa mboo ô ne naa, a yiène bo « kaa yemle mam, » nge ki ébubu a ñuèban éyong da yiène boban, nge ki éyong étéñ dèñ da sili ñe naa, a bo de (Jacq. 3:17). É moan kristen a mbele n’yenane mam té, aa ye ki bo édedèè ndzukh a ñuèban nge ki édedèè ébubu ya ñuèban. Ayeghle di été, bia ye yen aval avé bi ne bo kaa teng. Bia ye fe yen meval metan Satan a dzeng naa a taghe nkômane wèè ya tebe naa bip, ye yen aval bi ne ñe wun.

3. Za metsin metsing bia kôane me nten Bisè mintôl 15:28, 29, N’tele metsing a ne Sugha a ve bia ?

³ Jehôva éñe ane é môt a ne Sugha a yiène tele metsing, éde a ve naa, metsing mèñ me bo ébubu a wokh akal ayong déñ (Esaïe 33:22). Éfônan, tsîn ékôan ye ntet mimbu ôsua é nga lere é mam melal bekristen be ne bo naa, be tebe naa  bip, kaa teng : (1) a tep ékang biyema, ye wumu fave Jehôva étam (2) a kang atsing Jehôva nfa mekî, ya (3) bo menvena me ya Bible ma tsiè adzô a saalé nsem évakh mewokh (A lang Bisè mintôl 15:28, 29). Aval avé bekristen be y’ému be ne bo Jehôva mewokh ébe mam melal meté ?

4. Aval avé bia ve Jehôva ékang dèè ya n’nem ôse ? (Melere 4:11)

⁴ Tepghe ékang biyema wéé wumu fave Jehôva. A nga sili be Israelitas naa, be wumu fave ñe (Deut. 5:6-10). Éde, éyong Debele a nga vakh ñe, Yésu a nga tugha lere naa, bia yiène wumu fave Jehôva (Mat. 4:8-10). Éde, biaa wumu ki biyema, nge ki a wumu boan be-bôt, éfônan biaa yen ki beteb’ôsu be ye minyebe, be-bo politik, be atletas nge ki bathlète, be actor nge ki bacteur ya bôra be bo akeng mezik ane benzame. Bia tebe nfa Jehôva ye wumu fave é môt a « nga vele mam mesese »—A lang Melere 4:11.

5. Amu dzé bia yiène kang atsing Jehôva nfa éning ya mekî ?

⁵ N’lerane ngang akal atsing Jehôvah nfa éning ya mekî. Amu dzé ? Amu Jehôva a dzô naa, mekî me ne éning, é das da so ébe ñe (Lév. 17:14). Éyong ôsua Jehôva a nga likh naa, boan be-bôt be dzi betsit, a nga ve be atsing naa, be taa dzi mekî (Atar. 9:4). A nga baalé atsing té éyong a nga ve ayong Israel Atsing Moisés (Lév. 17:10). Éd’a nga dzô tsîn ékôan ye ntet mimbu ôsua naa, be tsili bekristen besese naa « be k’ôsu ya kî [. . .] mekî » (Bisè mintôl 15:28, 29). Bia bo atsing té mewokh éyong bia kikh aval mebiang bia ye yebe b.

6. Za mengu’u bia ve naa, bi bo Jehôva mewokh ?

⁶ Bia ve mengu’u naa, bi dzale menvena Jehôva me ne ôyap yôp (Behéb. 13:4). Ntôl Pablo a lep bia naa, bi « wiñ » bikila bi y’é ñuu dzèè, da yili naa, bia bo é dzam ésese bi ne bo nfa ya vèè mbimbia minkôman mi ya nsôn. Biaa daghe ki ng’a bo é dzam ésese é ne k’a bia nsem évakh (Becol. 3:5 ; Job 31:1). Éyong bia tubane meboblan, étéñ té ébién bia vèè mesiman ye mimboane me ne ndaman élat dèè ya Jehôva.

7. Za dzam bia yiène ñong nkighane naa, bia bo, amu dzé ki ?

⁷ Jehôva a yane naa, bi bo ñe « mewokh ya n’nem ôse » (Bero. 6:17). É dzam a dzô bia naa bi bo, éde da dang mbeng akal dèè ye naa, bii se ki tsen meting mèñ (Esaïe 48:17, 18 ; 1 Becor. 6:9, 10). Bia fe, bia ve mengu’u nfa ya ve Jehôva n’nem mbeng, ye lere aval étéñ ya nsisim ntsili Bya a mbe a bele éyong a nga dzô naa : « Me ñong-hang nkighane naa, ma dzale menvena muè éyong ésese ye ke kuiñ amangha » (Bya 119:112). Ve, Satan a ye dzeng naa, a dzale nkighane wèè, ô bo bia ndzukh. Za mam a belane me nfa y’a bo de ?

