Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

ASETSENA MU NSƐM

“Mesũa Ndzɛmba Pii Efi Afofor Nkyɛn!”

“Mesũa Ndzɛmba Pii Efi Afofor Nkyɛn!”

NNA meka French nsordaafo ho. Nsordaafo kuw a mowɔ mu no kɛkyeer nsera wɔ Algeria mbepɔw bi do. Beebi a yɛwɔ no nna ɔkõ rokɔ do ma adagyer nnyi mu koraa. Da kor anafua bi, nna wimu ayɛ tumm na mikitsa itur gyina nkotoku bi a anhwea wɔ mu n’ekyir robɔ ban. Awerɛfir mu ara na metsee ananadze bi; metsee ara na m’akoma tui. Nna mbrɛana medzi mfe 20, na memmpɛ dɛ muboku obi anaa obi so boku me. Dɛm ntsi mekãa dɛ: “Nyankopɔn! Ao, Nyankopɔn gye me ae!”

Dɛm asɛm a osii yi na ɔsesaa m’asetsena, osiandɛ dɛm aber no na mehyɛɛ ase dɛ mobɔhwehwɛ Ɔbɔadze no n’ekyir kwan. Naaso, ansaana mobɔtoa asɛm a osii wɔ dɛm anafua no do no, ma menkã mo mbofraber mu nsɛm a osisii a ɔmaa minyaa ɔpɛ dɛ mobosũa Nyankopɔn ho adze nkyerɛ wo.

ESUADZE A MINYAE FII ME PAPA HƆ

Wɔwoo me afe 1937 wɔ Guesnain; ɔwɔ France etsifi afamu na wotu famu egudze wɔ hɔ. Nna me papa tu famu egudze bi a wɔfrɛ no coal, na ɔmaa muhun dɛ no ho hia dɛ ebɛyer woho ayɛ edwuma. Afei so, musũaa biribi fofor fii me papa hɔ. Nna okyir atsɛnkyew koraa. Iyi ntsi ɔbɔɔ mbɔdzen dɛ ɔbɔkõ ama edwumayɛfo a wɔdze hɔn nkwa to esian mu tu famu egudze naaso wɔnnhwɛ hɔn yie no. Dɛm ntsi, ɔdze noho kɔbɔɔ ahyehyɛdze ahorow a wɔper hwehwɛ edwumayɛfo no hɔn eyiedzi ho. Bio so, nna ndabraba a kurow mu hɔ asɔfo no da no edzi no yɛ no ebufuw papaapa. Nna asɔfo no mu piinara dzi yie wɔ asetsena mu, naaso nna wɔgyegye edziban nye sika fi asɔrmba a wotu famu egudze na ɔyɛ dzen ma hɔn dɛ hɔn nsa bɔkɔ hɔn ano no hɔ. Nna hɔn suban no yɛ me papa ebufuw ara ma ntsi ɔannkyerɛkyerɛ me nyamesom ho adze biara. Nokwasɛm nye dɛ, ɔannkã Nyankopɔn ho asɛm annkyerɛ me da.

Aber a mirinyin no, nna mo so memmpɛ atsɛnkyew koraa. Atsɛnkyew yi mu bi nye nyimpa mu nyiyimu a nna wɔyɛ tsia ahɔho a wɔwɔ France no. Nna menye ahɔho a woetu aba France no hɔn mba bɔ bɔɔl na m’enyi gye hɔnho. Adze yi, nna me maame mmfi France na mbom ofi Poland. Nna mepɛ dɛ nyimpa a ɔsor beebi a wofifi nyina tsena bɔ mu asomdwee mu na wɔnye hɔn nyina dzi no pɛpɛɛpɛr.

