Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

ASETSENA MU NSƐM

Sɛ Yɛkyerɛ Dɛ Yɛdwen Afofor Ho A, Ɔma Yenya Nhyira A Ɔtsena Hɔ Daa

Sɛ Yɛkyerɛ Dɛ Yɛdwen Afofor Ho A, Ɔma Yenya Nhyira A Ɔtsena Hɔ Daa

Menye me maame na mo nuabaa Pat wɔ 1948

DA KOR bi, me nanabasia a ɔkɔ Anglican no kaa dɛ: “Anglican Asɔr no nnkyerɛkyerɛ nokwar no. Ntsi kɔ do hwehwɛ nokwar no.” Aber a me nana kaa dɛm asɛm no, me maame hyɛɛ ase dɛ ɔrohwehwɛ nokwar som n’ekyir kwan. Naaso, awerɛhosɛm nye dɛ nna me maame mmpɛ dɛ ɔnye Jehovah Adasefo kasa koraa. Ntsi ɔkaa kyerɛɛ me dɛ ber biara a Adasefo no bɛba hɛn fie no, munguan. Dɛm aber no nna yɛwɔ Toronto a ɔwɔ Canada. Me maame kakraba mbom na ɔhyɛɛ ase dɛ ɔnye Adasefo no rusua adze wɔ 1950 mu, na me maame so kɛkaa ho. Nna hɔn beenu no nyina sua adze wɔ me maame kakraba no ne fie na ekyir yi wɔbɔɔ hɔn nyina esu.

Nna me papa yɛ asɔr panyin wɔ United Church of Canada, ntsi nna dapɛn biara ɔdze emi na mo nuabaa no kɔ Sunday skuul. Sɛ wɔbɔ dubiako na yɛpon a, nna yɛakɛka noho wɔ mpanyimfo dze no mu. Ewiaber so na yɛnye hɛn maame kɔ Ahendzi Asa do. Dɛm ntsi wɔannyɛ dzen koraa dɛ yebohu nsonsonee a ɔda ɔsom ebien yi ntamu.

Menye Hutcheson ebusua no wɔ Divine Will International Assembly ase wɔ 1958

Me maame kaa nokwar a nna orusua no ho asɛm kyerɛɛ Bob na Marion Hutcheson. Nna wɔyɛ n’anyɛnkofo dada, na hɔn so bɛgyee nokwar no. Afe 1958 mu no, menye Onua na Akyerɛbaa Hutcheson nye hɔn mbabanyin baasa kɔr Divine Will International Assembly a wɔdze nda awɔtwe yɛe wɔ New York City no. Sɛ mekaa dɛm aber no a, muhu dɛ wɔyɛɛ adze paa dɛ wɔnye me kɔr ehyiadzi no bi. Nokwasɛm nye dɛ, nsɛm ahorow a woesisi wɔ m’asetsena mu a mo werɛ rimmfir da no, no mu kor nye dɛm ehyiadzi yi.

ENUANOM BINOM KYERƐƐ DƐ WƆDWEN MOHO, NA IYI KAA M’ASETSENA

Aber a meyɛ aberantsɛba no, nna yɛnyɛn mbowa, ntsi nna m’enyi gye ho paa dɛ mobɔhwɛ mbowa no. Medze sii m’enyi do dɛ ɔkwan biara do no mebɛyɛ dɔkta a ɔhwɛ mbowa. Me maame hun no dɛm no, ɔkaa ho asɛm kyerɛɛ asafo mu panyin bi. Ɔno so fii ɔdɔ mu tuu me fo dɛ yɛtse “nda a odzi ekyir” no mu, ntsi munsusu ho nhwɛ dɛ sɛ medze mfe pii kɔ skuulpɔn a ɔbɛka menye Jehovah ntamu ebusuabɔ no dɛn. (2 Tim. 3:1) Asɛm a ɔkaa no kaa m’akoma paa, dɛm ntsi mennya annkɔ skuulpɔn no.

