Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

ADZESUA ASƐM 40

Wɔkã Nokwar Nnuho A, Ɔkyerɛ Dɛn?

Wɔkã Nokwar Nnuho A, Ɔkyerɛ Dɛn?

“Mammbɛfrɛ atseneneefo, na mbom ndzebɔnyɛfo a, dɛ wonnu hɔnho.”—LUKE 5:32.

NDWOM 36 Yɛbɔ Hɛn Akoma Ho Ban

DZA YERUBOSUSU HO *

1-2. Nna ebɛn nsonsonee na ɔwɔ ahemfo beenu bi hɔn ntamu? Ebɛn nsɛmbisa na yerubosusu ho?

HOM mma yɛnhwɛ ahemfo beenu bi a wɔtsenaa ase wɔ Israelfo no hɔn aber do. Kor dzii tum wɔ Israel mbusuakuw du ahenman no do; na kor no so dzii tum wɔ Judah mbusuakuw ebien ahenman no do. Wɔanntsena ase wɔ ber kor mu dze, naaso wɔyɛɛ ndzɛmba pii a nna odzi nsɛ. Ahemfo beenu no nyina tseew etũa tsiaa Jehovah, na wɔmaa Jehovah no nkorɔfo yɛɛ bɔn. Bio so, hɔn beenu no nyina soom abosom na wodzii ewu so. Naaso, nna nsonsonee bi wɔ hɔn beenu no ntamu. Hɔn mu kor yɛɛ bɔn araa kesii dɛ owui. Naaso kor no dze, onuu noho wɔ ndzebɔn a ɔyɛe no ho na Jehovah dze kyɛɛ no. Woananom nye dɛm ahemfo beenu yi?

2 Hɔn nye Israelhen Ahab na Judahhen Manasseh. Nsonsonee a ɔwɔ dɛm mbarimba beenu yi ntamu no bɔboa hɛn ma yeehu pii afa nnuho ho nye siantsir a ohia. (Andw. 17:30; Rom. 3:23) Wɔkã nnuho a, ɔkyerɛ dɛn? Ebɛnadze na obi yɛ a ɔkyerɛ dɛ oenu noho? Yɛpɛ dɛ yenya mbuae no, osiandɛ sɛ yɛyɛ bɔn a, yɛpɛ dɛ Jehovah dze kyɛ hɛn. Dza ɔbɔboa hɛn ma yeenya nsɛmbisa yi ho mbuae no, yɛbɔhwɛ dza ahemfo beenu yi yɛe nye dza yebotum esũa efi hɔn hɔ. Ɔno ekyir no, yɛbɔhwɛ dza Jesus so kyerɛkyerɛe faa nnuho ho.

DZA YEBOTUM ESŨA EFI ƆHEN AHAB N’ASƐM NO MU

3. Nna Ahab yɛ ebɛn ɔhen?

3 Ahab yɛ ɔhen a otsĩa esuon a odzii tum wɔ Israel mbusuakuw du ahenman no do. Ɔwaar Sidonhen ne babaa Jezebel. Nna Sidon yɛ ɔman a wodzi yie a ɔwɔ Israelman no hɔn etsifi afamu. Obotum aba dɛ dɛm awar no maa Israelman no nyaa ho kwan a wɔdze bedzi yie. Naaso, dɛm awar yi maa Israelman no kɔr do yɛɛ bɔn pii tsiaa Jehovah. Nna Jezebel som Baal, na ɔhyɛɛ Ahab nkuran ma ɔdze noho hyɛɛ abosonsɔr tantan yi mu. Nna ndwamanbra nye mbofra a wɔdze hɔn bɔ afɔr mpo ka Baalsom ho. Ber a Jezebel bɛyɛɛ ɔhembaa no, Jehovah no nkɔnhyɛfo ennya ahotɔ. Ɔmaa wokunkum hɔn mu pii. (1 Ahe. 18:13) Ahab nankasa “yɛɛ dza omuo wɔ [Jehovah] enyim seen hɔn a wodzii n’enyim nyinara.” (1 Ahe. 16:30) Nna Jehovah n’enyi tua dza Ahab na Jezebel reyɛ no nyinara, na oemmbu n’enyi enngu do. Naaso, Jehovah n’ehumbɔbɔr ntsi, ɔsomaa no nkɔnhyɛnyi Elijah dɛ ɔnkɔbɔ ne man kɔkɔ ma wɔnsesa hɔn akwan na wɔmbɔsom no ansaana aka ekyir dodow. Naaso, Ahab na Jezebel enntsie dɛm kɔkɔbɔ yi.