MUSUSUU SIANTSIR A YƐWƆ ASAASE YI DO NO HO KƆR EKYIR

Aber a nna meyɛ sordaanyi no

Afe 1957 na aban no dze me kɛhyɛɛ nsordaafo edwuma mu. Dɛm edwuma yi na ɔdze me kopuee Algeria mbepɔw no do anafua tumm dɛ mbrɛ medzi kan akã ho asɛm no. Aber a mekãa dɛ, “Nyankopɔn! Ao, Nyankopɔn gye me ae!” wiei no, monkɔhwɛ a asoasopɔnkɔ bi n’enyim nye yi. Saana nnyɛ ɔtamfo bi a! Hɔ ara na muguu ahom! Asɛm a osii dɛm da no, nye ɔkõ no ankasa maa mususuu asetsena ne tsirmpɔw ho kɔr ekyir. Nsɛm a mibisaa moho no bi nye dɛ, Ebɛnadze ntsi na yɛwɔ asaase yi do? Aso Nyankopɔn dwen hɛnho? Ana ber bi bɛba a yebenya asomdwee a ɔtsena hɔ daa?

Ekyir yi, aber a nna merekɛgye m’ahom kakra wɔ m’awofo nkyɛn no, mihyiaa Jehovah Adasefo no mu kor. Ɔmaa me Bible, na aber a mesanee baa Algeria no mehyɛɛ ase dɛ merekenkan. Asɛm a ɔwɔ Nyikyerɛ 21:3, 4 no kaa me papaapa. Hɔ kã dɛ: “Nyankopɔn ntamadan wɔ nyimpa mu, . . . na ɔbɛpepa hɔn enyiwa mu nyinsuwa nyina; na owu nnyi hɔ bio; na awerɛhow, nye sũ, nye yaw bi nnyi hɔ bio.” Dɛm asɛm yi yɛɛ me nwanwa ntsi mibisaa moho dɛ, ‘Ana iyi botum ayɛ nokwar?’ Dɛm aber no, nna minnyim Nyankopɔn na Bible no ho adze papa biara.

Aber a mifii nsordaafo edwuma mu wɔ afe 1959 ekyir no, mihyiaa Ɔdasefo bi a wɔfrɛ François na ɔkyerɛkyerɛɛ me Bible mu nokwasɛm pii. Dɛ nhwɛdo no, ɔmaa muhunii wɔ Bible mu dɛ Nyankopɔn ne dzin ankasa nye Jehovah. (Ndw. 83:18) François sanee kyerɛkyerɛɛ me dɛ, Nyankopɔn dze atsɛntsenenee bɛba asaase yi do, ɔbɛma asaase no ayɛ Paradise na ɔbɛma asɛm a ɔwɔ Nyikyerɛ 21:3, 4 enya ne mbamu.

Nna dɛm nkyerɛkyerɛ no tɔ asomu, na ɔkaa m’akoma papaapa. Naaso, mo bo fuuw asɔfo no; nna mepɛ dɛ mema obiara hu dɛ dza wɔkyerɛkyerɛ no nnyi Bible mu! Adwen a nna me papa wɔ dɛ ɔbɔkõ etsia atsɛnkyew no, nna dɛm adwen no ara na mara so mowɔ. Nna memmpɛ dɛ motwentweɔn m’ananadze koraa. Nna mepɛ dɛ mekeka moho ntsɛmara!

François nye Adasefo a nna wɔabɛyɛ m’anyɛnkofo no boaa me ma minyaa abotar. Wɔkyerɛkyerɛɛ me dɛ, dɛ Christianfo no, ɔnnyɛ hɛn edwuma nye dɛ yebobu nkorɔfo atsɛn na mbom dɛ yɛbɛma woenya enyidado dze nam Nyankopɔn n’Ahendzi no ho asɛmpa a yɛbɛkã no do. Dɛm edwuma yi na Jesus yɛe, na ɔkãa kyerɛɛ n’ekyirdzifo so dɛ wɔnyɛ dɛmara. (Matt. 24:14; Luke 4:43) Nna ɔsɛ dɛ musũa mbrɛ mibesi efi ayamuyie mu nye nkorɔfo a ɔsor hɔn gyedzi akasa wɔ kwan bi do a ɔrennhaw hɔn. Osiandɛ, Bible no kã dɛ: “Ewuradze akowaa ɔnnsɛ no nokotwa, na mbom ɔsɛ no dɛ ɔdwe ma nyimpa nyina.”​—2 Tim. 2:24.