Muwiee ntoado skuul no, nna meda ho ara rodwen dza mebɛyɛ ho. Ɔwɔ mu dɛ nna dapɛn no n’ewiei biara mokɔ asɛnka dze, naaso nna m’enyi nngye asɛnka edwuma no ho papa. Afei so, nna muhu dɛ murunntum mmbɛyɛ ɔkwampaafo. Dɛm ber no so, nna me papa nye mo wɔfa a wɔnnyɛ Adasefo no so rehyɛ me nkuran dɛ memfa me ber nyina nkɛyɛ edwuma wɔ insurance company bi a wɔagye dzin wɔ Toronto. Nna mo wɔfa no ka edwuma no mu mpanyimfo no ho, ntsi mepeen do dɛ mebɛyɛ edwuma no.

Edwuma yi a medze moho kɛhyɛɛ mu no gyee me ber osiandɛ nna metaa yɛ overtime. Afei so, nna menye hɔn a wɔnnyɛ Adasefo na menye hɔn bɔ, ntsi nna menntaa nnkɔ asafo nhyiamu mpo na maakɔ asɛnka. Dɛm aber no, nna menye me nanabanyin a ɔnnyɛ Ɔdasefo no na yɛtse, naaso owui no nna ɔsɛ dɛ mohwehwɛ beebi fofor kɛtsena.

Onua na Akyerɛbaa Hutcheson a wɔnye me kɔr ehyiadzi wɔ 1958 mu no faa me dɛ hɔn ba. Wɔgyee me tsenaa hɔn fie, na wɔboaa me ma menye Jehovah ntamu ebusuabɔ no yɛɛ papa. Menye hɔn ba John bɔɔ esu da kor wɔ afe 1960. John dze noho hyɛɛ akwampaa edwuma no mu, na iyi hyɛɛ me nkuran ma mo so meyɛɛ pii wɔ asɛnka edwuma no mu. Asafo mu mpanyimfo no hun dɛ mirinya nkɔenyim paa wɔ Jehovah no som mu. Ntsi ekyir yi wɔpaaw me dɛ monhwɛ dza ndɛ wɔfrɛ no Asɛnka Nye Asetsena Nhyiamu no do.

MINYAA HOKAFO PA NA MEDZE MOHO HYƐƐ AKWAMPAA EDWUMA NO MU

Da a yɛwaree wɔ 1966 mu

Afe 1966 mu no, mowaar ɔkwampaafo bi a ɔbɔ noho mbɔdzen a wɔfrɛ no Randi Berge. Nna ɔyɛ obi a n’enyi gye ho dɛ ɔbɔkɔ akɔsom wɔ beebi a mboa ho hia. Ɔhwɛfo kwantufo a nna ɔwɔ beebi a yɛwɔ no kyerɛɛ dɛ ɔdwen hɛnho paa. Na ɔhyɛɛ hɛn nkuran dɛ yɛnkɔboa asafo a ɔwɔ Orillia wɔ Ontario. Ntsi yɛboaboaa hɛnho na yɛkɔree.

Aber a yekodur Orillia no, mekɛkaa Randi ho wɔ akwampaa edwuma no mu. Ahokeka a nna ɔdze yɛ asɛnka edwuma no nyaa mo do tum! Ntsi mobɔɔ mbɔdzen dɛ mubotu mpon wɔ akwampaa edwuma no mu. Sɛ nna medze Bible no kyerɛkyerɛ nkorɔfo wɔ asɛnka mu na moboa hɔn ma wɔtse nokwar no ase a, nna m’enyi agye tam. Yɛboaa awarfo bi a wɔwɔ Orillia ma wɔyɛɛ nsesa wɔ hɔn asetsena mu na wɔbɔsoom Jehovah. Iyi maa hɛn enyi gyee paa.

YESUAA KASA FOFOR NA YƐSESAA ADWEN A YƐWƆ WƆ AFOFOR HO NO

Yɛkɔr Toronto na mihyiaa Onua Arnold MacNamara a nna ɔka enuanom a wodzi ndzɛmba enyim wɔ Bethel no ho. Obisaa hɛn dɛ, hɛn enyi bɛgye ho dɛ yɛbɛyɛ akwampaafo etsitsir anaa? Manndwen ho koraa na memaa no mbuae dɛ: “Nyew! Beebiara yɛbɔkɔ gyedɛ Quebec!” Siantsir a mekaa dɛm nye dɛ, wɔ Canada no, nna hɔn a wɔka Borɔfo kasa no wɔ hɔn a wɔka French kasa a wɔwɔ Quebec no ho adwen a ɔmmfata osian basabasayɛ a nna ɔrokɔ do wɔ hɔ no ntsi. Nna adwen a ɔtse dɛm no enya mara so mo do tum. Dɛm aber no nna kuw bi a ɔwɔ Quebec reper dzendzenndzen dɛ wɔbɛtsew hɔnho efi Canada ho.