4. Ebɛn asotwe na Jehovah kãa dɛ ɔdze bɛba Ahab do, na Ahab yɛɛ n’adze dɛn wɔ ho?

4 Ewiei koraa no ber sõe dɛ Jehovah keka noho. Ɔsomaa nkɔnhyɛnyi Elijah dɛ ɔnkɛkã nkyerɛ Ahab na Jezebel dɛ ɔbɔtwe hɔn aso. Nna wɔbɔtɔr hɔn ebusua no nyinara hɔn ase. Elijah ne nsɛm no kaa Ahab papaapa! Anwanwasɛm nye dɛ, dɛm ɔbarimba a ɔmema noho do yi ‘brɛɛ noho adze.’—1 Ahe. 21:19-29.

Osiandɛ nna Ɔhen Ahab nnuu noho nokwar mu ntsi, ɔdze Nyankopɔn no nkɔnhyɛnyi no kɔtoo efiadze (Hwɛ nkyekyɛmu 5-6) *

5-6. Ebɛn ndzɛmba na Ahab yɛe a ɔkyerɛ dɛ nna onnuu noho nokwar mu?

5 Ɔwɔ mu dɛ Ahab brɛɛ noho adze dɛm aber no dze, naaso dza ɔyɛe wɔ ɔno ekyir no kyerɛɛ dɛ nna onnuu noho nokwar mu. Ɔannyɛ n’adwen dɛ obotu Baalsom ase efi n’ahendzi no mu. Dɛmara so na ɔannhyɛ ne mamfo no nkuran dɛ wɔnsom Jehovah. Nnyɛ iyi nko, Ahab yɛɛ ndzɛmba afofor so dze kyerɛɛ dɛ nna onnuu noho koraa.

6 Ekyir yi, Ahab kãa kyerɛɛ Judahhen Jehoshaphat dɛ ɔmbɛka noho ma wɔnye Syriafo no nkɔkõ. Nna Ɔhen Jehoshaphat yɛ ɔhen pa na ɔdze noho to Jehovah do, ntsi ɔkãa dɛ wombisa Jehovah no nkɔnhyɛnyi bi n’adwenkyerɛ ana wɔaakɔ ɔkõ no. Ahyɛse no, Ahab anngye adwen a ɔtse dɛm no annto mu na ɔkãa dɛ: “Ɔbarimba baako bi da ho wɔ ha a nkyɛ yɛnam no do bebisa [Jehovah] hɔ adze, Imlah ne ba Micaiah a: na mikyir no; osiandɛ ɔnnhyɛ mo ho nkɔm pa, na bɔn nko.” Ɔwɔ mu dɛ Ahab kãa dɛm dze, naaso wokebisaa nkɔnhyɛnyi Micaiah. Ampaara, nkɔnhyɛnyi no annkã asɛmpa annkyerɛ Ahab! Dɛ nkyɛ ɔhen bɔn Ahab bonu noho na ɔaaserɛ Jehovah hɔ bɔnfakyɛ no, ɔannyɛ, na mbom ɔdze nkɔnhyɛnyi no kɔtoo efiadze. (1 Ahe. 22:7-9, 23, 27) Ɔwɔ mu dɛ ɔhen Ahab tumii dze Jehovah no nkɔnhyɛnyi no too efiadze dze, naaso oenntum ennsiw nkɔnhyɛ no kwan dɛ obenya ne mbamu. Wokum Ahab wɔ ɔkõ a ɔkɔree no mu.—1 Ahe. 22:34-38.

7. Ahab no wu ekyir no, Jehovah kãa noho asɛm dɛn?

7 Ahab no wu ekyir no, Jehovah daa adwen a nna ɔwɔ wɔ noho no edzi. Aber a ɔhen pa Jehoshaphat baa fie asomdwee mu no, Jehovah somaa no nkɔnhyɛnyi Jehu ma ɔkɛkaa n’enyim wɔ noho a ɔdze kɔbɔɔ Ahab ho no. Jehovah no nkɔnhyɛnyi no kãa dɛ: “Aso ɔsɛ dɛ eboa ndzebɔnyɛfo, na edɔ hɔn a wokyir [Jehovah] no anaa?” (2 Mber. 19:1, 2) Afei susu iyi ho hwɛ: Sɛ Ahab nuu noho ampaara ampaara a, nkyɛ nkɔnhyɛnyi no rennkã dɛ ɔyɛ ɔdzebɔnyɛnyi a okyir Jehovah. Ahab dzii yaw kakra wɔ bɔn a ɔyɛe no ho, naaso ɔda edzi kofee dɛ oennu noho nokwar mu.