8. Aval avé Satan a belane bitsible nfa ye naa, a taghe nkighane wèè ?

⁸ Bitsible. Satan a dzeng naa, a yemle bia ye belane nget nfa ya taghe nkighane wèè. A dzeng naa a « dzi » bia ye ndaman élat bi bele ya Jehôva (1 Pierre 5:8). Be nga si, a yit ye wiñ bekristen be ye ntet mimbu ôsua amu nkighane be nga ñong naa, ba tebe naa bip, kaa teng (Bisè mintôl 5:27, 28, 40 ; 7:54-60). Satan a tsini naa, a belane bitsible ému. Dzam té da yeneban aval a tsible bobedzang ya bekal bèè be ya Rusia, ya mesi mefe minzizing miè mia tsible bobedzang ya bekal bèè.

9. Vakh éfônane da lere naa, bia yiène tobe nkee ya medukh ba belane me naa, be yemle bia dzam.

 ⁹ A belane medukh naa, ba yemle bia dzam. Satan aa belane ki fave bitsible, a belane fe « melam » (Beéph. 6:11). N’ñonghan éfônane moadzang ézing a too éyôla naa Bob, be nga ke ya ñe a nda mebiang naa, ba sale ñe. Ane a nga dzô bedokira naa, aa ye ki vaghle yebe naa be ve ñe mekî. É dokira a nga yiène ñe sale, a nga yebe naa, a kang nkighane wèñ. Ve, alu kaa naa be sale ñe, é dokira a nga yiène ñe yîlî a nga fep Bob a ke kuè naa, é nda-bôt dzèñ é k’hang a nda. A nga dzô Bob naa, bedokira baa ye ki belane mekî naa, ba sale wa, ve bia ye me bele bebèñ nga kuiñ naa, bia yi me. Éyong ézing dokira té a nga tem naa, Bob a ye tsen ôsiman ng’é nda-bôt dzèñ déé se ki ñe nfeng. Ve, Bob a nga tebe naa bip, kaa teng, ane a nga bane naa, kaa bis é dzam sese é ne kuiñ, baa yiène ñe vaghle ve mekî.

10. Amu dzé ôsimane moan môt ô ne ôlam ? (1 Becorinthien 3:19, 20)

¹⁰ Ôsimane moan môt. Nge bi teme aval é bôt baa bis ki metsing Jehôva, bia fe bi ne sum bo kaa bis Jehôva ya meting mèñ (A lang 1 Becorinthien 3:19, 20). Abuiñ biyong « fakh y’émo di » éde da tsini bôt naa, be bo Nzame melo. Bekristen bézing be y’a Pérgamo ya Tiatira nge ki Pergame ya Thyatire be nga likh naa, asiman é bôt be mbe be too be minfeng, be nga kang biyema ye bo nsem évakh me name be. Yésu a nga ve bikôan bité bibèñ melepgha me ne ngu’u amu be nga likh naa, nsem évakh ô ñii kaa bo dzam (Mel. 2:14, 20). Ému, é bôt be ne bia minfeng ba yemle bia naa, bi yebe mesimane me ne bivus. Menda me-bôt y’é bôt bia yem, me ne ve naa, bi wôrane naa, bi ne é bôt be ne édedèè alet, kaa yebe asiman é bôt bevoo, ye naa, éyong ézing, bi ne fe bo kaa dzale metsing Jehôva aval da yiène. Éfônan, be ne bia dzô naa, a dzale mekômgha me ya nsôn mèè, déé se ki édedèè abé ye naa, menvena me ya Bible méé se ki fe éban ému.

11. Nge bia tebe naa bip, za dzam bia yiène saale ?

¹¹ Biyong bizing bi ne simane naa, Jehôva aa ve ki bia melepgha ma yiène. Dzam té é ne bia tsini a wôrane naa, bia kômô « dang meniè ébe é mam me ne ntsilan » (1 Becor. 4:6). Beteb’ôsu be ye min’yebe metam Yésu be nga bo nsem té. Béé koghle metsing meba Atsing Nzame ayôp, aval é nga ve naa, a dzale metsing meté é bo ayéñ akal é bôt bevoo (Mat. 23:4). Jehôva a ve bia metsing me ne sôsôe nghalan é kalare wèñ ya ékôan déñ. Biaa bele ki akalgha ézing ya koghle mam mefe Atsing déñ ayôp (Mink. 3:5-7). Éde, biaa dang ki meniè nfa é mam me ne ntsilan a Bible été nge ki a té metsing Bible aa ve ki akal bekristen bevoo.