Meyɛɛ nsesa ahorow a no ho hia no, na afe 1959 no, wonumaa me dɛ Jehovah Adasefo no mu kor wɔ ɔmansin ehyiadzi bi ase. Hɔ na mihyiaa akyerɛbaa bi a wɔfrɛ no Angèle, na motwee maa no. Nna metaa kɛsera no wɔ n’asafo mu, na yɛwaree afe 1960. Nokwasɛm nye dɛ, ɔyɛ ɔbaa pa, ɔyer pa nye akyɛdze a ɔsom bo a Jehovah dze ama me.​—Mbɛ. 19:14.

Da a yɛwaree

MUSŨAA PII FII MBARIMBA A HƆN ADWEN MU DA HƆ NA HƆNHO AKOKWAA NKYƐN

Mfe pii nye yi na menya esuadze a mfaso wɔ do pii efi enuanom a hɔn adwen mu da hɔ na hɔnho akokwaa no nkyɛn. Dza ɔyɛ tsitsir wɔ mu nye yi: Sɛ yebotum ayɛ dwumadzi biara a ɔyɛ dzen a ɔhyɛ hɛn nsa no yie a, ɔsɛ dɛ yɛbrɛ hɛnho adze na yɛdze asɛm a ɔwɔ Mbɛbusɛm 15:22 no yɛ edwuma. Hɔ kã dɛ: “Egyinatufo dodow mu na wosi no pi.”

Yɛwɔ ɔmansin edwuma no mu wɔ France, 1965

Afe 1964 na mubohun dɛ dɛm asɛm a ofi sunsum mu yi yɛ nokwar. Mehyɛɛ ase soom dɛ ɔmansin do hwɛfo wɔ dɛm afe no mu. Nna meserasera asafo ahorow no na mehyɛ enuanom no nkuran mbrɛ ɔbɛyɛ a wɔbɛbɛn Jehovah. Naaso dɛm aber no nna medzi mfe 27 ntsi nna minnyi suahu ahen biara. Iyi ntsi, nna midzi mfomdo ahorow. Naaso, nna mobɔ mbɔdzen dɛ mubosũa biribi efi mfom a midzi no mu. Dza ɔkyɛn ne nyina no, minyaa esuadze pii fii enuanom a wɔtse dɛ “egyinatufo” a wɔbɔ hɔnho mbɔdzen na hɔnho akokwaa hɔ.

Mekaa asɛm bi a osii aber a mebɛyɛɛ ɔmansin do hwɛfo fofor no. Aber a mokɔsoom asafo bi a nna ɔwɔ Paris wiei no, onua bi a noho akokwaa bisaa me dɛ ana obotum nye me abɔ nkɔmbɔ kakra a. Mekãa dɛ, “Nyew.”

Obisaa me dɛ, “Louis, woananom na ɔyɛ a datser hwɛ hɔn?”

Miyii no ano dɛ, “Hɔn a wɔyar no a.”

Ɔkãa dɛ, “Ɔyɛ ampa. Naaso, mahyɛ no nsew dɛ hɔn a wɔbɔ hɔnho mbɔdzen wɔ asafo no mu nkotsee na enye hɔn bɔ kɛse; binom tse dɛ asafo no do hwɛfo (congregation overseer) no. Enuanom pii wɔ hɛn asafo yi mu a hɔn abaw mu ebu, wɔyɛ fofor anaa wɔfɛr adze. Sɛ egye mber na enye hɔn bɔ anaa ekɔ hɔn efie na enye hɔn to nsa dzidzi a, hɔn enyi bɛgye papaapa.”

Afotu a onua no dze maa me no, nna ɔyɛ ne ber mu dze na mfaso wɔ do papaapa. Ɔdɔ a ɔwɔ ma Jehovah no nguan no kaa m’akoma. Ɔwɔ mu dɛ nna ɔyɛ dzen ma me dɛ mebɛgye ato mu dɛ mannyɛ no yie dze, naaso medze n’afotu no yɛɛ edwuma ntsɛmara. Meda Jehovah ase dɛ yɛwɔ enuanom a wɔtse dɛm.