8. Sɛ yɛhwɛ Ahab n’asɛm no a, ebɛnadze na yebotum esũa afa nnuho ho?

8 Ebɛnadze na yebotum esũa efi Ahab n’asɛm no mu? Aber a Elijah kãa mbusu a Jehovah dze bɛba n’ebusua do ho asɛm kyerɛɛ no no, ahyɛse no ɔbrɛɛ noho adze. Oye dɛ ɔyɛɛ dɛm. Naaso ekyir yi, ndzɛmba a ɔyɛe no ma yehu dɛ nna onnuu noho wɔ n’akoma mu. Iyi ma yehu dɛ sɛ wɔkã nnuho a, ɔkɔ ekyir sen dɛ yɛbɛkã anaa yɛbɛyɛ biribi ber tsiabaa bi mu dze akyerɛ dɛ yeenu hɛnho wɔ bɔn bi a yɛayɛ ho. Hom mma yensusu nhwɛdo fofor bi so ho. Ɔbɔboa hɛn ma yeehu dza nokwar nnuho kyerɛ ankasa.

DZA YEBOTUM ESŨA EFI ƆHEN MANASSEH N’ASƐM NO MU

9. Nna Manasseh yɛ ebɛn ɔhen?

9 Ahab no wu ekyir bɛyɛ mfe ahaebien no, Manasseh so bɛyɛɛ Judahhen. Obotum aba dɛ bɔn a ɔyɛe no mu yɛ dur kyɛn dza Ahab yɛe no! Bible no kã noho asɛm dɛ: “Ɔbɔɔ mbusu pii wɔ [Jehovah] enyi do dze yii no ebufuw.” (2 Mber. 33:1-9) Manasseh sisii afɔrmbukyia maa abosom, na ɔdze bosom no honyi a oesian a ɔyɛe no kesii Jehovah n’asɔrfi hɔ. Obotum aba dɛ nna dɛm honyi yi yɛ nyamebaa bi a wɔsom no no honyi! Bio so, ɔkyeer nkaber, yɛɛ akɔmfodze, na odzii esumansɛm. Afei so, ɔkaa “bɔgya a odzi bem piigyan gui.” Okunkum nyimpa pii ma mpo ɔdze nankasa ne mbabanyin bɔɔ afɔr maa abosom.—2 Ahe. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Ebɛn kwan do na Jehovah twee Manasseh n’aso, na ɔhen yi yɛɛ n’adze dɛn wɔ ho?

10 Dɛ mbrɛ Ahab yɛe no, Manasseh so enntsie kɔkɔbɔ a Jehovah nam no nkɔnhyɛfo do dze maa no no. Ewiei koraa no, “[Jehovah] maa Assyriahen dɔm do asafohemfo no baa [Judah] do, na wɔdze nkɔtɔkorba kyeer Manasseh, na wɔdze mpokyerɛ too no, na wɔdze no kɔr Babylon.” Ber a nna Manasseh wɔ Babylon no, ɔda edzi dɛ osusuu bɔn a ɔayɛ no ho kɔr ekyir. Ntsi, “ɔbrɛɛ noho adze kɛsenara wɔ n’egyanom Nyankopɔn enyim.” Ɔamma annso hɔ ara. ‘Ɔhwehwɛɛ Jehovah ne Nyankopɔn.’ Nokwasɛm nye dɛ, Manasseh ‘bɔɔ no mpaa.’ Nna dɛm ɔbarimba ɔdzebɔnyɛnyi no reyɛ nsesa. Ɔhyɛɛ ase hun Jehovah dɛ “ne Nyankopɔn” na ɔkɔr do bɔɔ no mpaa.—2 Mber. 33:10-13.