12. Aval avé Satan a belane « zeze medukh » ?

¹² Medukh. Satan a belane « zeze medukh » ya « mam me y’émo » nfa y’a dukh ye kane bôt (Becol. 2:8). Ntet mimbu ôsua, ébe medukh ya é mam a nga belane me bia lang été, é fakh moan môt é tsii asimane boan be-bôt, ayeghle be Judíos nge ki Bejuif, édi, déé mbé ki é bele tsîn Mintsili, y’ayeghle ye naa, bekristen ba yiène kang Atsing Moisés. Mam meté me mbe medukh, amu me nga ve naa, bôt be taa bèè Jehôva, Ña tsîn fakh. Ému, Satan a belane bivole mefuèñ ya metubane me ya nden naa, a miaman mesiman méé bele ki ngura tsîn ya mefuèñ me ne minèè beteb’ôsu be politik ba ve. Bi nga bira yen dzam té nté ôkoan COVID-19 ô nga  lôt c. Bengaa Jehôva be nga bèè melepgha Tsîn ékôan é nga ve, béé dzi ki bele ayebgha é ne kaa éban, é bôt be nga bèè mefuèñ medukh meté be nga wôran—Mat. 24:45.

13. Amu dzé bia yiène tobe nkee y’é mam me ne bia zaman ?

¹³ É mam me ne bia zaman. Bia yiène bembe ébe « é mam ma dang éban » (Beph. 1:9, 10). Bivuiñ bi ne bia ñong abuiñ tam y’é ngu’u bia yiène ve ébe bisèñ bi ne bia abuan. É mam bi bele fulu y’a bo éning ane a dzi, a ñu, a lôt mbemba éyong ye bo ésèñ y’émo me ne bia zaman nge bi tele me ôsu éning dèè (Luc 21:34, 35). Édi da dang éban é ne naa, melu mesese bia wokh ye lang minkè mia daghe bôt, ye minsili mia tsinane mam me politik. Biaa yiène likh naa, mam meté me zamane bia. Bi za sum naa, bia ñong ngam ôsiman ya n’nem wèè été. Satan a belane mefekh bi ndem mane tu alé naa, a taghe nkighane wèè y’a bo é dzam é ne tetele. N’yenghan aval bi ne dang mengu’u Satan a ve naa, a taghe nkighane wèè ya tebe naa bip.

14. Dzé ne bia vole a tebe naa bip nfa Jehôva ?

¹⁴ Fasghe é dzam é nga tsini wa a ve Jehôva éning duè ye duban. Ô nga dang bitéñ bité amu ô nga kômô tobe nfa Jehôva. Simghan é dzam é nga ve wa ndzi-n’nem naa, ô yen-hang bebela. Ô nga yeghe a yem Jehôva, ane ô nga sum naa, wa kang ñe ye dzing ñe ane Ésaa wiè a ne a dzôp été. Ô nga veme mebun muè, éde é nga tsini wa naa, ô dzôban. N’nem wiè ô nga tsini wa naa, ô dzame mbimbia mimboan ye ning aval ane nkômane Nzame wa lere de. Ô nga wôrane mvoa éyong ô nga yen naa, Nzame a dzame-yang wa (Bya 32:1, 2). Ô nga ke bisulan ye sum naa, wa kanghle é bôt bevoo é mbemba be-mam ô nga yeghe. Ane moan kristen a keyang Jehôva éning dèñ ye duban, éndagha wa wulu a zen y’éning ya nkighane ye naa, wa ye bo  édi sese ô ne bo naa, ô tsini naa wa wulu zen té été—Mat. 7:13, 14.

15. Amu dzé a yeghe ye binan é ne bia éban ?

¹⁵ Yeghe nkobe Nzame ye binane wô. Aval ane élé é ne tebe ngu’u nge é bele mindzi mia ke ôyap asi, bia fe bi ne tebe naa bip nge mebun mèè ma ke ôyap asi a kalare Nzame été. Nté élé da ke da vem, mindzi mèñ mia, mia ke fe mia yaban édedèè ôyap asi té. Éyong bia yeghe ye binan bia wône mebun mèè ye bele é ndzi-n’nem é ne édokh naa, mezen Nzame éme ma dang mbeng (Becol. 2:6, 7). Fasghe aval meyeghle, melepgha, ya nkamane Jehôva me nga vole be-bo bisèñ bén be ye metam ô mvus. Éfônan, Ézéchiel a nga tugha bo nkee éyong angele a nga ñong meniè me ye templo a nga yen bilèè. Bilèè bité bi nga wône Ézéchiel, ma ve fe bia meyeghle me ne éban nfa aval bi ne kang metsing Jehôva akal nfufub ékang déñ d (Ézéch. 40:1-4 ; 43:10-12). Bia fe, bia ñong abuan éyong bia ñong tam naa, bia yeghe ye binan ébe bidokh bi-mam bi ne é Nkobe Nzame été.