Wɔ 1969 nye 1973 mfe no mu no, wɔpaaw me dɛ monkɔhwɛ Food Service Department (Dwumadzibea A Wɔhwɛ Edziban Do) do wɔ amanaman ntamu ehyiadzi ebien bi a wɔyɛe wɔ Colombes, Paris no ase. Afe 1973 ehyiadzi no ase no, nna ɔsɛ dɛ yɛma enuanom bɔbor 60,000 edziban nda enum! Nna munnhu mbrɛ yebesi ayɛ dɛm. Iyi mu so, adze a ɔboaa me papaapa nye afotu a ɔwɔ Mbɛbusɛm 15:22 a ɔnye dɛ yembisa enyansafo hɔ mboa no. Mibisaa mboa fii enuanom a hɔnho akokwaa a wɔwɔ suahu wɔ edwuma a ɔtse dɛm mu hɔ. Nna hɔn mu bi yɛ nankwasefo, hɔn a wodua atosodze, hɔn a wɔyɛ edziban, nye hɔn a wodzi gua. Ɔnam obiara no mboa do no, yetumii yɛɛ edwumason a nna ɔtse dɛm no.

Wɔ afe 1973 mu no wɔtoo nsa frɛ emi na me yer dɛ yɛnkɔsom wɔ France Bethel. Mo dwumadzi a odzi kan wɔ Bethel hɔ no, nna ɔno so nnda famu koraa. Osiandɛ, nna ɔsɛ dɛ mohwɛ ma enuanom a wɔwɔ Cameroon wɔ Africa no nsa ka asafo nwoma. Merekyerɛ yi, nna wɔabra hɛn som edwuma no wɔ hɔ; wɔbraa hɛn som edwuma no fi afe 1970 kesi 1993 wɔ dɛm ɔman no mu. Nna metse nka dɛ edwuma no bor m’ahoɔdzen do. Ɔbɛyɛ dɛ onua a nna ɔhwɛ edwuma no do wɔ France no hunii, dɛm ntsi ɔhyɛɛ me nkuran na ɔkãa dɛ: “Hɛn nuanom a wɔwɔ Cameroon no hia sunsum afamu edziban. Ma yɛmma hɔn edziban!” Na dɛmara na yɛyɛe.

Nhyiamu tsitsir bi a yɛnye Adasefo a wofi Cameroon yɛe wɔ Nigeria, 1973

Mututuu akwan kɔr aman a wɔnye Cameroon bɔ he no mu kehyiaa asafo mu mpanyimfo a wɔwɔ hɔ no. Dɛm enuanom a wɔwɔ akokodur na hɔn adwen mu da hɔ yi boaa me ma muhun akwan a yebotum afa do dze nwoma akɛma enuanom a wɔwɔ Cameroon no. Jehovah hyiraa hɛn mbɔdzembɔ no do. Nokwasɛm nye dɛ, bɛyɛ mfe 20 a wɔbraa ɔsom no wɔ hɔ no, Ɔweɔn-Aban nye nwoma a nna wotsintsim no bosoom biara a wɔfrɛ no Our Kingdom Service no mu kor mpo nnyi hɔ a ɔpaa hɔn tsir do.

Afe 1977 no, menye Angèle enyi gyee dɛ yɛkɔr Nigeria na yɛnye amansin do ahwɛfo a wofi Cameroon nye hɔn yernom hyiae

MESŨA NDZƐMBA PII EFI ME YER A ƆDA M’AKOMA DO NO HƆ

Aber a mehyɛɛ ase dɛ menye Angèle renantsew no ara na muhun dɛ ɔwɔ suban ahorow bi a ɔkyerɛ dɛ ɔnye Jehovah wɔ ebusuabɔ a no mu yɛ dzen. Dɛm suban yi daa edzi kɛse aber a yɛwaree no. Dɛ nhwɛdo no, da a yɛwaree no, anafua no ara ɔkãa kyerɛɛ me dɛ mombɔ mpaa na menkã ɔpɛ a yɛwɔ dɛ yɛbɔsom Jehovah ekesi ase dɛ awarfo no ho asɛm. Jehovah buaa dɛm mpaabɔ no.