Osiandɛ nna Ɔhen Manasseh enu noho nokwar mu ntsi, otuu abosonsɔr do sa (Hwɛ nkyekyɛmu 11) *

11. Dɛ mbrɛ 2 Mbermunsɛm 33:15, 16 kyerɛ no, ebɛn kwan do na Manasseh daa no edzi dɛ nna oenu noho nokwar mu?

11 Ber kɔr do no, Jehovah tsiee Manasseh ne mpaabɔ. Ɔkwan a ɔfaa do bɔɔ mpaa no maa Jehovah hun dɛ ɔbarimba yi ayɛ nsesa. Jehovah tsiee ne mpaabɔ no na ɔdze no bɔn kyɛɛ no, na ɔsanee dze no baa n’ahendzi no mu. Manasseh yɛɛ dza obotum biara dze kyerɛɛ dɛ nna oenu noho nokwar mu. Iyi yɛ dza Ahab enntum annyɛ. Afei so, ɔsesaa no suban. Bio so, otuu abosonsɔr ase na ɔhyɛɛ ne mamfo no nkuran dɛ wɔnsom Jehovah. (Kenkan 2 Mbermunsɛm 33:15, 16.) Nna dza ɔyɛe no hwehwɛ dɛ onya gyedzi na akokodur kɛse, osiandɛ, nna oenya nkantando bɔn wɔ n’ebusua, ne mamfo mu etsitsir nye no nkorɔfo do mfe pii. Naaso, Manasseh no nkɔkora ber mu no, ɔbɔɔ mbɔdzen dɛ obesiesie ɔhaw a bɔn a ɔyɛe no dze bae no mu bi. Obotum aba dɛ ne ndzeyɛɛ pa no nyaa nkantando pa wɔ ne nana kakraba Josiah a ekyir yi, ɔbɛyɛɛ ɔhen pa no do.—2 Ahe. 22:1, 2.

12. Ebɛnadze na yebotum esũa afa nnuho ho wɔ Manasseh n’asɛm no mu?

12 Ebɛnadze na yebotum esũa efi Manasseh n’asɛm no mu? Ɔbrɛɛ noho adze, naaso ɔamma aannso hɔ ara. Ɔbɔɔ mpaa serɛɛ Jehovah dɛ onhu no mbɔbɔr. Afei so, ɔsesaa no suban. Bio so, ɔyɛɛ edwumadzen dze siesiee ɔhaw a bɔn a ɔyɛe no dze bae no, ɔhwehwɛɛ Jehovah n’ekyir kwan, na ɔhyɛɛ ne mamfo nkuran dɛ wɔnyɛ dɛmara. Manasseh no nhwɛdo no ma yehu dɛ ndzebɔnyɛfo a wɔayɛ bɔn akɛse mpo no, enyidado wɔ hɔ ma hɔn. Yɛwɔ adanse kɛse paa a ɔkyerɛ dɛ Jehovah Nyankopɔn ‘ye na ɔdze fir’ anaa ɔdze bɔn kyɛ. (Ndw. 86:5) Bɔnfakyɛ wɔ hɔ ma hɔn a wonu hɔnho nokwar mu no.

13. Ma mfatoho a ɔma yɛtse siantsir a nnuho ho hia no ase.

13 Manasseh dzii yaw wɔ bɔn a ɔyɛe no ho, naaso ɔyɛɛ ndzɛmba afofor bi so kaa ho. Dza ɔyɛe no ma yenya nnuhu ho esuadze tsitsir bi. Hom mma yɛnhwɛ dɛm mfatoho yi. Fa no dɛ akɔ beebi a wɔtɔn keeki dɛ erokɔtɔ bi. Naaso nyimpa no ennyi keeki amma wo mbom kyirefuwa na ɔdze hyɛɛ wo nsamu. Ana ebɛgye no dɛmara? Menngye nndzi! Sɛ nyimpa no kyerɛkyerɛ mu kyerɛ wo dɛ kyirefuwa no nye adze tsitsir a wɔdze yɛɛ keeki no so ɛ? Ana ebɛgye? Menngye nndzi! Dza ɔnye iyi dzi nsɛ no, Jehovah akã dɛ obi a ɔayɛ bɔn no, ɔwɔ dɛ onu noho. Sɛ nyimpa no dzi yaw wɔ bɔn a ɔayɛ no ho a, oye. Yawdzi a ɔtse dɛm no yɛ nnuho ne fã tsitsir, naaso nnyɛ ne nyina nye no. Ebɛnadze bio na ɔwɔ dɛ nyia ɔayɛ bɔn no yɛ? Mfatoho bi a ɔka akoma a Jesus yɛe no bɛma yehu dza ɔwɔ dɛ nyia ɔayɛ bɔn no yɛ.