16. Aval avé a bele n’nem ô yem ô nga kame Bob ? (Bya 112:7)

¹⁶ Beleghan n’nem ô yeme. Kéza David a nga dzô naa, aa ye ki vaghle dzimle édzing déñ akal Jehôva éyong a nga yiè naa : « N’nem wom ô yeme a Nzame » (Bya 57:7). Bia fe bi ne bele n’nem ô yeme éyong bia ve mebun mèè mesese ébe Jehôva (A lang Bya 112:7). Fasghe aval dzam té é nga vole Bob éñi bi va tare tu ayôp. Éyong be nga kare ñe naa, ba ye baghle mekî bebéñ ng’é sia bo naa ba yi me, a nga yalane naa, nge dzam té é ne boban, a ye bame kôre nda biang étéñ té ébién. Ôsu vèè, Bob a nga dzô naa : « Méé dzi vaghle bele bisô nfa é dzam ma yiène bo ye naa, méé mbe ki me bele meyebgha a n’nem ébe é dzam é mbe boban. »

17. Za dzam bi ne yeghe y’éfônane Bob ? (A daghe fe évaghle).

¹⁷ Bob a nga tebe naa bip, amu a nga ñong nkighane naa, a ye tobe sôsôe abuiñ tam a mvus, kaa naa a ke dzogbe a nda  biang. Ôsusua, a nga kômô ve Jehôva n’nem mbeng. Édi bèè, a nga tugha yeghe é dzam Bible ya mebakh mèè me ne tsîn a Bible été ma dzô nfa éning ya mekî. Édi lal, a mbe a bele ndzi-n’nem naa, Jehôva a ye borane ñe akal nkighane a nga ñong naa, a bo Atsing Nzame mewokh. Kaa bis minzukh bi ne tubane mio, bia fe bi ne bele n’nem ô yeme.

18. Aval avé éfônane Barak da yeghe bia a bele mebun ébe Jehôva ? (A daghe fôrô ye atarga)

¹⁸ Beleghe mebun ébe Jehôva. Fasghe aval mam me nga wulu Barak mbeng amu a mbe a bele mebun ébe Jehôva. Tam té, ayong Israel déé mbe ki nkoghane akal aluman, amben mengèè maa, béé mbe ki be bele. Ve, Jehôva a nga dzô Barak naa, a ke luman ya ndjiè Cananeo Sísera ya nsama bizima wèñ, atoo naa, be mbe be bele abuiñ mengèè (Bekô. 5:8). Nkulu medzô minenga Déborah a nga dzô Barak naa, a sighi é si é ne kaa minkôô naa, a ke tubane Sísera ya é bemetua melumane 900 bèñ. Aluman ya bemetua beté é si é ne kaa minkôô, éé mbe édedèè ayéñ akal be Israelitas, ve, amben Barak a nga yem de, a nga bo mewokh. Éyong bizima bi nga sighi nkôô Tabor, Jehôva a nga lôm môra nveng ayôp été. É bemetua Sísera be nga mane bokh a mbuargha été, ane Jehôva a nga ve naa, Barak éñe a wun aluman (Bekô. 4:1-7, 10, 13-16). Aval té fe, Jehôva a ye ve naa, bi wun nge bi bune ébe ñe, y’aval a wulu ya bia ngalane ékôan déñ—Deut. 31:6.

19. Amu dzé ô bele nkômane ya tebe naa bip ?

¹⁹ Bia yiène k’ôsu ye luman nfa ya tsini naa bia tebe naa bip, nté bi ngene bia ning ntukh émo wi (1 Tim. 6:11, 12 ; 2 Pierre 3:17). N’ñonghane nkighane naa, bitsible, melam, mesimane boan be-bôt, medukh ya é mam me ne bia zaman, me taa likh naa bi dzimle n’yenane mam wa yiène (Beéph. 4:14). Ndaane de, n’tebeghane naa bip ye tsini naa bia dzing Jehôva éyong ésese, bii bo menvena mèñ mewokh. Tam té fe, bi too é bôt be bele mbemba n’woghane mam. Ayeghle da zu, bia ye yen aval Jehôva ba Yésu ba lere naa be ne é bôt ba wokh mam aval da yiène ye yem tebe étéñ é bôt bevoo.