Angèle asan aboa me ma medze moho ato Jehovah do kɛse. Dɛ nhwɛdo no, wɔ aber a wotoo nsa frɛɛ hɛn dɛ yɛnkɔsom wɔ Bethel wɔ afe 1973 mu no, nna memmpɛ dɛ mokɔ osiandɛ nna m’enyi gye ɔmansin edwuma no ho. Naaso Angèle twee m’adwen sii do dɛ yeehyira hɛn nkwa do ama Jehovah. Dɛm ntsi ɔsɛ dɛ yɛyɛ biribiara a n’ahyehyɛdze no bɛkã akyerɛ hɛn dɛ yɛnyɛ no. (Heb. 13:17) Megyee dza ɔkãe no too mu ntsɛmara! Ntsi yɛboaboaa hɛnho na yɛkɔr Bethel. Me yer n’adwen mu da hɔ, ɔtse asɛm ase na ɔdɔ Jehovah so. Suban a ɔtse dɛm no ahyɛ ebusuabɔ a yɛwɔ no mu dzen na aboa hɛn ma yeesisi gyinae pa wɔ mfe pii a yɛdze awar no mu.

Menye Angèle wɔ ture bi mu wɔ France Bethel

Seseiara mpo a hɛn mfe akɔ enyim no, Angèle da ho ara yɛ ɔyer pa, na ɔboa me. Dɛ nhwɛdo no, mbrɛ ɔbɛyɛ a yebotum akɔ theocracy skuul ahorow a wɔdze Borɔfo kasa yɛ no mu piinara no, menye Angèle bɔɔ mbɔdzen sũaa Borɔfo kasa no yie. Dɛm ntsi, yɛkɔr asafo a wɔdze Borɔfo kasa yɛ asafo nhyiamu mu; dɛm aber no nna yɛwɔ hɛn mfe 70 mu. Meyɛ France Nkorbata Egyinatukuw no munyi na asodzi pii gu mo do, dɛm ntsi nna ɔyɛ dzen ma me dɛ mibenya ber dze esũa kasa fofor. Naaso menye Angèle boaboaa hɛnho. Seseiara yɛwɔ hɛn mfe 80 mu, naaso yɛda ho ara siesie hɛnho wɔ Borɔfo nye French kasa mu ber a yɛrokɔ asafo nhyiamu no. Afei so aber nyina yɛbɔ mbɔdzen dɛ yɛdze hɛnho bɛhyɛ asafo nhyiamu nye asɛnka edwuma a hɛn asafo no yɛ no mu. Mbɔdzen a yɛbɔɔ dɛ yebosũa Borɔfo no, Jehovah ehyira do.

Nhyira no mu kor a ɔyɛ nwanwa nye dza hɛn nsa kae wɔ afe 2017 no. Menye Angèle nyaa ho kwan kɔr Skuul A Wɔyɛ Ma Nkorbata Egyinatukuw Mufo Nye Hɔn Yernom a wɔyɛe wɔ Watchtower Educational Center a ɔwɔ Patterson, New York no.

Ɔyɛ ampa dɛ Jehovah nye Kyerɛkyerɛfo Kunyin no. (Isa. 30:20) Dɛm ntsi sɛ no nkorɔfo​—mpanyin na mbofra nyina​—nya ntsetsee a odzi mũ a, ɔnnyɛ nwanwa! (Deut. 4:5-8) Nokwasɛm nye dɛ, mebohu dɛ mbofra a wotsie Jehovah nye enuanom a hɔnho akokwaa no nya nkɔenyim wɔ Jehovah no som mu na osi hɔn yie. Mbɛbusɛm 9:9 kã dɛ: “Ma onyansafo nkyerɛkyerɛ, na obohu nyansa bi so: kyerɛkyerɛ ɔtseneneenyi, na no sũa bɔdɔɔ sõ.”

Ɔtɔ da a, mekaa asɛm a osii wɔ anafua a nna wimu ayɛ tumm wɔ Algeria mbepɔw no do bɛyɛ mfe 60 a etwa mu no. Dɛm aber no, nna minnyim dɛ ndzɛmba pa pii da hɔ rotweɔn me. Mesũa ndzɛmba pii efi afofor nkyɛn! Jehovah ama menye Angèle enya asetsena a enyigye nye akomatɔyamu wɔ mu. Dɛm ntsi, yeesi hɛn bo dɛ yɛbɔkɔ do esũasua hɛn sor Egya no nye enuanom a hɔn adwen mu da hɔ na hɔnho akokwaa na wɔdɔ Jehovah no.

New World Translation of the Holy Scriptures.