Arnold kaa dɛ: “Quebec nkotsee so nye beebi a sesei asafo no dze akwampaafo etsitsir rokɔ.” Hɔ no ara na megyee too mu dɛ mobɔkɔ. Nna minyim dada dɛ Randi n’enyi gye ho dɛ ɔbɔsom wɔ Quebec. Ekyir yi muhun dɛ, gyinae ahorow a yesisii wɔ hɛn asetsena mu a ɔkyɛn biara no, dɛm gyinae yi yɛ no mu kor!

Yɛkɔree no, yɛdze bosoom na dapɛn kor suaa French kasa no. Ɔno ekyir no menye Randi na awarfo bi kɔr Rimouski. Ofi Montreal kɔ hɔ yɛ kilomita 540 (akwansin 336). Ber a merekenkan nkaabɔ bi wɔ asafo nhyiamu bi ase no, asɛm bi a mekaa no maa ɔbɛdaa edzi paa dɛ saana French kasa no munnsuae nnwiei. Ber a nna merema ehyiadzi bi a yɛrobɔkɔ ho nkaabɔ no, mekaa dɛ, “nsohor” pii bɛba ehyiadzi no bi. Naaso nkyɛ ɔsɛ dɛ meka dɛ “Austriafo” pii bɛba.

Rimouski dan a nna yɛfrɛ no “White House” no

Aber a yedur Rimouski no, hɛn baanan no kɛkaa nkyerɛbaa akwampaafo baanan bi ho. Nna Onua na Akyerɛbaa Huberdeau na hɔn mbabaa beenu so ka ho. Huberdeau ebusua no kɛgyee dan bi a nna adankora esuon na ɔwɔ mu. Nna hɔ na yɛnye akwampaafo no nyina tse, na yetuaa dan no ho kaw no bi. Yɛfrɛɛ dan no White House, osiandɛ nna dan no n’enyim, na edum no nyina woepentsi ho fitaa. Mpɛn pii no, nna nyimpa bɛyɛ 12 kesi 14 na yɛwɔ fie hɔ. Nna menye Randi yɛ akwampaafo etsitsir, ntsi nna yɛkɔ asɛnka anapa, ewiaber na ewimbir. Aber biara a yɛpɛ dɛ yɛkɔ asɛnka no, nna yenya obi a ɔayɛ krado dɛ ɔnye hɛn bɔkɔ aber mpo a awɔw wɔ mu no. Iyi maa hɛn enyi gyee paa.

Yɛnye akwampaafo no benyaa anyɛnkofa a no mu yɛ dzen paa, ntsi wɔbɛyɛɛ tse dɛ hɛn ebusuafo. Ɔtɔ da a, nna yetum tsena gya ho tu awɔw. Da bi so wɔ hɔ a, nna yɛyɛ edziban ahorow bɔ mu, na yɛfrɛɛ dɛm da no “pierogi day.” Nna onua kor yɛ dwontofo. Dɛm ntsi sɛ nna odu Memenda ewimbir a, nna yɛtaa tow ndwom na yedzi asaw.

Nna nyimpa pii enyi gye ho dɛ wobosua nokwar no wɔ Rimouski! Mfe enum pɛ ntamu no, hɛn enyi gyee paa dɛ yetumii boaa Bible esuafo pii ma wɔbɔɔ esu. Yebenyaa adawurbɔfo bɛyɛ 35 wɔ hɛn asafo no mu.