DZA ƆBƐMA YEHU DƐ OBI ENU NOHO NOKWAR MU

Aber a ɔbadzesɛɛfo no n’enyi baa noho do no, otwaa kwan tsentsen sanee baa fie (Hwɛ nkyekyɛmu 14-15) *

14. Jesus ne mfatoho no mu no, ebɛnadze na ɔbadzesɛɛfo no yɛe dze kyerɛɛ dɛ oenu noho?

14 Jesus yɛɛ mfatoho bi a ɔka akoma a ɔfa ɔbadzesɛɛfo no ho. Wɔayɛ iyi ho kyerɛwtohɔ wɔ Luke 15:11-32. Aberantsɛ bi tseew n’egya no do etũa, na otui fii fie “kɔr asaase bi do ekyirkyir.” Hɔ na ɔkɔbɔɔ asakasakabra sɛɛ n’ahodze nyina. Ber a asetsena mu yɛɛ dzen maa no no, ɔhyɛɛ ase dɛ orususu ndzɛmba ho kɔ ekyir. Ohun dɛ asetsena a nna ɔwɔ mu wɔ n’egya fie no ye sen asetsena a ɔwɔ mu seseiara no. Jesus kãa dɛ aberantsɛ no “n’enyi baa noho do.” Ntsi osii gyinae dɛ ɔbɔkɔ n’egya fie na ɔaakɛserɛ no hɔ bɔnfakyɛ. Hu a abofra no hun dɛ ɔayɛ bɔn, ntsi ɔsɛ dɛ ɔsan kɔ ne papa hɔ no yɛ adze a no ho hia papaapa. Aso nna iyi ara dɔɔ sõ? Oho. Nna ɔsɛ dɛ ɔyɛ biribi fofor ka ho!

15. Ebɛnadze na ɔbadzesɛɛfo no yɛe dze kyerɛɛ dɛ oenu noho?

15 Ɔbadzesɛɛfo no daa nokwar nnuho edzi wɔ bɔn a ɔyɛe no ho. Otwaa kwan tsentsen sanee baa fie. Ber a ɔsanee baa ne papa hɔ no, ɔkãa dɛ: “Egya, mayɛ bɔn etsia ɔsor nye w’enyim, na memmfata dɛ wɔfrɛ me wo ba bio.” (Luke 15:21) Fi a ɔba no fii n’akoma mu gyee too mu dɛ ɔayɛ bɔn no ma yehu dɛ nna ɔpɛ dɛ ɔsan nye Jehovah nya ebusuabɔ. Afei so, ɔgyee too mu dɛ ne ndzeyɛɛ no ahaw n’egya papaapa. Bio so, nna ɔayɛ krado dɛ ɔbɛyɛ dza obotum biara dɛ ɔbɛsan enya n’egya n’enyimpa. Na mpo ɔkãa dɛ ɔmmfata dɛ n’egya frɛ no ne ba bio, na mbom n’apaafo no mu baako! (Luke 15:19) Dɛm mfatoho yi nnyɛ asɛm a ɔkã akoma kɛkɛ. Mbom ɔwɔ dɛ asafo mu mpanyimfo hu esuadze a ɔwɔ asɛm yi mu no. Iyi bɔboa hɔn ber a wɔrohwɛ dɛ onua bi a ɔayɛ bɔn a no mu yɛ dur enu noho anaa onnuu noho no.

16. Ebɛnadze ntsi na obotum ayɛ dzen ama asafo mu mpanyimfo dɛ wobohu dɛ obi enu noho nokwar mu?

16 Ɔnnda famu mma asafo mu mpanyimfo dɛ wobohu ampaara dɛ obi a ɔayɛ bɔn a no mu yɛ dur no enu noho nokwar mu. Ebɛnadze ntsi a? Osiandɛ wonnyim dza ɔwɔ obi n’akoma mu. Ntsi, wɔbɔ mbɔdzen dɛ wɔbɔhwehwɛ adanse a ɔkyerɛ dɛ onua no enya adwensakyer koraa wɔ bɔn a ɔyɛe no ho. Tsebea ahorow bi mu no, obi botum ayɛ bɔn a no mu yɛ dur araa ma sɛ asafo mu mpanyimfo nye no hyia a, worinnya biribi a wobotum egyina do akã dɛ oenu noho nokwar mu.