Yenyaa ntsetsee papaapa wɔ asɛmpaka edwuma no mu wɔ Quebec. Jehovah boaa hɛn wɔ asɛnka edwuma no mu, na ɔmaa hɛn nsa kaa dza yehia. Afei so, yɛbɔdɔɔ Frenchfo no, hɛn enyi bɛgyee hɔn kasaa nye hɔn amambra ho na iyi boaa hɛn ma hɛn enyi bɛgyee amambra afofor so ho.​—2 Cor. 6:13.

Awerɛfir mu ara na Bethel kaa dɛ yɛnkɔ kurow bi a wɔfrɛ no Tracadie. Dɛm kurow yi wɔ New Brunswick n’epuei afamu na ɔbɛn mpoano. Ɔyɛɛ dzen dɛ yɛbɛgye dɛm dwumadzi yi ato mu, osiandɛ nna mbrɛana yɛakɛgye dan bi ma yɛnye fiewura no ayɛ dan no ho nhyehyɛɛ. Afei so nna menye skuul bi ayɛ nhyehyɛɛ dɛ medze me mber fa bɛkyerɛ adze wɔ hɔ. Bio so, nna hɛn Bible esuafo binom bɛyɛɛ adawurbɔfo nnkyɛree na nna yegu do so risi Ahendzi Asa fofor bi.

Yɛdze dapɛn n’ewiei no nyina bɔɔ Tracadie a yɛrobɔkɔ no ho mpaa na ekyir yi yɛkɔhwɛɛ mbrɛ hɔ tse. Yebohun dɛ hɔ nntse dɛ Rimouski. Naaso yesii gyinae dɛ sɛ Jehovah pɛ dɛ yɛkɔ hɔ dze a, nna ɔno yɛbɔkɔ. Nna yɛpɛ dɛ yehu dza Jehovah bɛyɛ dze aboa hɛn. Na yehun so dɛ ɔboaa hɛn paa. (Mal. 3:10) Nna Randi nye Jehovah wɔ ebusuabɔ a no mu yɛ dzen, ɔnndwen nankotsee noho, na noho so yɛ enyika dɛ. Iyi ntsi wɔannyɛ dzen amma hɛn dɛ yebotu akɔ hɔ.

Nna Robert Ross nankotsee nye asafo mu panyin wɔ hɛn asafo no mu. Nna ɔnye ne yer Linda ayɛ akwampaa edwuma no mfe pii. Naaso aber a wɔwoo hɔn abakan no, wosii gyinae dɛ wɔbɔkɔ do atsena kurow mu hɔ. Nna wɔrohwɛ hɔn ba kakraba no ma ntsi wonnyi adagyer, naaso nna wɔda ahɔhoyɛ edzi kyerɛ hɛn, na wɔyer hɔnho wɔ asɛnka edwuma no mu so. Iyi hyɛɛ menye Randi nkuran paa.

SƐ YƐSOM WƆ BEEBI A MBOA HO HIA A, NHYIRA PII FI MU BA

Yɛwɔ ɔmansin a yedzii kan kɛyɛɛ mu edwuma no mu; nna ɔyɛ awɔwber

Aber a yɛdze mfe ebien yɛɛ akwampaa edwuma no wɔ Tracadie no, wɔsesaa hɛn dwumadzi ber a yɛnnhwɛ kwan. Wɔkaa dɛ menkɛyɛ ɔhwɛfo kwantufo. Yɛdze mfe esuon soom ɔmansin a wɔka Borɔfo kasa, ɔno ekyir no wɔsanee dze hɛn kɔr Quebec dɛ yɛnkɔsom ɔmansin a wɔka French kasa. Dɛm aber no, nna Léonce Crépeault nye hɛn mantɔw do hwɛfo wɔ Quebec. Aber biara a mebɛma ɔkasa no nna ɔkamfo me. Naaso owie a obisa me dɛ: “Ibesi dɛn ama wo kasa no afa enuanom no ho?” a Dɛm a ɔyɛe no boaa me ma medze m’adwen sii mbrɛ mibesi ama ɔkasa ma wɔaba famu na enuanom atse ase yie no do.

Dwumadzi kor a mekaa paa nye dza meyɛe wɔ “Victorious Faith” International Convention no ase no. Wɔyɛɛ dɛm ehyiadzi no wɔ 1978 wɔ Montreal. Mekɛyɛɛ edwuma wɔ Food Service (Dwumadzibea A Wɔhwɛ Edziban Do). Nna yɛrohwɛ kwan dɛ nyimpa 80,000 na wɔbɛba ehyiadzi no bi. Afei so, nna wɔasesa akwankyerɛ a ɔfa edziban ho no. Nna biribiara yɛ fofor koraa. Nna ndzɛmba a yɛdze bɛyɛ edziban no, edziban ahorow a yɛbɛyɛ nye kwan a yɛbɛfa do ayɛ no nyina, wɔasesa no. Nna yɛwɔ frigye akɛse bɛyɛ 20, naaso ɔtɔ da a nna ɔnnyɛ edwuma. Adze rebɛkye ma yaahyɛ ehyiadzi no ase no, yeennntum annkɔ agoprama a yɛbɛyɛ ehyiadzi no wɔ hɔ no do annkɛhyehyɛ ndzɛmba a yɛdze bɛyɛ ehyiadzi no, osiandɛ nna akansi bi a wɔayɛ ho nhyehyɛɛ dada no rokɔ do. Ntsi esuom na yɛkɛhyehyɛɛ ndzɛmba no. Afei so, nna ɔsɛ dɛ yɛsosɔ fononoo no ansaana adze akye ma yeetum ayɛ anapa edziban no! Yɛberɛɛ paa dze, naaso musuaa pii fii enuanom a wotuu hɔnho mae no hɔ. Wɔyɛɛ edwumadzen, nna wɔwɔ suban pa, na hɔnho yɛ enyika so. Yɛayɛ anyɛnkofo araa dze besi ndɛ. Ofi 1940 kesi 1960 mu no, enuanom a wɔwɔ Quebec no hyiaa ɔtaa a no mu yɛ dzen paa. Ntsi m’enyi gyee paa dɛ mokɔr dɛm ehyiadzi tsitsir yi bi!

Menye Randi rototo ndzɛmba ama ehyiadzi wɔ Montreal wɔ 1985 mu

Musuaa pii fii enuanom a nna wodzi ndzɛmba enyim wɔ Montreal ehyiadzi ahorow a yɛyɛe no hɔ. Onua David Splane a sesei ɔsom dɛ Akwankyerɛ Kuw no munyi no dze afe kor soom dɛ ehyiadzi do hwɛfo. Ber bi ekyir no, wɔkaa dɛ menyɛ dɛm edwuma no, na David boaa me paa.

Wɔtoo nsa frɛɛ me dɛ menkɛkyerɛ adze wɔ Skuul A Wɔyɛ Ma Asafo Mu Mpanyimfo no wɔ 2011 mu. Dɛm aber no, nna yɛdze mfe 36 ayɛ ahwɛfo akwantufo edwuma no. Mfe ebien pɛ ntamu no, yɛdaa mpa ahorow 75 do, naaso ndzɛmba ahorow a yɛdze bɔɔ afɔr no maa hɛn enyi gyee paa. Sɛ yɛdze dapɛn biara no mu dwumadzi no ba ewiei a, nna asafo mu mpanyimfo no kyerɛ dɛ hɔn enyi sɔ Akwankyerɛ Kuw no dɛ ɔdwen hɔnho na ɔpɛ dɛ wɔnye Jehovah nya ebusuabɔ a no mu yɛ dzen.

Ekyir yi so, mekyerɛɛ adze wɔ Ahendzi Asɛmpakafo Skuul. Mpɛn pii no nna dwumadzi ahorow a ogu skuulfo no hɔn do no ma wɔberɛ. Nna ɔsɛ dɛ wɔdze ndɔnhwer esuon tsena skuul dan mu sua adze da biara, na wɔdze ndɔnhwer ebiasa yɛ dwumadzi ahorow a wɔdze maa hɔn wɔ skuul no ewimbir biara. Ɔno da nkyɛn a, nna ɔsɛ dɛ obiara yɛ dwumadzi ahorow bɛyɛ anan anaa enum dapɛn biara. Menye onua kor a nna menye no kyerɛ adze no maa skuulfo no hun dɛ, sɛ Jehovah ammboa hɔn a, hɔn ankasa runntum mmfa hɔn ahoɔdzen nnyɛ. Aber a esuafo no dze hɔnho too Jehovah do na wohun mbrɛ osii boaa hɔn ma wotumii yɛɛ dza ɔbor hɔn ahoɔdzen do no, ɔyɛɛ hɔn nwanwa paa, na mo werɛ rimmfir da.