17. (a) Ebɛn mfatoho na ɔma yehu dɛ yaw kɛkɛ a obi bedzi no nnkyerɛ dɛ oenu noho nokwar mu? (b) Dɛ mbrɛ 2 Corinthfo 7:11 kyerɛ no, ebɛnadze na wɔhwɛ kwan dɛ obi a oenu noho nokwar mu no bɛyɛ?

17 Hom mma yensusu mfatoho yi ho. Onua bi afa ne yer ekyir mfe pii. Dɛ nkyɛ ɔbɔhwehwɛ mboa efi asafo mu mpanyimfo hɔ no, ɔdze dza ɔayɛ no esie ne yer, n’anyɛnkofo, nye asafo mu mpanyimfo no. Ewiei koraa no, noho daa hɔ. Aber a asafo mu mpanyimfo hyiaa no no, ɔgyee too mu dɛ ɔayɛ bɔn, na ɔyɛɛ noho mpo dɛ odzi yaw wɔ dza ɔayɛ no ho. Ana iyi kyerɛ dɛ oenu noho nokwar mu? Oho. Asafo mu mpanyimfo a woridzi asɛm no bɔhwɛ kwan dɛ ɔbɛyɛ biribi a ɔkɔ ekyir sen yaw kɛkɛ a obedzi no. Iyi nnyɛ bɔn bi a ɔyɛɛ no pɛnkor, mbom nna ɔayɛ bɔn a no mu yɛ dur yi mfe pii. Onua no a ɔayɛ bɔn no annkɛkã no mfom annkyerɛ asafo mu mpanyimfo no, mbom obi na ɔkɛkãa kyerɛɛ hɔn. Ntsi ɔwɔ dɛ asafo mu mpanyimfo hu biribi a ɔkyerɛ dɛ onua a ɔayɛ bɔn no ayɛ nsesa ankasa wɔ no nsusui, mbrɛ osi tse nka, nye ne ndzeyɛɛ mu. (Kenkan 2 Corinthfo 7:11.) Obotum agye mber pii ana nyimpa a ɔtse dɛm no ayɛ nsesa a no ho hia no. Ɔnnyɛ nwanwa dɛ, wobotu nyimpa a ɔtse dɛm no efi Christianfo asafo no mu kesi dɛ obonu noho nokwar mu.—1 Cor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Ebɛnadze na obi a oetu no efi asafo no mu no bɛyɛ dze akyerɛ dɛ oenu noho nokwar mu, na ebɛnadze na obotum efi mu aba?

18 Sɛ obi a oetu no efi asafo no mu no bɛkyerɛ dɛ oenu noho nokwar mu a, ɔwɔ dɛ ɔkɔ asafo nhyiamu dabaa na ɔdze afotu a asafo mu mpanyimfo dze ama no dɛ ɔmbɔ mpaa na onsũa Bible no daa no yɛ edwuma. Afei so, ɔbɛyɛ dza obotum biara dɛ obokwetsir biribiara a ɔbɛma ɔakɛyɛ bɔn no bio. Sɛ ɔyer noho dɛ obesiesie ɔnye Jehovah ntamu a, obotum enya awerɛhyɛmu dɛ ɔdze no bɔn bɛkyɛ no koraa, na asafo mu mpanyimfo bɛsan agye no aba asafo no mu. Nokwasɛm nye dɛ, ɔsor asɛm biara nye mbrɛ ɔtse. Ntsi, sɛ asafo mu mpanyimfo rususu ho ahwɛ dɛ obi enu noho nokwar mu a, wɔmmper hɔnho nnsi gyinae. Mbom wosusu asɛm biara ho yie.

19. Wɔkã nokwar nnuho a, ɔkyerɛ dɛn? (Ezekiel 33:14-16)

19 Dɛ mbrɛ yeehu no, sɛ wɔkã nokwar nnuhu a, ɔkɔ ekyir sen dɛ yɛbɛkã no kɛkɛ dɛ yedzi yaw wɔ bɔn bi a yɛayɛ ho. Ɔkyerɛ dɛ yɛbɛsesa hɛn nsusui nye mbrɛ yesi tse nka na yaayɛ ndzɛmba a ɔkyerɛ dɛ yeenu hɛnho nokwar mu. Iyi hwehwɛ dɛ yegyaa ndzɛmba bɔn yɛ na yɛsan yɛ dza Jehovah pɛ. (Kenkan Ezekiel 33:14-16.) Dza ɔwɔ dɛ no ho hia obi a ɔayɛ bɔn nye dɛ, obesiesie ɔnye Jehovah ntamu ebusuabɔ a asɛɛ no.