SƐ YƐKYERƐ DƐ YƐDWEN AFOFOR HO A, ƆMA YENYA NHYIRA A ƆTSENA HƆ DAA

Nna me maame dwen afofor ho paa, na iyi boaa hɔn a ɔnye hɔn suaa Bible no ma wonyaa nkɔenyim. Afei so, dɛm suban no maa me papa mpo sesaa mbrɛ nna ɔyɛ n’adze wɔ nokwar no ho no. Me maame wui no, nda ebiasa ekyir no, ɔyɛɛ hɛn nwanwa paa dɛ me papa baa Ahendzi Asa do betsiee bagua mu ɔkasa. Ofi dɛm aber no ɔtoaa do baa adzesua mfe 26. Ɔwɔ mu dɛ me papa ammbɔ esu dze, naaso asafo mu mpanyimfo no kaa kyerɛɛ me dɛ, aber biara nna ɔno na odzi kan wɔ Ahendzi Asa do.

Me maame so yɛɛ nhwɛdo pa maa menye mo nuanom no paa. Mo nuanom mbaa baasa no nye hɔn kunnom nyina dze nokwardzi rosom Jehovah. Hɔn mu beenu som wɔ Bethel. Kor wɔ Portugal na kor so wɔ Haiti.

Merekasa yi, menye Randi som dɛ akwampaafo etsitsir wɔ Hamilton a ɔwɔ Ontario. Aber a nna yɛyɛ ahwɛfo akwantufo edwuma no, nna hɛn enyi gye dɛ yɛnye enuanom bɔkɔ akɛyɛ hɔn sankɔhwɛ nye Bible adzesua ahorow. Naaso seseiara dze, sɛ yehu dɛ hɛnankasa hɛn Bible esuafo rinya nkɔenyim wɔ Jehovah no som mu a, ɔma hɛn enyi gye kɛse. Afei so, yɛnye enuanom a wɔwɔ asafo no mu no abɛyɛ anyɛnkofo, na sɛ wɔka mbrɛ Jehovah si boa hɔn wɔ ber pa nye ber bɔn mu no a, ɔhyɛ hɛn nkuran paa.

Sɛ mekaa ndzɛmba a enuanom ayɛ dze akyerɛ dɛ wɔdwen hɛnho no a, ɔka m’akoma paa. Hɛn so, yɛbɔ mbɔdzen dɛ yɛbɛkyerɛ dɛ yɛdwen afofor ho, na yɛhyɛ hɔn nkuran dɛ wɔnyɛ dza wobotum biara wɔ Jehovah no som mu. (2 Cor. 7:6, 7) Dɛ nhwɛdo no, ebusua kor mpo dze, maame no, hɔn babanyin na hɔn babaa nyina bɛyɛɛ daa akwampaafo. Mibisaa papa no so dɛ, oesusu akwampaa edwuma no ho anaa? Papa no kaa dɛ, ɔroboa akwampaafo baasa a wɔwɔ n’ebusua mu no. Ntsi mesanee bisaa no dɛ, “Ibotum dze mboa a wohia no ama hɔn akyɛn Jehovah anaa?” Mehyɛɛ no nkuran dɛ nhyira a worinya no, ɔno so nkɔsɔ bi nhwɛ. Mekaa dɛm asɛm no kyerɛɛ no no, abosoom esia ntamu pɛ na ɔbɛyɛɛ kwampaafo.

Menye Randi bɔkɔ do aka Jehovah ‘n’anwanwa dwuma’ ho asɛm akyerɛ “nkyirmba,” na yɛwɔ awerɛhyɛmu dɛ, hɔn so hɔn enyi bɛgye wɔ Jehovah no som mu paa dɛ mbrɛ hɛn enyi agye no.​—Ndw. 71:17, 18.

a Hwɛ Léonce Crépeault n’asetsena mu nsɛm wɔ February 2020 Ɔweɔn-Aban no nkr. 26-30.