BOA HƆN A WƆAYƐ BƆN NO MA WONNU HƆNHO

20-21. Yebesi dɛn aboa obi a ɔayɛ bɔn a no mu yɛ dur?

20 Jesus kãa n’asaase do ɔsom edwuma no ne fã tsitsir ho asɛm dɛ: “Mammbɛfrɛ atseneneefo, na mbom ndzebɔnyɛfo a, dɛ wonnu hɔnho.” (Luke 5:32) Ɔsɛ dɛ hɛn so yɛdze botae a ɔtse dɛm si hɛn enyi do. Fa no dɛ yeehu dɛ hɛn nyɛnko a yɛpɛ n’asɛm paa ayɛ bɔn a no mu yɛ dur. Ebɛnadze na ɔwɔ dɛ yɛyɛ?

21 Sɛ yɛkata bɔn a ɔayɛ no do a, nna yeridzi no ewu. Sɛ yɛyɛ dɛm a, nna yɛrehaw hɛnho osiandɛ Jehovah n’enyi tua. (Mbɛ. 5:21, 22; 28:13) Ɔwɔ dɛ yɛkã kyerɛ hɛn nyɛnko no dɛ asafo mu mpanyimfo wɔ ɔpɛ dɛ wɔbɔboa no, ntsi ɔmbɔ hɔn amandzɛɛ. Sɛ ɔammbɔ asafo mu mpanyimfo amandzɛɛ a, ɔwɔ dɛ hɛnankasa yɛbɔ hɔn amandzɛɛ dze kyerɛ dɛ yɛpɛ dɛ yɛboa no. Iyi ho hia, osiandɛ sɛ yɛannyɛ dɛm a, ɔbɔhwer ebusuabɔ a ɔnye Jehovah wɔ no!

22. Ebɛnadze na yebosusu ho wɔ adzesua a odzi hɔ no mu?

22 Sɛ obi dze mfe pii ayɛ bɔn a no mu yɛ dur araa ma asafo mu mpanyimfo si gyinae dɛ ɔwɔ dɛ wotu no fi asafo no mu so ɛ? Ana iyi kyerɛ dɛ woennhu no mbɔbɔr? Adzesua a odzi hɔ mu no, yɛbɔhwɛ mbrɛ Jehovah si fi ehumbɔbɔr mu dze ntsẽa ma ndzebɔnyɛfo nye mbrɛ yebesi esũasua.

NDWOM 103 Ahwɛfo—Wɔyɛ Akyɛdze

^ nky. 5 Sɛ wɔkã nokwar nnuho a, ɔkɔ ekyir sen kã a yɛbɛkã kɛkɛ dɛ yeenu hɛnho wɔ bɔn bi a yɛayɛ ho. Adzesua yi mu no, yɛbɔhwɛ Ɔhen Ahab, Ɔhen Manasseh, nye ɔbadzesɛɛfo a ɔwɔ Jesus ne mfatoho mu no hɔn asɛm no, na ɔbɔboa hɛn ma yeehu dza nokwar nnuho kyerɛ ankasa. Afei so, yɛbɔhwɛ nsɛm a ɔwɔ dɛ asafo mu mpanyimfo susu ho aber a wɔrohwɛ dɛ onua bi a ɔayɛ bɔn a enyiber wɔ mu no enu noho.

^ nky. 60 MFONYIN NO HO NKYERƐKYERƐMU: Ɔhen Ahab dze ebufuw rekã akyerɛ n’aweɔmfo no dɛ wɔmfa Jehovah no nkɔnhyɛnyi Micaiah nkɔto efiadze.

^ nky. 62 MFONYIN NO HO NKYERƐKYERƐMU: Ɔhen Manasseh rekã akyerɛ edwumayɛfo no dɛ wɔnsɛɛ ehonyi a ɔdze esisi asɔrfi hɔ no.

^ nky. 64 MFONYIN NO HO NKYERƐKYERƐMU: Ɔbadzesɛɛfo no etwa kwan tsentsen ma ɔaberɛ, naaso aber a ogyina ekyir na ohun ne fie no n’akoma tɔɔ ne yamu.